Əhalinin ərzaq təminatında mühüm rol oynayan sahələrdən biri də quşçuluqdur. Məlumdur ki, ta qədimlərdən quşçuluq ev təsərrüfatlarında mövcud olub, yalnız sonralar kənd təsərrüfatının müstəqil sahəsi kimi formalaşıb və inkişaf etdirilib.
Muxtar respublikamızda bu sahənin inkişafına xüsusi diqqət və qayğı göstərilir. Odur ki, bu gün regionda əhalinin daxili istehsal hesabına quş əti və yumurta ilə təminatında quşçuluq müəssisələrinin xüsusi çəkisi var. Muxtar respublikada ev təsərrüfatlarında və kiçik sahibkarlıq subyektlərində toyuq əti və yumurta istehsalını artırmaq məqsədilə görülən tədbirlərlə yanaşı, müasir quşçuluq fabrikləri yaradılır, köhnələri dövlət tərəfindən verilən güzəştli kreditlər hesabına yenidən qurulur. Belə müəssisələrdən biri də 2013-cü ildə fəaliyyətə başlayan “Araz-3” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin yumurtalıq istiqamətində damazlıq quşçuluq təsərrüfatıdır. Müəssisənin açılış mərasimində iştirak edən Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbov deyib: “Yumurtalıq istiqamətində damazlıq quşçuluq təsərrüfatının istifadəyə verilməsi də muxtar respublikada ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması sahəsində həyata keçirilən tədbirlərin davamıdır. Dövlət dəstəyi ilə yaradılan bu təsərrüfat muxtar respublikada quşçuluğun inkişaf etdirilməsinə hesablanmışdır. Belə ki, yeni təsərrüfatın istifadəyə verilməsi muxtar respublikada idxaldan asılılığın aradan qaldırılmasına, daxili bazarın qorunmasına, eyni zamanda bu sahə üzrə fəaliyyət göstərən quşçuluq təsərrüfatlarının damazlıq yumurtaya olan tələbatının ödənilməsinə və rentabelliyin təmin olunmasına imkan verəcəkdir”.
Bu günlərdə təsərrüfatda cəmiyyətin direktoru Səid Zeyniyevlə həmsöhbət olduq. Öyrəndik ki, təsərrüfat ayda 140 min ədəd damazlıq yumurta istehsal gücünə malik damazlıq bölməsindən və 64 min başlıq bəsləmə sahəsindən ibarətdir.

Alış-veriş etmək sosial həyatımızın mühüm tərkib hissəsidir. Tələbatların ödənilməsi üçün ehtiyaclara və maddi imkanlara görə hər gün dükan, bazar və marketlərə üz tutur, alış-verişlər edirik. Şübhəsiz, bir çoxlarının gündəlik qayğılarımızın bir hissəsi kimi baxdığı, bəzilərinin isə, sadəcə, vaxt keçirib, əylənmək vasitəsi kimi yanaşdığı alış-verişdən hər kəs razı qalmaq istəyir. Bu da təbiidir. Çünki cəmiyyətin inkişafı ilə hər bir sahədə olduğu kimi, pərakəndə ticarət xidmətləri sahəsindəki müasirləşmə də özünü vacib tələbat kimi göstərir.

Vaxt var idi ki, yarıqaranlıq, uçuq-sökük kənd mağazalarına, yaxud iri dəmir qapılı şəhər qastronomlarına təzə mal gələn kimi mağaza müdiri dərhal dost-tanışlarına xəbər göndərib gizlincə həmin malları satardı. Sadə camaatın da qismətinə aylarla, hətta illərlə rəflərdə toz basıb qalmış rezin ayaqqabılar, kibrit, paltar sabunu və elektrik lampaları kimi ucuzvarı mallar və bir də heç vaxt düymələri düz gəlməyən dəbsiz köynək və kostyumlar qalardı. Ən sadə istehlak mallarının çatışmadığı həmin “piştaxta altından satış”ın tüğyan etdiyi Sovet dönəmi artıq arxada qalıb. Bir anlığa geri qayıdıb yenə həmin günlərə bir daha baxanda adamların rifahı üçün lazım olanların deyil, lazım olmayan qərarların nəyə görə verilməsi indi çox düşündürücü gəlir. Bəli, düşünəndə ki, böyük bir imperiyada adamlar kərə yağı, yaxud təzə ayaqqabı almaq üçün saatlarla növbəyə dururdularsa, bəs onda, görəsən, hansı yaşayış keyfiyyətindən danışmaq olardı? Halbuki insanın yaşadığı həyatdan zövq alması üçün elə o dövrdə də kifayət qədər iqtisadi və mədəni imkanlar olub. Ancaq iqtisadi sahədə verilən qərarlarda bu potensialın məhz keyfiyyətli yaşayış və yüksək həyat səviyyəsi naminə istifadə olunması üçün əsl müdriklik və uzaqgörənlik lazım olduğunu yalnız indi görürük.

Bunun nəticəsidir ki, bu gün Naxçıvan-Təbriz-Tehran-Məşhəd beynəlxalq sərnişin qatarı fəaliyyətə başlayır

29 dekabr 2016-cı il. Bu gün Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olan Naxçıvan tarixi bir hadisəyə şahidlik, eyni zamanda ev sahibliyi edir. Son günlərin ən çox danışılan mövzularından biri olan Naxçıvan-Təbriz-Tehran-Məşhəd beynəlxalq sərnişin qatarı bu tarixdən etibarən fəaliyyətə başlayır. 1992-ci ildən muxtar respublikaya hərəkəti tamamilə dayandırılan dəmir yolu nəqliyyatının İran İslam Respublikasının Təbriz-Tehran-Məşhəd şəhərləri istiqamətində fəaliyyətə başlaması təkcə Naxçıvan üçün deyil, ümumi regionun inkişafı və tranzit imkanları baxımından atılmış mühüm addımdır. Bu layihənin həyata keçirilməsi ötən əsrin əvvəllərindən blokada vəziyyətinə salınmış Naxçıvanın dayanıqlı inkişafının sayəsində mümkün olub.  

