Əfsanəyə dönən ömürlər

Ümidlər, xəyallar həqiqətə çevrildi. Xalqımızın ulu öndərinin “Mən ona özüm qədər inanıram. İnanıram ki, mənim axıra çatdıra bilmədiyim taleyüklü məsələləri, planları, işləri İlham Əliyev başa çatdıra biləcək” kəlamının deyildiyi vaxtdan cəmi 17 il ötsə də, zaman bir daha böyük Heydər Əliyevin – o siyasət dahisinin bütün bəlalardan xilas edərək ayağa qaldırdığı Azərbaycanı əmin əllərə təslim etdiyini təsdiqlədi. Xalqına arxalanan Müzəffər Sərkərdə dünyaya qüdrətli ordusu, yenilməz siyasi-diplomatik gücü ilə meydan oxudu. İllərdir, xəyalı ilə yaşadığımız həmin gün gəldi – tariximizin şanlı səhifələri igid Azərbaycan əsgərinin qəhrəmanlığı, şücaəti, qanı ilə yenidən yazıldı. Vətən müharibəsi başlayan gündən ordumuz torpaqlarımızı düşməndən qarış-qarış aldı. Hər qarış torpaq uğrunda onlarla igid canından keçdi. Onlar Vətəni canlarından əziz bilib onun bütövlüyü bərpa olunsun deyə, günlərlə keçilməz yolları ac-susuz keçib imkansızı həqiqətə çevirdilər. Həmin igidlərdən biridir qədim Şərur diyarının qəhrəman oğlu İlkin Rzayev. Onu döyüş yoldaşları “Murov aslanı” çağırırlarmış... Mayor İlkin Rzayev 1984-cü ildə Şərur rayonu Ələkli kəndində anadan olmuşdu. 1993-cü ildə onun atası, əmisi I Qarabağ müharibəsində könüllü şəkildə fəal iştirak ediblər. Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbinə daxil olan və 2006-cı ildə məktəbi bitirən İlkin Rzayev hərbi xidməti zamanı daim yüksək hərbi bacarıqlarına görə fərqlənir, mayor rütbəsinə kimi yüksəlir. O, xidməti dövründə “Silahlı Qüvvələrin yaranmasının 90 illiyi”, “Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə 3-cü dərəcəli”, “Qüsursuz xidmətə görə 3-cü dərəcəli”, “Silahlı Qüvvələrin yaranmasının 95 illiyi”, “Qüsursuz xidmətə görə 2-ci dərəcəli” medallar təltif edilib. Onun son hərbi vəzifəsi döyüş hazırlığı bölməsinin rəisi olmuşdu.

Əfsanəyə dönən ömürlər

2020-ci il noyabr ayının 2-də Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanında bu qədim Oğuz yurdunda qəhrəmanlıq dərsi keçmiş, Qarabağda azadlıq mücadiləsində ən yüksək məqama ucalmış şəhidlərimizin qarşılanması naxçıvanlıların öz igid həmyerlilərinə böyük ehtiramlarının ifadəsi idi.

27 sentyabr 2020-ci il tarixdə Dağlıq Qarabağda 30 ildən artıq bir müddətdə qövr eyləyən bir yaranın qaysağı qopdu. Elə həmin gün qəhrəman Azərbaycan əsgəri öz şücaətini göstərdi, nəyə qadir olduğunu sübuta yetirdi. Ordumuzun qüdrəti qarşısında tab gətirməyən düşmən uzun illərdir, möhkəmləndirdiyi səngərlərini, döyüş postlarını buraxıb qaçdı, yüzlərlə erməni silahlısı məhv edildi. Bu döyüş zamanı əsgərlərimiz dillərə dastan olacaq mətanət göstərdilər, Qarabağın heç bir zaman düşmənə güzəştə gedilməyəcəyini sübuta yetirdilər. 

Əfsanəyə dönən ömürlər

Dünyada bir çox müharibələr və münaqişələr olur. Onların hər biri baş verdiyi ölkələrin tarixində müəyyən yer tutur. Azərbaycan Ordusunun 44 günlük Vətən müharibəsində əldə etdiyi şanlı Zəfəri hələlik heç bir ölkənin ordusu əldə etməmişdir. Bu müharibədə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə güclü Azərbaycan Ordusu özünün qüdrəti ilə müstəqil dövlətimizin tarixinə parlaq, qürurverici, şanlı səhifə yazdı. Cənab İlham Əliyev hərb meydanında müzəffər sərkərdə, diplomatik cəbhədə böyük strateq nümunəsi ortaya qoydu. Azərbaycan Ordusu 30 illik həsrətdən sonra doğma torpaqlara qovuşmaq naminə güclü səbir, təmkin, ruh yüksəkliyi və peşəkarlıq nümayiş etdirdi, bütün döyüş əməliyyatlarını legitim hədəflər üzərində apardı, düşmənə dağıdıcı zərbələr vurdu, tarixi ədaləti bərpa etdi. Düşmən üzərində Böyük Qələbə qazandıq, xalqımız arzu və istəklərinə qovuşdu. Ali Baş Komandanın rəhbərliyi altında Azərbaycan Ordusu döyüş meydanında sübut etdi ki, Qarabağ Azərbaycandır!

Hər şey oradan başladı. Ağcabədi rayonun Haramı düzündən – Yusifcanlı kəndi istiqamətində yerləşən mövqelərdən. Hansı ki həmin yerdə düşmən postları ilə onların mövqelərini cəmi 20 metr məsafə ayırırdı. Şərur rayonunun Yengicə kəndində böyüyüb boya-başa çatan Orxan Əkbərov da qəhrəman Azərbaycan Ordusunun zabiti kimi həqiqi hərbi xidmətdə idi. Naxçıvandan uzanan yol Ağcabədi rayonunun ucsuz-bucaqsız Haramı düzünə çatmışdı. O buraya birillik xidmət üçün gəlsə də, gördükləri, yaşadıqları hərbi xidmətini burada başa vurmağa sövq etmişdi onu. Torpağın iki metr dərinliyində yatır, düşmənin beş-on metrliyində xidmət etsə də günlərini saymır, əksinə, hərbi formanı sevir, onu üzərində daşıdığı üçün qürur duyurdu...

  İnsan dünyaya göz açanda ilk olaraq anasını görürsə ilk qədəmlərini də  Vətən torpağında atır və torpaq sevgisinin hərarətini də bu zaman duyur. Bu hərarət zaman keçdikcə o qədər artır ki, insan bir an belə vətənsiz yaşaya bilmir. Biz Vətən sevgisinin odunu,ana yurdun doğmalığını, əvəzolunmazlığını hələ uşaq ikən duyub, hiss edirik .Vətən bizim qibləgahımız,səcdəgahımız olur! 

 Vətənə uzanan əl sanki ürəyimizi yerindən söküb çıxarmaq üçün sinəmizi yaran süngü kimi əzab verir insana. Bu zaman düşmənə olan sonsuz niftətimiz yenilməzlik zirehli olub vücudumuzu sararaq qisas almaq arzumuzu alovlandırır.  

 44 günlük Vətən müharibəsinin qəhrəman şəhidlərin dən olan mayor İsmayılov Fuad  Murad oğluda  uşaq yaşlarından düşmənə olan nifrət ilə böyümüşdü. 1986-cı ilin oktyabr ayının 26 da Naxçıvanın Qıvraq qəsəbəsində   dünyaya gələn Fuad ailəsinin ilk sevinci idi. Orta təhsilini I Qarabağ müharibəsi şəhidi olan Vəli Canməmmədov adına 1 saylı tam orta məktəbdə alan Fuad uşaqkən belə bir an olsun Xocalı qurbanlarını unutmaz ,bir gün mütləq onların qisasını alacağını deyərdi. Fuad böyüdükcə gələcəklə bağlı arzuları ,xəyalları da dəyişirdi. Dəyişən xəyalların önündə heç dəyişməyən , hətta ilk vaxtdakından daha da güclü olan bir arzu dayanırdı, düşməndən qisas almaq arzusu. Bu istək onun bütün həyatının qayəsi olmuşdu. Elə hərbiyə olan sevgisi də burdan yaranmışdı .O ,zabit olmaq arzusunu gerçəkləşdirmək üçün 2002 -ci ildə Heydər Əliyev adına hərbi liçeyə sənəd  verərək imtahanı uğurla keçir. Bu onun həyatındakı ilk ən böyük sevinci idi.Fuad imtahanı qazanmağından çox gələcəkdə  zabit kimi vətənin keşiyində dura biləcəyi üçün sevinirdi. 2005-ci ildə Heydər Əliyev adına Ali Hərbi Məktəbə qəbul olan Fuad  təhsilini müvəffəqiyyətlə başa vuraraq 2010 -cu ildən ordu sıralarında zabit kimi xidmət etməyə başladı. Hərbi sirləri öyrəndikcə onun düşmənə olan nifrətidə böyüyürdü. Vətənə olan sevgi və düşmənə olan nifrət! Bir -birinə zidd olan bu iki hiss Fuadı bütün çətinliklərə baxmayaraq ön cəbhədə xidmətə səsləyirdi. Ailəsi ilə gələcək planlarından danışarkən Fuad həmişə bir gün düşməndən Xocalının qisasını misli ilə  alacağını, Qarabağı azad edəcəklərini və bundan sonrakı xidmətini Şuşada aparacağını deyərdi.

