Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2015-ci il iyulun 27-də imzaladığı “Ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasların müvafiq təşkilatlara hamiliyə verilməsi haqqında” Sərəncamın icrası ilə bağlı Naxçıvan Muxtar Respublikasının Təhsil Nazirliyi Naxçıvan Dövlət Universitetinin hamiliyə götürülmüş pedaqoji profilli ixtisaslarında təhsil alan tələbələrlə görüşlər keçirir.
Növbəti görüş oktyabrın 1-də təşkil olunub. Tədbiri universitetin rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü Saleh Məhərrəmov açaraq Azərbaycanda təhsilin inkişaf strategiyasından, ümummilli lider Heydər Əliyevin təhsil siya­sətinin uğurlu davamından danışıb. Qeyd olunub ki, Naxçıvan Dövlət Universiteti tarixi inkişaf yolu keçən, çoxillik ənənələrə söykənən, yüksək­ixtisaslı mütəxəssislər yetişdirən, güclü maddi-texniki bazaya malik olan, beynəlxalq əlaqələrini günbəgün genişləndirən ali təhsil ocağıdır. Rektor 27 iyul 2015-ci il tarixli Sərəncamın mühüm əhəmiyyətindən bəhs edib.

YUNESKO-nun qərarına əsasən 1966-cı ildən etibarən hər il ok­tyabrın 5-i Beynəlxalq Müəllimlər Günü kimi qeyd olunur.
Təhsilin inkişafı hər bir dövlətin ali məqsədlərindəndir. Bu məqsədin həyata keçirilməsi ölkədə yüksək savadlı və peşəkar müəllimlər ordusunun mövcudluğundan asılıdır. Müdriklərin fikrinə görə, hər bir millətin mədəni tərəqqisi təhsillə, təhsilin tərəqqisi isə müəllimlərlə bağlıdır. Tutduğu vəzifədən asılı olmayaraq, hər bir insan cəmiyyətdəki mövqeyinə, şəxsiyyət kimi formalaşmasına və qazandığı biliklərə görə özünü, ilk növbədə, məhz müəllimlərinə borclu sayır. Çünki onlar cəmiyyətin ən əsas vəzifəsini – gənc nəslin təlim-tərbiyəsini həyata keçirir, insanları kamillik zirvəsinə yüksəldir.
Azərbaycan xalqının milli təfəkküründə müəllim adı həmişə uca tutulmuş və bu peşə sahiblərinə böyük ehtiram göstərilmişdir. Azərbaycan müəllimləri də hər zaman ölkəmizin inkişafı və intibahı naminə fəaliyyət göstərmiş, şərəfli müəllim peşəsinə sadiq qalaraq xalqımızın maariflənməsi və tərəqqisi yolunda yorulmadan çalışmışlar.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasların müvafiq təşkilatlara hamiliyə verilməsi haqqında” 2015-ci il 27 iyul tarixli Sərəncamının icrası ilə bağlı müvafiq nazirliklərdə, komitələrdə və təşkilatlarda tədbirlər planı hazırlanıb. Həmin tədbirlər planı çərçivəsində ali təhsil ocaqlarında, o cümlədən Naxçıvan Dövlət Universitetində (NDU)  tələbələrlə görüşlər keçirilir. 

Bu çərçivədə Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi əməkdaşlarının NDU-nun Turizm və otelçilik ixtisası üzrə təhsil alan tələbələri ilə görüşü keçirilib.
Görüş zamanı nazirliyin Turizm şöbəsinin müdiri Gülbuta Babayeva sərəncamdan irəli gələn vəzifələri nəzərə çatdırıb. Şöbə müdiri qeyd edib ki, ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasların müvafiq təşkilatlara hamiliyə verilmə­si bilikli və təcrübəli gənc kadrla­rın hazırlanmasına böyük imkanlar yaradacaqdır.

Naxçıvan Dövlət Universitetində 2015-2016-cı tədris ilinin birinci semestrinə aid pedaqoji təcrübənin başlanğıc konfransı keçirilib.

Konfransı universitetin rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü Saleh Məhərrəmov açaraq vurğulayıb ki, pedaqoji təcrübə tələbələrin ali təhsil zamanı aldıqları nəzəri bilikləri sınaqdan çıxarmaları, pedaqoji mühitə alışmaları, müəllimlik sənətinin sirlərinə daha dərindən yiyələnmələri, ümumtəhsil məktəbləri ilə əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi, yüksək intellektli müəllim hazır­lanması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Tədris şöbəsinin müdiri, dosent Rafiq Rəhimov bildirib ki, universitetin 6 fakültəsinin pedaqoji profilli 16 ixtisası üzrə 365 nəfər III-IV kurs tələbəsi muxtar respublikanın 17 tam orta məktəbində, o cümlədən Babək rayonunun Şıxmahmud və Kərimbəyli kəndlərindəki tam orta məktəblərdə təcrübədə olacaq. Rafiq Rəhimov sənədləşmə işləri – təcrübə jurnallarının, məktəb rəhbərlərinin və təcrübəçilərin iş planlarının, icmal və gündəliklərin, hesabatların hazırlanması, qiymətləndirmə sistemi, açıq dərslərin, kütləvi tədbirlərin təşkili barədə məlumat verib, təcrübəçi tələbələrin, metodistlərin, məktəb müdiriyyətinin üzərinə düşən vəzifələrdən danışıb.

 Bu amil əsas tutularaq muxtar respublikada ali təhsil ocaqlarının infrastrukturu daha mükəmməl şəkildə qurulur, təhsilin səviyyəsi daim yüksəldilir

 Bu gün muxtar respublikamızda ulu öndər Heydər Əliyevin layiqli davamçıları digər sahələrlə yanaşı, təhsil strategiyasını da uğurla həyata keçirirlər. Uzaqgörənliklə görülən genişmiqyaslı işlər muxtar respublikamızın kadr potensialının daha da yüksək səviyyədə formalaşmasına hesablanıb. İnsan kapitalına göstərilən bu diqqətin əsaslı səbəbləri vardır. Belə ki, qüdrətli dövlətlərin tarixini araşdırdıqda bir daha aydın olur ki, həmin dövlətlərin bu səviyyəyə yüksəlməsində geniş dünyagörüşə malik xarizmatik liderlərlə, şəxsiyyətlərlə yanaşı, onların ətrafında sıx birləşən və öz işini mükəmməl bilən etibarlı, sədaqətli, vətənpərvər kadrlar da əsaslı rol oynamışlar.  

Dövlət idarəçilik sisteminin şaxələndiyi, müəyyən mənada mürəkkəbləşdiyi, bununla bərabər, cəmiyyətin tələblərinin kifayət qədər artdığı müasir dövrdə hazırlıqlı kadr amili daha çox əhəmiyyət kəsb edir. Ona görə də inkişaf, yüksəliş yolunu tutan hər bir dövlət daxili imkanlarını səfərbər edərək öncə insan kapitalına ciddi diqqət yetirir. Həm də ona görə ki, insan kapitalı olmadan təbii sərvətlər, geostrateji mövqe və bu kimi digər önəmli məsələlər xalqlara, millətlərə, dövlətlərə fayda vermir, əksinə, həmin ölkələr sərvətlərə sahib çıxmaq və digər imkanlardan istifadə etmək üçün bölgəni nəzarətdə saxlamağa can atan dövlətlərin, iqtisadi maraq qruplarının və gizli qlobal güclərin təsirinə düşür, sözün həqiqi mənasında, koloniyaya çevrilir və yalnız sözdə müstəqil olurlar. Bunu yaxşı bilən ümummilli liderimiz Heydər Əliyev deyirdi: “Hər bir dövlət əgər istəyirsə ki, öz ölkəsinin inkişafını təmin etsin, öz millətinin elmini, mədəniyyətini dünya standartlarına çatdırsın, o mütləq, hər şeydən çox, təhsilə fikir verməlidir, təhsilin inkişafına səy göstərməlidir, təhsil üçün bütün imkanları yaratmalıdır”.

Dünən “Naxçıvan” Universitetində Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasların müvafiq təşkilatlara hamiliyə verilməsi haqqında” 2015-ci il 27 iyul tarixli Sərəncamının icrası ilə bağlı Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin tədbirlər planında nəzərdə tutulmuş Turizm və otelçilik ixtisası üzrə təhsil alan II kurs tələbələrlə görüş keçirilmişdir.
Nazirliyin Turizm şöbəsinin müdiri Gülbuta Babayeva Naxçıvan Muxtar Respublikasının turizm potensialı ilə bağlı tələbələrə ətraflı məlumat vermişdir. Çıxışda qeyd olunmuşdur ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasının geniş turizm potensialı vardır. 250-dən çox mineral və müalicə əhəmiyyətli su mənbələrinin olması, zəngin mətbəxi, qədim tarixi və mədəniyyəti Naxçıvanda turizmin inkişafı üçün geniş perspektivdən xəbər verir.
Son illər Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin diqqət və qayğısı ilə bu sahənin inkişafı üçün mühüm işlər görülür. Qədim diyarın bütün bölgələrində müasir infrastruktur qurulur, yaşayış məntəqələri abadlaşdırılır.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin əməkdaşı Əli Rzayev qeyd etmişdir ki, turizmin inkişafı həm də bu sahədə ixtisaslı kadrların hazırlanmasını tələb edir. Bildirilmişdir ki, ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasların müvafiq təşkilatlara hamiliyə verilməsi hazırlıqlı, bilikli gənc kadrların hazırlanmasına geniş şərait yaradacaqdır.
Tədbirdə muxtar respublikada turizmin inkişafı ilə bağlı slaydlar nümayiş etdirilmiş, tələbələrdən Faiq Səfərli, Zaur Məmmədli, Nicat Əsgərov, Vəli Babayev, Turan Qədimov, Güləsər Əliyeva, Sərvan Əhmədov, Ramil Məmiyev və başqalarının turizm haqqında fikirləri dinlənilmişdir.