Yeni yaşayış binaları əhalinin rahatlığını təmin edir

Hər bir ailə geniş, rahat və işıqlı mənzilə sahib olmağı istəyər. Arzulayar ki, qışda soyuqdan, yayda istidən qoruna biləcəyi, dörd divardan ibarət bir evdə yaşasın, orada övladlarını rahat, məsud böyütsün. Bir sözlə, ev ailənin yuvası, bütün ətraf təsirlərdən qorunacağı məkandır.

Avtomobilimiz Naxçıvan-Culfa magistral yolundan ayrılıb Babək rayonunun Nehrəm kəndinə üz tutur. Ətrafa diqqət kəsilirik. Qar yorğanına bürünmüş, yazın nəfəsini həsrətlə gözləyən ucsuz-bucaqsız torpaqlar… Amma bu şaxtalı, qarlı günlərdə qapısını açıb daxil olduğumuz ünvan adama  yaz nəfəsi, bahar ətri bəxş edir. Düşünürəm ki, insan əli boz tikanı istəsə gülə döndərər, – deyən şairin qənaəti çox düzdür. Təki torpağa məhəbbət, zəhmətə sevgi olsun. Ata-babalardan qanımıza hopdurulan bu hisslərsə bu gün daha da güclənib, torpağa məhəbbət artıb. Çünki zəhmət adamı layiq olduğu qayğı və dəyəri görür. Elə Nehrəm kəndində yaradılan, Nehrəm-Çeşməbasar yolu üzərində yerləşən “Nehrəm-Aqro” istixana kompleksi də bu qayğının bəhrəsidir.

Burada çoxlarımızın da bildiyi bir məsələni qeyd etmək istəyirəm ki, son illər aqrar sahədə xeyli uğurlar əldə edilib, sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi üçün münbit şərait yaradılıb. Aqrar sahədə müasir texnologiyanın tətbiqi ilə yanaşı, keyfiyyət amili ön planda saxlanılır. 2008- 2015-ci illərdə əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatı, 2012-2015-ci illərdə meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə dövlət proqramlarının uğurlu icrası və 2016-2020-ci illər üçün meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı ilə bağlı yeni proqramın qəbul edilməsi kənd təsərrüfatının dinamik inkişafına təkan verib, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasına şərait yaradıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası iqtisadiyyatının şaxələndirilməsi istiqamətində həyata keçirilən işlər arasında kənd təsərrüfatının inkişafı prioritet məsələ kimi diqqətdə saxlanılır. Cari ilin yanvar-noyabr aylarında Naxçıvan Muxtar Respublikası iqtisadiyyatının və kənd təsərrüfatı sahəsinin inkişafına dair son məlumatlarda bu qənaətə gəlmək mümkündür.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsindən verilmiş məlumatda qeyd olunur ki, cari ilin yanvar-noyabr aylarında muxtar respublikada 2 milyard 251 milyon 910 min 900 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunub. Bunun da 369 milyon 626 min 500 manatı kənd təsərrüfatı məhsulu olub. Bu dövrdə istehsal olunmuş kənd təsərrüfatı məhsulu 2015-ci ilin müvafiq dövründəki göstəricidən 6 faiz çoxdur.

Dünya iqtisadiyyatının dalğalı inkişafı dövründə iqtisadi artımın müsbət rəqəmlərlə ifadə olunan həcmdə saxlanılması mühüm şərtlərdəndir. Bu baxımdan muxtar respublikamızın iqtisadi inkişafının səviyyəsi haqda bitkin təsəvvür yaradan ümumi daxili məhsulun həcminin artım dinamikası dünyada gərgin keçən iqtisadi konyunktura şəraitində öz sabitliyini qorumaqdadır. 

Belə ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında 2016-cı ilin yanvar-noyabr aylarında 2015-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,6 faiz çox, yəni 2 milyard 251 milyon 910 min 900 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsalı iqtisadi resursların məhdud olduğu bir şəraitdə iqtisadi artım üçün daxili ehtiyatlardan səmərəli istifadə olunması və rasional idarəetmənin nəticəsində mümkün olub. Ümumi daxili məhsulun keyfiyyət göstəricisi kimi onun əhalinin hər bir nəfərinə düşən həcmi isə bu dövrdə daha çox artımla, yəni 3,6 faiz yüksəlişlə müşayiət olunaraq 5042,3 manata çatıb.

 Azərbaycan SSR Avtomobil Yolları Təmiri və İstismarı Nazirliyinin 1986-cı il 25 dekabr tarixli əmri ilə Naxçıvan Avtomobil Yolları Təmiri və İstismarı İdarəsi yaradılmışdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 1996-cı il 9 dekabr tarixli Fərmanına əsasən isə Naxçıvan Avtomobil Yolları Təmiri və İstismarı İdarəsinin bazasında Naxçıvan Avtomobil Yolları Dövlət Şirkəti yaradılmışdır. 