Vətənpərvərlik ana laylalarımızla başlayır. Ana öz övladını böyütdükcə ona Vətən sevgisini elə aşılayır ki, bu sevgi onun qidasına çevrilərək qanına, canına hopur. Bu sevgini öz varlığında yaşadan qəhrəmanlarımızdan biri də Zülfü Rzayevdir.
Zülfü Rzayev 1993-cü il may ayının 9-da Şahbuz rayonunun Külüs kəndində dünyaya göz açmışdı. 1999-cu ildə kənd tam orta məktəbinin 1-ci sinfinə daxil olan Zülfü orta təhsil illərində dəqiq fənlərdə uğurlar əldə etsə də, təhsilini hərbi liseydə davam etdirməyi qərara almışdı. Uşaq yaşlarından hərb sənətinə olan marağı Zülfünü 2007-ci ildə Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyə gətirib çıxarır. Buradan məzun olduqdan sonra Heydər Əliyev adına Ali Hərbi Məktəbdə Kəşfiyyatçı ixtisasına yiyələnir. 2014-cü ildən 2015-ci ilin avqust ayına kimi leytenant rütbəsi ilə Bakıda Təlim- Tədris Mərkəzində həm təhsilini artırır, həm də təlimlərlə ixtisasına aid biliklərini möhkəmlədir. Bundan sonra Füzuli rayonunda N hərbi hissədə öz ixtisası üzrə qulluq etməyə başlayır.

Şanlı Vətən müharibəsində əldə edilən parlaq qələbə həm də hərbçilərimizin peşəkarlığı, qəhrəmanlığı hesabına qazanıldı. Yüksəkliklərdə doğma Vətənimizin keşiyini çəkən oğullarımızdan biri olan Sadiq Həsənov da belə peşəkar hərbçilər sırasında idi. O, ömrünün 18 ilini dözümlülük, möhkəm iradə, xüsusi peşəkarlıq tələb edən hərbçi peşəsinə həsr etmişdi. Muxtar respublikamızda, eləcə də ölkəmizin müxtəlif bölgələrinə ezam olunmuş, harada olmasından asılı olmayaraq öz vəzifəsini ləyaqətlə, məsuliyyətlə icra etmişdir. Gəlin, əvvəlcə Sadiq Həsənovu yaxından tanıyaq. Qəhrəmanımız bir payız günü, 1986-cı il sentyabrın 24-də Naxçıvan şəhərində dünyaya göz açıb. 1992-2000-ci illərdə Naxçıvan şəhər 4 nömrəli tam orta məktəbdə təhsil alıb. Dərslərini yaxşı oxuyar,  hərbçi olmaq arzusu ilə yaşayardı. Elə bu məqsədinin dalınca gedir. 2000-2003-cü illərdə təhsilini Cəmşid Naxçıvanski adına Hərbi Liseyin Naxçıvan filialında davam etdirir. Burada oxuduğu müddətdə verilən tapşırıqların öhdəsindən layiqincə gəlir. Məhz bunun nəticəsi olaraq 2003-cü ildə Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbinə daxil olur. 2007-ci ildə həmin məktəbi motoatıcı ixtisası üzrə bitirir. 2007-ci ilin iyul ayından 2008-ci ilin iyun ayınadək Silahlı Qüvvələrin Təlim və Tədris Mərkəzində dinləyici, 2008-ci ilin iyun ayından 2015-ci ilin yanvar ayınadək müxtəlif hərbi hissələrdə motoatıcı tağım komandiri, tank əleyhinə tağım komandiri kimi çalır. 2015-ci ildən 2019-ci ilin yanvarınadək yenə də müxtəlif hərbi hissələrdə  nizami hissə rəisi – qərargah rəisinin şəxsi heyətin uçotu üzrə köməkçisi vəzifələrində çalışıb. 2019-2020-ci illərdə müxtəlif hərbi hissələrdə təlim və tərbiyəvi işlər üzrə müavin vəzifəsini icra edib...

27 sentyabr 2020 ci il tarixdə Dağlıq Qarabağda 30 ildən artıq bir müddətdə qövr eyləyən bir yaranın qaysağı qopdu. Elə həmin gün qəhrəman Azərbaycan əsgəri öz şücaətini göstərdi, nəyə qadir olduğunu sübuta yetirdi. Ordumuzun qüdrəti qarşısında tab gətirməyən düşmən uzun illərdir, möhkəmləndirdiyi səngərlərini, döyüş postlarını buraxıb qaçdı, yüzlərlə erməni silahlısı məhv edildi. Bu döyüş zamanı əsgərlərimiz dillərə dastan olacaq mətanət göstərdilər, Qarabağın heç bir zaman düşmənə güzəştə gedilməyəcəyini sübuta yetirdilər.

            Əvvəllər adi yüngül bir silahdan atılan güllə, partlayan mina səsi cəbhə bölgəsindəki insanları təşvişə salırdısa, həmin günlərdə ətrafa yayılan yaylım atəşləri, top mərmilərinin səsləri heç bir qorxuya səbəb olmurdu. Sakinlər yaşadığı kəndi tərk etmək istəmirdi, qadın, uşaq, ağsaqqal, ağbirçək başlarının üstündən gurultu ilə keçən mərmilərdən qorxmayıb onların düşmənin mövqelərini sərrast vurmağını gözləyirdilər. Düşmən mövqeyinə hər düzgün atılan mərmi cəbhədəki əhali tərəfindən sevinclə, alqışla qarşılanırdı. Hər kəsin ürəyi cəbhədə, səngərdə döyündü. 44 gün gecə -gündüz cəbhə boyu bütün Azərbaycan -heç kim gözünü bir an belə yummadı. Həmin günlərdə Azərbaycanın hər evi səngərə, hər vətəndaşı əsgərə çevrildi. Gələn xəbərlər insanlara sevinc hissləri ilə bərabər canını Vətən torpağna qurban verən igidlərin şəhadət üzüntüsünü də yaşadırdı. Heç bir qələbə itkisiz olmur təbii ki, böyük zəfər də igid oğullarımızın canı bahasına qazanıldı. Hərəsi bir evin madarı, bir ananın göz nuru, bir bacının qardaşı, bir gözəlin adaxlısı olan igidlər Vətən torpağının bir qarışını belə öz canlarından üstün tutdular. Onlar öz qəhrəmanlıqları ilə adlarını tarixin qızıl səhifələrinə yazıb düşmənə bir daha sübut etdilər ki, bu torpağın hər qarışı bizim üçün əzizdi və heç vaxt güzəştə gedilməyəcək. Onlar bizim fəxrimiz, baş ucalığımız ömürlük həsrətimiz oldular. Yüksəldikləri zirvə ilə ölümsüzlüyə qovuşan oğulların sayəsində bu millət, bu xalq başını dik tutur. Onlardan biridir qədim, Sədərəyin dəmir iradəli oğullarından olan Rüfət Gözəlov . Anası Ruhəngizin görən gözü, bacısı Lətifənin döyünən ürəyi, qardaşı Nihadın dayağı. 2020-ci il sentyabrın 27-də Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən Ermənistan işğalı altında olan ərazilərin azad edilməsi üçün başlanan Vətən müharibəsi zamanı Şuşanın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə qəhrəmanıqla şəhidlik zirvəsinə ucalan Rüfət oktyabrın 27-də Şuşa döyüşlərinin qəhrəmanlarından biridir. Ruhəngiz ana deyir ki, biz şəhid anaları təkcə öz övladımızın yox, bütün şəhid oğullarımızın anasıyıq. Onlar bizim qəlbimizin sönməyən atəşi, həm də qürurudur. Rüfətin yaşı az olsa da vaxtından əvvəl ev qayğılarına bürünmüşdü. Evimizin nə işi olsa qardaşı ilə bir həll edərdi. O qədər saf ürəyi var idi ki, balamın şəhidlik zirvəsinə belə yüksələcəyini yuxusunda görmüşdü. Həmişə deyirdi ki, Qarabağ işğaldan azad edilənə kimi ordudan tərxis olunmayacağam. Bizim generalımız şəhid olub, onun qisasını almalıyıq ki, başımızı dik tuta bilək. Balam öz arzusuna çatdı, aldılar generalın da qisasını, vaxtı ilə düşmən gülləsi ilə vəhşicəsinə qətlə yetrilən vətəndaşlarımızın da. Bir gün gələcək hər kəs köçüb gedəcək bu dünyadan onlar isə əbədi yaşayacaq bu xalqın, bu millətin yaddaşında. Bircə təsəllim budur ki, o, öz ölümü ilə əbədiyyət qazandı. Oğlumun adı öz əməli ilə tarixə yazıldı.

