İyunun 29-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən “Nağdsız ödəyin, hədiyyə qazanın!” adlı tədbirdə hədiyyə qazanmış vətəndaşlara hədiyyələr təqdim olunub.
Bu münasibətlə keçirilən tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər nazirinin müavini, vergi xidməti müşaviri Nurlan Əliyev açaraq nağdsız ödənişlərin aparılması sahəsində görülən işlərdən danışıb. Bildirilib ki, vergi və alıcılıq mədəniyyətini yüksəldən amillərdən biri də nağdsız hesablaşmaların həyata keçirilməsidir. Bu cür hesablaşmalarda əsas vasitə rolunu oynayan POS-terminallardan səmərəli istifadənin təmin edilməsi və nağd pul dövriyyəsinin həcminin azaldılması məqsədilə tədbirlər görülməsi, habelə nağdsız əməliyyatların üstünlükləri haqqında maarifləndirici tədbirlərin həyata keçirilməsi hazırda davam etdirilməkdədir.
Nurlan Əliyev deyib ki, muxtar respublikada POS-terminalların quraşdırılmasına nəzarət gücləndirilib. Həyata keçirilən tədbirlərin nəticəsidir ki, muxtar respublika üzrə cari ilin ilk beş ayı ərzində nağdsız ödənişlərin həcmi 6 milyon 852 min manat olub. Bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3 milyon 897 min manat çoxdur.

Müasir texnoloji avadanlıqlarla təmin olunmuş Babək “Sirab” Açıq Səhmdar Cəmiyyətində keyfiyyətli mineral su istehsalı üçün əlverişli şərait yaradılıb. Müəssisənin fəaliyyətinin genişləndirilməsi, istehsal həcminin artırılması və yeni istehsal sahəsinin – qazsız su istehsalı sahəsinin yaradılması üçün Sahibkarlığa Kömək Fondundan 2011-ci ilin fevral ayında 700 min manat, aprel ayında isə 350 min manat güzəştli kredit ayrılıb. Bundan sonra bir sıra tədbirlər həyata keçirilib, müəssisədəki 625 kvadratmetr sahəsi olan binada əsaslı təmir və yenidənqurma işləri aparılıb, Türkiyə Respublikasının “Ersey Makina” şirkətindən saatda 11 min ədəd 0,5, 9000 ədəd 1, 8000 ədəd 1,5 litrlik butulkalarda, 5 və 19 litrlik taralarda qazsız su istehsal edən müasir texnoloji avadanlıqlar alınıb gətirilərək quraşdırılıb. 

Müəssisədə müasir texnoloji avadanlıqlarla təmin olunmuş xüsusi bakterioloji laboratoriya istifadəyə verilib. Ümumilikdə, yeni istehsal sahəsinin yaradılmasına və müasir texnoloji avadanlıqların alınmasına 1 milyon 350 min manat vəsait sərf olunub. Bunun da 300 min manatı daxili imkanlar hesabına ödənilib. Bu istiqamətdə işlər uğurla davam etdirilib, 2014-cü ilin mart ayında “Sirab premium” adında 4 çeşiddə qazlı və qazsız mineral su istehsalına başlanılıb. Qeyd edək ki, “Sirab premium” adı ilə satışa çıxarılan mineral su yüksək keyfiyyəti və qablaşdırma üsulu ilə seçilir.

Ölkəmizdə informasiya cəmiyyətinin qurulması ilə bağlı həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər arasında iqtisadiyyatda elektron ödənişlərin həcminin genişləndirilməsi, maliyyə intizamının möhkəmləndirilməsi və şəffaflığın artırılması kimi məsələlər də mühüm yer tutur. Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsi tərəfindən hazırlanmış “Nağdsız ödənişlər: mövcud vəziyyət, inkişaf perspektivləri” adlı jurnalda muxtar respublikamızda bu sahədə görülmüş işlər və qarşıda duran vəzifələr barəsində geniş məlumatlar verilmişdir. 

Jurnalda 2013-2015-ci illəri əhatə edən “Naxçıvan Muxtar Respublikasında elektron ödəniş məkanının formalaşdırılması və nağdsız hesablaşmaların həcminin artırılması üzrə Tədbirlər Planı”nın icrası istiqamətində görülən işlər ətraflı təhlil edilmişdir.
Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsinin sədri Səbuhi Məmmədovun ön söz yazdığı jurnalda son illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında bank infrastrukturunun yaradılması istiqamətində görülmüş işlərdən, əhaliyə təklif olunan bank xidmətlərindən, göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəldilməsi üçün elektron ödəniş sistemlərinin mahiyyətindən geniş bəhs olunmuşdur. Jurnalda dərc edilmiş materiallarda muxtar respublikamızda iqtisadi subyektlərin və geniş əhali təbəqəsinin yaradılmış infrastruktur imkanlarından daha aktiv istifadəyə cəlb edilməsi, müasir elektron ödəniş alətlərindən və bank texnologiyalarından istifadənin genişləndirilməsi, əhalinin müxtəlif təbəqələri arasında müasir elektron ödənişlər üzrə vərdişlərin formalaşdırılması qarşıya qoyulmuş əsas məqsəd kimi qeyd olunmuşdur.
Jurnalda elektron ödənişlərin mahiyyəti, onların iqtisadi inkişafda, vətəndaşların rahatlığında, bir mədəniyyət norması kimi cəmiyyətin inkişafındakı rolu, maliyyə təhlükəsizliyinin təmini və digər aktual məsələlər haqqında iqtisad üzrə fəlsəfə doktorları Mehdi Bağırovun və Əli Cabbarovun, Leyla Yusifzadə və Aytən Məmmədova, Rəşad Əliyev, Həsən İsmayılov, Elçin Əliyev və Tural Şirəlizadənin məqalələrinə yer verilmişdir. Nəşrdə həmçinin 2014-2015-ci illərdə Naxçıvan şəhəri və habelə Şərur, Babək, Ordubad, Culfa, Şahbuz, Kəngərli, Sədərək rayonları üzrə nağdsız ödəniş göstəriciləri haqqında statistik məlumatlar verilmiş, 2014-cü ilin yanvar və 2015-ci ilin aprel ayları üzrə POS-terminalların sayının və nağdsız ödənişlərin həcminin dinamikası qrafik təsvirlə təqdim olunmuşdur. Jurnal bank işinin təhlili ilə məşğul olan iqtisadçılar üçün çox faydalıdır. Qeyd edək ki, jurnalın elektron versiyası ilə www.cbar-nar.az internet səhifəsində tanış olmaq olar.

 Əli CABBAROV

İlin isti günlərini yaşayırıq. Qədim diyarımız Naxçıvan, onun məğrur və torpaq təəssüblü insanları min illərdir ki, bu istilərə tab gətirə bilirlər. Qocalardan eşitdiyim fikirdir: doğma yurdun her şeyi gözəldir; çılpaq qayaları da, dağlarının zirvəsində yaya kimi əriməyən qarı da. Yamaclarındakı gül-çiçəyi ilə çaylarındakı qumu-çınqılı da. Və eləcə havası da; qışda soyuğu, yayda nəfəs kəsən istisi.

Bu düşüncələrlə muxtar respublikanın taxılçılıqda yüksək məhsuldarlıq əldə olunan Kəngərli, Şərur, Sədərək rayonlarına gedirəm. Belə havada taxıl zəmisində məhsul tədarük edən insanları gözlərim önünə gətirirəm.
Kəngərli rayonunun Böyükdüz kəndi ilk dayanacağımız olur. Burada “Naxçıvan Aqrolizinq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinə məxsus olan 5 kombayn işləyir. Tədarük edilən məhsulu daşımaq üçün yük maşınları, Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi İdarəsinin Kəngərli Rayon Şöbəsinin yanğınsöndürən texnikası da buradadır. Taxılın vaxtında tədarük edilməsi, itkiyə yol verilməməsi, fövqəladə hal baş verərsə, onun vaxt itirmədən qarşısının alınması üçün görülən tədbirlər ilk baxışdan bəlli olur. Deməli, məhsul tədarükünə hazırlıq yüksək səviyyədə təşkil olunub ki, çəkilən zəhmət hədər getməsin. Bu isə o deməkdir ki, torpaq mülkiyyətçisi dövlət qayğısı əhatəsindədir.

Tarixi mənbələrdə Ordubad XVIII əsrdə Naxçıvan xanlığının əsas meyvəçilik mərkəzi kimi qeyd olunur. Həmin dövrdə, demək olar ki, hər həyətdə meyvə bağı olub. Bu bağlarda yetişən şaftalı, gilas, ərik, albalı, alça, gilənar, gavalı, cəviz və digər meyvələr bütün Qafqazda tanınıb. Naxçıvan xanlığının Dəstə, Biləv mahallarında çox keyfiyyətli cəviz yetişdirilib. Yüksək keyfiyyətinə görə əhali bu məhsulu kilo ilə deyil, ədədlə hesablayıb. Əldə edilən məhsuldan vergi də ədədlə alınıb. Ümumiyyətlə, XVIII əsrin son onilliyində Ordubad rayonunda 1386 bağ olub, onlardan 193-ü böyük sahələri əhatə edib.
Ordubadda yetişdirilən meyvələrin müxtəlif sortları vardır. Məsələn, şaftalının ağnazlısı, narıncısı, yarma zəfəranı, ağ alanayısı, hulusu, payız salamısı və güştüsü öz dadı və tamı ilə tanınır. Ağ təbərzə, əbutalibi kimi ərik sortları yüz illərdir ki, Ordubadın meyvəçilik sahəsində simvoluna çevrilib. Meyvələr zahiri görünüşü cəhətdən nə qədər gözəldirsə, bir o qədər də şirin, lətif və ətirlidir. 1861-ci ildə Ordubad şaftalısı ABŞ-da təşkil edilmiş meyvəçilik sərgisində yüksək qiymətə layiq görülüb. Bu meyvə həmin qiyməti həm də Almaniyada və İtaliyada alıb, eyni zamanda Moskvada keçirilən ümum­ittifaq kənd təsərrüfatı sərgilərində yüksək dəyərləndirilib. Əbutalibi əriyi hələ 1898-ci ildə Kaliforniyada təşkil olunmuş ümumdünya meyvəçilik sərgisində birinci yerə layiq görülüb. Ümumilikdə isə Ordubad meyvələri dəfələrlə beynəlxalq sərgilərə çıxarılıb, 9 medal qazanılıb. Ordubad öz quru meyvələri (qaysava, qaysı, alana, basdıq və sair) ilə də tanınıb. Burada meyvələri qurudaraq qışa saxlamaq və çay süfrələrində onlardan istifadə etmək ənənəsi yerli məişətdə çox geniş yayılıb.Vaxtilə bu bölgədə 40 növdə üzüm yetişdirilib. XX əsrin əvvəllərində Azərbaycanda yetişdirilən 40-dan artıq ərik növünün çoxu Ordubadın payına düşüb. Burada həm də geniş əraziləri əhatə edən tut bağları olub. Bu ağacın meyvəsindən çərəz kimi istifadə olunur, doşab bişirilir, yarpaqlarından baramaçılıqda istifadə edilirdi.