Əli RZAYEV

AMEA Naxçıvan Bölməsində Naxçıvan Dövlət Universitetinin rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü, biologiya elmləri doktoru, professor, Əməkdar elm xadimi Saleh Məhərrəmovun anadan olmasının 50 illiyinə həsr olunmuş yubiley yığıncağı keçirilmişdir.
Tədbiri bölmənin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev açaraq Saleh Məhərrəmovun keçdiyi ömür yolundan, onun Azərbaycan elminin, təhsilinin inkişafındakı xidmətlərindən danışmışdır.
Tədbirdə Naxçıvan Dövlət Universitetinin prorektoru, professor Məmməd Rzayev “Əməkdar elm xadimi Saleh Məhərrəmovun ömür yolu, elmi və pedaqoji fəaliyyəti” mövzusunda məruzə etmişdir.
Qeyd edilmişdir ki, Saleh Məhərrəmov 101 elmi məqalənin, 3 monoqrafiyanın, 2 dərs vəsaitinin, 2 proqram, 2 təklif və 1 metodik vəsaitin müəllifidir. Onun rəhbərliyi altında 10 fəlsəfə doktoru dissertasiya işi yerinə yetirilir.
Yığıncaqda AMEA-nın vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəyli, Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun rektoru, professor Oruc Həsənli, “Naxçıvan” Universitetinin rektoru, professor İsmayıl Əliyev, Naxçıvan Dövlət Universitetinin Sosial idarəetmə və hüquq fakültəsinin dekanı, dosent Qərib Allahverdiyev, Naxçıvan Dövlət Universitetinin Tibb fakültəsinin dekanı, dosent Bəhruz Məmmədov çıxış edərək Saleh Məhərrəmovun elmi fəaliyyətini yüksək qiymətləndirmiş və ona gələcək işlərində uğurlar arzulamışlar.
Sonda Saleh Məhərrəmov ona göstərilən diqqətə və elmi fəaliyyətinə verilən yüksək qiymətə görə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbova öz dərin minnətdarlığını ifadə etmişdir.

Nərgiz İSMAYILOVA

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Naxçıvanşünaslıq Mərkəzində Naxçıvan Dövlət Universiteti tələbələrinin iştirakı ilə açıq dərs keçilib.
Açıq dərsi giriş sözü ilə mərkəzin elmi katibi Emin Məmmədov açaraq bildirib ki, Naxçıvanşünaslıq Mərkəzi Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun 17 fevral 2011-ci il tarixli Sərəncamı ilə yaradılıb. İstifadəyə verildiyi gündən mərkəzdə Naxçıvanın tarixi, ədəbiyyatı, görkəmli şəxsiyyətləri, iqtisadiyyatı və bir sıra əlamətdar günlərlə bağlı açıq dərslər təşkil olunub.
Bildirilib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 25 iyul 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən, “Kitabi-Dədə Qorqudun alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında qeyd edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı” təsdiq edilib. Bu tədbirlər planında AMEA Naxçıvan Bölməsi və Naxçıvanşünaslıq Mərkəzi tərəfindən “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı və onun Naxçıvanla bağlılığı” mövzusunda birgə açıq dərslərin keçilməsi nəzərdə tutulub. Naxçıvanşünaslıq Mərkəzində bu mövzuda açıq dərslər 2015-ci ilin dekabr ayına qədər davam etdiriləcək.

Mərkəzin açılışı ilə əlaqədar keçirilən tədbirdə universitetin rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü Saleh Məhərrəmov çıxış edərək Avropa təhsil prosesini özündə əks etdirən TEMPUS proqramının mühüm əhəmiyyət daşıdığı diqqətə çatdırıb.
Rektor bildirib ki, rəhbərlik etdiyi ali təhsil ocağının TEMPUS proqramı ilə qarşılıqlı əməkdaşlıq şəraitində 7 layihənin iştirakçısı olması, Türkiyə universitetləri ilə qarşılıqlı müəllim və tələbə mübadiləsini nəzərdə tutan “Mövlana” Mübadilə Proqramı çərçivəsində həyata keçirilən tədbirlər, ERASMUS MUNDUS, ERASMUS-HUMERİA proqramları təhsilin və tədrisin müasir tələblər səviyyəsində qurulmasına xidmət edir.
Layihənin Xəzər Universiteti üzrə koordinatoru Baba Bayramlı çıxışında layihə çərçivəsində görülən işlərdən və qarşıda duran vəzifələrdən danışıb. Konfrans iştirakçılarına Azərbaycanın tərəfdaş universitetlərində Avropaşünaslıq proqramı üzrə kurikulumları araşdırdıqdan sonra gəldikləri nəticələr barədə məlumat verib.

Bu gün Naxçıvanın tarixi, zəngin mədəniyyəti, elmi-ədəbi mühiti dərindən araşdırılır, sanballı tədqiqat materialları nəşr edilir. Bu dəyərli mənbələrin qorunması və təbliği yeni tədqiqat işlərinin aparılması və gələcək nəsillərə çatdırılması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Naxçıvanşünaslıq Mərkəzinin yaradılması da bu məqsədə xidmət edir. Mərkəzin fondu hər ötən il daha da zənginləşdirilir, Naxçıvan haqqında dəyərli mənbələr elm adamlarına təqdim olunur. 

2015-ci ilin birinci yarısında mərkəzdə “Kənd təsərrüfatı ili” və “İnkişafın 20 ili” mövzularında bir sıra tədbirlər təşkil olunmuş, Naxçıvanın qədim və yeni tarixi, coğrafiyası, ədəbiyyatı, folkloru, milli-mənəvi dəyərləri mövzularında açıq dərslər keçilmişdir. Yanvar ayında Naxçıvan Muxtar Respublikası Təhsil Nazirliyi ilə birgə pro­qram hazırlanmış, bu məqsədlə keçirilən 19 tədbirdə ali, orta ixtisas və ümumtəhsil müəssisələrinin 375 tələbə və şagirdi iştirak etmişdir.
Mərkəzin oxucu sayı ilbəil artır. Fəaliyyətə başladığı gündən 2015-ci ilin iyul ayınadək Naxçıvanşünaslıq Mərkəzinin xidmət şöbəsində 716 nəfərə oxucu bileti verilmişdir. Ötən dövrdə mərkəzin fondu və elektron bazası əldə olunan yeni materiallar hesabına daha da zənginləşdirilmişdir. 2015-ci ilin ilk altı ayı ərzində mərkəzdə 158 nüsxə çap materialının uço­tu aparılmış, onlardan 120-si kitab, 10-u dövri mətbuat və 28-i miniatür kitab olmuşdur. Kitablardan 10-u təbiət, 33-ü tarix, 4-ü arxeologiya, 2-si etnoqrafiya, 5-i kənd təsərrüfatı, 21-i iqtisadiyyat, 11-i siya­sət, 6-sı dövlət və hüquq, 2-si mədəniyyət, 11-i dilçilik, 1-i incəsənət, 4-ü isə psixologiya sahələrinə aiddir. Fonda yeni daxil olan kitablardan 96-sı Azərbaycan dilində, 24-ü isə xarici dildədir. Ümumiyyətlə, hazırda Naxçıvanşünaslıq Mərkəzinin fondunda 3250 sayda çap materialları saxlanılır. Onlardan 2 min 452-si kitab, 28-i miniatür kitab, 92-si avtoreferat və 678-i qəzet və jurnallardır. Bu mənbələr, əsasən, Naxçıvanın qədim və zəngin tarixini, mədəniyyətini, sosial-iqtisadi inkişafını, ictimai-siyasi həyatını, həmçinin Naxçıvanın görkəmli şəxsiyyətlərinin, elm adamlarının, şair və yazıçılarının həyatı və yaradıcılığını əks etdirir.

Sentyabrın 18-də Azərbaycan-Amerika Birləşmiş Ştatları və Azərbaycan-Fransa arxeoloji ekspedisiyalarının Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində yerləşən Qız qalası yaşayış yeri, Qız qalası nekropolu, Ovçular təpəsi, Duzdağ, I Kültəpədə apardığı tədqiqatlarla bağlı hesabat iclası keçirilib.
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Naxçıvan Bölməsində keçirilmiş hesabat iclasını giriş sözü ilə bölmənin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev açıb. Akademik Naxçıvan Muxtar Respublikasında aparılan arxeoloji tədqiqatlarla bağlı geniş məlumat verərək əldə olunan yenilikləri yüksək qiymətləndirib. Bildirilib ki, AMEA Naxçıvan Bölməsi, Amerika Birləşmiş Ştatları və Fransanın arxeoloqlarının birgə əməyi nəticəsində əldə olunan bir çox yeni faktlar tariximizi öyrənmək baxımından son dərəcə qiymətlidir.
AMEA Naxçıvan Bölməsi Tarix, Etnoqrafiya və Arxeologiya İnstitutunun şöbə müdiri, AMEA-nın müxbir üzvü Vəli Baxşəliyev çıxış edərək əldə olunan yeniliklər haqqında geniş məlumat verib.

 Naxçıvan şəhəri

15 sentyabr – Bilik Günü münasibətilə Naxçıvan şəhərindəki 5 nömrəli tam orta məktəbdə keçirilən tədbiri Naxçıvan Şəhər Təhsil Şöbəsinin müdiri Hüseyn Məmmədyarov açaraq bildirib ki, bu gün ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda təhsilə böyük diqqət və qayğı göstərilir. Bu sahədə görülən işlərin nəticəsidir ki, son 20 ildə muxtar respublikamızda 200-ə yaxın təhsil müəssisəsi tikilərək və yaxud yenidən qurularaq müəllim və şagirdlərin istifadəsinə verilib. Təbii ki, görülən işlərdən paytaxt Naxçıvan şəhərinə də böyük pay düşüb. Hazır­da Naxçıvan şəhəri üzrə 17 orta ümumtəhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir ki, onlardan da 16-sı yenidir.
Qeyd olunub ki, təhsil qurucu­luğu sahəsində görülən işlər təhsilin keyfiyyətcə yeni mərhələyə qədəm qoymasına şərait yaradıb. Bunun nəticəsidir ki, hər il muxtar respublikamızın digər ümumtəhsil müəssisələrində olduğu kimi, Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən təhsil müəssisələrindən də ali məktəblərə qəbul olunan məzunların sayı artır. Bu il Naxçıvan şəhəri üzrə ali məktəblərə 365 nəfər qəbul olunub. Ümumi qəbul faizi 77,7 faiz təşkil edib. Məzunlardan 5 nəfəri Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdünə layiq görülüb.