            İgid bir qardaşın bacısı olmaq şərəfli və qürurludur. Rüfət öz igidliyi ilə tarixboyu yaşayacaq. O və onun kimi oğullar öz igidliyi ilə tarix yazdı. İllər öncə təhqirə məruz qalan azərbaycanlı qızların qisasını aldılar. Bilirəm ki, qardaşımın ruhu şaddır, çünki onun uğrunda canından keçdiyi torpaqlar azaddır. Orada artıq Azərbaycan əsgəri addımlayır, –deyir Lətifə.

Naxçıvanın iki mərd oğlunun yolu eyni yerdə kəsişirdi. Bu ulu yurda dünyaya göz açıb, böyüyüb boya-başa çatan, iki mərd, vətənsevər igid oğulun yolu 44 günlük Vətən müharibəsində kəsişdi. Bu yolun yolçularının taleyi sanki bir yazılmışdı. Ömrün bahar çağında payız fəslini də bahara çevirdilər öz igidlikləri ilə, öz qızıl qanları ilə suladılar Vətən torpağında öz əzizlərinin isti nəfəsini duymadığı üçün solan illərdi imdad diləyən xarı bülbülü.Onların babası da da adaş idi özləri də İki igid oğul Həsən qədim Naxçıvanın igidlər yurdu Şərur rayonun Qarahəsənli kəndində dünyaya ayrı ayrı vaxtlarda  göz açsalar da eyni yolun yolçusu oldular. Vətən müharibəsində ölümsüzlüyə qovuşdular.  Vətənsevər, qəlbi torpaq sevgisiylə dolu, qanına vətənpərvərlik hopan iki igid nər oğul həyatlarını uf demədən qurban verdi Vətən torpağına. Onlar bu kəndin Qarabağda öz canını torpağa qurban verən ilk igidi deyillər. Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Kərim Kərimov da bu kənddə dünyaya gəlib. Elə məzarları da yan yanadı kənd məzarlığında. Bu iki igid Kərimin düşmənin xain gülləsinə tuş gəldiyi üçün tamamlaya bilmədiyi bir misiyyanı yerinə yetirdilər. Onlar Milli Qəhrəmanın yanına ona qələbə xəbəri verməyə getdilər. 

Kənddə ilk ziyarət etdiyim ocaq Həsən Quliyevin  ocağı oldi.

Anası İradə xala oğlu üçün bəzədiyi -muzeyə çevirdiyi otaqda qarşlayır bizi.  Bu otaqda nələr yoxdu Həsin hərbi formaları xidmət etdiyi və təhsil aldığı illərdə  təltifləri kitabları şəkilləri. Həsənin rəsimlərindəki gülən  gözlərinə, gənc üzünə baxanda bir anlıq kədər bürüsə də məni az sonra bu kədəri qürur əvəz edir. İradə xala deyir ki,   Həsən dünyaya gələndə ona babasınıln adını verdik. Babası hərbiçi olub. İkinci Dünya Müharibəsi Veteranı idi. Adı ilə bərabər o babasının sevdiyi sənəti də özünə layiq bildi. Balaca olanda özündən böyük qohumların uşaqlarında kimdə hərbi forma görsə mütləq onun papağını götürüb başına geyərdi. Hərbçi olacam deyərdi. Üç oğlumun sonbeşiyidi Həsən o nə istəsə  həmişə ona çatmaq üçün mübarizə aparmaqdan yorulmazdı. Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyə də Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbinə də öz istəyi ilə getdi. Təhsilini bitirib leytinant rütbəsi alanda çox sevinmişdi. İlk xidmətə cəbhə bölgəsi olan Göranboy rayonun Ballıqaya kəndində başladı. Vətən müharibəsi başlayan gündən ürəyim yanırdı sanki onla danışa bilmirdim deyə özümə yer tapa bilmirdim. Gecə gündüz fikrim oradakı övladlarımızın yanında idi. Üç gün idi ki siddətli döyüşlər gedirdi Həsənin şəhid  xəbəri  gələn günü onun ad günü idi həmin gün 24 yaşı tamam olacaqdı.   Oktyabırın birində  balamı o çox sevdiyi uğrunda canından keçdiyi Vətən torpağına tapşırdıq. Hər gün gedirəm o müqəddəs məzarına igid oğlum sənin qisasını aldı hərbçi yoldaşların. Arzusunda olduğun qələbə xəbərini sən gətirdin özündə bilmədən qələbə müjdəçisi, sülh göyərçini oldun. Döyüşlərdə göstərdiyin igidliyə görə Ail Baş Komandan səni “ Vətən uğrunda”, “ III Dərəcəli Vətənə xidmətə görə ” medalı ilə təltif etdi deyirəm.

Həmin günü heç vaxt unutmayacağam. 1 oktyabr 2020-ci ili. Kamranın anası Sevda xanım Kükü kəndinə, qayınatasıgilə gəlmişdi. Oğlu sentyabrda könüllü şəkildə orduya yazılmışdı. Getmək ərəfəsində ata və anasına bildirmişdi. 1 oktyabrda eşitdik ki, Kamranı ön cəbhəyə aparıblar. Mən də Sevda xanıma ürək-dirək vermək üçün onlara getdim. Bir çay içmişdik ki, Sevdaya həyat yoldaşı Bəhmandan telefon zəngi gəldi. Bu zəngdən sonra ana qəlbi fəryad qopardı – dağı-daşı yandıran fəryad. Bircə onu deyə bildi ki, Kamran şəhid olub. Bir qədər sonra Sevdanın fəryadı bütün Kükü kəndinə çatdı.

Axşam düşüb qaranlıq çöksə də onlara getməmiş, onun həyat hekayəsini dinləməmiş ezamiyyətdə olduğum Şərur rayonundan ayrılmaq fikrində deyiləm. Xanlıqlar kəndi böyük kənddir amma kimdən soraq alsaq, şəhid Lətifin ocağını bizə nişan verəcək deyər kəndin işıqlı küçələri ilə irəliləyirik. Yolu keçən bir gənc diqqətimizi çəkir, avtomobili saxlayır, ondan şəhid ocağının yerini soruşur, bizimlə birlikdə getməsini rica edirik. Öyrənirik ki, bu gənc Lətifin yaxın dostu imiş. Osman Həsənov uşaqlıqdan Lətiflə qardaş kimi olduğunu deyir:

 – Onunla birgə olub həmişə hər işimiz, eyni məktəbdə təhsil alıb həmişə bir yerdə olmuşuq. Orduya yazılmamışdan əvvəl birgə işləyirdik. O, heç vaxt heç kimin xətrinə dəyməzdi. Həmişə harda köməyə ehtiyac duyan birini görsə, əl tutardı. Ailəsinə çox bağlı idi. Hərbçi olmaq arzusu çoxdan var idi, imkan düşən kimi orduya yazılacağam deyirdi. Müddətdən artıq hərbi xidmətçi olmaq üçün müraciət etmişdi. “Hə” cavabı gələndə sevincinin həddi yox idi. Bir neçə ay idi ki, Vətənə xidmət kimi şərəfli bir peşənin sahibi olmuşdu... Vətən müharibəsinə gedəndə kənddə görüşdük gülə-güllə getdi döyüşə. Füzulinin azad edildiyi döyüşlərdə şəhid olduğu xəbərini eşidəndə bütün dostları onun qisasını almağa can atırdı. Elə bir oğul idi Lətif min oğula bərabər. O, elə bir zirvəyə yüksəldi ki, daim yaşayacaq. Hər birimiz onun çatdığı zirvəyə can atırıq.