Dünən yaşanmışlar, bu gün yaşananlar

Bu yay günlərində zirvəsindən qarı qurtarmayan dağlarının yamaclarına və ətəklərinə elə bil xalı səriblər Şahbuzun. Minbir dərdin dərmanı olan gül-çiçəkləri bu xalının naxışlarıdır. “Ulu Tanrı bu qədim yurd yerindən öz səxavətini əsirgəməyib” qənaətində olanlar düz düşünürlər. Bilmirsən, Şahbuzun hansı gözəlliyinin vəsfindən başlayasan. Əslində buna heç jurnalist qələminin gücü də çatmaz. Şair istəyir şeir qoşa, rəssam lazımdır tabloya köçürə, bəstəkar yolunu gözləyir ki, nəğmə bəstələyə belə gözəlliklərə.

Uzunömürlülər diyarı, yaradıcı sənət adamlarının ilham çeşməsi Şahbuz dünən belə deyildi. Bir qədər geriyə qayıdaq, yaxın tarixi vərəqləyək. Bir vaxtlar ən tipik və ən ucqar əyalət kəndindən seçilməyən bu yurd yeri gözdənuzaq, könüldəniraq bir ünvan olub. Bunu orta və yaşlı nəsil yaxşı xatırlayır. Elə götürək yollarını. Payız-qış aylarında palçıqlı, yay aylarında tozlu-torpaqlı kələkötür yolları rayonun kəndlərində insan yaşamadığı qənaətini yaradırdı. Həyatın digər sahələri də eləcə.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin Ordubad Rayon İdarəsinin inşaatçıları bölgədə həyata keçirilən tikinti-quruculuq tədbirlərində fəallıq göstərirlər.
Hər il rayonun müxtəlif yaşayış məntəqələrində bir neçə yeni obyekt inşa olunaraq təhvil verilir. Cari ildə də idarənin inşaatçıları bir sıra quruculuq tədbirləri ilə məşğuldurlar. Belə tədbirlərdən rayonun Gilançay kəndinə də pay düşüb. Hazırda adıçəkilən idarənin inşaatçıları kənddə tam orta məktəb, kənd və xidmət mərkəzləri üçün yeni binaların tikintisini aparırlar. Kənd tam orta məktəbinin binası zirzəmi ilə birlikdə 3 mərtəbədən ibarət olacaq. 96 şagird yerlik məktəb binasında müəllim və şagirdlərin ixtiyarına laboratoriyalar, sinif otaqları, idman zalı, şahmat və kompüter otaqları, elektron lövhəli siniflər veriləcək. Tədrisin səviyyəsini yüksəltmək üçün məktəb binası müasir tədris avadanlıqları ilə təmin ediləcək.
Adıçəkilən təşkilatın bir qrup inşaatçısı isə kənd mərkəzinin tikintisində çalışır. Gilançay sakinlərinə yeni qayğının ifadəsi olan bu obyekt 2 mərtəbədən ibarət olacaq. Mərkəzdə kənddə fəaliyyət göstərən qurumlar üçün hərtərəfli şərait yaradılacaq.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2012-ci il 19 noyabr tarixli Sərəncamına əsasən, hər il iyunun 24-ü Azərbaycanda “Maşınqayırma sənayesi işçilərinin peşə bayramı” kimi qeyd olunur.

Ölkəmizdə sənayeləşmənin inkişaf tarixi ötən əsrin 70-ci illərindən başlamışdır. Azərbaycanın iqtisadiyyatına, xalq təsərrüfatına dərindən bələd olan ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə həmin dövrdə həyata keçirilən ardıcıl tədbirlər nəticəsində sənayeləşməyə diqqət artırıldı, ölkəmizin aqrar iqtisadiyyatdan sənaye iqtisadiyyatına keçidinin əsası qoyuldu. Nəticədə, ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq Azərbaycan aqrar-sənaye respublikasından sənaye-aqrar respublikasına çevrildi.
Ümummilli liderin rəhbərliyi ilə hələ Sovetlər Birliyi dövründə Azərbaycanda neft maşınqayırması əsaslı inkişaf yoluna qədəm qoymuş və tezliklə bir sıra vacib istiqamətləri əhatə edən maşınqayırma sənayesi kompleksi yaradılmışdır. Yüksək əmək və elm tutumuna malik olan bu sənaye sahəsi həmin dövrdə 160-a yaxın müəssisə və təşkilatı, 110 min nəfərdən çox fəhlə və mütəxəssisi birləşdirmiş, minlərlə çeşiddə məhsul istehsal etmək imkanına malik olmuş, respublikamızın ümumi sənaye istehsalının çox hissəsi məhz bu sahənin payına düşmüşdür.

Ölkəmizin ixrac potensialının artırılmasında muxtar respublikamızın da payı az deyildir. Naxçıvanda istehsal olunan sənaye və kənd təsərrüfatı məhsulları xarici bazarlarda özünə yer tapdıqca bu potensial daha da artmaqdadır.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsindən aldığımız məlumata görə, cari ilin yanvar-may ayları ərzində muxtar respublikamızın xarici ticarət dövriyyəsində ixracın payının artımı qorunub saxlanılmışdır. Belə ki, bu müddətdə muxtar respublikada ümumi dəyəri 141 milyon 845 min ABŞ dolları həcmində olan xarici ticarət dövriyyəsinin 122 milyon 829 min manatını ixrac təşkil etmişdir. İxracın artması valyuta daxilolmalarının artmasına və ixrac edilən məhsulların dünya standartları səviyyəsinə çatdırılmasına imkan verir. Muxtar respublikada ixracın həcmi idxalı 6 dəfədən çox üstələməkdədir. Bu da, öz növbəsində, xarici ticarət balansında müsbət saldonun saxlanılmasına imkan yaradır. Belə ki, son bir ildə muxtar respublikada yerli istehsalın stimullaşdırılması və idxaləvəzləyici məhsul istehsalının artırılması sayəsində idxalın həcmində də azalma müşahidə olunaraq 19 milyon 15 min ABŞ dolları səviyyəsində olmuşdur. Bu da, öz növbəsində, ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 60 faiz azalma deməkdir. Muxtar respublikada ixracın səviyyəsindəki artım iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və yerli məhsulların xarici bazarlara çıxarılması istiqamətində həyata keçirilmiş işlərin nəticəsində əldə olunmuşdur.

Xəbərlər şöbəsi

“Taxıl Məmulatları Sənaye Kompleksi” Məhdud Məsuliyyətli
Cəmiyyəti bu mövsümdə də məhsulu yüksək qiymətə qəbul edir

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 17 sentyabr 2008-ci il tarixli Sərəncamla təsdiq etdiyi “2008-2015-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı”na uyğun olaraq, muxtar respublikamızda ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir. Muxtar respublikamızda taxılçılığın inkişafı, istehsalın artırılması belə məhsulların saxlanılması üçün anbarların qurulması zərurətini yaradıb, son illər “Taxıl Məmulatları Sənaye Kompleksi” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətində 27 min ton tutuma malik uzunmüddətli və 20 min ton tutuma malik qısamüddətli taxıl ehtiyatı anbarları istifadəyə verilib. 

Uzunmüddətli taxıl anbarı hər biri 3 min ton tutumu olan 9 bunkerdən ibarətdir ki, burada yüksək texniki göstəricilərə malik müasir texnoloji avadanlıqlar quraşdırılıb. Həmçinin burada işçilərə normal iş şəraiti yaradılıb, 8 iş otağı, yeməkxana, laboratoriya və digər yardımçı otaqlardan ibarət inzibati bina tikilib istifadəyə verilib. Müəssisə strateji əhəmiyyət daşıdığından burada ildırımötürücü qurğu və yanğından mühafizə sistemi quraşdırılıb.

Ağlım kəsəndən kəndimizdə taxıl tədarükü başlanan günün insanlara əsl bayram sevinci yaşatdığını görmüşəm. Kənd ağsaqqalları taxılı biçiləcək sahənin kənarına yığışar, biçinə başlanmasını gözləyərdilər. Uşaq marağı ilə biz də sahənin kənarına toplaşardıq. Yaşlılar çörəyin müqəddəsliyindən danışardılar.