Ali təhsil almaq üçün Naxçıvan Dövlət Universitetini (NDU) seçən yüksək bal toplayan abituriyentlərin, xarici ölkə vətəndaşlarının sayı hər il daha da artmaqdadır. Bu il 960 bakalavr, 114 magistr, o cümlədən 31 nəfər 600 və 600-dən yuxarı bal toplayan gənc bu ali məktəbin tələbəsi adını qazanıb.
Bu faktlar Naxçıvan Dövlət Universitetində 15 sen­tyabr – Bilik Günü münasibətilə keçirilən tədbirdə səsləndirilib.
Tədbiri ali təhsil ocağının rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü Saleh Məhərrəmov giriş sözü ilə açaraq müəllim və tələbələri yeni tədris ilinin başlanması münasibətilə təbrik edib, onlara uğurlar arzulayıb.
Rektor Azərbaycanda təhsilin inkişaf strategiyasından, ümummilli lider Heydər Əliyevin təhsil siyasətinin uğurlu davamından danışıb. Qeyd edib ki, Naxçıvan Dövlət Universiteti yarıməsrlik tarixi inkişaf yolu keçən, çoxillik ənənələrə söykənən, yüksəkixtisaslı mütəxəssislər yetişdirən, güclü maddi-texniki bazaya malik olan, beynəlxalq əlaqələrini günbəgün genişləndirən ali təhsil ocağıdır. 12 fakültə, 56 ixtisasın fəaliyyət göstərdiyi, 5 mindən çox tələbənin təhsil aldığı universitetdə müasir tədris korpusları, Tələbə sosial xidmət mərkəzi, Tələbə evi, Qonaq evi, idman meydançaları, müasir xəstəxana mövcuddur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2004-cü il 21 avqust tarixli Fərmanı ilə hər il sentyabrın 15-i ölkəmizdə Bilik Günü kimi qeyd olunur.
Xalqımız hər zaman elm və təhsilin inkişafına böyük önəm vermişdir. Müdriklərimiz, ziyalılarımız cəmiyyətin inkişafını təhsildə görmüş, insanların savadlanması, gənc­lərin elm, bilik öyrənməsi qayğısına qalmışlar. Azərbaycanda Bilik Gününün hər il böyük uğurlarla qarşılanması, yeni dərs ilinə bayram əhval-ruhiyyəsi ilə başlanması da təhsilin cəmiyyət həyatında mühüm yer tutmasının nəticəsidir.
Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin ötən əsrin 70-ci illərində müəyyənləşdirdiyi təhsil strategiyası ölkəmizdə bu sahənin davamlı inkişafının əsasını qoymuşdur. “Hər bir dövlət əgər istəyirsə ki, öz ölkəsinin inkişafını təmin etsin, öz millətinin elmini, mədəniyyətini dünya standartlarına çatdırsın, o mütləq, hər şeydən çox, təhsilə fikir verməlidir, təhsilin inkişafına səy göstərməlidir, təhsil üçün bütün imkanları yaratmalıdır”, – deyən ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında müstəqillik illərində bu sahədə daha geniş islahatlar həyata keçirilmiş, Azərbaycan təhsili yeni inkişaf dövrünə qədəm qoymuşdur. Bu gün də ulu öndərin siyasi xəttini bütün sahələrdə uğurla davam etdirən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin diqqət və qayğısı sayəsində təhsilin inkişafı dövlət siyasətinin əsas prioritet istiqaməti kimi müəyyənləşdirilmiş, kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsinə başlanılmışdır.

Bu gün Bilik Günüdür. Minlərlərlə şagird, tələbə yeni dərs ilinə başlayacaq. Sevindirici haldır ki, muxtar respublika ötən tədris ilini uğurla başa vurdu, təhsil ocaqlarımız bir sıra nailiyyətlərə imza atdılar. Həmin təhsil müəssisələrindən biri də Naxçıvan Qızlar Liseyidir. Yaradılan şərait hesabına lisey Azərbaycanın ümumtəhsil məktəbləri sırasında qabaqcıl yerlərdən birini tutub. Bu il liseyi 31 nəfər bitirib, onların hamısı tələbə adını qazanıb. 10 nəfər isə 500-700 arası bal toplayıb. Həmin gənclərdən birini – Ayşənur Hüseynəliyevanı oxucularımızla yaxından tanış edək:

– Mən Şahbuz rayonunun Biçənək kəndində anadan olmuşam. Orta təhsilimi Qızlar Liseyində almışam. Bu təhsil ocağının məzunu kimi qürur hissi keçirirəm. Bizim liseydə hərtərəfli şərait var. Burada elm öyrənməklə yanaşı, toxuma, tikmə, kulinariya, evdarlıq dərsləri də keçirilir. Hərtərəfli şəraitlə təmin edilmiş xalçaçılıq otağı və əmək kabinəsinin imkanlarından lazımınca istifadə olunur.

Dünən Naxçıvan şəhərindəki 12 nömrəli tam orta məktəbdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 27 iyul 2015-ci il tarixli “Ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasların müvafiq təşkilatlara hamiliyə verilməsi haqqında” Sərəncamından irəli gələn vəzifələrin icrası ilə bağlı seminar keçirildi.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Təhsil Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən seminarda Naxçıvan Dövlət və “Naxçıvan” universitetlərinin, Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun, muxtar respublikanın orta ixtisas təhsili müəssisələrinin nümayəndələri iştirak edirdilər.
Seminarda çıxış edən Naxçıvan Muxtar Respublikasının təhsil naziri Piri Nağıyev bildirdi ki, bu gün muxtar respublikamızda təhsilə böyük diqqət və qayğı göstərilir. Son 10 ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasında 66 min 736 şagird yerlik 165 məktəb binasının tikilməsi və ya yenidən qurulması bunun bariz nümunəsidir. Hazırda ümumtəhsil məktəblərində 3700 kompüter, 600-dən çox elektron lövhə vardır. Məktəblərdə interaktiv tədris metodlarından istifadə olunur, elektron və distant təhsil tətbiq edilir. Həyata keçirilən bu tədbirlər təhsildə keyfiyyət göstəricilərinin artmasına səbəb olub. Belə ki, muxtar respublikada 2015-ci ildə məktəbi bitirən 3331 məzundan 2638-i ali məktəblərə qəbul üçün sənəd verib, onlardan 1582-si tələbə adını qazanıb. Bu da sənəd verənlərin 60 faizini təşkil edir.

Qəbul imtahanlarında hər il yüksək nəticə göstərən təhsil müəssisələrindən biri də Naxçıvan şəhərindəki 5 nömrəli tam orta məktəbdir. Təhsildə qazandığı uğurlarla həmişə diqqətçəkən bu təhsil ocağını 2014-2015-ci tədris ilində bitirən məzunlardan 46 nəfəri ali məktəblərə sənəd verib, onlardan 39-u tələbə adını qazanıb. 5 nəfər orta ixtisas məktəblərinə qəbul olunub. 12 nəfər 500-700 intervalında bal toplayıb. Məktəb üzrə ən yüksək bal toplayan isə Bətulə Əlizadədir. Onu oxucularımızla tanış edirik:
– Valideynlərim təhsil sahəsində fəaliyyət göstərirlər. Ailəmizdə təhsilə hər zaman böyük maraq olub. Bu gün uğur qazanmağımda ailəmin rolunu xüsusilə qeyd etməliyəm. Təhsil aldığım məktəbdə həm yaradılan şərait, həm də müəllimlərimizin bizimlə məsuliyyətlə çalışmaları yüksək nəticə qazanmağımıza stimul olub. Zəngin maddi-texniki bazaya və müasir tədris şəraitinə malik olan məktəbimiz ən müasir informasiya texnologiyaları, dərslik, bədii ədəbiyyat və tədris vəsaitləri ilə təmin edilib. Yaradılan bu şərait biz gənc­lərin daha yaxşı təhsil almalarına geniş imkanlar açıb. Uşaqlıqdan dəqiq elmlərə marağım böyük olub. Bu fənlər üzrə olimpiadalarda iştirak etmişəm. Bu il keçirilən riyaziyyat üzrə fənn olimpiadasında gümüş medal qazanmışam. Bir arzum var idi ki, yüksək bal toplayaraq istədiyim ixtisası seçim. Bu arzuma çatdım. 687 bal toplayaraq Naxçıvan Dövlət Universitetinin Riyaziyyat-informatika müəllimliyi ixtisasına qəbul olundum. Qeyd edim ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovla görüşən gənclər sırasında olmağım mənim üçün qürurverici idi. Ali Məclis Sədrinin bu tövsiyələri yaddaşımdan silinməyəcək: “Bu gün kitab oxumaq, yaxşı təhsil almaq işin yalnız bir tərəfidir. Əsas məsələ özünü yüksək ixtisaslı kadr kimi hazırlamaqdır. Ona görə də seçdiyiniz ixtisasa dərindən yiyələnməli, kamil mütəxəssis kimi yetişməlisiniz”.
Söz verirəm ki, vətənpərvər gənc, ixtisaslı mütəxəssis kimi yetişəcək, qədim Naxçıvanımızın daha da çiçəklənməsinə öz töhfəmi verəcəyəm.

 Sara Əzimova

Dünən Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində muxtar respublikanın təhsil işçilərinin sentyabr konfransı keçirilmişdir. Konfransda Naxçıvan Muxtar Respublikasının təhsil naziri Piri Nağıyev çıxış edərək əvvəlcə yeni dərs ilinin başlaması münasibətilə təhsil işçilərini təbrik etmiş, 2014-2015-ci tədris ilinin yekunları və qarşıda duran vəzifələr barədə danışmışdır.

Qeyd olunmuşdur ki, bu gün muxtar respublikamızda təhsilə diqqət və qayğı ən yüksək səviyyədədir. Yeni məktəb binalarının tikilib istifadəyə verilməsi, onların maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, müasir informasiya-kommunikasiya texnologiyaları ilə təchizatı bu qayğının bariz nümunəsidir. Hazırda Şərur rayonunda Kürçülü, Şərur şəhər 2 nömrəli, Oğlanqala, Axaməd, Yuxarı Yaycı, Babək rayonunda Nehrəm kənd 2 nömrəli, Xəlilli, Xal-xal, Yarımca, Ordubad rayonunda Gilançay, Tivi, Culfa rayonunda Saltaq, Qızılca, Gal, Şahbuz rayonunda Daylaqlı, Kəngərli rayonunda Yurdçu kənd tam orta məktəbləri və yeni yaradılmış Şərur Şəhər Fizika-Riyaziyyat Təmayüllü Lisey üçün binaların tikintisi və ya əsaslı şəkildə yenidən qurulması, Ordubad Şəhər Texniki-Peşə və Sürücülük Məktəbi üçün binanın yenidən qurulması davam etdirilir.