    Beş yaşlı bir oğul, atasının doya-doya qucaqlaya bilmədiyi, əlindən tutub məktəbə aparmaq arzusunda olduğu, gələcəyi üçün, kim bilir, necə xəyallar qurduğu, adını Uğur qoyub, “sən mənim uğurumsan” dediyi kiçik yaşda birdən-birə böyüyən Uğur qarşılayır məni yaşadıqları binanın qarşısında. Yol göstərir, evimiz bu tərəfdədir, balaca olduğuma baxma ki, mən də atam kimi, komandirəm, deyir. İnanmırsan gedək evə anama deyim sənə şəkilləri də göstərsin. Atamın əsgərləri artıq mənim əsgərimdi, evimizə gəlmişdilər mənə raport verdilər.

     Uğurla söhbət edə-edə evə çatır, hər tərəfi igid Məmmədhəsən Sadiqlinin şəkilləri ilə bəzənən otağa daxil oluruq. Şəhidin anası Səadət ananın həsrət dolu gözlərinə baxıram, o gözlərdə nələr var...

      Bir oğulun yox, min oğulun həsrəti var bu ananın gözlərində. Hamısı eynidi, bütün şəhid analarının baxışları. Əbədi həsrət çökən baxışlar. Onlar təkcə öz övladının deyil, hər bir şəhidin qəmini çəkir çünki.

      İllərin həsrətinə, hicranına son qoymaq naminə axır nəfəsədək vuruşaraq Böyük Qələbə sevincini xalqımıza bəxş edən, tariximizin şanlı 2020-ci səhifəsini al qanları ilə yazan Vətən fədailərindən Mətin Hüseynov və İntiqam Abdullayev. Xatirələri nisgilli, qəmli gözlərə işıq, nur gətirən, igidlikləri pərişan qəlblərə təsəlli, hüzur bəxş edən əziz şəhid qardaşlarım, yəqin ki, canından məğrurcasına keçən digər vətənpərvər oğullarla birgə indi cənnət bağında əyləşib seyr edirsiniz zəfər çələngi ilə bəzənən el-obamızı, fəxarət hissi keçirirsiniz Müzəffər Ali Baş Komandanın, vüqarlı ata-anaların, qardaş-bacıların şəninizə söylədikləri qürur dolu sözlərdən. Hər səhifəsi mərdlik, şücaətlik, mübarizlik, sədaqətlik ətri saçan, bir almanın iki üzü qədər bənzəyən ömür kitablarınıza nəzər yetirdikcə “Əbədi dostluq, əbədiyyət yolu” adlı bir hekayə canlanır yaddaşımda...

       1997-ci il oktyabrın 20-də Mətin Hüseynovun, bir il sonra avqustun 12-də isə İntiqam Abdullayevin Ordubadın Düylün kəndində dünyaya göz açması ilə başlandı bu hekayə: Qəhrəmanların ömür yolları şıltaq, şən-şaqraqlı keçən uşaqlıq çağlarından yaxınlaşdı, küçə-bacada qovalaqaç, gizlənqaç oyunları əsnasında gah küsüb, gah barışmaqla çərkişib- bərkişdilər, incə dostluq telləri ilə bağlandılar bir-birlərinə. Vaxt ötdü, vədə yetişdi eyni gündə eyni sinfə qədəm qoydular, oxudular, öyrəndilər, şirin-şəkər anlarla, munis xatirələrlə dolu məktəb illərində nümunəvi davranışları ilə müəllimlərin hörmət-izzətini qazanmaqla yanaşı, həm də idman yarışlarında, müsabiqələrdə fərqlənərək valideynlərinin də başını uca etməyi bacardılar. Elə ki, məktəbin yuxarı siniflərinə addımladılar hər bir yeniyetmə, gənc kimi onların da gələcəklə bağlı planları yarandı, məqsədləri, inamları qəti olduğundan heç şübhəsiz onu gerçəkləşdirməyə əzmləri, gücləri də yetəcəkdi...

Vətən müharibəsi qəhrəmanı, şəhid polkovnik-leytenant Anar Əliyev Kəlbəcərdə doğulmuşdu. Ali hərbi təhsil aldıqdan sonra ölkəmizin müxtəlif sərhəd bölgələrində ön xətlərdə xidmətini davam etdirmişdi. 8 ilə yaxın idi ki, Naxçıvanda qulluğa başlamışdı. 27 sentyabrda başlanan azadlıq mücadiləmizdə Naxçıvandan gedən hərbçilərimiz arasında o da var idi. Artıq qəhrəman şəhidimiz Bakı şəhərindəki II Fəxri xiyabanda uyuyur. Xəyali müsahibim torpaqlarımızın suverenliyi, azadlığı uğrunda qəhrəmancasına döyüşən, ən ali məqama ucalmış polkovnik-leytenant Anar Əliyevdir. Bəli, şəhid, Vətən müharibəsi qəhrəmanı Anar Əliyev...

Şair Xanəli Kərimlinin bu misrasını yazının başlığına ona görə çıxardım ki, şəhidlərimiz haqqında deyilən təşbehlər içərisində bu lap öndə durur. Bəli, ocaq adlanan Vətəndə od yoxdursa, o, ocaq deyil. Bu gün ruhları başımız üstdə gəzən şəhidlərimiz öz şəhadətləri ilə ata-baba əmanəti olan Vətənin müqəddəs bir ocaq, şəhidlərimizin isə bu ocağın odu olduğunu sübut etdilər.

Mən qürurunu, fəxarətini haqsızlığa üsyan edib zülmə boyun əyməyən, son anadək rəşadətlə vuruşaraq həsrətli, hicranlı torpaqlarımıza vüsal, azadlıq toxumu səpən övladının vüqarından, qəhrəmanlığından alan, Şəhid anası adlı müqəddəs mərama ucalan yüzlərlə azərbaycanlı xanımdan biri-Aytən Eyvazova. Xatirəsi nisgilli, qəmli gözlərimə işıq, nur gətirən, şücaəti, igidliyi pərişan qəlbimə təsəlli, hüzur bəxş edən Vətən oğlundan- son beşiyim İslamdan söhbət açmaq istəyirəm sizlərə. Düşündükcə xəyallar qanad açaraq uzaq keçmişə uçur, illər, fəsillər öncəsinə aparır məni, ailəmizdə yaşanan sevincli-kədərli anlarımız, qayğılı-qayğısız günlərimiz bir-bir gəlib keçir gözlərim önündən...