1941-1945-ci illərdə və bir qədər də sonrakı dövrdə insanların çörəklə imtahana çəkilməsi ilə bağlı söhbətlərə hamımız maraqla qulaq asardıq. Nə isə... Zəmilərdə işləyən kombaynların səsi ətrafın sükutunu pozar, çörək ətri verən taxılın tezliklə tədarük olunması, sahələrin sarı sünbülünün vaxtında toplanması üçün qüvvələr səfərbərliyə alınardı. O dövrdə tədarük olunan taxıl ictimai təsərrüfatların anbarına daşınırdı. Bu günün torpaq mülkiyyətçisi isə taxılı tədarük edən kimi özünün illik ruzisini, gələn təsərrüfat ilində əkəcəyi toxumu götürmək, yerdə qalanını isə dəyirmana satmaq imkanları qazanıb və minnətdarlıq hislərini gizlətmir ki, ona belə şərait yaradılıb.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2006-cı il 12 iyun tarixli Sərəncamına əsasən, hər il iyunun 20-si “Qaz təsərrüfatı işçilərinin peşə bayramı günü” kimi qeyd olunur.
Ölkəmizdə enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində tədbirlərə ötən əsrin 70-ci illərindən başlanmışdır. Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən bu sahənin inkişafı ilə bağlı mühüm qərarlar qəbul edilmiş, yaşayış məntəqələrinin qazlaşdırılması istiqamətində kompleks tədbirlər görülmüşdür.
1980-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasına yüksəktəzyiqli qaz xətti çəkilmiş, yaşayış məntəqələrinin 52 faizi mavi yanacaqla təmin edilmişdir. Lakin ötən əsrin 90-cı illərində Ermənistanın işğalçılıq siyasəti nəticəsində muxtar respublika blokada vəziyyətinə düşmüş, bütün kommunikasiya xətləri kəsilmiş, o cümlədən qazın ötürülməsi dayandırılmışdı. Uzun fasilədən sonra, 2005-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikasına təbii qazın verilməsi bərpa edilmiş və iki il ərzində muxtar respublikada qazlaşdırma prosesi tam başa çatdırılmışdır.
Muxtar respublikanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında qaz təsərrüfatının mühüm rolu vardır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin müvafiq sərəncamları ilə 2005-ci ildə “Naxçıvanqaz” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti, 2010-cu ildə isə “Naxçıvanqaz” İstehsalat Birliyi yaradılmışdır. Həyata keçirilən tədbirlərin nəticəsidir ki, hazırda muxtar respublikanın bütün yaşayış məntəqələri və istehsal müəssisələri fasiləsiz olaraq təbii qazla təmin edilir.

Yeni texnologiyalara əsaslanan ekoloji təmiz istehsal sahələrinin inkişaf etdirilməsinə müasir dünyada xüsusi diqqət yetirilir. Məsələ elektrik enerjisi kimi çox qiymətli maddi nemət olduqda, alternativ və bərpaolunan enerji mənbələrinin istifadəsi üzrə həyata keçirilən hər bir iş gələcəyin layihəsi kimi təqdirlə qarşılanmaqdadır. Bu baxımdan özünün son dərəcə təmizliyi və təhlükəsizliyi ilə seçilən Günəş elektrik stansiyalarına olan maraq hər keçən gün artmaqdadır. 

Babək rayonunun Xal-xal kəndi yaxınlığında tikintisinə başlanılmış 20 meqavat gücündəki Günəş elektrik stansiyası Naxçıvan Muxtar Respublikasının enerji təhlükəsizliyinə mühüm bir töhfə olacaqdır.
Artıq bir neçə aydır, inşasına başlanılmış stansiyada işlərin gedişi ilə tanış olmaq üçün obyektə baş çəkdik. Qeyd edək ki, elektrik stansiyası çox geniş bir ərazidə olacaq. Belə ki, ümumi sahəsi 35 hektar olan bir ərazidə quraşdırılacaq çərçivəsiz Günəş panelləri işıq enerjisini birbaşa elektrik enerjisinə çevirəcəkdir. Sıra ilə düzüləcək bu panellərin yerdən müəyyən hündürlükdə yerləşdirilməsi üçün hazırda metal dirəklərin basdırılması işləri davam etdirilir. Stansiyanın qurulması üçün Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Energetika Agentliyi ilə müqavilə bağlamış Belçika Krallığının “Soltech” şirkətinin mütəxəssisləri ilə söhbətdən məlum oldu ki, zəmin hazırlama prosesi olan bu əsas mərhələdə artıq xeyli iş görülüb. Qeyd edək ki, 5 ərazini əhatə edən stansiyada hər biri 255 vatt gücündə ümumi sayı 78 min 683 ədəd olan Günəş panelləri quraşdırılacaqdır. Bundan əlavə, stansiyada sabit cərəyanı dəyişən cərəyana çevirən 21 invertor və 11 transformator da quraşdırılacaqdır. İstehsal olunan elektrik enerjisi yaxınlıqdakı 110 kilovoltluq “Xal-xal” transformator yarımstansiyası vasitəsilə muxtar respublikanın elektrik enerjisi şəbəkəsinə ötürüləcəkdir.

Muxtar respublikamızda sahibkarlara güzəştli kreditlərin verilməsi, müasir texnologiyaların tətbiqi, rəqabətqabiliyyətli, xüsusilə ixracyönümlü məhsulların istehsalı istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir.
Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən Naxçıvan “Araz” Parket Fabriki də son illər həyata vəsiqə alan istehsal müəssisələrindəndir. Müəssisə inşaat obyektlərinin taxta və parket məmulatlarına olan tələbatının yerli istehsal hesabına ödənilməsi zərurətindən yaradılıb. Bu istehsal müəssisəsi də özəl bölməyə göstərilən dövlət qayğısından bəhrələnib. Parket fabrikinin inşa olunması, müasir texnoloji avadanlıqların alınması üçün 2010-cu ilin mart ayında Sahibkarlığa Kömək Fondundan 250 min manat dövlət maliyyə dəstəyi göstərilib. Naxçıvan şəhərində 3500 kvadratmetr torpaq sahəsi ayrılıb ki, burada da müasir layihə əsasında yeni bina inşa olunub. Fabrikdə ayrı-ayrı iş otaqları, 5 istehsal sexi, xammal və hazır məhsulların saxlanılması üçün anbar, yeməkxana və digər yardımçı otaqlar tikilib istifadəyə verilib. Müəssisədə Almaniya istehsalı olan avadanlıqlar quraşdırılıb, yüksəkkeyfiyyətli məhsul istehsal etmək üçün hər cür şərait yaradılıb.
Naxçıvan “Araz” Parket Fab­rikində qurulmuş avadanlıqların gündəlik istehsal gücü 900 kvadratmetrdir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən uyğunluq sertifikatı ilə təmin olunmuş müəssisədə hazırda tələbata uyğun müxtəlif çeşidlərdə məhsullar istehsal edilir.

Bu rayonu ulu öndər Heydər Əliyevin yadigarı adlandırırlar. Bura o bölgəmizdir ki, sovet dönəminin 80-ci illərində muxtar respublikanın qabaqcıl kənd təsərrüfatı rayonu kimi ad çıxarmış, o zaman ən gəlirli sahə sayılan pambıqçılığın və üzümçülüyün bayraqdarına çevrilmişdi. Zaman o zaman oldu ki, Sovet İttifaqı dağıldı, rayonun iqtisadiyyatı məhvə sürükləndi. Ancaq rayon sakinləri inandılar ki, öz əli ilə qurub-yaratdığı rayonu dahi rəhbər köməksiz, tənha qoymayacaq, böyük iqtisadi potensiala malik Babək rayonunun da taleyi etibarlı əllərə, qurub-yaradan insanlara, sözün həqiqi mənasında, Vətənini, elini-obasını sevənlərə, insanların qayğısına qalanlara tapşırılacaq. Belə də oldu, rayon sakinlərinin ümidləri özünü doğrultdu, böyük rəhbərimiz muxtar respublikanın bütün bölgələri kimi, Babək rayonundan da qayğısını, diqqətini əsirgəmədi. 

Dövlətə sədaqətli, torpağa dərin məhəbbətlə bağlı, doğma el-obasını cənnətə döndərmək istəyən insanların, aydın məqsədli vətən oğullarının minbir zəhməti nəticəsində rayon yenidən ölkəmizin ən inkişaf etmiş bölgələrindən birinə çevrildi. Rayon əhalisini illərdən bəri narahat edən sosial problemlər həll olundu, insanların firavan yaşayışı təmin edildi, ailələrin məişət qayğıları öz həllini tapdı. Nəinki qarşılaşılan, hətta qarşılaşılması mümkün olan çətinliklər belə profilaktik tədbirlər sayəsində müvəffəqiyyətlə aradan qaldırıldı. Sanki hansısa bir rəssam rayonun sovetlər dönəminin son illərində və müstəqilliyimizin ilk illərində, sadəcə, cansız rənglərdən ibarət olan mənzərəsini dəyişdirdi, bu mənzərəni al-əlvan rənglərə boyadı.

Cari ilin yanvar-may aylarında muxtar respublikada 838 milyon 241 min manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunmuşdur ki, bu da 2014-cü ilin yanvar-may ayları ilə müqayisədə 5,4 faiz çoxdur.
Hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2014-cü ilin yanvar-may ayları ilə müqayisədə 5,9 faiz artaraq 1902,5 manata çatmışdır.

* * *

Muxtar respublikada yaradılan ümumi daxili məhsulun tərkibində ilk yeri sənaye sahəsi tutur. Sənaye üzrə 393 milyon 990 min manat həcmində məhsul istehsal edilmişdir ki, bu da 2014-cü ilin müvafiq dövründəki göstəricini 3,3 faiz üstələmişdir.

Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə başlanmış genişmiqyaslı sosial-iqtisadi islahatlar nəticəsində iqtisadiyyatın dinamik inkişafının əsası qoyulmuşdur. Həyata keçirilən islahatların başlıca məqsədi isə güclü iqtisadiyyata malik müstəqil dövlətin qurulması və inkişaf etdirilməsi olmuşdur. İqtisadi sahədə həyata keçirilən tədbirlər bazar iqtisadiyyatı mexanizmləri əsasında sahibkarlıq fəaliyyətinin genişləndirilməsinə yönəldilmişdir. Bu sahədə görülən işlərin nəticəsidir ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında da özəl sektorun inkişaf etdirilməsinə böyük diqqət göstərilmiş, yeni müəssisələrin qurulmasına, iş yerlərinin açılmasına nail olunmuşdur.