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev deyirdi ki, “Yol mədəniyyət, iqtisadiyyat, bir sözlə, həyat deməkdir”. Dahi şəxsiyyətin ölkəmizdə yenidən siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra əldə olunan sabitlik və iqtisadi inkişaf ölkə iqtisadiyyatının bütün sahələrində olduğu kimi, yol-nəqliyyat kompleksinin də yenidən qurulmasına, müasir avtomobil yollarının çəkilişinə əlverişli şərait yaratmışdır. Hazırda bu istiqamətdə işlər ölkə başçısı cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilməkdədir. Ölkəmizdə, o cümlədən muxtar respublikada yol-nəqliyyat kompleksinin yeniləşməsi və beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən kompleks tədbirlər öz bəhrəsini verib. Muxtar respublikanın yaşayış məntəqələrində – şəhər, qəsəbə və kəndlərdə avtomobil yolları yenidən qurulur.

Bu ödənişlərə üstünlük verənlər mükafatlandırılıblar

Nağdsız əməliyyatların genişləndirilməsi tədbirləri çərçivəsində Naxçıvan Muxtar Respublikasının Vergilər Nazirliyi tərəfindən 2014-cü ildən başlayaraq həmin əməliyyatların həcminin artırılması məqsədilə hər 6 ayda bir dəfə “Nağdsız ödəyin, hədiyyə qazanın!” adlı həvəsləndirici tədbir keçirilir, nağdsız ödənişlərə üstünlük verənlər qiymətli hədiyyələrlə mükafatlandırılırlar. Həmin il ərzində elektron ödəniş vasitələrindən istifadə edərək ödəniş aparan vətəndaşların ödədikləri məbləğə müvafiq olaraq 223 nəfərə 20 min, 2015-ci ildə 398 nəfərə 20 min, 2016-cı ilin birinci yarımili ərzində 221 nəfərə 15 min manat dəyərində hədiyyələr verilib. İlin ikinci yarısı üçün muxtar respublika üzrə 214 nəfər hədiyyə qazanıb.

Bu barədə ötən gün Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyi və Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsinin təşkilatçılığı ilə nazirlikdə keçirilən “Nağdsız ödəyin, hədiyyə qazanın!” adlı həvəsləndirici tədbirin altıncı tirajında vergilər nazirinin müavini Nurlan Əliyev geniş məlumat verib və nağdsız ödənişlərin aparılması sahəsində görülən işlərdən danışıb. Qeyd olunub ki, “2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”da Vergilər Nazirliyinə nağdsız ödənişlərin həcminin artırılması məqsədilə kart sahibləri arasında həvəsləndirici tədbirlərin keçirilməsi tapşırılıb.

Muxtar respublikada ərzаq təhlükəsizliyinin təmin оlunmаsındа, əhalinin ərzаq məhsullаrınа оlаn tələbаtının ödənilməsində, еmаl müəssisələrinin хаmmаllа təchiz edilməsində kənd təsərrüfаtı məhsullаrı istеhsаlının mühüm əhəmiyyəti vardır. Ona görə də regionda аqrаr sеktоrun inkişаfına ciddi önəm verilir, intensiv metodlara və müasir texnologiyalara əsaslanan kənd təsərrüfаtı məhsullаrı istеhsаlının həcmi ilbəil artır. 

Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərdən biri də tədarük edilən məhsulların saxlanılması üçün beynəlxalq standartlara cavab verən texnologiyalar əsasında soyuducu anbar komplekslərinin tikintisidir. Çünki inşa edilən soyuducu anbarlar kənd təsərrüfatı məhsullarının bazara çıxış müddətinin artırılmasında mühüm rola malikdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyindən aldığımız məlumata görə, son vaxtlar Sahibkarlığa Kömək Fondunun və sahibkarların özlərinin şəxsi vəsaitləri hesabına soyuducu və digər təyinatlı ərzaq məhsullarının saxlanması üçün anbarların ümumi tutumu 15395 tona çatdırılıb. Dövlət maliyyə dəstəyi ilə yaradılan, bilavasitə kənd təsərrüfatı istehsalçılarının fəaliyyətinin stimullaşdırılması məqsədilə tələbatdan artıq kənd təsərrüfatı məhsullarının tədarükünün həyata keçirilməsi üçün tutumu 6000 ton olan ixtisaslaşdırılmış soyuducu anbar və sahibkarlıq subyektlərinin öz istehsal məhsullarının saxlanması üzrə tutumu 9395 ton olan ixtisaslaşdırılmış soyuducu və digər təyinatlı ərzaq məhsulları üçün anbarlar mövcuddur.

Gülçülük təsərrüfatının məhsulları xarici bazara çıxarılır 

Təbiətin özünəməxsus gözəlliklərindən gözünə-könlünə dolduranlar necə də xoşbəxt və bəxtəvərdirlər. İlahi qüdrətdən qələm çəkilmiş təbiətimizin ecazkarlığı bir də ondadır ki, hər guşəsinin öz gözəlliyi var. Məsələn, aranın çəmənzarı, dağın laləzarı adamı bihuş etmirmi? Dörd tərəfini gül-çiçək ətri bürüyürsə, könlün açılmırmı?

Duymaq istəyənlər min çiçək ətri,
Baharda bir qonaq ola dağlara.

Dağların laləli çağını necə də gözəl təsvir edir şair. Təbiətə vurğunluqdan yaranan misralardır. Xəyalımda bənövşə dəstəsi, nərgizdən hörülmüş bir tac hiss etdim bu qoşmaları radio dalğalarından dinlədikcə. Yamanca yerinə düşmüşdü, gül görüşünə getdiyimiz yolda radiodan bizə gül ətirli poezi­ya buketindən sovqat tutmuşdular. Dağların nazlı-qəmzəli gözəllərini xatırladan gül-çiçəklərini vəsf edirdi şair:

Alma çiçəyidi çəmən çiçəyi,
Tapıbdı qayada, daşda dibçəyi?
Ətir qoxur şehli, zərif ləçəyi,
Gözəllikdən gözümə don biçəyim,
Ay mənim gözəlim, maralçiçəyim.