1999-cu il aprelin 7-də 5 nəfərdən ibarət ailəmiz daha da böyüdü, Uca Yaradan sonuncu övlad payı ilə sevinc, xoşbəxtlik gətirdi evimizə. Babasının adını qoyduğumuz üçün ailəmizdə hər kəs onu İslam deyil, Totu çağırardı. Elə körpəlikdən hər şeyə can atmağı, ürəkli, qorxmaz davranışı, şirin-şəkər şıltaqlığı ilə seçilirdi məhəllədəki həmyaşıdlarından. Atası ilə əl-ələ verib çalışdıq, halal zəhmətimizlə böyütdük övladlarımızı, qardaş-bacıları kimi İslam da yıxıla-dura, yaxşı-yaman yaşa doldu.Vaxt-vədə yetişdi, günlərin birində məktəb yaşına çatdı balam, əlindən tutub apardım Naxçıvan şəhərindəki 15 nömrəli tam orta məktəbə. İbtidai sinifdə sakitliyi, mehriban münasibətilə pedaqoji kollektivin hörmətini qazandı, bir müəllimdən şikayət, narazılıq eşitmədik İslam haqda. İkinci sinifdə oxuyanda dedi ki, ana musiqiyə marağım var, istəyirəm piano çalmağı öyrənim. Evimizin son beşiyi olduğu üçün atası da, mən də hər zamankı kimi qəlbinə dəymədik, arzusuna, istəyinə qarşı çıxmadıq. Həm evimizə yaxın olduğu üçün, həm də haqqında yüksək fikirlər eşitdiyimizdən Ərtoğrol Cavid adına Uşaq Musiqi və Bədii Sənətkarlıq Məktəbində piano ixtisasına yazdırdıq adını. Oxudu axıradək məktəbi, səlis ifa etməyi öyrəndi, musiqi alətinin sirlərinə dərindən yiyələndi, təhsilini davam etdirmək üçün şəhadətnamə də aldı. Ancaq bu yolu axıradək getmədi. Sən demə ürəyinin dərinliyində daha böyük arzular yatırmış övladımın. 8-ci sinfi bitirəndə dedi ki, əziz atam və anam, mən sənədlərimi Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyə vermək niyyətindəyəm, arzum gələcəyin peşəkar zabiti kimi yetişməkdir, özü də qırmızı papaqlılardan olmaq istəyirəm. Soruşanda ki, ay övlad, qırmızı papaqlı nə deməkdir, dedi ki, bəs xüsusi təyinatlı bölmənin şəxsi heyəti başlarına qırmızı papaq qoyur, mən də orada xidmət keçmək arzusundayam. Ancaq əvvəlcə təhsil almalıyam ki, hərb sənətinə, bu sahəyə daha dərindən bələd olum. Atası da, mən də çətin, məsuliyyətli peşə olduğu üçün əvvəlcə razılıq verməsək də, könlümüzü ələ ala bildi. Ancaq gözündəki zəifliyə görə məktəbə qəbul ola bilmədi...

Oturmuşuq... Ortalığa sükut çöküb... “Dörd divarına sükut çökən bu ev, kim bilir, bir zamanlar nə sevinclərə, nə qəh-qəhələrə, nə qəmsiz-kədərsiz günlərə şahidlik edib”, – deyə düşünürəm. Bir zamanlar üç igidə ata ocağı olan bu ev indişəhid evidir. Otağın baştərəfində bir rəf yerləşir, bir gözündə ona aid kitablar. Bəlkə də onların içində oxuyub tamamlaya bilmədiyi bir kitab hələ də onu gözləyir.Rəfin üzərindəki şəkillərdən izləyir bizi, elə xoş təbəssümlə baxır ki, sanki hiss edir onun üçün gəldiyimizi.

Səssizcə oturmuşuq... Bu səssizliyi pozmaq lazımdır axı. Amma heç bilmirəm nə deyim? Haradan başlayım? Onu necə tanıyım? Kimdən soruşum onu? Gözümü zillədiyim bir nöqtədən güclə ayırıram və bütün mənəvi gücümü toplayıb, şəhid anasının üzünə baxıram. Əvvəl gözünü Nicatın şəklinə dikib susur, sonra baxışları divarlarda, tavanda gəzişir. Hiss edirəm ağlamaq istəmir. Bəlkə, qüruruna sığışdırmır, bəlkə, dərdini təzələmək istəmir, bilmirəm. Amma qadınlar göz yaşlarını nə vaxt gizlədə bilib ki?! Ortalığa çökən sükutu özü pozur: “Çox mərd, qeyrətli, fədakar oğul idi, Nicat. Heç kəsin xətrinə dəyməzdi. Hərdən deyirəm, kaş ki, bircə dəfə qəlbimi qırardı, xətrimə dəyərdi, bəlkə, bu qədər çox incitməzdi gedişi məni. Hər addımında bizimlə məsləhətləşərdi, həmişə deyərdi ki, ana, nə zaman ki,sənin xeyir-duan olmadan bir iştutsam, həmişə ziyan çəkirəm. O qədər ifallı oğul idi ki, Nicat. Sevgisini bəlli etməkdə çətinlik çəksə də, hər birimizin qayğısını da elə o çəkərdi. Nicatla dost idik biz. Hər sirrini mənimlə bölüşərdi. Arzuları var idi, oktyabrın 23-ü nişan taxacaqdıq, qismət olmadı. Arzusu gözündə qaldı balamın.

Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı, şəhid polkovnik-leytenant Anar Əliyev Kəlbəcərdə doğulmuşdu. Ali hərbi təhsil aldıqdan sonra ölkəmizin müxtəlif sərhəd bölgələrində ön xətlərdə xidmətini davam etdirmişdi. 8 ilə yaxın idi ki, Naxçıvanda qulluğa başlamışdı. 27 sentyabrda başlanan azadlıq mücadiləmizdə Naxçıvandan gedən hərbiçilərimiz arasında o da var idi. Artıq qəhrəman şəhidimizBakı şəhərindəkiII Fəxri xiyabanda uyuyur. Virtual müsahibim torpaqlarımızın suverenliyi, azadlığı uğrunda qəhrəmancasına döyüşən, ən ali məqama ucalmış polkovnik-leytenant  Anar Əliyevdir...

– Bəli, Şəhid, Vətən Müharibəsi Qəhrəmanı  Anar Əliyev. 

– Səninlə belə tanış olacağımı təsəvvür etmirdim...

– Amma mən bu peşəni seçəndə, elə bil ki, bilirdim bunu…Bir gün sonumuzun əbədi behişt, əbədi başlanğıc olacağını...

        Ey ömrünün 19-cu payızında həyatını ölkəmizin baharlı günləri naminə qurban verən əziz şəhidim gəlmişəm müqəddəs məramından, amalından söhbət açam. Qaraxanbəyli kənd mərkəzinin qənşərindəki Vətən göylərinin ənginliklərinə ucaltdığın, nicatına qovuşan torpaqlarda vüqarla dalğalanan ay-ulduzlu sevdalınla bəzənən evinin kandarına dikilir gözlərim bir neçə dəqiqəlik. Küçədən keçənlərə vaxtilə bu ocaqda muradına çatan bir igid yaşadığını nişan verən “Xocavənd şəhidi Pərviz Məmmədzadə” adlı tablo içəri səsləyir, qonaq edir kiçik bədəndə böyük ürək daşıyan oğulun qəhrəmanlıq dünyasına məni. 19 illik şərəfli ömrün şirin-şəkər, doğma, əziz xatirələrinə bürünüb Məmmədzadələrə məxsus evin hər küncü, hər bucağı. Dünyaya göz açdığın andan 19-cu payızının əbədi yüksəkliyə aparan sonuncu yolçuluğunadək ailənə yaşatdığın qürur, fəxarət dolu anların yadigarları- üzərindən uşaqlıq çağlarının şən-şaqraq nəfəsi duyulan oyuncaqların, ad günü hədiyyələri, musiqiyə marağından söz açan qarmonun, tədbirlərdə qazandığın uğurlardan xəbər verən diplomların, fəxri fərmanların, hərbi həyatını əxz edən forman və daha nələr, nələr. Və bir də səni sənin dilindən tanımağıma vəsilə olan, öz dəsti-xəttinlə qələmə aldığın xatirə dəftəri, ömür gündəliyi...