Muxtar respublika sakinlərinin taxıl məhsullarına olan tələbatının daxili imkanlar hesabına ödənilməsi məqsədilə həyata keçirilən tədbirlər cari ildə də öz bəhrələrini verməkdədir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyindən aldığımız məlumata görə, cari ilin məhsulu üçün ötən ilin payızında və 2015-ci ilin yazında 36 min 237 hektar sahədə taxıl əkilib. Bunun 26 min 746 hektarını buğda, 9 min 491 hektarını arpa təşkil edir. Mövsüm ərzində əkin sahələrinə aqrotexniki qulluq diqqət mərkəzində saxlanılıb.
Bir neçə gündür ki, taxıl tədarükünə başlanılıb. Bu günədək 800 hektardan artıq sahənin taxılı tədarük olunub. Taxıl tədarükünə, hələlik, 50-yə yaxın kombayn cəlb edilib. Yığılmış məhsulun daşınması üçün də tədbirlər həyata keçirilib, kifayət qədər texnika ayrılıb. Məhsul tədarükünə və daşınmasına cəlb edilən texnikalar əvvəlcədən işlək vəziyyətə gətirilib, kifayət qədər yanacaq və ehtiyat hissələr əldə olunub. Bu isə minbir zəhmətlə hasilə gətirilən məhsulun vaxtında toplanılmasına əminlik yaradıb.

Muxtar respublikamızın müasir inkişafında tikinti-quruculuq işlərinin mühüm əhəmiyyəti vardır. Sosial və istehsal əhəmiyyətli binaların tikintisi, yeni yolların çəkilməsi sürətləndikcə əhalinin yaşayış səviyyəsi də bu gün dünənkindən keyfiyyətcə yeni məzmun kəsb edir. Quruculuq obyektlərinin müasir standartlara cavab verən yüksəkkeyfiyyətli tikinti materialları ilə təmin olunmasında yerli xammala əsaslanan sement istehsalının mühüm əhəmiyyəti vardır. Bu baxımdan Naxçıvan Sement Zavodu muxtar respublikamızın bu vacib tikinti materialına olan tələbatının ödənilməsində idxaldan asılılığı yüz faiz aradan qaldırmaqla, blokada şəraitində inkişafa necə nail olmağın yolunu bir daha göstərdi.

Naxçıvan təbii sərvətlərlə zəngindir və onların istehsal və xidmət dövriyyəsinə cəlb olunması günün vacib məsələsidir. Bu məsələ təkcə muxtar respublikamızın blokada şəraitində olması ilə deyil, eyni zamanda ölkəmizin iqtisadi təhlükəsizliyi və valyuta ehtiyatlarımıza qənaət olunması ilə də aktualdır. Başqa sözlə, xammal, enerji və ixtisaslı əmək ehtiyatları olduqda sement kimi çox xərcaparan və nəqliyyat məsrəfləri də yüksək olan məhsulun yerindəcə istehsalı ən uğurlu layihələrdəndir. Naxçıvan Sement Zavodunun qurulmasından keçən müddətdə bu müəssisə öz fəaliyyəti ilə sübut etdi ki, resurslardan səmərəli istifadə olunması məqsədilə həyata keçirilən hər bir iş öz rentabelliyi və sosial səmərəsi ilə rəğbət qazanacaqdır. Muxtar respublikamızda istifadəyə verilmiş yüzlərlə inzibati binanın, sosial-xidmət obyektlərinin, yaşayış binalarının və fərdi mənzillərin inşasında Naxçıvan sementinin də əhəmiyyəti böyükdür.

Muxtar respublikamızda kiçik və orta sahibkarlığın inkişafına dəstək verilməsi, yerli məhsulların qablaşma vəziyyətinin müasirləşdirilməsi, keyfiyyətin yüksəldilməsi, həmin malların xarici bazarlara çıxışı sahəsində ticarət sövdələşmələrinin aparılması, yerli brend­lərin yaradılması və digər sahələrdə mövcud fəaliyyətlərin təkmilləşdirilməsi məqsədilə 25 iyun 2014-cü il tarixdə Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin nəzdində “Naxçıvan Məhsulları” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti təsis olunub.
Müəssisənin fəaliyyətinin təmin edilməsi məqsədilə Naxçıvan şəhərində 8 min kvadratmetr torpaq sahəsi və Sahibkarlığa Kömək Fondundan 260 min manat güzəştli kredit ayrılıb.
Ötən dövr ərzində cəmiyyət tərəfindən müəyyən araşdırmalar aparılıb və sınaq məqsədilə bir neçə məhsul üzrə pilot layihələrin icrasına başlanılıb. Bu layihələrdə muxtar respublikada fəaliyyət göstərən kiçik istehsalçıların fəal istehsalat prosesinə cəlb edilməsi məqsədilə sifa­riş əsasında məhsul istehsalına üstünlük verilib. Bu çərçivədə “Kənd pendiri”, “Çaşır və baldırğan turşusu”, “Quru meyvə” istehsalı üzrə tələblərə cavab verən istehsalçılarla müqavilələr bağlanıb, zəruri avans ödəmələr aparılıb. Bu şəkildə məhsulların istehsalının təşviqi kiçik istehsalçı subyektlər tərəfindən istehsal olunan məhsulların iri marketlərə çıxışına imkan yaradacaq və satış probleminin həllinə ciddi töhfə verəcək. Hazırda muxtar respublikada süd emalı müəssisələri fəaliyyət göstərir. Maliyyə və texniki imkanlarının məhdud olması və digər səbəblərdən bu müəssisələr öz məhsullarını ticarət şəbəkələrinə çıxarmaqda çətinliklərlə üzləşirlər. “Naxçıvan Məhsulları” MMC-nin icrasına başladığı “Kənd pendiri” pilot layihəsi muxtar respublikamızda yerləşən süd emalı müəssisələrinin fasiləsiz fəaliyyət göstərməsinə əlverişli şərait yaradacaq. Sifariş əsasında məhsul istehsal edəcək kiçik istehsalçılar daha çox qazanacaqlar. Təbii ki, həmin müəssisələr gündəlik süd tədarükünü nizama salacaq, bu isə heyvandarlığın inkişafına stimul verəcək. Nəticə etibarilə muxtar respublikada istehsal olunan bu məhsul əvvəlki şöhrətinə yenidən qovuşacaq, onlarla məhsul istehsalçısının ixtisaslaşması üçün münbit zəmin yaranacaq, müəssisələr böyük bazarlara çıxış imkanı əldə edəcəklər. Bu layihələrin digər perspektivli məhsullara şamil edilməsi də planlaşdırılır.

Son illərdə füsunkar təbiətinə tikinti-quruculuq tədbirlərinin əlavə çalarlar qatdığı Şahbuz rayonu bura yolu düşənləri, sözün həqiqi mənasında, təəccübləndirir.
Rayonda müxtəlif təyinatlı obyektlərin həyata vəsiqə alması, yolların müasir tələblər səviyyəsində yenidən qurulması, körpülər salınması, digər quruculuq tədbirləri sadalanmaqla qurtaran deyil. Ümumilikdə, 24 yaşayış məntəqəsi olan Şahbuz rayonunda 20 məktəb, 20 kənd mərkəzi, 17 xidmət mərkəzi, mərkəzi xəstə­xana, 5 həkim ambulatoriyası, 17 feldşer-mama məntəqəsi, rayon mərkəzində onlarla idarə, müəssisə, təşkilat öz fəaliyyətini müasir iş şəraiti yaradılmış binalarda davam etdirir. Şahbuz məhz belə tədbirlər hesabına bu gün özgə büsatdadır.

Muxtar respublikamızda bank sektorunun fəaliyyəti genişləndikcə əhalinin bank xidmətlərinə olan marağı da artır. Bu gün banklarda müştəri hesablarının sayının günbəgün artması da məhz əhali və bankların etibarlı partnyorluğuna əsaslanır. Müştərilərin sayının artmasına səbəb olan amillərdən ən əsası isə onlara göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin ilbəil daha müasir standartlara cavab verməsidir.
2015-ci ilin 1 iyun tarixinə 2288 hüquqi, 41457 fiziki şəxs olmaqla, 43745 müştəriyə xidmət göstərilib. Onlardan 9639 nəfəri fərdi sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olanlardır. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə xidmət olunan bank hesablarında 15474 ədəd artım müşahidə edilib. Xidmət olunan hesabların 40154-ü işlək hesab olub. Onların 1358-i hüquqi, 38796-sı isə fiziki şəxslərdir. 2015-ci ilin ilk beş ayı ərzində açılmış bank hesablarının sayı isə 5493 ədəd təşkil edib ki, onların 41-i hüquqi, 5452-si isə fiziki şəxslərdir.

Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası
İdarəsinin mətbuat xidməti

Bu yaxınlarda Naxçıvan Dövlət Universitetinin professoru, iqtisad elmləri doktoru Nazim Əhmədovun “Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyatı 90 ildə” adlı yeni monoqrafiyası işıq üzü görmüşdür. Bu kitab Naxçıvan Muxtar Respublikasının yaradılmasının 90 illiyi münasibətilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2014-cü il 17 yanvar tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyinə həsr olunmuş Tədbirlər Planı”na əsasən nəşr edilmişdir. Monoqrafiyanın elmi redaktoru iqtisad elmləri doktoru, professor Bəyalı Ataşov, rəyçiləri iqtisad elmləri doktoru, professor Rasim Həsənov və iqtisad elmləri doktoru, professor Sabir Cümşüdovdur.
Monoqrafiyada Naxçıvan Muxtar Respublikasının yaranmasına qədərki dövrü əks etdirən Naxçıvanın iqtisadi tarixindən və Naxçıvan Muxtar Respublikasının inzibati ərazi bölgüsü, habelə 1924-1990-cı illərdə iqtisadiyyatın əsasını təşkil edən kənd təsərrüfatı, sənaye, rabitə və nəqliyyat sahələri haqqında ümumi məlumat verilmiş və müstəqillik illərində Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyatının inkişafı prosesləri hərtərəfli təhlil olunmuşdur.