Naxçıvan Dövlət Universitetində yeni tədris ilinə hazırlığın vəziyyəti və qarşıda duran vəzifələrlə bağlı tədbir keçirilib.
Tədbiri universitetin rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü Saleh Məhərrəmov açaraq kollektivi qarşıdan gələn yeni tədris ili münasibətilə təbrik edib.
Rektor bildirib ki, ötən tədris ili ali məktəb üçün elm, tədris, beynəlxalq əlaqələrin inkişafı sahəsində bir sıra uğurlarla əlamətdar olub. Az qala yarıməsrlik bir tarixə malik, çoxillik ənənələrə söykənən ali təhsil ocağı bu gün müasir dünya təhsil sisteminin tələbləri səviyyəsində inamla inkişaf edir. Dövlət qayğısının nəticəsində universitet ötən tədris ilində müasir avadanlıqlarla təchiz olunub, yeni tədris laboratoriyaları, fənn kabinələri müəllim və tələbələrin ixtiyarına verilib. Universitet xəstəxanası və Baytarlıq təbabəti ixtisası üçün yeni binaların istifadəyə verilməsi müvafiq ixtisasların əyani şəkildə, daha mükəmməl öyrədilməsinə xidmət edir. Ali təhsil ocağı müasir informasiya-kommunikasiya vasitələrinin tətbiqi, elektron universitet, imtahanların elektron test üsulu ilə şəffaf və obyektiv keçirilməsi istiqamətində əhəmiyyətli uğurlara imza atıb.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA) Naxçıvan Bölməsində keçirilmiş hesabat iclasını giriş sözü ilə bölmənin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev açıb.
Akademik Naxçıvan Muxtar Respublikasında aparılan tədqiqatlarla bağlı geniş məlumat verərək muxtar respublikanın tarixinin öyrənilməsi istiqamətində məqsədyönlü tədbirlərin həyata keçirildiyini deyib. O bildirib ki, AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu Xaraba Gilan arxeoloji ekspedisiyası 2015-ci ildə Plovdağ arxeoloji abidələr kompleksində (İkinci nekropolda), Dəlmə qalasında və Xaraba Gilan orta əsrlər şəhər yerində arxeoloji qazıntı işləri aparıb və tarixi əhəmiyyət daşıyan bir çox məlumatlar əldə olunub. Qazıntı işlərində AMEA Naxçıvan Bölməsi Tarix, Etnoqrafiya və Arxeologiya İnstitutunun əməkdaşları da yaxından iştirak ediblər.
İclasda ekspedisiyanın rəhbəri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Bəhlul İbrahimli çıxış edərək əldə olunan yeniliklər haqqında geniş məlumat verib.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının ən ucqar kəndlərindən biri olan Tivi rayon mərkəzindən – Ordubad şəhərindən, təxminən, 60 kilometr uzaqlıqda yerləşir. Zəngəzur silsiləsinin ətəyində yerləşən Tivi özünəməxsus təbiəti, dağların əhatəsindəki yaşıl vadini xatırlatması, həmçinin buradakı mineral tərkibli çoxsaylı bulaqları ilə diqqəti cəlb edir. Haqqında məlumatım olsa da, ilk dəfə üz tutduğum bu kəndi öz gözlərimlə görmək istəyimin əsas səbəbi isə builki qəbul imtahanlarında kənd məktəbi məzunlarının yüksək nəticələr qazanması idi.

Ucqar bir dağ kəndindəki məktəbin nəticələri ilə yanaşı, həmin kənddə tikinti-quruculuq işlərinin aparılması da digər bir diqqətçəkən məqam idi.
Dağların, qayaların bizə yoldaşlıq etdiyi səfərimizdə mənzil başına çatanda Günəşin xoş təbəssümü ilə bərabər, xəfif küləyin ürəyi sərinlədən salamı da xüsusi qeyd olunmalıdır.
Gələcəyimizi əvvəlcədən bilən Tivi kənd tam orta məktəbinin direktoru Məhəmməd Ağayevin “Kənd adət-ənənəsini pozmaq olmaz, qonağa əvvəlcə bir stəkan çay verərlər” ərkiylə razılaşıb gül-çiçəkli həyətində, elə çay süfrəsi ətrafındaca söhbətimizə başlayırıq.

Sentyabrın 4-də Naxçıvan şəhərində təhsil yarmarkası keçirilib. Naxçıvan şəhər 7 nömrəli tam orta məktəbdə keçirilən tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikasının təhsil naziri Piri Nağıyev açıb.
Qeyd olunub ki, ölkə başçısının 5 sentyabr 2009-cu il tarixli “Təhsil haqqında Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiq edilməsi barədə” Fərmanının icrasını təmin etmək və gənc kadrların iş şəraitini yaxşılaşdırmaq məqsədilə Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 15 avqust 2014-cü il tarixli Qərarı ilə “Pedaqoji profilli ixtisaslar üzrə ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrini bitirmiş və ümumtəhsil müəssisələrində işə başlamış mütəxəssislər üçün əlavə güzəştlər və stimullaşdırıcı tədbirlərin müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2010-cu il 14 aprel tarixli Qərarında dəyişiklik edilib. Yeni qərara əsasən, pedaqoji profilli ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrini bitirmiş, dövlət sifarişi ilə iş yerlərində əmək fəaliyyətinə başlayan və 3 il müddətində bu fəaliyyəti ümumi təhsil müəssisələrində davam etdirən 35 yaşadək gənc mütəxəssislərə bu müddət ərzində kommunal xidmətlərini ödəmək üçün 60 manat, rayon mərkəzindən 20 kilometrdən artıq məsafədə yerləşən ümumi təhsil müəssisələrində əmək fəaliyyətinə başlayan hər bir nəfər üçün 3 il müddətində əməkhaqqına hər ay 160 manat məbləğində əlavələr ödəniləcəkdir. Üçillik müddət bitdikdən sonra həmin və ya digər kənd məktəbində pedaqoji fəaliyyətini davam etdirən gənc mütəxəssislərə daha 2 il müddətində kompensasiya əməkhaqqına əlavə olunacaqdır.

Təhsilli gənclik hər bir ölkənin intellektual sərvətidir. Bu sərvətdən səmərəli istifadə, müxtəlif sahələr üzrə mütəxəssislərin hazırlanması qarşıda duran əsas vəzifədir. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev bu məsələnin vacibliyini nəzərə alaraq demişdir: “Gənclərimiz yaxşı oxumalıdır, bilik sahibi olmalıdır, peşəkar olmalıdırlar. Çünki bu gün Azərbaycanda bütün imkanlar var. İqtisadiyyat inkişaf edir, yeni iş yerləri, yeni sənaye müəssisələri, xidmət sahələri açılır. Peşəkar kadrlara böyük ehtiyac var. Mən çox istəyirəm ki, bizim əsas, aparıcı sahələrimizin inkişafında Azərbaycan gənc­ləri öz rollarını oynasınlar”.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında təhsilin bütün pillələri kimi peşə təhsilinin inkişaf strategiyası hələ müstəqil dövlət quruculuğunun ilk illərində ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən hazırlanmışdır. Günü-gündən yeniləşən Naxçıvan özünün hazırkı sürətli inkişaf dövründə ötən hər ili sosial-iqtisadi həyatda əldə olunan mühüm nailiyyətlərlə başa vurur. Bu illərdə uğurla həyata keçirilən dövlət proqramları əsasında muxtar respublikanın sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasına uyğun olaraq, bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Azərbaycan Respublikasının təhsil sistemində aparılan məqsədyönlü islahatlar onun məzmunu, strukturu və idarəolunması kimi mühüm məsələləri özündə ehtiva etməklə sistemli şəkildə həyata keçirilməkdədir. Bu islahatın tərkib hissələrindən biri də ümumtəhsil məktəblərində fənn kurikulumlarının tətbiqidir.
Ötən illərin təcrübəsi göstərdi ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında, eləcə də Babək rayonunda müəllim hazırlığında əsaslı keyfiyyət dəyişikliyi həyata keçirilib. Yeni proqramların (kurikulumların) tələb etdiyi şəkildə şagirdlərin intellektual fəallığına əsaslanan müasir dərsləri təşkil edəcək müəllimlərin hazırlanması məqsədilə müəllimlər ilə bir neçə mərhələdə treninqlər keçirilib. Aparılan monitorinqlərin təhlili göstərib ki, ənənəvi təlim metodlarına yiyələnmiş müəllimlər yeni məzmunu şagirdlərə mənimsətməkdə çətinlik çəkmirlər. Bu isə, ilk növbədə, təlimin keyfiyyətinə əsaslı təsir göstərib.
Bu fikirlər Babək rayonunda ümumtəhsil məktəblərinin VIII siniflərində yeni fənn kurikulumlarının tətbiqinə həsr olunan seminar-treninqdə səsləndirilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında təhsilin inkişafı həyata keçirilən dövlət siyasətinin prioritet istiqamətlərindəndir. Bu sahədə yaradılan şərait, aparılan quruculuq işləri təhsil infrastrukturunu tamamilə müasirləşdirmişdir.
Göstərilən dövlət qayğısı nəticəsində təhsildə keyfiyyət göstəriciləri artmışdır ki, bu da özünü ali təhsil almaq istəyənlərin ildən-ilə sayının çoxalmasında bir daha göstərir. Təbii ki, əldə olunan nailiyyətlər muxtar respublikadakı ali təhsil müəssisələrinin fəaliyyətinə də təsir göstərmiş, bu təhsil ocaqlarının maddi-texniki bazası yenilənmiş, ixtisaslı kadrların hazırlığına diqqət artırılmışdır. Bunun nəticəsidir ki, ötən tədris ilində olduğu kimi, 2014-2015-ci tədris ilində də məzunlar ixtisas seçimi zamanı muxtar respublikada fəaliyyət göstərən ali təhsil müəssisələrinə daha çox üstünlük vermişlər.
Qeyd edək ki, muxtar respublikada 2015-ci ildə məktəbi bitirən 3331 məzundan 2638-i ali məktəblərə qəbul üçün sənəd vermiş, onlardan 1582-si tələbə adını qazanmışdır. Tələbə adını qazanan 1137 nəfər, yaxud qəbul olanların 72 faizi Naxçıvan Muxtar Respublikasında yerləşən ali təhsil müəssisələrini seçmişdir.