Gedirik Naxçıvan şəhərinin Tumbul kəndinə, şəhid İbrahimin ailəsi ilə görüşməyə. O an qəlbimdəki təlatüm bambaşqa duyğular yaradır məndə. Hər şeydən əvvəl qürurluyam ki, Naxçıvan torpağı  belə vətənpərvər, igid, qeyrətli oğullar yetirir. Digər tərəfdən şəhidlik adlı uca məqama yüksələn bu Vətən övladının ailəsini danışdırmaq, qanayan yaralarına yenidən qanatmaq mənim üçün də çətindir. Nə qədər çətin olsa da  şəhidlərimizin həyat hekayələrini oxucularla bölüşməyə çalışırıq. Artıq İbrahimin xalasıgilin evinə çatmışıq. O, uşaqlıq çağlarını nənəsi və xalasının yanında keçirib. Atası Şərur rayonunun Alışar kəndindən olan  Etibar İbrahimov ömrünü-gününü ancaq işləməyə, evinə bir tikə çörək gətirməyə  sərf edib.  İbrahimin anası iki il əvvəl şəkər xəstəliyindən vəfat edib. Elə bir Ana da duymuşdu övladının taleyinə yazılan günü, ondan əvvəl torpaq altına köçdü, gözünün ağı-qarası bircə oğlunun ölümünə şahid olmadı. Evə daxil oluram, ilk baxışdan Şəhid evi olduğu bəllidir. Evə dərin sükut çöküb, divarlar da bu qəmə, kədərə etinasız qala bilmir, İbrahimin yoxluğu hər addımda hiss edilir. Digər otaqda stolun üzərinə düzülən şəkillər gözümə dəyir. Yaxınlaşıram, şəhidimizin şəkillərinə baxıram tək-tək. Kəlmələr boğazımda düyünlənir. Ömrünün  bahar çağında igid oğul itirmək nə qədər çətindir, İlahi. İbrahimin atası Etibar müəllim qızım, İbrahim getməsəydi, onun kimi cəsur oğullar yollanmasaydı müharibəyə, bəs kim alacaqdı torpaqlarımızı yağı düşməndən deyir. Doğrudur, 30 il həsrət, göz yaşı, Qarabağ nisgili hərbi qulluqçularımız, müharibəyə könüllü yollanan İbrahim kimi cəsur oğullarımız sayəsində son tapdı, onlar ölümləri ilə  əbədilik qazandılar...

O, general rütbəsindən daha yüksək məqama ucaldı...

Tarixboyu xalq olaraq həmişə şərəfli ölümlə fəxr etmişik, hətta ömrümüz boyu belə ölümlərə can atmışıq. Sinə gərmişik. Ölümün gözünə dik baxa bildiyimiz üçün bu Vətən, bu torpaq, bu yurd nə qədər faciələr yaşasa da, yaşamaq haqqını itirməyib. Var olub. Dediyimiz bir kəlmə söz, içdiyimiz and, verdiyimiz vəd əlimizdən tutub, bizi Vətən üçün şanlı ölümə aparıb. Məhz bu qətiyyət, cəsarət, mübarizlik, Vətənə olan sonsuz sevgi sayəsində şəhidlik adlı zirvəni fəth edən oğullarımızın sayı artıb. Vətən torpağı tam olsun deyə hər an özlərinin ömür payını bu yola fəda ediblər. Qəhrəmanlığı alın yazısı seçən mərd oğullarımız dünən də olub, bu gün də var, sabah da olacaq.

Prezident İlham Əliyev sentyabrın 27-də  xalqa müraciətində deyirdi: “Biz öz torpağımızda vuruşuruq. Bu gün Azərbaycan Ordusu Azərbaycan torpaqlarında düşmənə sarsıdıcı ərbələr endirir. Bu gün Azərbaycan Ordusu öz torpağında Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qoruyur, müdafiə edir”.

Azərbaycan ordusu illər öncə fürsətdən istifadə edilərək 4 ildə işğal edilən torpaqlarımızı cəmi 44 gündə geri qaytardı. 2800-dən çox can bahasına, 2800-dən çox əbədi məşələ dönən igidin, qəlbini ovcunda sıxıb, odu sinəsində söndürən, oğul böyüdüb Vətənə qurban verən  anaların  sayəsində. Onlar bizim qələbə müjdəli şəhidlərimiz oldu. İllərdir məğlub xalq damğasını daşımaqdan yorulan xalqımızın üzünü ağ edən qəhrəmanlıq dastanı yazan bir xalq olduğumuzu bütün dünyaya göstərən oğullarımız. Onların sayəsində bu gün daha da qürurla dalğalanır şanlı bayrağımız. Onlar bizim qürurumuz, fərəhimiz, kədərimiz, sevinc göz yaşımız oldular. Vətən savaşının igidləri onlardan öncə nahaq yerə tökülən qanın, illərdi düşmən tapdağında qalan torpağın qisasını aldılar. Onlardan biridir qədim Naxçıvanın Əlincəsi ilə dillərə dastan olan Culfa elinin igid oğlu Amin Gülməmmədov.

Hələ də əllərinin izləri yaşayan həyət evlərinin küçə qapısını döyürəm. Uşaq səsi eşidirəm:
– Ay baba, qapı döyülür. Gedim açımmı?
Bir azdan qapı açılır. Bu, uzaqdan-uzağa tanıdığım Əsəd Ələkbərovdur, Bağırın atası. Şəhid Bağırın. Salamlaşırıq. Ürəyimdən keçənləri ifadə etməyə çalışıram. Duyuram ki, mənim də daxilən düşdüyüm vəziyyəti, hansı hissləri keçirdiyimi başa düşür. Gözümdən qaçmır ki, çöhrəsində oğul itkisinin faciəsi aydınca əks olunub. Ancaq söhbəti bu məğrur atanın daxili aləmini ilk anda ortaya qoyur:

Mən, könüllərdə şərəf, ləyaqət taxtı quran, torpaq, el-oba üçün sinəsini sipər edən, son damla qanınadək vuruşan 2841 Vətən övladından biri-Firuz Qüreyşli. Damarında azərbaycanlı qanı axan hər kəsin qürur mənbəyi, inam yeri, ümid təşnəsiyəm, dillərdən düşməyən, Ali Baş Komandanımın mübarək “Qarabağ Azərbaycandır” kəlməsindəyəm. 30 illik həsrətin, hicranın vüsal anıyam, yurd-yuvalarından didərgin düşən ana-bacılarımın, ata-qardaşlarımın donuq baxışına, solğun çöhrəsinə yeni təravət, qaysaq bağlamış yarasına məlhəməm. Qürur, fəxarət hissi ilə Şəhidlik məqamından seyr edirəm dörd bir yanı qələbə ətirli çələnglərlə bəzənən doğma yurdumu. 2840 silahdaşım kimi mənim də deməyə, danışmağa sözüm çoxdur. Düşündükcə çözələnir xatirələr, ömür yolum, yaşadıqlarım, olanlar, ötənlər gəlib- keçir xəyalımdan bir-bir...

Ordumuzun uğurlu əməliyyatları nəticəsində illərdir, qor bağlayan yaramız olan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi Azərbaycanın qələbəsi ilə başa çatdi. Silahı dosta qürur, düşmənə ölüm gətirən ordumuz xalqımıza tarixin ən şanlı Qələbə gününü yaşatdı.  O zaman ki Qubadlıda, Zəngilanda Şuşada azan, himnimiz səsləndi, ay-ulduzlu bayrağımız yüksəklərdə dalğalandı, illər öncə bu torpaqlar uğrunda canından keçən şəhidlərimizin  nigaran qalan  ruhları ağ göyərçinə dönüb azad Qarabağımızın səmasında qanad çaldı, yurdumuza boylandı, “Gözün aydın, Vətən!” – dedi. Qəhrəman oğullarımız  öz həyatını xalqımızın azadlığı, ərazi bütövlüyü uğrunda qurban verdi.

Bir ilə yaxın idi ki, toy hazırlığı görürdü Mədinə xala. Əzizləyib, oxşayırdı hər gün Vüsalının xına xonçalarını, bəy paltarını. Kənddəki ata evini təmir etdirib balasına bəy otağı bəzəyirdi. O, Mədinə xalanın beş övladının ortancılı idi. Ailədəki iki qız, iki oğlan ailə qursa da, Vüsal hələ tələsmirdi, təhsilim bitsin, kursumu tamamlayım, xidmətimi edim ailə quraram, – deyirdi. Vüsalının vüsalını görmək istəyən Mədinə ana ilə İslam kişi o günü həsrətlə gözləyirdilər. Vüsal isə hər məzuniyyətə gələndə kurslarda, təlimlərdə təltif edildiyi ordenləri, medalları gətirib anasının sinəsinə taxır, bax bütün bu medalları, ordenləri sənin sayəndə almışam. Sən məni vətənpərvər böyütməsəydin, mən uğur qazana bilməzdim. Bunlar sənin haqqındır, ana, – deyirdi.