Muxtar respublikada dəmir yolu nəqliyyatı vasitəsilə yük və sərnişindaşıma xidmətinin keyfiyyəti hər ötən ay daha da yüksəlir. May ayı ərzində dəmir yolu vasitəsilə ayrı-ayrı tikinti təşkilatlarının ünvanına 12 min 600 ton müxtəlif təyinatlı yük daşınmış, 11 min 397 sərnişin rahat və təhlükəsiz şəkildə mənzil başına çatdırılmışdır.
Ötən ay Culfa lokomotiv deposunda elektrovozlar 4, teplovozlar isə 2 dəfə texniki baxışdan keçirilmiş, 9 vaqon təmir edilmişdir. Həmçinin rahat gediş-gəlişi təmin etmək üçün sərnişin vaqonlarında profilaktik tədbirlər də həyata keçirilmiş, 1 vaqonun istilik sistemi bərpa olunmuşdur.

“Kənd təsərrüfatı ili”ndə muxtar respublikada aqrar sahənin inkişafı istiqamətində işlər davam etdirilir, torpaqların münbitliyinin artırılması, suvarma suyuna olan tələbatın təmin olunması və əkin sahələrinin genişləndirilməsinə diqqət yetirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinin kollektivi tərəfindən may ayında görülən işlər də bu baxımdan mühüm əhəmiyyət kəsb etmiş, mövsümi suvarma işləri tələbata uyğun təşkil olunmuşdur. Ötən ay rayon Suvarma Sistemləri idarələri tərəfindən torpaqların suvarılmasını yaxşılaşdırmaq məqsədilə 11,6 kilometr kanal, 47 kilometr ara arxları, 4,5 kilometr kollektor lildən təmizlənmiş, 15,6 kilometr yeni suvarma xətti çəkilmiş, 1,25 kilometr suvarma xəttində isə təmir işləri aparılmışdır. Vayxır sol sahil kanalının altından tikintisi davam etdirilən mexaniki suvarma şəbəkəsində 31 kilometr suvarma xətti, 4,8 kilometr drenaj xətti çəkilmişdir. Həmçinin əkilən torpaqları, eləcə də yaşayış məntəqələrini daşqın və sel sularından qorumaq məqsədilə 2,3 kilometr ərazidə, o cümlədən Araz çayında 1,2 kilometr məsafədə sahilbərkitmə işləri aparılmışdır.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Baş Assambleyasının 1972-ci il 15 dekabr tarixli qərarına əsasən, hər il iyunun 5-i “Ümumdünya Ətraf Mühitin Mühafizəsi Günü” kimi qeyd olunur.

Ölkəmizdə ekologiya elminin əsasları XX əsrin 50-ci illərindən başlayaraq böyük təbiətşünas alim, akademik Həsən Əliyev tərəfindən qoyulmuş, bu sahənin inkişafı üçün mühüm elmi ədəbiyyatlar çap edilmişdir. Ekologiyaya dövlət səviyyəsində münasibətin göstərilməsi isə ümummilli lider Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Ötən əsrin 70-ci illərində ulu öndərin rəhbərliyi ilə ekoloji problemlərin həlli istiqamətində mühüm qərarlar qəbul edilmiş, ictimaiyyətin diqqəti ətraf mühitin mühafizəsinə yönəldilmiş, geniş yaşıllaşdırma tədbirləri aparılmışdır. Ümummilli lider ölkəmizdə yenidən siyasi hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra da ekoloji problemlərin həlli diqqətdə saxlanılmış, bu sahədə dövlət siyasətini tənzimləyən zəngin qanunvericilik bazası yaradılmışdır. 2001-ci ildə Azərbaycan Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi yaradılmış, ölkəmizdə ekoloji siyasəti həyata keçirən vahid dövlət idarəetmə strukturu formalaşdırılmışdır. Dahi şəxsiyyətin müəllifi olduğu Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasında təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə, hər kəsin sağlam ətraf mühitdə yaşamaq və ətraf mühiti qorumaq hüquqları öz əksini tapmışdır. Həmçinin müxtəlif illərdə qəbul edilmiş “Ekoloji təhlükəsizlik haqqında”, “Ətraf mühitin mühafizəsi haqqında”, “Xüsusi mühafizə olunan təbiət əraziləri və obyektləri haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunları da təbiətin qorunması, ekoloji mühitin saflaşdırılması baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

“Kənd təsərrüfatı ili”ndə bu sahədə bələdiyyələrin üzərinə hansı vəzifələr düşür?

Ulu öndər Heydər Əliyevin 1993-cü ildə Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra həyata keçirilən islahatların nəticəsi olaraq kənd təsərrüfatı yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoydu, torpaq öz sahibinə – kəndliyə verildi və nəticədə, torpaq üzərində yeni mülkiyyət formaları, yeni əmək münasibətləri formalaşdı. İslahatlar muxtar respublikada da sahibkarlığın inkişafına səbəb oldu.

Qeyd edək ki, ölkəmiz dövlət müstəqilliyi qazandıqdan sonra icarə və torpaq icarəsi ilə bağlı məsələlərin tənzimlənməsinə ciddi diqqət yetirildi. “İcarə haqqında” və “Torpaq icarəsi haqqında” qanunlar və digər hüquqi aktlar qəbul edildi. Həmin qanunların qəbul edilməsi əmlakın və torpağın ayrı-ayrı fiziki və hüquqi şəxslərə icarəyə verilməsi imkanlarını reallaşdırdı. “İcarə haqqında” Qanuna görə, icarə əmlaka, torpağa və digər təbii ehtiyatlara müqavilə əsasında, əvəzi ödənilməklə müddətli sahib olmaq və bunlardan istifadə etməkdir. Əmlakı icarəyə vermək hüququ mülkiyyətçiyə, onun vəkil etdiyi orqanlara, təşkilatlara və fiziki şəxslərə, habelə əmlak üzərində digər əşya hüquqlarına malik olan şəxslərə malikdir. Hər hansı fiziki və hüquqi şəxs icarəçi ola bilər.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2014-cü il 14 may tarixli Sərəncamına əsasən, hər il iyunun 5-i ölkəmizdə “Su təsərrüfatı və meliorasiya işçiləri günü” kimi qeyd edilir.
Azərbaycanda meliorasiya və irriqasiya işlərinə keçən əsrin əvvəllərindən başlansa da, onun genişmiqyaslı və intensiv inkişafı ötən əsrin 70-ci illərinə təsadüf edir. O dövrdə ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə kənd təsərrüfatının inkişafı ilə bağlı tarixi qərarlar qəbul edilmiş, bu sahədə görülən işlərin davamı olaraq ölkəmizdə meliorasiya və irriqasiya kompleksi yaradılmışdır. Bu illər ərzində ölkəmizdə istifadəyə verilən yeni su anbarları və nasos stansiyaları, tikilən hidroqovşaqlar torpaqların etibarlı su təminatına və əkinçiliyin inkişafına geniş imkanlar açmışdır. Araz çayı üzərində həcmi 1,35 milyard kubmetr olan su anbarı, Mil-Muğan hidroqovşağı, uzunluğu 37 kilometr olan Baş Mil Kanalı tikilib istismara verilmişdir. Nəticədə, 1971-1975-ci illərdə 23,5 min hektar torpaq sahəsi əkin dövriyyəsinə qatılmışdır.
1993-cü ildə ulu öndər Heydər Əliyevin ölkəmizdə yenidən siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra meliorasiya və su təsərrüfatı sistemində daha geniş islahatlar həyata keçirilmiş, bu sahədə zəngin normativ-hüquqi baza yaradılmışdır. Ulu öndər bu sahəyə yüksək qiymət verərək deyirdi: “Meliorasiya və su təsərrüfatı obyektləri bizim sərvətimizdir və bu sərvətdən səmərəli istifadə etməliyik”.

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyinin birinci dövründə ölkəmizin, o cümlədən muxtar respublikamızın yanacaq-energetika kompleksinin qurulması istiqamətində irimiqyaslı layihələr həyata keçirilib, 1978-ci ildə Yevlax-Xankəndi-Laçın-Şahbuz-Naxçıvan yüksəktəzyiqli magistral qaz boru xəttinin inşasına başlanılıb və 1980-ci ildə layihə uğurla başa çatdırılıb.

İlk dəfə olaraq 1980-ci ildə Naxçıvan şəhərinə təbii qaz verilməsi təmin olunub. O zaman qaz kəmərinin uzunluğu 1804,3 kilometr təşkil edib ki, bunun da 226,4 kilometri yüksəktəzyiqli, 672,4 kilometri ortatəzyiqli, 905,5 kilometri isə aşağı­təzyiqli qaz kəməri olub. Muxtar respublikamızın qazlaşdırılması nəticəsində 1990-cı ilədək təbii qazdan istifadə edən abonentlərin sayı 33 min 330 olub. Bu zaman muxtar respublika üzrə 4 şəhər, 2 şəhərtipli qəsəbə və 91 kənd təbii qazla təmin edilib. Lakin o zaman muxtar respublikanın bütün yaşayış məntəqələrinin qazlaşdırılması mümkün olmayıb. Qaz xətti 1990-cı ilə qədər istismar olunub, Ermənistanın işğalçılıq siyasəti nəticəsində Naxçıvan Muxtar Respublikası blokada vəziyyətinə salınıb, nəticədə, Naxçıvana təbii qazın verilməsi dayandırılıb. Kəskin kontinental iqlim şəraiti olan muxtar respublikamızda əhali qışın sərt soyuğundan qorunmaq üçün fasilələrlə verilən elektrik enerjisindən həm də istilik məqsədilə istifadə edirdi.