Xəbərlər şöbəsi

Muxtar respublikamızda sağlamlıq imkanları məhdud, valideynlərini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqların sağlam böyümələri, biliklərə yiyələnmələri, milli-mənəvi dəyərlərə sadiq vətəndaş kimi yetişmələri, problemlərinin yerindəcə həll olunması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər bu qəbildən olan uşaqlara dövlət qayğısının bariz ifadəsidir.
Bu tədbirlərin davamı olaraq 15 sentyabr – Bilik Günü ərəfəsində Naxçıvan Muxtar Respublikasının Təhsil, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirliklərinin və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin birgə təşkilatçılığı ilə yuxarıda adıçəkilən kateqoriyalardan olan məktəblilərə geyim forması, məktəbli çantası və dərs ləvazimatları təqdim olunub.

Yaşadığımız dünya çox gözəldir, əsrarəngiz və maraqlıdır. Biz zəngin və füsunkar bitkilər aləminin, vəhşi heyvanlardan tutmuş ən xırda həşəratlara qədər saysız-hesabsız canlıların əhatəsindəyik. Əslində, Yer kürəsi adlandırdığımız planetin məzmunu da elə ən şüurlu və ən ali varlıqlar olan insanlarla bizi əhatə edən təbiətin bir ahəngdarlıq yaratmasıdır. Bunun üçün təbiəti qorumaq hər birimizin borcudur. Çünki təbiəti qorumaq həm də sağlamlığımızı qorumaqdır. Bu baxımdan AMEA Naxçıvan Bölməsinin tərkibində fəaliyyət göstərən, nadir bitkilərin və ağacların qorunduğu Nəbatat bağını xüsusi vurğulamaq lazımdır.

Qeyd edim ki, hər hansı bir ölkə­yə, şəhərə səyahət edərkən internet üzərindən oranın gəzməli-görməli yerlərini müəyyən edirik. Rusiya, Gürcüstan, Türkiyə, Yunanıstan kimi ölkələrin gəzməli-görməli yerləri arasında Nəbatat bağları özünə­məxsus yer tutur.

Builki qəbul imtahanlarında yüksək nəticə göstərən gəncləri oxucularımızla yaxından tanış etməyə davam edirik. Bu dəfə haqqında söhbət açacağımız gənclər Şahbuz rayonunun ümumtəhsil məktəblərinin məzunlarıdır. Qeyd edim ki, rayonun ümumtəhsil məktəblərindən ali məktəblərə sənəd verən 139 abituriyentdən 92-si tələbə adını qazanıb. Onlardan 21 nəfəri 500-700 intervalında bal toplayıb. 6 nəfər 600 balı keçərək digər həmyaşıdlarından fərqlənib.
Vüsal HƏSƏNOV: – Orta təhsilimi Şahbuz şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbdə almışam. Bir gənc olaraq deyə bilərəm ki, rayonda təhsilə diqqət yüksək səviyyədədir. Bu səbəbdəndir ki, hər il rayonun məzunları qəbul imtahanlarında yüksək nəticə əldə edirlər. Belə nəticəni qazanmaq mənə də qismət oldu. 639 bal toplayaraq Azərbaycan Dövlət Tibb Universitetinin Müalicə işi ixtisasına qəbul olundum. Uşaqlıqdan hərənin bir arzusu olduğu kimi, mənim də ən böyük arzularımdan biri həkim olmaq idi. Ağxalatlı insanlara hər zaman heyranlıqla baxmışam. Ancaq yüksək bal toplayaraq bu arzuma çata bilərdim. Özümə çox güvənirdim. Çünki müəllimlərimin verdiyi tapşırıqlarla yanaşı, özüm də əlavə kitablardan elmin sirlərinə yiyələnirdim. Çalışırdım ki, bilmədiyim nəsə qalmasın. İmtahanda suallarla tanış olanda düşündüm ki, çəkdiyim əziyyət boşa getməyib. Çətinlik çəkmədən sualları cavablandırdım. İmtahandan çıxanda artıq bilirdim ki, arzuma çatmağa çox az qalıb. İndi artıq tələbəyəm.

Blokada şəraitində yaşayan və buna baxmayaraq, sürətlə inkişaf edən muxtar respublikamızın təhsil ocaqlarının göstəriciləri ölkə miqyasında seçilməkdə, ali məktəblərə qəbulun səviyyəsi ilbəil artmaqdadır. Nailiyyətlərin təməlində isə, heç şübhəsiz ki, təhsilə göstərilən dövlət qayğısı, təhsil ocaqları üçün yeni-yeni binaların inşa olunması, məktəblərimizin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi, bu işdə böyük fədakarlıq göstərən müəllimlərimizin əməyinin layiqincə qiymətləndirilməsi dayanır. Builki qəbul imtahanlarında Babək rayonunun qazandığı uğurları xüsusilə qeyd etmək olar. Belə ki, rayonun ümumtəhsil məktəblərindən ali məktəblərə sənəd verən 498 abituriyentdən 262-si tələbə adını qazanıb. Onlardan 46 nəfəri 500-700 intervalında bal toplayıb. Həmin gənclər sırasında Uzunoba kənd tam orta məktəbinin məzunları olan əkiz qardaşların qazandığı uğurlar daha çox diqqət çəkir. Biz də həmin gəncləri oxucularımızla yaxından tanış edirik.

Fərid HÜSEYNLİ: – 1998-ci ildə Uzunoba kəndində anadan olmuşam. Kənd tam orta məktəbində təhsil almışam. Elə orta təhsil illərində arzum o olub ki, tələbə adını qazanım. Bu arzuma çatmaq üçün çox çalışdım. Qəbul imtahanında aşağı bal toplamağı fikrimə belə gətirmirdim. Çünki məktəbimizdə yaradılan yüksək şərait, mütəmadi olaraq sınaq imtahanlarında iştirakım məni addım-addım tələbə adını qazanmağa yaxınlaşdırırdı. Arzum mühəndis olmaq idi. 667 bal toplayaraq Qafqaz Universitetinin Mexanika mühəndisliyi fakültəsinə qəbul olundum. Bir gənc kimi qürurlanıram ki, mənə inananları və etimad göstərənləri sevindirdim. Ona görə də 2015-ci il ən unudulmaz il olaraq həyatıma yazıldı. Həm də ona görə ki, bu günlərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun muxtar respublikada 2014-2015-ci tədris ilində ümumtəhsil məktəblərini bitirmiş və ali məktəblərə qəbul imtahanlarında yüksək bal toplamış tələbələrlə görüşündə mən də iştirak etdim. Ən çox arzularımdan biri də bu görüş idi. Ali Məclisin Sədri biz gənclərə dedi ki, bu gün kitab oxumaq, yaxşı təhsil almaq işin yalnız bir tərəfidir. Əsas məsələ özünü yüksəkixtisaslı kadr kimi hazırlamaqdır. Ona görə də seçdiyiniz ixtisasa dərindən yiyələnməli, kamil mütəxəssis kimi yetişməlisiniz. Bu sözlər biz gənclər üçün çox önəmli tövsiyədir. Çünki bizim hələ uzun yolumuz var. Tələbə həyatı yaşayacağım qarşıdakı illərdə də, ondan sonra da ixtisaslı mütəxəssis kimi yetişməyə çalışacağam.

Fuad HÜSEYNLİ: – Uşaqlıqdan evdə bizə çoxlu mütaliə etməyi aşılayıblar. Dəqiq elmlərə isə marağım daha çox olub. Kitablardan birində oxumuşdum ki, görkəmli diplomat Behbud ağa Şahtaxtinski yazıb ki, yüksək təhsilə, mədəniyyətə və elmi gücə malik olanlar həmişə qalib gəlirlər. Və çalışmışam ki, güclü biliyə malik olum. Biliyə yiyələnmək üçün isə gərək çox çalışasan. Mən dərslərdə müəllimlərimə diqqətlə qulaq asaraq verilən tapşırıqları mənimsəyirdim. Daim mütaliə edərək qazandığım bilikləri daha da möhkəmləndirirdim. Kitabxanada istədiyim ədəbiyyatı əldə edə bilirdim. Onu deyim ki, kompüterə böyük həvəsim vardır. Məktəbimizdə kompüterlərdən istifadə etməyimiz üçün hər cür şərait var. Yaradılan şəraitdən istifadə edərək həvəslə oxudum, əlaçı şagird kimi valideynlərimi qazandığım uğurlarla həmişə sevindirdim. Azərbaycan Respublikasında keçirilən fənn olimpiadasında fizika fənni üzrə III yerə layiq görülərək gümüş medal qazandım. Ancaq bu uğurlardan sonra da arxayınlaşmadım. Çünki irəlidə məni böyük bir imtahan gözləyirdi. Bu imtahandan daha böyük qələbə ilə çıxmağı qarşıma məqsəd qoymuşdum. Qəbul imtahanlarında 660 bal toplayaraq Qafqaz Universitetinin Kompüter mühəndisliyi fakültəsinə qəbul olundum. Artıq qeydiyyatdan keçmişəm. Sentyabr ayının 15-ni səbirsizliklə gözləyirəm. Çünki ən böyük arzularımdan olan tələbə kimi təhsilimi davam etdirəcəyəm.