Efirdən dinlədiyimiz təbiət təsvirli, gül ətirli, çiçək libaslı bu şeirlər yolboyu xəyalımızda durna qatarına döndü. Onlar yol açdı bizə, sorağını alıb üz tutduğumuz ünvana doğru. Getdiyimiz ünvanda gül əkilib-becərildiyini eşitmişdik. Düşündük ki, gülçülərin qəlbi də ləçəklər kimi zərif olur, yoxsa?..

Kənd təsərrüfatında sığortanın mühüm növlərindən biri taxıl əkinlərinin sığortasıdır. Xüsusən payızlıq taxıl əkinlərinə müxtəlif təbiət hadisələri zərər vurduğundan torpaq mülkiyyətçilərinin bu zərərlərə qarşı sığortalanması vacib məsələdir. Əmlakı və məhsulu gözlənilməz hadisələrə qarşı sığorta etdirmək fermer və torpaq mülkiyyətçiləri üçün böyük əhəmiyyət daşıyır.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında kənd təsərrüfatının mühüm sahələrindən biri taxılçılıqdır. Muxtar respublikada ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması üçün geniş sahədə taxıl əkinləri aparılır. Taxıl ehtiyatının yaradılmasında torpaq mülkiyyətçilərinin istifadəsində olan əkin sahələrinin məhsulunun qorunması və onun sığortalanması da mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Hazırda payızlıq taxıl əkini yekunlaşmışdır. Min hektarlarla sahədə taxıl əkini aparılmışdır. Lakin nəzərə almaq lazımdır ki, muxtar respublikanın sərt iqlim şəraitində payızlıq taxıl əkinlərinin müxtəlif hadisələrdən məhv olması və ya zərər görməsi ehtimalı da vardır. Belə zərərlər əkinlərin cücərti zamanı şaxta və donvurmadan, daha sonra zərərvericilərin təsirindən, dolu yağmasından, yetişmiş məhsulun yanmasından ola bilər. Buna görə də taxıl əkini aparılan sahələrin sığortalanması baş verə biləcək müxtəlif sığorta hadisələri zamanı torpaq mülkiyyətçilərinə dəyən zərərlərdən maddi təminat verir.

Daha bir ili də başa vurmaqdayıq. 2016-cı il muxtar respublikanın tarixinə uğurlu illərdən biri kimi yazılacaq. Bəhs olunan dövrdə həyatımızın bütün sahələrində uğurlu nəticələrə nail olunması sosial-iqtisadi inkişafın dinamik xarakter almasının göstəricisidir. 

Qədim diyarımızın ən böyük bölgələrindən biri olan Şərur rayonunun timsalında bunu bütün çalarları ilə görmək olar. Bir neçə ildir ki, özünün yeni inkişaf mərhələsini yaşayan Şərurda son illər həyata keçirilən genişmiqyaslı quruculuq tədbirləri, reallaşdırılan iqtisadi layihələr bölgəyə böyük yeniliklər gətirib, insanların həyat səviyyəsi xeyli yüksəlib. Rayon mərkəzi, bölgənin kəndləri füsunkar bir gözəlliyə qovuşub, yenilənib, müasirləşib. Kəndlə şəhər arasındakı fərqin aradan qaldırılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər bəhrələrini verib. Kənd yaşayış məntəqələrində müasir infrastruktur yaradılıb.
2016-cı ilin ötən dövrü ərzində rayonda tikinti-quruculuq və abadlıq işləri davam etdirilib. Bəzi obyektlər istifadəyə verilib, bəzi quruculuq ünvanlarında son tamamlama işləri həyata keçirilir. Belə ki, Şərur şəhərindəki Fizika-Riyaziyyat Təmayüllü Liseyin tədris korpusunun yenidən qurulması və yataqxanasının tikintisi başa çatdırılıb. Oğlanqalada 576 şagird yerlik məktəb binası və kənd mərkəzi yenidən qurulub, xidmət mərkəzi tikilib. Quruculuq tədbirlərindən Arbatan kəndinə də pay düşüb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsindən aldığımız məlumata görə, qurum 2016-cı ilin ötən dövrü ərzində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş hüquq və vəzifələrin həyata keçirilməsi istiqamətində müvafiq işlər görüb.

Dövlət proqramlarında, fərman və sərəncamlarda, sessiya və müşavirələrdə verilmiş tapşırıqların icrası əsas fəaliyyət istiqaməti olub. Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı, 2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı dövlət proqramlarının və komitənin fəaliyyət istiqamətləri üzrə muxtar respublika rəhbəri tərəfindən verilmiş tapşırıqların icrası xüsusilə diqqətdə saxlanılıb, ardıcıl tədbirlərin aparılması təmin olunub.
Komitənin müvafiq işçi qrupları tərəfindən istehsal müəssisələrində, ticarət, ictimai iaşə, məişət və digər xidmət sahələrində texniki normativ-hüquqi aktların tələblərinə əməl olunma səviyyəsinə, istehlak bazarında məhsulların keyfiyyətinə nəzarət məqsədilə maarifləndirmə xarakterli monitorinqlər aparılıb və bu istiqamətlərdə sahibkarlar üçün treninqlər təşkil edilib. Monitorinqlər zamanı standartların tələblərinə uyğun olmayan 2161,63 manat dəyərində yararlılıq müddəti bitmiş, keyfiyyətsiz və ya kontrafakt məhsulun sahibkarlar tərəfindən satışdan çıxarılması təmin olunub. Bu dövr ərzində keyfiyyətə nəzarət məqsədilə 1458 halda məhsulların laboratoriya analizləri aparılıb və sınaq protokolları əldə edilib.