Muxtar respublikanın ən böyük bölgələrindən biri olan Şərur rayonu ildən-ilə həcmi artan tikinti-quruculuq tədbirləri hesabına daha da inkişaf edir.
Rayon mərkəzi, ən ucqar dağ və sərhəd kəndləri neçə illərdir, inkişafın yeni mərhələsini yaşayır. Həyatın bütün sahələrini əhatə edən yeniləşmə prosesi Şəruru gözəlliklər məskəninə, füsunkar bir yurd yerinə çevirib. Hər gün bir yeniliyin şahidi olan rayon sakinləri görülən işləri onlara göstərilən hərtərəfli qayğı kimi dəyərləndirir, bu qayğıya əməli işləri ilə cavab verməyə səy göstərirlər. Çünki quruculuq tədbirləri artdıqca insanlar bir vaxtlar xəyallarına belə gətirmədikləri gözəllikləri görürlər.
Son 20 ildə rayonda həyata keçirilən quruculuq tədbirlərinin həcmi çox böyükdür. Ona görə də onları adbaad sadalamaq mümkün deyil. Qısaca olaraq bildirək ki, qeyd olunan dövrdə rayonda 1 şəhər və 32 kənd mərkəzi, kənd yaşayış məntəqələrində 40 məktəb binası, Təhsil Şöbəsi, məktəbdənkənar müəssisələr, uşaq bağçası, texniki peşə və sürücülük məktəbi, rayon Mərkəzi Xəstəxanası, Aralıq kənd sahə xəstəxanası, 33 kənd yaşayış məntəqəsində səhiyyə ocağı, Şərur Rayon Mədəniyyət Evi, Bahar kinoteatrı, Cəlil Məmmədquluzadənin Xatirə Muzeyi, Şərur Şəhər İncəsənət məktəbi, 2 kənd uşaq musiqi məktəbi, 33 kənd mədəniyyət müəssisəsi, rayon Rabitə İdarəsi üçün yeni binalar tikilərək, yaxud yenidən qurularaq istifadəyə verilib.

Son illər Naxçıvan Muxtar Respublikasında yaradılan əlverişli biznes mühitindən bəhrələnərək daxili bazarın tələbatına uyğun yüksəkkeyfiyyətli məhsullar istehsal edən emal və sənaye müəssisələri həyata vəsiqə alır.
Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyindən qəzetimizə verilən məlumata görə, cari ilin ötən 5 ayında da bu istiqamətdə işlər uğurla davam etdirilib, Sahibkarlığa Kömək Fondunun və sahibkarların şəxsi vəsaiti hesabına qidayönümlü 13 istehsal müəssisəsi, 2 xidmət sahəsi olmaqla, ümumilikdə, 15 sahənin yaradılması istiqamətində işlər başa çatdırılıb. Belə ki, yeni yaradılmış istehsal müəssisələri tərəfindən süd məhsulları, çörək (lavaş), tərəvəz və sair məhsulların istehsalı həyata keçirilir. Yeni istehsal sahələrinin yaradılması əhalinin məşğulluğunun təmin olunmasında da mühüm rol oynayıb, ümumilikdə, 15 istehsal və xidmət sahəsində 76 yeni iş yeri açılıb.

Məktəbəqədər tərbiyə müəssisələrinin fəaliyyətini yaxşılaşdırmaq məqsədilə muxtar respublikada həyata keçirilən tədbirlərin həcmi getdikcə artır. Hər il regionun ayrı-ayrı bölgələrində uşaq bağçaları üçün yeni binalar inşa edilir.
Şahbuz şəhərində təhvilə hazırlanan uşaq bağçası belə tədbirlərin davamıdır. 220 uşaq üçün nəzərdə tutulmuş bağçanın binası 4 mərtəbədən ibarətdir. “Dizayn” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin inşaatçıları binanın tikintisinə ötən il başlayıblar. Müasir arxitektura üslubunda inşa olunan binanın bütün mərtəbələrində yemək və oyun otaqları, qarderob, mətbəx yerləşəcək. Birinci mərtəbədə həm də valideyn və dərzi, ikinci mərtəbədə müdir və həkim otaqları, dördün­cü mərtəbədə isə metodkabinə olacaq.
Hazırda binada son tamamlama işləri görülür, həyətyanı ərazi qaydaya salınır.

Xəbərlər şöbəsi

Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyindən aldığımız operativ məlumata görə, iyun ayının 1-dək regionda şum qaldırılmış 22 min 439 hektar sahənin 22 min 15 hektarında əkin aparılıb. Bunun 3 min 180 hektarında taxıl əkilib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2012-ci il 14 fevral tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “2012-2015-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”ndan irəli gələn vəzifələr diqqət mərkəzində saxlanılaraq 5 min 496 hektar sahədə tərəvəz əkini başa çatdırılıb.
Hər il olduğu kimi, cari ildə də kartof əkininə ciddi önəm verilir. Belə ki, bəhs olunan dövrədək 2861 hektar sahədə kartof əkini aparılıb. Torpaq mülkiyyətçiləri 1761 hektar sahəni dənli-paxlalılar üçün ayırıblar. Bostan məhsulları istehsalı ilə məşğul olan torpaq mülkiyyətçiləri isə 2 min 375 hektar sahədə bostan məhsulları əkiblər. Bundan başqa, 1076 hektar sahədə qarğıdalı, 232 hektar sahədə günəbaxan, 167 hektar sahədə şənbəllə, 4 min 611 hektar sahədə çoxillik ot, 256 hektar sahədə isə birillik ot əkilib. Əkin davam edir.

Xəbərlər şöbəsi

Son dövrlərdə muxtar respublikada nağdsız ödənişlərin həcminin artırılması məqsədilə yeni POS-terminallar quraşdırılır, bu ödəniş sisteminin əhəmiyyəti ilə bağlı əhali arasında maarifləndirici tədbirlər həyata keçirilir. Görülən işlərin nəticəsidir ki, muxtar respublikamızın rayonlarında da nağdsız əməliyyatların aparılmasına maraq artıb.
Kəngərli Rayon Vergilər Şöbəsindən aldığımız məlumata görə, 2015-ci ilin yanvar-aprel ayları ərzində əhali tərəfindən POS-terminallar vasitəsilə 207 min 305 manat həcmində ödəniş həyata keçirilib ki, ötən ilin müvafiq dövründə bu rəqəm cəmi 6703 manat təşkil edib. Rayon mərkəzində, qəsəbə və kəndlərdə quraşdırılmış 60 POS-terminalın 18-i “Naxçıvanbank” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinə, 1-i Azərbaycan Beynəlxalq Bankına, 41-i isə “Kapital Bank” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinə məxsusdur.
Xatırladaq ki, cari ilin yanvar-aprel aylarında muxtar respublikada 98 POS-terminal quraşdırılıb və bu göstərici 1 may 2015-ci il tarixə 965-ə çatdırılıb. Nağdsız ödəniş sistemi maliyyə vəsaitlərinin dövriyyəsinin sürətlənməsi, maliyyə əməliyyatlarında şəffaflığın qorunması, vergidənyayınma hallarının qarşısının alınması, ödəniş məbləğinin dəqiq aparılması, vaxt itkisinin aradan qaldırılması və digər bu kimi iqtisadi və sosial üstünlüklərə malikdir.

Xəbərlər şöbəsi

Ölkə iqtisadiyyatının dinamik inkişaf göstəriciləri arasında xarici ticarət dövriyyəsi mühüm yer tutur. Ölkəmizdən mal və xidmətlərin ixracı və lazım olan əmtəələrin idxal edilməsi ilə nəticələnən xarici ticarətdə muxtar respublikamızın da payı az deyildir.
Bəs xarici ticarət sahəsində son vəziyyət necədir? Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsindən aldığımız məlumata görə, cari ilin yanvar-aprel ayları ərzində muxtar respublikada xarici ticarət dövriyyəsində dinamika qorunub saxlanılmışdır. Belə ki, həmin müddətdə muxtar respublikada 105 milyon 821 min ABŞ dolları həcmində xarici ticarət dövriyyəsi qeydə alınmışdır. Ölkəmizin valyuta ehtiyatlarının artırılması və fəaliyyətdə olan müəssisələrin istehsal etdikləri məhsulların dünya standartları səviyyəsinə çatdırılması baxımından ixracata göstərilən diqqət öz bəhrəsini verməkdədir. Belə ki, bəhs olunan dövrdə muxtar respublikada ixracın həcmində 1,4 faiz artım müşahidə olunaraq, 94 milyon 780 min ABŞ dollarından çox olmuşdur. Naxçıvandan xarici ölkələrə ixrac olunan məhsul və xidmətlər arasında getdikcə hazır məhsullar üstünlük qazanır.

Muxtar respublikada ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. “2008-2015-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı”nın qəbul edilməsi həmin tədbirlərə stimul olub.
Proqramın uğurlu icrası daxili bazarın keyfiyyətli yerli məhsullarla təminatına, eləcə də istehsal olunan məhsulların satışına hərtərəfli şərait yaradıb. Son illər kənd təsərrüfatı məhsullarının satışı yarmarkalarının keçirilməsi də bu məqsədə xidmət edir.
Mayın 30-da Naxçıvan şəhərindəki Mərkəzi bazarda kənd təsərrüfatı məhsullarının satış yarmarkasının növbəti mövsümünə start verilib. Yarmarkaya muxtar respublikanın ayrı-ayrı rayonlarından gətirilmiş müxtəlif çeşiddə kənd təsərrüfatı məhsulları çıxarılmışdı. Öyrəndik ki, 115 yerlik bazara muxtar respublikanın bütün rayonlarından gəlmiş 250 torpaq mülkiyyətçisinin məhsulları yerləşdirilib. Yarmarkada yerli kartof, pomidor, xiyar, göyərti, göycə, gilas, çiyələk kimi kənd təsərrüfatı məhsulları çoxluq təşkil edirdi. Məhsulunu satmaq üçün yarmarkaya gəlmiş Vidadi Həsənov Şərur rayonunun Ələkli kəndindəndir.

Azərbaycanda aviasiya sisteminin inkişafı XX əsrin əvvəllərinə təsadüf edir. 1938-ci il iyunun 2-də Azərbaycanda ilk aviasiya qrupu yaradılmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2006-cı il 18 may tarixli Sərəncamına əsasən həmin tarix hər il ölkəmizdə mülki aviasiya işçilərinin peşə bayramı günü kimi qeyd edilir.

Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illərdə milli aviasiyanın inkişafı sahəsində böyük uğurlar qazanılmışdır. Ötən əsrin 70-ci illərində respublikanın 11 rayonunda yeni hava limanları tikilmişdir. 1976-1980-ci illər üçün Azərbaycanda mülki aviasiyanın inkişaf proqramı hazırlanmış, bölgələrdə reaktiv təyyarələrin qəbulu üçün qalxma-enmə zolağı salınmış, hava limanları müasir radio və işıq texnikası vasitəsi ilə təchiz edilmişdir. Mülki aviasiyanın ölkə həyatındakı rolunu yüksək qiymətləndirən ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə müstəqillik dövründə bu sahədə daha geniş tədbirlər görülmüşdür.
Azərbaycanın əsas ərazisindən təcrid olunmuş şəraitdə yaşayan Naxçıvanın nəqliyyat problemlərinin həllinə ümummilli liderimiz xüsusi diqqət yetirmiş, hələ 1976-cı ildə Naxçıvanda hava limanı tikilib istifadəyə verilmişdi. Ötən əsrin 90-cı illərində Naxçıvanı Azərbaycanın əsas hissəsi ilə bağlayan bütün nəqliyyat-kommunikasiya əlaqələri kəsiləndən, muxtar respublika Ermənistan tərəfindən blokadaya salınandan sonra sərnişin və yükdaşınması kiçiktutumlu təyyarələri qəbul etmək imkanı olan bu hava limanı vasitəsilə həyata keçirilirdi.

Yolboyu düşüncələr

Gülün gülü, çiçəyin çiçəyi çağırdığı bu yaz günlərində qədim diyarımız özgə bir büsatdadır. Hara baxırsan, yaşıllıqlar, gülzarlıqlar üzünə gülür, üzlərdəki təbəssüm elə bil, bir qədər də artıb. Və bunları görəndə, gözəlliyin sehrinə düşəndə, ruhun da təzələnir, özün də mənəvi rahatlıq tapırsan. Belə günlərin birində yolumuzu Şahbuz rayonunun Gömür kəndinə saldıq.
Şahbuz şəhərindən həmin yaşayış məntəqəsinəcən olan 15-20 dəqiqəlik yolu necə qət etdiyimizdən xəbərimiz belə olmadı: şəhər yollarından seçilməyən yol, yol kənarlarında gördüyümüz mənzərələr. Ağbulaq kəndi ərazisindəki bulağın yanında avtomobildən düşüb bulağın dişgöynədən suyundan içməyi məsləhət bilən sürücü Zahid usta həm də maraqlı müsahibdir:
– Bu sudan içməyib yanından ötüb-keçmək olmaz. Bu bulağın suyu dərmandır.
Ətrafa baxıram. Ərazidə gözümə sataşan müalicəvi dərman bitkiləri elə bil ki, əl ilə əkilib-becərilib. Hansı bitkiyə rast gəlməzsən burada?
Yola düzəlirik. Bu da Gömür kəndi. Hər il muxtar respublikada ondan çox yaşayış məntəqəsi müasirliyə qovuşur, həmin kəndlərdə yeni infrastruktur, müasir iş şəraiti yaradılır. O da xüsusi vurğulanmalıdır ki, bu sırada ucqar dağ və sərhəd kəndləri öndə gedir. Ordubad rayonunun Nürgüt, Xurs, Ələhi, Tivi, Culfa rayonunun Şurud, Xanəgah, Ləkətağ, Babək rayonunun Nəhəcir, Göynük, Gərməçataq, Aşağı Buzqov, Yuxarı Buzqov, Kəngərli rayonunun Çalxanqala, Şərur rayonunun Axura, Şahbulaq, Şahbuz rayonunun Yuxarı Qışlaq, Keçili, Külüs, Biçənək və başqa yaşayış məntəqələri hərtərəfli dövlət qayğısından bəhrələnərək qəsəbə timsallı kəndlərə çevriliblər.

“Prestij Naxçıvan Pivəsi” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti 2006-cı ildə yaradılıb. Özəl bölməyə göstərilən dövlət qayğısından bu müəssisə də bəhrələnib, Sahibkarlığa Kömək Fondundan 1 milyon 80 min manat dövlət maliyyə dəstəyi göstərilib.
İllik istehsal gücü 300 min dekalitr olan zavodda Amerika Birləşmiş Ştatları, İtaliya, Çexiya və Macarıstandan alınmış avadanlıqlar quraşdırılıb. Eyni zamanda 2008-ci ilin mart ayında Sahibkarlığa Kömək Fondundan əlavə 50 min manat dövlət maliyyə dəstəyi göstərilib ki, bu vəsaitlə müəssisədə yeni istehsal sahəsi – istehsal gücü gündə 1000 kiloqram olan balığın duzlanması və qurudulması sexi tikilib.
İstehsal edilən pivənin vaxtında yerlərə çatdırılması və keyfiyyətlə saxlanılması üçün müəssisəyə “Hundai” markalı soyuducu kamerası olan avtomobil alınıb. Bundan başqa, xammalın saxlanılması üçün 288 kvadratmetrlik anbar inşa edilib, 50 min manat dəyərində Çexiya istehsalı olan pasterizator avadanlığı alınıb quraşdırılıb. Bu da istehsal edilən pivəni 6 ayadək saxlama imkanına malikdir.

Muxtar respublikamızda əhalinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən işlər uğurla davam etdirilir. Yeni yaşayış binaları tikilir, mövcud binalar əsaslı şəkildə yenidən qurulur. Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərin nəticəsidir ki, Naxçıvan şəhərində onlarla yaşayış binası əsaslı təmir olunub, mənzillərin sahəsi genişləndirilib, binaların əksəriyyətinin təməli möhkəmləndirilib, əlavə mərtəbələr artırılıb, müasir kommunikasiya xətləri çəkilib. Yeni tikilən yaşayış binaları həm memarlıq, həm də rahatlıq baxımından diqqətçəkicidir. Şəhərimizin gözəlliyinə yeni rəng qatacaq belə yaşayış binalarından biri də Heydər Əliyev prospektində tikilir.
Naxçıvan Şəhər Abadlıq və Təmir-Tikinti İdarəsinin inşaatçıları tərəfindən tikilən yaşayış binasının təməli cari ilin may ayının əvvəlində qoyulub. Zirzəmi ilə birlikdə səkkiz mərtəbədən ibarət olacaq binanın zirzəmi hissəsində 210 kvadratmetrlik anbar, foye yerləşəcək. Birinci mərtəbəsində mağazaların fəaliyyət göstərəcəyi binanın digər mərtəbələrində hər mərtəbəyə bir mənzil olmaqla, cəmi 6 mənzil olacaq. 220 kvadratmetrlik mənzillərin hər birində 30 kvadratmetrlik üç yataq otağı, bir salon, foye və mətbəx yerləşəcək. Müasir üslubda inşa edilən binada hər mənzilin üç eyvanı olacaq.
Hazırda binanın birinci mərtəbəsində beton-qəlib işləri həyata keçirilir.

Mayın 26-da Şərur Rayon İcra Hakimiyyətində rayonda sığorta işinin mövcud vəziyyəti və qarşıda duran vəzifələr barədə tədbir keçirilmişdir.
Tədbiri Şərur Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı İbrahim Məmmədov açaraq son illərdə rayonda sığorta sahəsində görülmüş işlərdən danışmışdır.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Baş Sığorta Agent­liyinin Baş direktoru Hikmət Əsgərov çıxış edərək muxtar respublikamızda sığorta işinin təkmilləşdirilməsi və müasir tələblərə uyğun şəkildə qurulması işində 30 noyabr 2011-ci il tarixdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisində “Muxtar respublikada sığorta fəaliyyəti və qarşıda duran vəzifələr barədə” keçirilmiş müşavirənin xüsusi əhəmiyyəti olduğunu vurğulamışdır. Agentliyin Baş direktoru baş vermiş müxtəlif sığorta hadisələrindən konkret misallar gətirməklə sığortanın əhəmiyyətindən bəhs etmiş, vaxtında sığortalanmağın üstün cəhətlərini diqqətə çatdırmışdır. Qeyd olunmuşdur ki, ötən müddətdə Şərur rayonunda da bu istiqamətdə xeyli işlər görülmüş və nəticədə, müxtəlif sığorta növləri üzrə bağlanılan müqavilələrin sayı artmışdır.

Muxtar respublikamızda ekoloji problemlərin həlli, ətraf mühitin qorunması, təbiətin zənginləşdirilməsi diqqət mərkəzində saxlanılır. Cari ildə də bu tədbirlər mütəşəkkilliklə davam etdirilir, meyvə bağlarına, yaşıllıq zolaqlarına, gülkarlıq sahələrinə aqrotexniki qulluq göstərilir, yeni yaşıllıqlar salınır, ağac və gül kolları əkilir.
Mayın 23-də keçirilən iməciliklər də yüksək səviyyədə təşkil olunmuşdu.
Həmin gün Naxçıvan şəhərinin sakinləri Babək rayonunun Nəzərabad kəndi yaxınlığındakı terrasda, müəssisə və təşkilatların ərazilərində yaşıllıqlara aqrotexniki qulluq göstərmişlər.
Şərur rayonunun sakinləri Gümüşlü kənd tam orta məktəbinin və müəssisələrin ərazilərində əkilmiş ağaclara aqrotexniki qulluq göstərmişlər.
İməcilik günü babəklilər Naxçıvan-Ordubad magistral yolunun Şəkərabad kəndindən keçən hissəsində, qəsəbə və kəndlərin yaşıllıqlarında çalışmışlar.
Bağlar diyarı Ordubad rayonunda da iməci­liklər mütəşəkkilliklə keçirilmiş, Naxçıvan-Ordubad magistral yolunun Aşağı Əylis kəndi ərazisində, Qazi massivində, Mərkəzi Xəstəxananın həyətində, qəsəbə və kəndlərdə yaşıllıqlara aqrotexniki qulluq göstərilmişdir.

2015-ci ilin ölkəmizdə, həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında “Kənd təsərrüfatı ili” elan edilməsi Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin müvafiq fərman və sərəncamları ilə təsdiq olunmuş muxtar respublikanın sosial-iqtisadi inkişafına, meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafına, əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair dövlət proqramlarında nəzərdə  tutulmuş vəzifələrin daha sürətlə və keyfiyyətlə yerinə yetirilməsinə, daxili bazarın yerli istehsal məhsullarına olan tələbatının ödənilməsinə stimul olub. Həmin proqramlarda kənd təsərrüfatının inkişafı üstün istiqamət verilən sahələrdən biridir. Ona görə ki, aqrar sektorda qazanılan uğurların təməlində torpaqlardan düzgün istifadənin təmin edilməsi dayanır. Bu sırada isə bir neçə amil başlıca rol oynayır. Onlardan biri də meliorasiya və irriqasiya tədbirləridir. 