 Sara ƏZİMOVA

Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunda bu ali təhsil ocağının yaradılmasının 15 illiyi münasibətilə tədbir keçirilib. Əvvəlcə tədbir iştirakçıları ulu öndərimizin Naxçıvan şəhərindəki əzəmətli abidəsi önünə gül dəstələri qoyaraq Heydər Əliyev Muzeyini ziyarət ediblər.
Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunda keçirilən tədbiri giriş sözü ilə institutun rektoru, professor Oruc Həsənli açaraq kollektivi əlamətdar gün münasibətilə təbrik edib, günün əhəmiyyətindən danışıb.
Sonra institutun keçdiyi yol haqda çıxış edən rektor bildirib ki, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 2000-ci il 13 iyul tarixli Fərmanına əsasən, Naxçıvan Politexnik Texnikumunun bazasında Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Naxçıvan filialı yaradılıb. 2003-cü il avqustun 26-da filial Naxçıvan Müəllimlər İnstitutuna çevrilib və müstəqil fəaliyyətə başlayıb. Ölkəmizdə həyata keçirilən məqsədyönlü təhsil islahatları Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun da fəaliyyətinə geniş imkanlar açıb. Ötən dövrdə institutun binası yenidən qurularaq lazımi tədris şəraiti yaradılıb, maddi-texniki baza gücləndirilib. Ali təhsil müəssisəsində bu imkanlardan yararlanaraq ixtisaslı kadrların hazırlanması sahəsində mühüm nailiyyətlər əldə edilib. 15 il bundan öncə 21 tələbə ilə fəaliyyətə başlayan institutda hazırda 1100 tələbə və 25 magistr təhsil alır.

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 2000-ci il 13 iyul tarixli Fərmanına əsasən, Naxçıvan Politexnik Texnikumunun bazasında Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun Naxçıvan filialı yaradılmışdır. 2003-cü il avqustun 26-da filial Naxçıvan Müəllimlər İnstitutuna çevrilmiş və müstəqil fəaliyyətə başlamışdır.
Ölkəmizdə həyata keçirilən məqsədyönlü təhsil islahatları Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun da fəaliyyətinə geniş imkanlar açmışdır. Ötən dövrdə institutun binası yenidən qurularaq lazımi tədris şəraiti yaradılmış, maddi-texniki bazası gücləndirilmişdir. Ali təhsil müəssisəsində bu imkanlardan yararlanaraq ixtisaslı kadrların hazırlanması sahəsində mühüm nailiyyətlər əldə edilmişdir. 15 il bundan öncə 21 tələbə ilə fəaliyyətə başlayan institutda hazırda 1100 tələbə və 25 magistr təhsil alır. Ötən müddətdə institutun bakalavr səviyyəsini 1300 tələbə bitirmişdir. İnstitutda pedaqoji kadrlarla təminat da diqqət mərkəzində saxlanılır. Hazırda burada təhsil alan tələbə və magistrlərin təhsili ilə 89 professor-müəllim məşğul olur. Müəllimlərdən 8-i elmlər doktoru, professor, 37-si fəlsəfə doktoru, dosentdir. Bu günədək institut əməkdaşlarının 1275 məqaləsi, 716 tezisi, 106 kitabı, o cümlədən 62 monoqrafiya, 12 dərslik, 37 dərs vəsaiti, həmçinin 189 metodik vəsait və fənn proqramları nəşr edilmişdir.

Naxçıvan şəhərinin Heydər Əliyev prospekti ilə irəliləyirdik. Belçikadan gələn tanışım Xəyalə Heydərova yaxınlıqdakı binanı göstərərək, “bu, bağça binasıdır?”, – deyə həyəcanla soruşdu:
– Bu binani deyirsən? Bəli, bağça binasıdır.
Tanışım gözlərini iri açaraq bağça binasına baxdı və dedi:
– Müasir standartlar səviyyəsindədir. Açığı mənə çox gözəl təsir bağışladı.
Naxçıvanın inkişafını internet vasitəsilə izləyən tanışımın səsi titrəyirdi. Duyğularını ifadə etməkdə həmişə çətinlik çəkən bu adamın söz xəzinəsi bir anda daha da müflisləşdi.
Bəli, Naxçıvanda bir sıra dövlətlərin məktəb, hətta idarə binalarından daha yaraşıqlı, geniş korpuslara sahib bağçalar fəaliyyət göstərir.
Tanışımla yaraşıqlı binaya daxil olduq. Mən nəzarətçi ilə salamlaşdım. Tanışım isə heyrətlə ətrafa baxırdı.

Bəşər sivilizasiyasının ilkin dövrünün yadigarlarından biri I Kültəpə abidəsi Babək rayonu ərazisində, Naxçıvan çayının sol sahilindəki eyniadlı kənddə yerləşir. 1951-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyası Tarix İnstitutunun arxeoloji ekspedisiyası Osman Həbibullayevin rəhbərliyi ilə I Kültəpədə sistemli tədqiqat işlərinə başlamışdır.
1951-1963-cü illərdə aparılan tədqiqatlar zamanı ilk qazıntı sahəsindən müxtəlif dövrlərə aid dörd mədəni təbəqə aşkar edilmişdir. Əvvəlcə abidənin Neolit dövrünə aid olması ilə bağlı müxtəlif fikirlər söylənilib. Lakin sonralar tədqiqatçılar bunu inkar edərək abidənin Eneolit dövrünə aid olması ilə bağlı fikirlər irəli sürüblər. Ümumiyyətlə, Kültəpə stratiqrafiyasına görə, Ene­olit, Erkən Tunc, Orta Tunc və Son Tunc dövrlərini əhatə edən çox nadir abidələrdən biridir. Lakin Kültəpənin Neolit dövrünə aidliyi mübahisəli olduğuna görə AMEA Naxçıvan Bölməsinin xüsusi arxeoloji ekspedisiyası, eyni zamanda Azərbaycan-Fransa arxeoloji ekspedisiyası məhz buranı tədqiqat obyekti seçmişdir.

Naxçıvan elmi-ədəbi, ictimai-siyasi, mədəni mühitinin Azərbaycan tarixinə, ədəbiyyatına, elminə, mədəniyyətinə bəxş etdiyi ilklərdən bəhs edən rubrikamızda budəfəki yazımızda Azərbaycan tarixində əhəmiyyətli rol oynayan və Azərbaycan elminə ilk töhfələrini verən iki qadın haqqında danışacağıq.

Tariximizin qəhrəmanlıq səhifələrində Azərbaycan qadının öz şöhrəti, şərəfli yeri vardır. Azərbaycan qadınları ictimai-siyasi proseslərdə həmişə fəal olmuşlar. Onlar arasından görkəmli dövlət, elm, mədəniyyət və ictimai-siyasi xadimlər yetişmişdir. Respublikamız müstəqillik qazandıqdan sonra qadınların cəmiyyətdə rolu daha da yüksəlmiş və fəaliyyətləri genişlənmişdir. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev qadınların dövlət quruculuğunda, elm, mədəniyyət, təhsil, səhiyyə və digər sahələrdə geniş təmsil olunmalarına müstəsna əhəmiyyət verirdi. Elə bu siyasətin nəticəsi olaraq bu gün qadınlarımız təkcə respublikamızda deyil, ölkəmizin hüdudlarından kənarda da yaxşı tanınır, beynəlxalq qurumlarda ölkəmizi layiqincə təmsil edirlər.

Azərbaycanda kitabçılıq sənətinin inkişafı eramızın XI əsrinə aid edilsə də, bu ərazidə ilk kitabxanalar çox qədim dövrlərdə meydana çıxmışdır. Antik müəlliflərə görə, albanlar hələ bizim eradan əvvəl I əsrdə öz yazılarından istifadə edirdilər. V əsrdə təkmilləşdirilmiş 52 fonemli alban əlifbası mövcud idi. Albanlar öz yazılarından təkcə ölkə daxilində deyil, beynəlxalq yazışmalarda da istifadə edirdilər.

Tarixdə V-VII əsrlər alban ədəbiyyatının çiçəklənmə dövrü hesab edilir. Alban ədəbi nümunələrindən dövrümüzə Moisey Kalankatlının “Alban tarixi”, VII əsr şairi Davdəkin elegiyası və alban hüquqi mənbələri olan kilsə qanunları gəlib çatmışdır.
Azərbaycanda İslam dini qəbul edildikdən sonra isə məscid və mədrəsələrdə kitabxanalar meydana gəldi və kitab mədəniyyəti geniş yayılmağa başladı. Artıq VII-X əsrlərdə Azərbaycanda ədəbiyyat, hüquqşünaslıq və başqa ictimai elmlərlə birlikdə təbiətşünaslıq, riyaziyyat, astronomiya və başqa dəqiq elmlərin yayılması üçün əlverişli şərait vardı.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun “Görkəmli pedaqoq və elm xadimi Əziz Şərifin 120 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” 26 yanvar 2015-ci il tarixdə imzaladığı Sərəncam bir tərəfdən muxtar respublika rəhbərinin Azərbaycan və dünya elminə dəyərli töhfələr vermiş alimlərin xatirəsinin əbədiləşdirilməsinə xüsusi diqqət və önəm verdiyini təsdiqləyirsə, digər tərəfdən çox zəngin fəaliyyəti ilə əbədiyaşarlıq qazanan nümunəvi bir insanı bugünkü nəslə və gələcək nəsillərə tanıtmaq məqsədi daşıyır.

Azərbaycan ədəbiyyatını və ədəbiyyatşünaslığını keçmiş SSRİ miqyasında tanıdan, təbliğ edən və sevdirən professor Əziz Şərifin, fikrimcə, ən ali keyfiyyəti onun vətənpərvərliyi, Azərbaycana olan sonsuz sevgisi idi. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Fərqanə Kazım­ovanın Abbas Zamanovla Əziz Şərifin dostluğundan bəhs edən “Biz belə bir ömür yaşadıq” adlı məqaləsindən biz Əziz Şərifin özündən asılı olmayan səbəblərdən qürbətdə yaşayıb fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, hər zaman doğma vətəni haqqında düşündüyünü, Azərbaycanın mənafeyini müdafiə etmək uğrunda daim vicdanla çalışdığını, mədəniyyətimizin divarına qoyduğu hər bir adi kərpiclə fərəh duyduğunu öyrənirik. Müəllif böyük alimin vətən həsrətini öz dili ilə Abbas Zamanova yazdığı məktubundan gətirdiyi bir hissə ilə nəzərə çatdırır: “Allah səni bizim kimi qərib ellərdə can çürüdənlərə, gözləri yollarda qalanlara çox görməsin! Sənin hər bir məktubun mənə vətən havasını gətirir. Ona görə də məktubların arası kəsiləndə mən özümü oksigensiz kimi hiss edir, darıxmağa başlayıram”.