“Nilay” Şirniyyat və Un Məmulatları İstehsalı Müəssisəsində keyfiyyətli məhsullar istehsal olunur

Nahar fasiləsinə çıxarkən jurnalist həmkarlarımdan biri, – zəhmət olmasa, beş dəqiqə gözlə, mağazadan çörək alım, Trabzon çörəyi, – deyib mağazaya tərəf getdi.
Qayıdanda – Naxçıvana Türkiyə çörəyi gətirilir? – deyə soruşdum.

Muxtar respublikada 2016-cı ilin yanvar-noyabr aylarında 2 milyard 251 milyon 910 min 900 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunmuşdur ki, bu da 2015-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,6 faiz çoxdur.
Hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2015-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3,6 faiz artaraq 5042,3 manata çatmışdır.

* * *

Muxtar respublikada yaradılan ümumi daxili məhsulun tərkibində ilk yeri sənaye sahəsi tutur. Sənaye üzrə 859 milyon 555 min 800 manat həcmində məhsul istehsal edilmişdir ki, bu da 2015-ci ilin müvafiq dövründəki göstəricini 1,9 faiz üstələmişdir.

* * *

İnfrastruktur quruculuğu çərçivəsində cari ilin yanvar-noyabr ayları ərzində muxtar respublikada əsas kapitala 913 milyon 444 min manat həcmində investisiya yönəldilmişdir ki, bu da bir il öncəki göstəricidən 4,8 faiz çoxdur. Əsas kapitala yönəldilmiş investisiyanın 841 milyon 708 min manatı və ya 92,1 faizi tikinti-quraşdırma işlərinin payına düşmüşdür.

Sosial-iqtisadi inkişafın davamlılığının təmin edilməsi məqsədilə hər bir rayonun istehsal potensialından səmərəli istifadə etməklə sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi mühüm şərtdir.
Məlum olduğu kimi, sahibkarlığın, özəl sektorun inkişafına normal şərait yaratmadan iqtisadi yüksəlişi təmin etmək, əhalinin məşğulluq səviyyəsini artırmaq, infrastrukturu yeniləşdirmək, sosial məsələlərin həllinə nail olmaq mümkün deyil. Bu məqsədlə muxtar respublikada iqtisadi sahədə həyata keçirilən siyasətin əsas istiqamətlərindən birini məhz sahibkarlığın inkişafı təşkil edir.
Sahibkarlığa göstərilən qayğı, öz növbəsində, yerli istehsalın inkişafına da şərait yaradır. Yerli istehsalın inkişaf etdirilməsi isə daxili bazarın qorunmasında, xaricə valyuta axınının qarşısının alınmasında və idxaldan asılılığın azaldılmasında mühüm rol oynayır. Məhz bu amil nəzərə alınaraq muxtar respublikada iqtisadiyyatın bütün sahələrində yeni istehsal və xidmət sahələri yaradılır, yaxud mövcud olanların fəaliyyəti bərpa edilir və ya genişləndirilir.

– Ay oğul, bu uşağa məktəbli ayaqqabısı ver. Özü də Şirvanşahların ayaqqabısı olsun.
Satıcı:
– Dayı, Şirvanşahın uşaqlıq ayaqqabısını mən hardan tapım? O kişi neçə illər bundan əvvəl dünyasını dəyişib, – deyib xeyli güldü:

Təkcə Naxçıvan Muxtar Respublikasının deyil, eləcə də ölkəmizin ucqar dağlıq ərazilərindən biri olan Şahbuz rayonu özünün füsunkar landşaft və təbiət gözəllikləri, mineral suları, minbir dərdin dərmanı olan şəfalı bitkiləri və ev təsərrüfatlarında istehsal olunan yüksəkkeyfiyyətli kənd təsərrüfatı məhsulları ilə yaxşı tanınır. Bu baxımdan yeni iqtisadi şəraitdə, xüsusən kiçik sahibkarlığın inkişafına diqqətin artdığı son dövrlərdə Şahbuzda mövcud olan yerli resurslar hesabına aqrar sahənin genişləndirilməsi, burada heyvandarlığın daha intensiv inkişaf etdirilməsi maraq kəsb edir. 

Heyvandarlıq bir təsərrüfat sahəsi kimi hazırda Şahbuz rayonunda əsas məşğuliyyət növlərindən biridir. Tarixən də bu bölgənin insanları bu sahədə yaxşı təcrübə əldə ediblər. Məsələn, Kükü kəndində bir vaxtlar heç bir baytarlıq və ya aqronomluq təhsili olmayan insanların məhz nəsildən-nəslə ötürülən təcrübi biliklər sayəsində öz təsərrüfatlarını necə idarə etməsi, xəstəliklərə qarşı mal-qaranı necə qoruması, əlverişsiz mövsümlərdə əkin-biçini necə keçirmələri haqda söhbətlər indi də yaddaşlarda yaşayır. Amma dövr dəyişilib, hər yerdə olduğu kimi, kənd təsərrüfatının bu mühüm sahəsində də elmin, yüksək texnoloji nailiyyətlərin və dünya təcrübəsinin tətbiqi öz əhəmiyyətini göstərir. Çünki bu sahədə istehsal olunan məhsulun ekoloji təmizliyini qorumaqla bərabər, həm də əl əməyinin yüngülləşdirilməsi ilə məhsuldarlığın artırılması və etibarlı satış bazarlarının təmin olunması da günün tələbləri arasındadır.