Cari ilin may ayının 4-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisində əkinəyararlı torpaqlardan istifadənin və əhaliyə göstərilən xidmətlərin vəziyyəti barədə keçirilən müşavirədə meliorasiya və irriqasiya sahəsində görülən işlər, müasir hidrotexniki qurğuların istifadəyə verilməsi ilə yeni torpaq sahələrinin əkin dövriyyəsinə qatılması və əkinəyararlı torpaqlardan səmərəli istifadəyə geniş imkanlar açılması və digər məsələlər barədə aidiyyəti təşkilatlarla yanaşı, Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinə də bir sıra tapşırıqlar verilib.

Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının Ticarət və Sənaye naziri Tofiq Bin Fauzan Ər-Rəbiənin rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri çərçivəsində Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin dəstəyi və Azərbaycanda İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Fondunun (AZPROMO) təşkilatçılığı ilə mayın 15-də Bakı şəhərindəki Heydər Əliyev Mərkəzində II Azərbaycan-Səudiyyə Ərəbistanı Biznes Forumu keçirilmişdir.

Forumda hər iki ölkədən rəsmi şəxslərlə yanaşı, kənd təsərrüfatı, sənaye, tikinti, maliyyə, İKT, logistika, turizm, konsaltinq, neft-kimya, səhiyyə və digər sahələrdə fəaliyyət göstərən 300-dən çox iş adamı iştirak etmişdir.
Biznes foruma Naxçıvan Muxtar Respublikasının nümayəndə heyəti də qatılmışdır.

Kənd təsərrüfatının inkişaf etdirilməsi müasir dövrdə bütün ölkələr üçün prioritet sahələrdən sayılır. Bu sahənin inkişafı ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminata zəmin yaradaraq strateji önəm kəsb edir.
Naxçıvan Muxtar Respublikasında da kənd təsərrüfatının aqrar ənənələr üzərində hərtərəfli inkişafı tarixən bizə məlumdur. Buna görə də həmin ənənələrin bu gün mütərəqqi ideya və vasitələrlə davam etdirilməsi müasir Naxçıvan üçün həlli vacib məsələlərdəndir. Təbii ki, ötən müddət ərzində muxtar respublikada kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilə məşğul olan fermerlərə hərtərəfli dövlət qayğısının göstərilməsi kənd təsərrüfatı məhsullarının həcminin artmasına imkan yaradıb. Ancaq 2015-ci ilin ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda “Kənd təsərrüfatı ili” elan olunması bu sahənin vacibliyini bir daha ortaya qoyur.

Dövlət proqramlarının uğurlu icrası muxtar respublikada da sosial-iqtisadi inkişafı təmin edib, quruculuq işləri geniş vüsət alıb, kənd yaşayış məntəqələrində şəhər rahatlığı yaradılıb.
İstifadəyə verilən yeni sosial obyektlər kəndlərin inkişafında yeni mərhələnin əsasını qoyub. Kənd infrastrukturunun müasirləşdirilməsi istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər Şərur rayonunu da əhatə edib, rayonun əksər kənd­lərində yeni sosial obyektlər inşa olunub.
Bu tədbirlərin davamı olaraq, rayonun Oğlanqala kəndində məktəb binasının yenidən qurulması işlərinə başlanılıb. İnşaat işlərinin “Artay” inşaat şirkəti tərəfindən həyata keçirildiyi 468 şagird yerlik ikimərtəbəli binada sinif otaqları, kimya-biologiya və fizika laboratoriyaları, hərbi kabinə, kompüter, şahmat və müəllimlər otaqları, kitabxana, bufet, idman zalı və açıq idman qurğuları olacaq.

Vyetnam Sosialist Respublikasının Prezidenti Çıonq Tan Şanqın rəhbərlik etdiyi nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri çərçivəsində İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin dəstəyi və Azərbaycanda İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Fondunun (AZPROMO) təşkilatçılığı ilə mayın 14-də Bakı şəhərində Azərbaycan-Vyetnam Biznes Forumu keçirilmişdir.
Tədbirdə hər iki ölkədən rəsmi şəxslərlə yanaşı, kənd təsərrüfatı, sənaye, tikinti, İKT, logistika, turizm və digər sahələrdə fəaliyyət göstərən 120-dən çox iş adamı iştirak etmişdir.
Biznes forumda Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat və Sənaye Nazirliyinin İnvestisiyaların təşviqi və ixraca dəstək şöbəsinin əməkdaşı, sahibkarlıq subyektlərindən “Cahan Holdinq” Kommersiya Şirkətlər İtti­faqının, “Dekor Qrup”, “Naxçıvan Avtomobil Zavodu”, Babək “Şərab-2 Yeddilər ASK” Məhdud Məsuliyyətli cəmiyyətlərinin rəhbərləri iştirak etmişlər.
Tədbir çərçivəsində ikitərəfli görüşlər zamanı nazirliyin İnvestisiyaların təşviqi və ixraca dəstək şöbəsinin əməkdaşı idxal-ixrac fəaliyyəti ilə məşğul olan “Quanq Ninh İmport Export” şirkətinin müavini Nguyen Van Binh və ticarət sahəsində fəaliyyət göstərən “New West Asian Trading Construction Products” şirkətinin direktoru Nguyen An Lap ilə görüşmüş, muxtar respublikada istehsal olunan ixracyönümlü məhsullar, onların Vyetnam bazarında tanıdılması və qarşılıqlı ticarət əlaqələrinin yaradılması barədə müzakirələr aparılmışdır. Xarici qonaqlara muxtar respublikanın investisiya imkanları və ixrac potensialını əks etdirən kitab, kataloqlar və broşürlər təqdim olunmuşdur.

Mədəni tələbatları sürətlə dəyişən, buna görə hər gün daha yeni məhsul və xidmətlərə ehtiyacı yaranan insan həyatını, onun keyfiyyət göstəricilərini dəyişən sənayenin inkişafı da tarixən aktual məsələ olmuşdur. Çünki sənaye insanın elmi biliklərinin, praktik vərdişlərinin və həyat səviyyəsinin artma meyli ilə paralel olaraq, məhdud təbii ehtiyatlar problemini həll edən, demək olar ki, tək sahədir. Onun inkişaf etdirilməsi insanın təməl həyati tələbatlarından tutmuş ən yüksək mədəni tələbatlarının ödənilməsinədək hər sahədə özünü hiss etdirir. 

İqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, əməyin, xüsusən beyin məhsulunun əsl dəyərinin reallaşaraq öz sahibinə gəlir gətirməsi, elm tutumlu sahələrin inkişaf etdirilməsi, xammala qənaətlə daha rasional istehsala nail olunması, kənd təsərrüfatı, hasilat kimi nisbətən çox əl əməyi tələb edən sahələrin daha çox mexanikləşdirilməsi və avtomatlaşdırılması, enerji təminatında tam təhlükəsizliyə nail olunması məhz sənayenin inkişafından keçir. Yaradıcı insanı daim düşündürən sənaye orta əsrlərin ilk mədəni intibah dövründən müasir informasiya erasındakı robotlu sənayeyədək mühüm bir təkamül yolu keçmişdir.

Muxtar respublikada iqtisadiyyatın dinamik inkişafı təmin olunur, sahibkarlıq subyektlərinin fəaliyyətinin stimullaşdırılması və genişləndirilməsinə dövlət maliyyə dəstəyi göstərilir, iş adamlarının normal fəaliyyəti üçün əlverişli biznes mühiti formalaşdırılır, yeni istehsal və xidmət sahələri, idxaləvəzləyici və ixracyönümlü məhsullar istehsal edən emal və sənaye müəssisələri yaradılır. Aparılan uğurlu islahatlar nəticəsində muxtar respublikada istehsal olunan sənaye məhsulunun 93 faizdən çoxu bu gün artıq özəl sektorun payına düşüb.
Son illər yaradılan müəssisələrdən biri də Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən “Dekor Qrup” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir. Müəssisənin direktoru Ələddin Allahverdiyev bildirdi ki, özəl bölməyə, sahibkarlıq fəaliyyətinə göstərilən dövlət qayğısından bu müəssisə də bəhrələnib. Xammal və hazır məhsulların ağırtonnajlı yük avtomobilləri ilə daşınması üçün daha əlverişli yerdə – Naxçıvan dairəvi avtomobil yolunun kənarında müəssisə üçün 15 min kvadratmetr torpaq sahəsi ayrılıb. 2013-cü ilin may ayından inşaat işlərinə başlanılıb, əraziyə elektrik, qaz, su və kanalizasiya xətləri çəkilib.
İnşaat işlərinin vaxtında və keyfiyyətlə aparılması üçün müəssisəyə təcrübəli mütəxəssislər cəlb olunub, 3 istehsal sahəsi, xammal və hazır məhsulların saxlanılması üçün anbar, ayrı-ayrı iş otaqları və sərgi-satış salonu olan inzibati bina, iaşə xidməti göstərilməsi üçün yeməkxana istifadəyə verilib.

Muxtar respublikada cari ilin yanvar-aprel aylarında 622 milyon 901 min 500 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunmuşdur ki, bu da 2014-cü ilin yanvar-aprel ayları ilə müqayisədə 5,2 faiz çoxdur. 

Hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2014-cü ilin yanvar-aprel ayları ilə müqayisədə 5,6 faiz artaraq 1414,4 manata çatmışdır.

* * *

Muxtar respublikada yaradılan ümumi daxili məhsulun tərkibində ilk yeri sənaye sahəsi tutur. Sənaye üzrə 296 milyon 656 min manat həcmində məhsul istehsal edilmişdir ki, bu da 2014-cü ilin müvafiq dövründəki göstəricini 3,6 faiz üstələmişdir.