Müasir dövrü virtual məkansız təsəvvür etmək mümkün deyil. Bu ucsuz-bucaqsız məkanda hər gün müxtəlif dəyişikliklərlə bərabər, texnoloji yeniliklərin də şahidi oluruq. Bu günlərdə 15 yaşlı Naxçıvan məktəblisinin yeni ixtirası isə, sözün həqiqi mənasında, texnologiya dünyasına mühüm töhfə sayıla bilər. “Mr.VOOL” adlı proqramın yaradıcısı İsmayıl Şirzadovla “Şərq qapısı” qəzetinin redaksiyasında görüşüb söhbət etdik. İlk sualımız isə özü haqqında oldu:
– İsmayıl, istərdik əvvəlcə özün haqqında məlumat verəsən.
– 2000-ci ildə Əliabad qəsəbəsində anadan olmuşam, 16 nömrəli tam orta məktəbdə təhsil almışam. Ailəmizin ən kiçik üzvüyəm. 15 yaşım var. Bu il Şərur Şəhər Fizika-Riyaziyyat Təmayüllü Liseyə qəbul olunmuşam. Təhsilimi orada davam etdirəcəyəm.

Heydər Əliyev adına tam orta məktəb fəaliyyətə başladığı dövrdən keçən müddət ərzində ulu öndərin adına layiq işi ilə təkcə Naxçıvan Muxtar Respublikasının deyil, ölkə­mizin təhsil sistemində öz qabaqcıl yerini tutmuşdur. Ötən ilin oktyabr ayında bu təhsil ocağının 10 illik yubileyi münasibətilə keçirilən tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbov demişdir ki, təhsil sahəsində qazanılan nailiyyətlər hər bir ölkənin milli sərvətidir. Heydər Əliyev adına tam orta məktəb ötən 10 ildə savadlı və vətənpərvər gənc nəslin yetişdirilməsi sahəsində uğurlu fəaliyyət göstərmiş, təlim-tərbiyə prosesində həmişə qabaqcıllar sırasında olmuşdur. Ölkənin tərəqqisi təhsildən, təhsilin inkişafı isə müəllimlərin fəaliyyətindən asılıdır. Bu məktəbdə də əldə olunan nailiyyətlər müəllim tələbkarlığının və şagird çalışqanlığının nəticəsidir. Heydər Əliyev adına tam orta məktəb muxtar respublikanın qabaqcıl təhsil mərkəzi kimi bundan sonra da öz fəaliyyətini genişləndirməlidir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun 2011-ci il 16 mart tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Naxçıvan Muxtar Respublikasında dəmir yolu nəqliyyatı sisteminin 2011-2015-ci illər üzrə inkişaf Proqramı” da bu sahənin hərtərəfli inkişafına təkan verməklə, həm də bu sahə üzrə ixtisaslı kadrların hazırlanmasını tələb edir. Hamımıza məlumdur ki, dəmir yolu nəqliyyatında görülən işlərin keyfiyyətlə yerinə yetirilməsi, hərəkət vasitələrinin, texniki avadanlıq və qurğuların idarə edilməsi, daşınan sərnişinlərin və yüklərin mənzil başına təhlükəsiz və itkisiz çatdırılması üçün bu sistemdə çalışanların yüksək texniki biliyə malik olmalarının mühüm əhəmiyyəti vardır. Dəmir yolu nəqliyyatı sisteminin daha da inkişaf etdirilməsi, əhalinin və iqtisadiyyatın dəmir yolu nəqliyyatı xidmətlərinə olan tələbatlarının ödənilməsi, daşımaların təhlükəsizliyi, onun infrastrukturunun yeniləşdirilməsi, dəmir yolu sahəsi üçün kadrların hazırlanmasını təmin etmək baxımından yuxarıda adıçəkilən proqram mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri, görkəmli dövlət xadimi Heydər Əliyevin Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Naxçıvan Bölməsinin yaradılması haqqında imzaladığı sərəncamdan 13 il keçir. Düz 13 il bundan əvvəl – 2002-ci il avqustun 7-də ulu öndərimizin xeyir-duası ilə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsi yaradılmışdır. Ulu öndərimiz Naxçıvan Bölməsinin yaradılması zəruriliyindən bəhs edərək demişdir: “Mən bununla Naxçıvan Muxtar Respublikasının indiyə qədər çox az öyrənilmiş qədim tarixinin, mədəniyyətinin, elminin, ədəbiyyatının yenidən dərindən araşdırılması və onlar haqqında elmi əsərlərin, populyar kitabların, yaxud başqa nəşrlərin hazırlanması məqsədi daşıyıram. Eyni zamanda, Naxçıvanın özünəməxsus təbiəti, təbii sərvətləri, torpağı, təbii abidələri də, təəssüf olsun ki, indiyə qədər lazımi dərəcədə öyrənilməyib, bəlkə də düz olardı deyim ki, heç öyrənilməyibdir. Bunlara, mənim irəli sürdüyüm məsələlərin öyrənilməsinə böyük ehtiyac var...”

Naxçıvanda keçən əsrin 70-ci illərindən fəaliyyət göstərən elmi qurumların – Naxçıvan Regional Elmi Mərkəzi, Naxçıvan Elmi-Tədqiqat Bazası və Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının Batabat və Ağdərə stansiyalarının bazasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsi təşkil olundu. Bölmənin tərkibində altı elmi-tədqiqat müəssisəsi – Tarix, Etnoqrafiya və Arxeologiya İnstitutu, İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutu, Təbii Ehtiyatlar İnstitutu, Bioresurslar İnstitutu, Əlyazmalar Fondu və Batabat Astrofizika Rəsədxanası yaradıldı. 

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Arxeologiya və Etno­qrafiya İnstitutunun Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən Xaraba Gilan arxeoloji ekspedisiyası Plovdağ abidələr kompleksin­də, Dəlmə qalasında və Xaraba Gilan şəhər yerində tədqiqatları davam etdirir.
Arxeoloji ekspedisiyanın rəhbəri, institutun aparıcı elmi işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Bəhlul İbrahimlinin sözlərinə görə, cari ilin tədqiqat mövsümünün ilkin mərhələsində Plovdağın ikinci nekropolunda yeddi kurqan tədqiq edilib. Bizim eradan əvvəl III min­illiyin sonu – II minilliyin əvvəllərinə aid bu kurqanlarda Urmiya yaxınlığındakı Göytəpə abidəsinin K təbəqəsi keramikasına uyğun gil qablar aşkarlanıb. Daha çox Naxçıvanda və Urmiya ətrafı abidələrdə yayılmış bu tip keramika hər iki bölgənin Orta Tunc dövründə vahid arxeoloji mədəniyyət arealında olduğunu sübut edir.

Bu yaxınlarda Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvü, dosent Rafiq Babayevin “İnancların poetikası” monoqrafiyası nəşr edilib. Azərbaycan folklorunun aktual problemlərindən birinə həsr olunan tədqiqat əsərində xalq arasında geniş yayılan inancların strukturu araşdırılıb, obrazlar təhlil edilib, onlara məkan və zaman kontekstində yanaşılaraq janrın imkanları üzə çıxarılıb. Tədqiqatçı araşdırmalara əsaslanaraq inanclarda əks olunan obrazların mifoloji mahiyyətini aça bilib, onun mifoloji təsəvvürlərdəki yerini müəyyənləşdirib.

Son on il ərzində Azərbaycan folklorunun tədqiqi ilə bağlı xeyli monoqrafiya və məqalələr yazılsa da, bu sahədə hələ də boşluqlar qalmaqdadır. Rafiq Babayevin mono­q­­rafiyası məhz bu boşluqları dolduran əsərlərdən biridir.
Qeyd etdiyimiz kimi, tədqiqatçının araşdırdığı inanclarda əks olunan obrazlar Azərbaycan xalqının mifoloji düşüncəsi kontekstindən təhlil edilib. Belə obrazlardan biri “Fatma nənə”, bəzən isə “Qarı nənə” adı ilə tanınan obrazdır. Əsərdə Fatma nənənin adı ilə bağlı məfhumların mifoloji funksiyası araşdırılmaqla bərabər, bu obrazın türk xalqlarının folklorundakı yeri də aydınlaşdırılıb. Obrazın özbək və taciklərdə “Fatma bibi”, türkmənlərdə “Bibi Fatma”, qırğızlarda “Batuma Zuura” adlanması onun bütün türkdilli xalqların folkloru üçün xarakterik olduğunu göstərir. Müəllif müxtəlif türk xalqlarının inanc mətnlərində saxlanan izlərlə bu obraza məxsus funksiyanın müxtəlif cəhətlərini bərpa edə bilib, obyektlərin transformativ xüsusiyyəti əsərdə xüsusilə qabardılıb. Fatma nənənin hanası (göyqurşağı) altından keçən qızın oğlana, oğlanın qıza çevrilməsi, yaxud Fatma nənənin toxunduğu xəstənin sağalması məhz belə xüsusiyyətlərdəndir. Ümumiyyətlə, bu tip çevrilmələr Azərbaycan folkloru, xüsusilə mifoloji mətnlər üçün xarakterikdir.

Məlum olduğu kimi, Şərur rayonundakı Qız qalası qədim yaşayış yerində Azərbaycan-Amerika Birləşmiş Ştatları arxeoloji ekspedisiyası tərəfindən tədqiqat işləri aparılıb. Arxeoloji ekspedisiyasının tərkibində olan ABŞ-ın bir neçə alim və tədqiqatçısı ilə həmsöhbət olduq, onların təəssüratlarını öyrəndik.
Hilary Gopnik – Amerika Birləşmiş Ştatlarının Emori Universitetinin professoru:
– Bir alim kimi tədqiqatlarımda Naxçıvanın yeri ayrıdır. Burada tarixi-mədəni irsə diqqətlə yanaşılır, onlar qorunur. Bu, bizim üçün çox vacibdir və bu ərazini seçməyimiz də təsadüfi deyil. Qız qalasında iki ildir ki, tədqiqat işləri aparırıq. Əməkdaşlarımız burada olmaqdan məmnundurlar. Onlardan biri burada yaşamış insanların hansı bitkilərdən istifadə etməsini araşdırır, biri insan sümükləri üzərində tədqiqat işləri aparır. Digər əməkdaşımız burada hansı heyvanların bəsləndiyini öyrənir. Bu il 3 kurqan tədqiq etmişik. İndiyə qədər aşkar olunan maddi-mədəniyyət nümunələri Qız qalası yaşayış yerində məskunlaşan qədim tayfaların oturaq və yarımköçəri həyat tərzi keçirdiyini təsdiq edir. Əldə etdiyimiz məlumatlardan aydın olur ki, burada məskunlaşan insanlar Arpaçay vadisi boyunca yüksək dağlıq ərazilərə köç edib və geri qayıdıblar.