Nəqliyyat-yol infrastrukturunun müasir standartlar səviyyəsinə çatdırılması, nəqliyyat-yol kompleksinin yenidən qurulması muxtar respublikada daim diqqət mərkəzindədir. Həyata keçirilən tədbirlər ilin hər fəslində yaşayış məntəqələri arasında nəqliyyatın intensiv hərəkətinə imkan verir.
Noyabr ayında da bu sahədə müəyyən tədbirlər görülmüş, payız-qış mövsümünə hazırlıq işləri vaxtında başa çatdırılmışdır. Bu dövrdə İran İslam Respublikasının ərazisindən keçməklə Naxçıvan-Bakı-Naxçıvan marşrutu üzrə Naxçıvandan Bakıya 1545, əks istiqamətdə isə 1248 sərnişin daşınmışdır. Muxtar respublika daxilində sərnişindaşıma xidmətinin səviyyəsi daha da yüksəldilmiş, fəaliyyətdə olan 139 marşrut xəttində 305 avtobus olmaqla rayon mərkəzləri və kəndlərin hamısı marşrutla təmin edilmiş, sərhəd kəndlərinə və ucqar dağ kənd­lərinə işləyən marşrut avtobuslarının fəaliyyəti xüsusi nəzarətdə saxlanılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Nəqliyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikamızda iqtisadi inkişafın mühüm tələblərindən biri elektron ödənişlərin həcminin genişləndirilməsi ilə nağdsız hesablaşmaların miqyasının artırılması və pul dövriyyəsi təşkilinin daha da müasirləşdirilməsidir.
Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsindən aldığımız məlumatda bildirilir ki, nağdsız ödənişlərin miqyasının genişləndirilməsi, elektron ödəniş xidmətlərindən istifadə aktivliyinin artırılması üçün müvafiq tədbirlər həyata keçirilib, dövlət təşkilatlarında əhaliyə göstərilən xidmətlər üzrə rüsum və xidmət haqlarının nağdsız ödəniş alətləri vasitəsilə ödənilməsi imkanları artırılıb. Dövriyyədə olan nağd pul kütləsinin nağdsız dövriyyə ilə əvəz edilməsi məqsədilə POS-terminalların quraşdırılması diqqət mərkəzində saxlanılıb. Cari ilin ilk 11 ayında 147 ədəd POS-terminal quraşdırılıb və onların sayı 1 dekabr 2016-cı il tarixə 1191 ədədə çatdırılıb. POS-terminalların sayı ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 177 ədəd artıb.
Verilən məlumatda o da bildirilir ki, bu dövrdə aparılan nağdsız əməliy­yatların həcmi 25 milyon 96 min manat olub. Bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 8 milyon 457 min manat çoxdur.

Xəbərlər şöbəsi

Naxçıvanda sosial-iqtisadi inkişafın göstəriciləri mütəmadi olaraq yüksəlməkdədir. Bu göstəricilərin tərkib hissəsi olan tikinti-quruculuq və abadlıq tədbirlərinin geniş vüsət aldığını bütün bölgələrimizdə görmək mümkündür.
Muxtar respublikamızın ən böyük bölgələrindən biri olan Şərur rayonu da belə tədbirlərin ön sırasındadır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin Şərur Rayon İdarəsi tərəfindən cari ildə bölgənin bir sıra yaşayış məntəqələrində kompleks qurucu­luq tədbirləri həyata keçirilib. Bu tədbirlərdən Arpaçay kəndinə də pay düşüb. Belə ki, inşaatçılar bu yaşayış məntəqəsində iki yeni obyektin inşasını başa çatdırıblar. Hazırda obyektlərdə son tamamlama işləri görülür.
Obyektlərdən biri yeni kənd mərkəzidir. Mərkəzdə kəndin müxtəlif dövlət qurumları üçün müasir iş şəraiti yaradılıb. İnzibati ərazi dairəsi üzrə nümayəndəlik, bələdiyyə, Yeni Azərbaycan Partiyası ərazi ilk təşkilatı və digər qurumların fəaliyyət göstərəcəyi bina arpaçaylıların vaxta qənaətinə imkan verəcək.
Xidmət mərkəzi də kənd sakinlərinə dövlət qayğısının ifadəsidir. Burada mağazalar, ət satışı dükanı, xidmət sahələri fəaliyyət göstərəcək. Hər iki obyektin tikintisində yerli inşaat materiallarından istifadəyə üstünlük verilib, keyfiyyət amili diqqətdə saxlanılıb.
Ərazidə abadlıq işləri aparılıb, yaşıllıqlar salınıb, yaşıllıqların suvarılması üçün yeraltı su xətləri çəkilib.

Xəbərlər şöbəsi

Naxçıvan şəhərində hər il genişmiqyaslı tikinti-quruculuq işlərinin aparılması, abadlıq tədbirlərinin həyata keçirilməsi muxtar respublika paytaxtının simasını xeyli dərəcədə dəyişdirib. Həyata keçirilən bu tədbirlər qədim şəhərin gözəlliyini artırmaqla yanaşı, insanların rahat şəraitdə yaşamasına və işləməsinə, asudə vaxtlarının səmərəli keçirilməsinə zəmin yaradıb. Cari ildə də bu sahədə aparılan işlər diqqət mərkəzində saxlanılır. Belə ki, həyata keçirilən tədbirlər çərçivəsində əhalinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması mühüm yer tutur.