“Torpaq –əgər uğrunda ölən varsa, Vətəndir!” – biz bu müqəddəs kəlmənin mahiyyətini 44 günlük şanlı Vətən müharibəsində ön cəbhədə vuruşan igid əsgərlərimizin, torpaqlarımızın azadlığı uğrunda qəhrəmancasına şəhid olan 2802 hərbçimizin  timsalında daha yaxşı dərk etdik. II Qarabağ müharibəsində qazanılan ən şərəfli və qürurverici Zəfər tariximizin baş qəhrəmanlarıdır Şəhidlər. Onların həyatı, ömür yolu gələcək nəsillər üçün böyük məktəbdir. Həyat yolu örnək olan qəhrəmanlarımızdan biri də şəhidlik adlı ali zirvəni fəth edən, dövlət başçısının müvafiq Sərəncamları ilə ölümündən sonra “Vətən uğrunda” medalı və “Azərbaycan Bayrağı” ordeni, “Cəbrayılın azad olunmasına görə” medalı ilə təltif edilən leytenant Elçin Əsgərovdur. 1997-ci il fevral  ayının 3-də  Şərur  rayonunun Qıvraq kəndində anadan  olub bu cəsur Vətən oğlu. O, 2004-cü ildə  Kəngərli rayon  Qıvraq  qəsəbə  tam  orta məktəbin I sinfinə  gedib. Dayısı Çingiz Bəylərovun dediyinə görə Elçin məktəbdə oxuduğu illərdə də öz bilik və bacarığı ilə yoldaşlarından fərqlənib. Dərslərindən həmişə əla qiymətlər alıb, məktəbin ictimai işlərində fəal iştirak edib. Orta məktəb illərində o, həm də vətənpərvərliyi ilə öz sinif yoldaşlarından seçilib. Vətənə olan hədsiz sevgisi onda gələcəyin zabiti olmaq arzusu oyadır.  2011-ci ildə imtahandan uğurla keçərək Naxçıvan şəhərindəki Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyə  qəbul  olunur.  2014-cü  ildə  həmin  liseyi  bitirib, Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbinə  daxil olur. 2018-ci ildə  həmin məktəbi  Kəşfiyyatçı  ixtisası  üzrə  bitirərək  Beyləqan rayonunda “N”  saylı  hərbi  hissədə   xidmətə  başlayır.  2020-ci  ilin  sentyabr  ayının  27-dən  başlanan şanlı  Vətən  müharibəsində Füzuli, Cəbrayıl rayonlarının  işğaldan  azad  olunmasında igidliklə  döyüşür. Müsahibim deyir ki,  Elçin sonuncu dəfə mənimlə oktyabrın 17-də danışanda dedi ki, dayı hər şey yaxşı olacaq, hər gün kəndlərimizi işğaldan azad edə-edə ancaq irəli gedirik, tezliklə qələbə ilə qayıdacağıq, ondan sonra danışa bilmədim. Doqquz gündən sonra oktyabrın 26-sı mənə xəbər verdilər ki, Elçin şəhid olub. Vətən sevgisi o qədər yüksək idi ki, yaşı az olsa da çətin və şərəfli  vəzifənin öhdəsindən vicdanla və ləyaqətlə gəldi, torpaqlarımızın işğaldan azad edilməsi uğrunda qəhrəman kimi döyüşdü, qəhrəman kimi də Şəhid oldu. Elçinin itkisi çox ağırdır, mən onunla fəxr edirəm.

2020-ci il dünya üçün fərqli lakin, Azərbaycan xalqı üçün daim fəxr və qürurla xatırlanacaq bir il kimi yadda qaldı. 30 il qəlbimizdə daim nisgil, qəm daşıdıq. Düşmənin vəhşicəsinə çalıb, talan etdiyi torpaqlarımızın həsrəti ilə yaşadıq. 44 günlük şanlı Vətən müharibəsi bizi arzumuza çatdırdı, doğma Qarabağımıza qovuşduq.  Bu Qələbə elə-belə əldə edilmədi. Müharibədə vətənpərvər oğullarımız qəhrəmanlıq və şücaətlə döyüşərək  Şəhidlik zirvəsinə yüksəldi...

Vətən müharibəsində düşmənə qarşı şərəf və ləyaqətlə vuruşan qəhrəman, qorxmaz igidlərimizdən biri də Elməddin Meydanovdur. Şəhidin  qardaşı İsmayıl Meydanovla həmsöhbət oluruq. Ona qardaşı haqqında danışmaq çətin olsa da bizə ətraflı məlumat verir. Deyir ki, Elməddin 11 sentyabr 1989-cu ildə Şərur rayonunun Vərməziyar kəndində anadan olub. 7-ci sinfə qədər Türkiyənin İğdır şəhərində Qurtuluş adlı ibtidai məktəbdə oxuyub. Burada təhsil aldığı illərdə türk yoldaşlarına deyirdi ki, gələcəkdə mən komutan (komandir) olacağam. Bu məktəbdən ailəmizə həmişə təşəkkür və təqdir sənədi gəlirdi. Qardaşım çox savadlı idi. Müəllimləri deyirdi ki, başqa bir sahəni seçsin savadı buna imkan verir,  onun isə uşaqlıqdan bir arzusu var idi. Hərbçi olub Vətənin keşiyində dayanmaq. Belə də oldu. İmtahan verərək yüksək balla Naxçıvan şəhərindəki  Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyə qəbul olundu.  2007-ci ildə həmin liseyi əlaçı kursant olaraq qırmızı diplomla bitirdi. Həmin il təhsil illərində əldə etdiyi nailiyyətlərə görə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri tərəfindən də mükafatlandırılıb. Ali təhsilini Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbində davam etdirdi. Buranı bitirdikdən sonra Cəlilabad şəhərinin Göytəpə qəsəbəsində yerləşən  “N” saylı hərbi hissədə hərbçi kimi işləyir. Daha sonra zastava rəisi, baş zabit kimi fəaliyyətini davam etdirir. Qardaşım Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin tərkibində kapitan rütbəsi ilə torpaqlarımızın azadlığı uğrunda gedən döyüşlərdə iştirak edib – deyir müsahibim. Füzuli, Zəngilan rayonları istiqamətlərində gedən döyüşlərdə əsgərləri ilə çiyin-çiyinə igidlik və rəşadətlə döyüşüb, bir sıra kəndlərin, yüksəkliklərin azad edilməsində, düşmənin canlı qüvvəsinin, texnikalarının  məhv  edilməsində və ələ keçirilməsində  şücaət göstərib. Araz çayının sahilində yerləşən strateji əhəmiyyətli Ağbənd qəsəbəsinin işğaldan azad olunması uğrunda gedən döyüşlərdə qəhrəmanlıqla iştirak edib. Qardaşım Zəngilan rayonunun Vejnəli kəndi istiqamətində amansız düşmənlə son damla qanınadək mübarizə apararaq şəhid olub, şəhadətə yüksəldiyi zirvəyə onun  soyadını veriblər. İndi həmin zirvə “Meydanov zirvəsi” adlanır. O biri qardaşım Saleh Hatəmov  da Naxçıvan şəhərindən Xüsusi Təyinatlı bölmənin tərkibində döyüşə yollanmışdı. Füzuli, Xocavənd istiqamətlərində gedən döyüşlərdə, düşmənin canlı qüvvəsinin  məhv edilməsində  mərdliklə iştirak edib, sağ çiynindən qəlpə yarası alıb, hazırda Naxçıvandadır.

Ey nur üzlü, Vətən sevdalı, zəfər müjdəli, qələbə əzmli şəhidim, 22 illik ömür kitabını vərəqləmək, səni daha yaxından tanımaq üçün ailəni ziyarətə gəlmişəm.  Budur, uğuruna canını fəda etdiyin, azadlığına qovuşan torpaqlarımız üzərində vüqarla, təntənə ilə dalğalanan üçrəngli bayrağımızla bəzənən 1998-ci ildə iyulun 21-də dünyaya göz açdığın Şahbuzkənddəki evin kandarı. Böyük həyəcan, məsuliyyət içərisində ehmalca döyürəm qapını. Qarşılayır məni qürur, fəxarət yaşatdığın, “Şəhid anası” adlı müqəddəs zirvəyə ucaltdığın xanım...

                                       Nigaran nəzərlə baxır qapıya,

                                      Könlümü dağlayır şəhid anası.

                                      Dağ boyda bu yükü çiyinlərində,

                                      Şərəflə saxlayır şəhid anası. 