İyul ayının 30-da Azərbaycan Respublikası Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyə və Azərbaycan Tibb Universitetinin Hərbi Tibb Məktəbinin feldşer ixtisasına qəbul imtahanı keçirib. İmtahanda iştirak etmək üçün 616 nəfər qeydiyyatdan keçib.
Naxçıvan şəhər 14 nömrəli tam orta məktəbdə keçirilən imtahan saat 1100-də başlanıb və 2 saat davam edib. Abituriyentlərə 4 fəndən (Azərbaycan dili, riyaziyyat, fizika və kimya) 20 sual olmaqla, ümumilikdə, 80 test tapşırığı təqdim edilib. İmtahana 4 imtahan rəhbəri və 57 nəzarətçi müəllim cəlb olunub.
Abituriyentlərin bilik və bacarıqlarını üzə çıxarmaq üçün ayrılan 2 saat ərzində imtahan otağında yüksək fəallıq müşahidə edilib, heç bir qayda pozuntusu qeydə alınmayıb.

Xəbərlər şöbəsi

Şərur təhsilinin dünənindən bu gününə ekskurs

Müdriklərimiz deyiblər ki, elm və bilik öyrənməyə tələs. Çünki bunlar əldən heç bir zaman çıxmayan miras, bezilməyən yoldaş, insanın bəzəyi və hər bir kəsin bütün ömürboyu möhtac olduğu dəyərlərdir. Bu iki dəyəri əldə etməyin yolu isə təhsildən keçir. Bu gün ölkəmizdə təhsil sahəsində dövlət siyasətinin əsasını təhsilin uzunmüddətli dövr üçün əsas inkişaf istiqamətlərini müəyyən edən milli təhsil konsepsiyası və təhsil sisteminin inkişafını nəzərdə tutan dövlət proqramları təşkil edir. Müasir konsepsiya və proqramların əsas tələblərindən biri də milli-mənəvi və ümumbəşəri dəyərlərə dərindən yiyələnən, onları qoruyan və inkişaf etdirən, geniş dünyagörüşə malik olan, təşəbbüs və yenilikləri qiymətləndirməyi bacaran, təhsil aldığı ixtisas üzrə nəzəri və praktik biliklərə tamamilə sahiblənən, yenilikçi təfəkkürlü mütəxəssislər hazırlanmasıdır. Odur ki, muxtar respublikada bu sahəyə xüsusi diqqət yetirilir, təhsilimizin möhkəm təməllər üzərində qurulmasına şərait yaradılır.

İyulun 25-də Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyası Azərbaycanın ali təhsil müəssisələrinə qəbul olunmaq istəyən cari ilin məzunları üçün II və III ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanları keçirib.
Naxçıvan şəhərində 1, 7 və 14 nömrəli tam orta məktəblərdə keçirilən imtahanlarda 1458 abituriyent iştirak edib. 137 nəzarətçi-müəllim və 11 imtahan rəhbəri imtahana cəlb olunub. İmtahan bütün binalarda eyni vaxtda – saat 1100-də başlanıb və 3 saat davam edib.
Biz də imtahan keçiriləcək binaların önündə abituriyentlər və onların valideynləri ilə həmsöhbət olduq. Səma Əliyeva Şərur rayonunun Zeyvə kəndindəndir. O deyir:
– Bir azdan imtahan olan binaya daxil olacağam. Çox həyəcanlıyam. Mənim də ən böyük arzum tələbə olmaqdır. İnanıram ki, bu arzuma çatacağam. Abituriyent Fərid Cəfərov söhbətimizə qoşulur:
– Həyatımızın ən böyük imtahanlarından birini veririk. Bütün müəllimlərimin və ailəmin diqqəti mənim üzərimdədir. Çalışacağam ki, onları sevindirim.

Ölkəmizdə müstəqillik dövründə arxivlərin açılması, dünya kitabxanalarına çıxışın mövcud olması, nadir əlyazmaların xarici ölkələrdən əldə edilərək gətirilməsi, ən başlıcası, azərbaycançılıq məfkurəsinin ön mövqeyə çəkilməsi milli tariximizlə əlaqədar hadisələrin, ənənələrin, proseslərin, rəmzlərin və şəxsiyyətlərin yenidən tədqiq edilib meydana qoyulması zərurətini irəli sürür. Artıq ölkəmizdə elm sahəsində həmin istiqamətdə proseslər başlanmışdır. Humanitar və ictimai elmlərin ən müxtəlif sahələrində Azərbaycan xalqının formalaşması, soykökü, milli dövlətçilik tariximizin inkişaf mərhələləri, sovet dövrü ictimai proseslərinə baxış, müstəqillik uğrunda mübarizənin reallıqları və sair kimi məsələlərə müasirlik işığında yenidən qayıdış nəzərə çarpmaqdadır.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin dövlət müstəqilliyinin daha da möhkəmləndirilib inkişaf etdirilməsi hərəkatında yeni bir mərhələ yaratmaq sahəsində həyata keçirdiyi geniş və məqsədyönlü tədbirlər, qazanılan böyük nəticələr milli dövlətçiliklə əlaqədar mövzuların, o cümlədən dövlət rəmzlərinin öyrənilməsini aktual bir vəzifə kimi irəli sürür. Azərbaycanın dövlətçilik tarixinin ayrı-ayrı mərhələlərinin, böyük ədəbi-tarixi şəxsiyyətlərinin, xüsusən də dövlət rəmzlərinin öyrənilməsi, xalqa çatdırılması elmi cəhətdən olduğu kimi, siyasi-ideoloji baxımdan da son dərəcə əhəmiyyətlidir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında texniki-peşə təhsilinin inkişaf tarixinin təhlili göstərir ki, bu təhsil pilləsi cəmiyyətin müxtəlif inkişaf mərhələlərində formalaşaraq tarixi bir yol keçib və iqtisadiyyatımızın bütün sahələrinin ixtisaslı kadrlara olan tələbatının ödənilməsində mühüm rol oynayıb. Xüsusən 1995-ci ildən sonrakı dövrdə muxtar respublikanın texniki-peşə məktəblərində təlim-tərbiyə prosesinin səmərəliliyinin yüksəldilməsi, gənclərin peşə və fənlərə olan maraq və meyillərinin artırılması, istedadlı gənclərin üzə çıxarılması, onlarla aparılan işin forma və metodlarının təkmilləşdirilməsi istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilib. 

Bundan başqa, müasir infrastrukturun yaradılması, texniki-peşə təhsilinin təkmilləşdirilməsi, bazar iqtisadiyyatının tələblərinə və əmək bazarında rəqabətədavamlı, yüksəkixtisaslı kadrların hazırlanması da xüsusi diqqətdə saxlanılan məsələlərdəndir. 2012-ci il avqust ayının 15-də istifadəyə verilən Naxçıvan Texniki-Peşə və Sürücülük Məktəb Kompleksi də muxtar respublikada texniki-peşə təhsilinin müasir standartlarda həyata keçirilməsinə imkan verir.

Keçən əsrdə dialekt və şivələrimizin tədqiqi monoqrafik təhlil, dilçilik coğrafiyası və lüğətçilik olmaq üzrə üç istiqamətdə həyata keçirilirdi. Azərbaycan türkcəsinin dialekt və şivələrinin tədqiqinə həsr olunmuş elmi ədəbiyyatlarda bu əsas üç istiqamət üzrə, adətən, təsviri, müqayisəli və müqayisəli-tarixi üsullardan istifadə edilərək təhlillər aparılırdı. Bu zaman dialekt və şivələrimizin qrammatik quruluşu, lüğət tərkibi və dialekt materialları qohum dillərin, eləcə də türk dillərinə aid qədim abidələrin materialları ilə müqayisə edilir və yekun nəticəyə gəlinirdi. Bu da dialektoloji atlasın yaranması zərurətini ortaya çıxarmışdı.
Dilçilik elminin tədqiqi təcrübəsi göstərir ki, müasir dövrdə dilçilik coğrafiyası faktları olmadan dialekt və şivələri, dil tarixini öyrənmək və türk dillərinin müqayisəli qrammatikasını yaratmaq mümkün deyildir. Dilçilik coğrafiyası eyni zamanda hansı qrammatik forma və ya sintaktik konstruksiyanın daha sabit, hansının dəyişkən olduğunu müəyyənləşdirməyə imkan verir ki, bu da dil tarixi üçün çox vacibdir.
Məlum olduğu kimi, dialekt və şivələr tədricən aradan çıxır. Lakin dialekt faktları, məlumatları dialektoloji atlaslarda və ya toplanmış mətnlərdə yaşadılır. Odur ki, dialektoloji atlas həm də sonrakı araşdırmalar üçün mötəbər bir mənbə kimi də qiymətlidir.

Naxçıvan Dövlət Universitetində “Azərbaycan milli mətbua­tı – 140” mövzusunda elmi konfrans keçirilib.
Konfransı giriş sözü ilə rektor, AMEA-nın müxbir üzvü Saleh Məhərrəmov açaraq vurğulayıb ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan milli mətbuatının 140 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” 2 iyun 2015-ci il tarixli Sərəncamına, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun 2015-ci il 10 iyun tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş Tədbirlər Planına əsasən, Milli Mətbuat Günü muxtar respublikada da silsilə tədbirlərlə qeyd olunur. Rektor müstəqil, demokratik mətbuatın formalaşmasında ümummilli lider Heydər Əliyevin misilsiz xidmətlərindən, milli jurnalistikanın inkişaf strategiyasının ölkə başçısı cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməsindən, Naxçıvan Dövlət Universitetində ali təhsilli jurnalist kadrlarının hazırlanmasına və onların iş yerləri ilə təmin olunmasına göstərilən dövlət qayğısından bəhs edib. Bildirilib ki, Naxçıvan Dövlət Universitetində Media Mərkəzi şəklində cəmləşən “Qeyrət” nəşriyyatı, Mətbuat şöbəsi, “Universitet” televiziyası və “Nuhçıxan” radiosu fəaliyyət göstərir. Saleh Məhərrəmov universitetin jurnalist əməkdaşlarını peşə bayramı münasibətilə təbrik edib.