Muxtar respublikada hava nəqliyyatında xidmətin düzgün təşkili, sərnişinlərin rahatlığı və təhlükəsizliyi diqqət mərkəzində saxlanılır.
Ötən ay hava limanında teleskopik traplara, nəzarət-müşahidə kameralarına və kompüterlərə texniki baxış keçirilmiş, nasazlıqlar vaxtında aradan qaldırılmışdır. Hava gəmilərinə uçuşdan sonra və uçuşqabağı texniki baxış keçirilmişdir. Həmçinin aerodrom ərazisindəki elektrik, işıqlandırma, rabitə, istilik və havalandırma sistemlərinə texniki qulluq göstərilmiş, uçuş-enmə zolağı, dönmə yolları və dayanacaqlar mütəmadi yoxlanılmış, uçuşların vaxtında və təhlükəsiz təşkili təmin edilmişdir. Bundan başqa, istismarda olan bütün növ xidməti avtomobillər qış mövsümünə tam hazır vəziyyətə gətirilmişdir.
Noyabr ayında yerli hava xətti ilə 16 min 830 sərnişin, 362 min 173 kiloqram baqaj, 73 min 72 kiloqram yük və 4509 kiloqram poçt, beynəlxalq hava xətti ilə isə Naxçıvan-Moskva istiqamətində 177 sərnişin, 3661 kiloqram baqaj, Naxçıvan-İstanbul reysi ilə 257 sərnişin və 3227 kiloqram baqaj daşınmışdır.

Naxçıvan Beynəlxalq
Hava Limanının mətbuat xidməti

Son illər muxtar respublikamızda özəl bölmənin fəaliyyətinə hərtərəfli şərait yaradılıb. Bu, regionumuzun artan gücünü göstərməklə həm də insanların həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə, yaşayış tərzinin yaxşılaşmasına imkan verib. Önəmli cəhətlərdən biri də odur ki, bu gün özəl müəssisələrin fəaliyyəti alıcı, müştəri marağına uyğun tənzimlənib və keyfiyyət amili ön planda qərarlaşır. Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən “Məişət Xidməti” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti də çalışır ki, müştərilərini razı salsın.
Bu günlərdə cəmiyyətə gedib onların işi ilə maraqlanmaq istədim. Cəmiyyətin rəhbəri Ramin Abbasovla həmsöhbət olub öyrəndim ki, 2010-cu ildə istifadəyə verilən müəssisədə xalçaların yuyulması, parça və dəri əşyaların boyanması, pərdə və yataq dəstlərinin boyanıb ütülənməsi, yundan yorğan, döşək istehsalı, kimyəvi və quru təmizləmə, evlərin təmizlənməsi kimi sifarişlər yerinə yetirilir. Ramin Abbasov dedi ki, müəssisənin xidmətləri əvvəlcə tələbata tam cavab vermirdi. Amma cari ilin yanvar ayından yeni avadanlıqlar, keyfiyyətli yuyucu dərmanlar alınıb gətirildiyindən, həmçinin mütəxəssislər kursa göndərilib təcrübə topladıqlarından müştəriləri razı sala bilirik.

Muxtar respublikada yaradılan müasir meliorasiya və irriqasiya sistemləri torpaqların su təminatını yaxşılaşdırır. Noyabr ayında muxtar respublikada 15 kilometr magistral kanal, 32 kilometr ara arxlar və 2 kilometr kollektor lildən təmizlənmiş, 3 kilometrlik açıq drenaj təmir edilmişdir. Yaşayış məntəqələrini və əkin sahələrini sel sularının zərərli təsirindən qorumaq məqsədilə 3 kilometr uzunluğunda istiqamətləndirici bənd tikilmişdir.
Bu dövrdə içməli su təminatı da diqqətdə saxlanılmış, Culfa rayonunun Saltaq kəndinə içməli su verilməsi üçün Əlincə çayı vadisində yeni kaptaj tikilmişdir. Suvarma və içməli su mənbəyi kimi istifadə olunan 48 subartezian quyusunda təmir işləri yerinə yetirilmiş, 5 kəhrizin bərpası isə davam etdirilmişdir. “Su Təchizatı və Kanalizasiya İnvestisiya Proqramı” layihəsi çərçivəsində Naxçıvan şəhərinin Tumbul kəndində içməli su və kanalizasiya xətlərinin tikintisi başa çatdırılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinin mətbuat xidməti

Hər birimizin istehlak zənbilində heyvandarlıq məhsulları mühüm yer tutur. İnsan orqanizminə lazım olan zülal, yağ, vitamin və digər faydalı elementlərin əksəriyyəti belə məhsulların istehlakı ilə ödənilir. Ancaq ət, yağ, süd və sair kimi qida məhsullarının tərkibi sağlam olmalıdır ki, orqanizm də ondan faydalanaraq sağlam inkişaf edə bilsin. Əks təqdirdə, bu və ya digər xəstəliklərlə yoldaş olmağımız qaçılmazdır. Aparılan tədqiqatlar nəticəsində məlum olub ki, heyvanlarda olan yoluxucu xəstəliklərin 60 faizinin insanlara keçmə ehtimalı var. Dünyada mövcud olan bioloji terrorizmin 70 faizini isə heyvan mənşəli mikroblar təşkil edir. Məhz belə olan tərzdə baytarlıq heyvandarlıq məhsullarının sağlam tərkibinə zəmanət verilməsində çox mühüm rol oynayır. Əbəs yerə deyilmir ki, səhiyyə insanları, baytarlıq isə bəşəriyyəti müalicə edir. Bəlkə də buna görədir ki, bu sahədə aparılan işlər tibdən daha çətindir. Çünki həkimin vəzifəsi onunla ünsiyyət qurmağı bacaran insanı sağaltmaqdırsa, baytar həkimin vəzifəsi hər hansı “səssiz” orqanizmi bilik və təcrübəyə əsaslanmaqla, həm də yüksək hiss və duyarlılıq keyfiyyətlərinə malik olmaqla müalicə etməkdir. 