          Əziz şəhidim, hər küncü-bucağı, divarları, əşyaları səninlə bağlı şərəfli anlar, həsrətli günlər, doğma, əziz xatirələrlə dolan evin tən ortasında qoyulmuş stol başında əyləşib bir nənə, bir ana, bir də mən. 22 illik ömür kitabını vərəqləyirik bir-bir. Nələr var bu səhifələrdə nələr. Nə bir məqaləyə sığar, nə də danışmaqla bitər, şərəfli, ləyaqətli, cəsarətli ömür yolun. Xatirələr dil açıb danışır. Deyir rəhmətlik atanın ən böyük arzusu imiş səni hərbi formada, rütbəli zabit kimi görmək. Hələ sən balaca olanda, həyatı tam dərindən dərk etmədiyin vaxtlarda əlindən tutaraq yolunuzu tez-tez Naxçıvan şəhərindəki Heydər Əliyev adına Hərbi Liseyin qarşısından salar, bir növ kənardan da olsa səni gələcək məktəbinlə tanış edərmiş. Dost-tanışla söhbətində qürurla “Gözümün ağı-qarası olan bircə oğlumun böyüyəndə hərbi liseydə oxumasını istəyirəm, Emin balam hərbiçi kimi yetişib torpaqlarımızın keşiyində mətinliklə dayanacaq, atasının, anasının fəxrinə çevriləcək”,  – söyləyərmiş...

Deyirlər hər kəsin taleyi alnına yazılır, alın yazısından qaçmaq olmaz. Bəli əziz şəhidim, sənin də alnına hərbçi olmaq, atanın arzusunu gerçəkləşdirmək yazılmışdı. Hələ keşməkeşli günlərin isə qabaqda idi, bu şərəfli peşəyə gedən yolda çox çətinliklərə sinə gərməli, çox maneələr aşmalı olacaqdın. Ancaq içindəki Vətən sevgisi, vətənpərvərlik ruhu səni bu yolun son dayanacağınadək aparacaqdı. 11 yaşın olanda üç nəfərdən ibarət ailəniz daha da kiçildi. Atan dünyasını dəyişdi. Gülşad xanım min bir əziyyətə qatlaşaraq qazandığı halal məvacibi ilə böyütdü səni. Bir-birinizə həm ana-oğul, həm də sirdaş, dost, həmdəm oldunuz. Olub-keçənləri bir-birinizdən gizli saxlamaz, dərd-sərinizi bir yerdə bölərdiniz. Bax beləcə birlik, bərabərlik göstərərək həyatın çətin sınaqlarından üzüağ çıxmağı bacardınız. Məktəbi əla qiymətlərlə oxudun. Müəllimlərinin, şagird yoldaşlarının yaddaşında mehriban, səmimi, dostcanlı, ailə qədri bilən bir uşaq kimi dərin iz buraxdın. İdmana da xüsusi maraq göstərdin, güləş, boks öyrəndin, fiziki qabiliyyətini möhkəmləndirdin. Və nəhayət 9-cu sinifdə özünün də böyük maraq və həvəsinlə atanın çoxdanki arzusunu reallığa çevirməyi qarşına məqsəd qoydun. Yolunu hərbi liseydən saldın, ardınca da Heydər Əliyev adına Azərbaycan Ali Hərbi Məktəbini oxudun. 2019-cu ildə bacarıqlı hərbiçi kadr kimi yetişib leytenant, tağım komandiri olaraq xidmətə yollandın. Təyinatı isə yaşadığın evdən çox uzağa-Qazax rayonunda yerləşən “N” hərbi hissəyə aldın. Əvvəllər iş üçün ikicə saatlıq harasa yollandığında 3-4 dəfə zəng vurub hal-əhval tutduğun,  bir gün belə ayrı qala bilmədiyin anandan indi uzun zaman ayrı qalmalı olacaq, bəzən günlərlə əlaqə saxlaya bilməyəcəkdin. Ancaq bütün bunları əvvəlcədən götür-qoy etmişdin, bir anandan ayrı qalsan da, digərinə-anan qədər sevdiyin Vətəninə daha yaxın olacaqdın. Bu şərəfli səfərə çıxanda bu günü düşünüb dediyin sözlər hələ də Gülşad ananın qulaqlarında çınlayır. “Ana, sənin mənim üzərimdə əziyyətlərin çox olub, borcunu heç nə ilə ödəyə bilmərəm, ancaq gün gələcək sənə oğul fəxarəti, qüruru yaşadacağam”, – demişdin. Əhdinə xilaf çıxmadın...

“Naxçıvan tarixi” çoxcildliyinin ikinci cildində Naxçıvan xanlığının Kəngərli süvariləri haqqında deyilir: “Onlar haqqında fikir demək üçün gərək o qoşunları döyüş vaxtı müşahidə edəsən. Bunlar elə bil ki, qəzəblənmiş Allahın odu və ildırımıdırlar. Döyüş vaxtı göydən düşmənlərin lap mərkəzinə düşürlər, ölüm və dəhşət səpələyirlər”.
Tarixin bütün dövrlərində döyüşkənliyi və cəsarəti, igidliyi, qəhrəmanlığı ilə tanınan naxçıvanlılar həmişə öz sözünü deyib. Əlincənin alınmazlığı, Babəkin rəşadəti, Naxçıvanskilərin, Kəngərlilərin döyüş ruhu həmişə dillərə dastan olub.

Yolumuz qədim Naxçıvanın qeyrət qalası Sədərəyədir. Bu dəfə ezamiyyətə yox, Vətən müharibəsinin qəhrəmanlarından biri Ərtoğrula son borcumuzu ödəməyə gedirik… Qəhrəmanın ocağına ilk dəfə getsək də, heç kimdən soraq almırıq, çünki kəndə girər-girməz yolboyu dalğalanan bayraqlar bizə şəhid ocağının yerini nişan verir. Uğruna canını verdiyi bayraqlar yol göstərir gələnlərə… Hümbət atanın yollara dikilən gözlərinə əbədi həsrət çöküb. O, 52 gün yol gözləyib, hər gün əllərini Uca Tanrıya açıb: “Təki balam gəlsin, quzu qurban kəsəcəyəm”, – deyib. Ərtoğrulun cənazəsi gələn gün tabutu önündə qurban kəsib igid balasına. Deyir ki, oğlum əliboş qayıtmadı, özüylə zəfər gətirdi. İllərdir, dadını az qala unutduğumuz Qələbəni gətirdi bizə balalarımız. Onlar illərdir, əsir olan torpaqlarımızın dərdinə dərman oldular.

Əbədiyyətə qovuşduğu vaxtdan qırx gün keçən, Şərur rayon Çomaxtur kəndindən Hadruta qədər uzanan şərəfli yolun qəhrəmanı Zülal Mədətlinin əziz xatirəsinə...

Günlərdir, ancaq fotolarda görürəm köksündə gəzdirdiyin üçrəngli bayraqla, güllərlə bəzənən məzarını. İnana bilmirəm sənin bir ovuc torpağa sığdığına. Axı sən bu boyda dünyaya sığmırdın, hamımızdan seçilirdin. Yaşda balaca olmağına baxmayaraq, bütün uşaqlardan çevik idin. Kimin isə haqqı tapdananda özündən böyük uşaqların belə, üstünə atılmaqdan çəkinmirdin, qorxmurdun heç nədən. Sıranı həmişə pozurdun, qabağa keçirdin. Elə indi də keçdin, hamıdan öndə sinəni sipər etdin Vətənə. Yadındamı? Hələ Türkiyədə yaşadığın vaxtlar deyirdin qayıdan kimi orduya yazılacam. Bəsdir, daha burada qaldım, bir az da gəlim Naxçıvanın dağının-daşının ətrini alım. Qayıdan kimi də dediyini etdin. Geyindin o çox sevdiyin formanı. Nə tez-tez baxırdın özünə güzgüdə? Haqlı idin öyünməkdə! İgid, cəsur görkəminə yamanca yaraşırdı hərbi forman. Bir arzun da var idi: “Gedib o qansızların nəfəsini kəsim, ya qalib, ya qazi, ya da ki, şəhid olum. Təki bu dərd bitsin. Axı biz bitirməsək, gərək bizim balalarımız bitirə. Onlara qalmasın, bizim nəsil alsın haqqını, gələcək nəsillərə qalmasın. Mən döyüşməsəm, biz döyüşməsək, canımızı verib bu münaqişəni bitirməsək, gərək bizim balalarımız bitirə”.