“Baytarlıq haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa və bu sahədə dünyada qəbul olunmuş prinsiplərə nəzər salsaq, görərik ki, baytarlıq xidmətinin əsas vəzifələri arasında ölkə ərazisinə xarici ölkələrdən keçə biləcək yoluxucu heyvan xəstəliklərinin qarşısını almaq, heyvanların yoluxan və yoluxmayan xəstəliklərinin profilaktikası, diaqnostikası və müalicəsi ilə məşğul olmaq, əhalini heyvan və insanlar üçün ümumi olan xəstəliklərdən qorumaq, baytarlıq-sanitariya təhlükəsizliyini təmin etmək, qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada heyvan kəsim məntəqələri, emal müəssisələrində, tədarük, saxlanma, satış və digər yerlərdə baytarlıq-sanitariya ekspertizasını həyata keçirmək tədbirləri vardır. Baytar­lıq xidmətinin qarşısında həmçinin heyvan xəstəlikləri ilə mübarizə üsulları və vasitələri işləyib hazırlamaq, baytarlıq preparatları və vasitələrinin, yem və yem əlavələrinin, biostimulyatorların, hormonların təhlükəsizliyinə və keyfiyyətinə qanunla müəyyən edilmiş qaydada nəzarət etmək, baytarlıq və heyvandarlıq sahəsində fəaliyyət göstərən hüquqi və fiziki şəxslər tərəfindən ətraf mühitin çirklənməsinin qarşısını almaq, çirklənməni aradan qaldırmaq, baytarlıq elminin inkişafı üçün tədbirlər görmək kimi vəzifələr də qoyulub. Təkcə sadalanan bu faktlardan da görürük ki, baytarlıq çox mürəkkəb bir elm sahəsidir. Digər tərəfdən bunu nəzərə alaq ki, bütün ölkələr üçün strateji sahə hesab edilən ərzaq təhlükəsizliyi məsələlərinin həlli yüksəkkeyfiyyətli baytarlıq xidmətinin təşkil olunmasından birbaşa asılıdır. Bəs hazır­da muxtar respublikada bu vacib sahənin vəziyyəti necədir?

Muxtar respublikada elektrik enerjisi təsərrüfatında payız-qış mövsümünə hazırlığın vaxtında həyata keçirilməsi istehlakçıların dayanıqlı enerji təminatına imkan verir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Energetika Agentliyi tərəfindən noyabr ayında elektrik stansiyalarında, yüksək və alçaq gərginlikli elektrik verilişi xətlərində, müxtəlif gərginlikli transformator yarımstansiyalarında əsaslı və cari təmir işləri aparılmış, müxtəlif gərginlikli elektrik verilişi xətləri çəkilmiş, Naxçıvan şəhərində və rayon mərkəzlərində mövcud hava elektrik verilişi xətlərinin kabel xətləri ilə əvəz edilməsi sahəsində tədbirlər davam etdirilmişdir. Belə ki, qeyd olunan dövrdə muxtar respublikanın şəhər və kəndlərində 3 yeni transformator yarımstansiyası quraşdırılmış, 10 kilometr uzunluğunda yeni elektrik verilişi xətti çəkilmiş, 2 kilometrlik hava elektrik verilişi xətti kabel xətti ilə əvəz edilmişdir. Naxçıvan, Şərur və Culfa transformator təmiri sexlərində isə 9 transformator təmir edilərək şəbəkələrə qaytarılmışdır.
Muxtar respublikada alternativ və bərpa edilən enerjidən istifadə diqqət mərkəzində saxlanılır, yeni elektrik stansiyaları tikilərək istifadəyə verilir. Bu sahədə görülən işlərin nəticəsidir ki, noyabr ayında muxtar respublikada istehsal olunan elektrik enerjisinin 35 faizi su və günəş elektrik stansiyalarının payına düşmüşdür.
Yaşayış məntəqələrində elektrik enerjisindən sayğacdankənar istifadə edilməsinin qarşısının alınması üçün mütəmadi reydlər keçirilmiş, Naxçıvan şəhərində 920 smartkarttipli sayğac quraşdırılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Dövlət Energetika Agentliyinin mətbuat xidməti

“Bizim Qida” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti də bu sahədə irəlidədir

Artıq iyirmi beş ildir ki, müstəqillik yolu ilə irəliləyirik. Əvvəllər çox əzab-əziyyət çəkmişik, çətinliklərimiz az olmayıb. Elə vaxtlar olub ki, hər hansı bir ərzaq məhsulunu almaq üçün saatlarla növbədə dayanmışıq. Ancaq ölkəmiz inkişaf edib qüdrətləndikcə yeni iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsinə başlanıldı və bu çətinliklər də getdikcə aradan qaldırıldı. 

Naxçıvan Muxtar Respublikasında gənclərin iqtisadi fəallığının artırılması, onların sahibkarlıq fəaliyyətinə cəlb edilməsi istiqamətində müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir, həmçinin gənclərin sahibkarlıq təşəbbüslərinin dəstəklənməsinə böyük diqqət və qayğı göstərilir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri sahibkarların problemləri ilə bilavasitə tanış olmaq üçün onlarla mütəmadi görüşlər keçirilməsinə xüsusi diqqət yetirir. Gənc sahibkarlara dövlət qayğısının ən yüksək səviyyədə bir daha təsdiqi olan bu görüşlər muxtar respublikada sahibkarlığın inkişafında yeni mərhələnin əsasını qoymuşdur.
Muxtar respublikada müxtəlif növdə ərzaq və qeyri-ərzaq məhsullarına olan tələbatın böyük hissəsi yerli istehsal hesabına ödənilir. Daxili bazarı yerli məhsullarla təmin edən müəssisələrdən biri “Naxçıvan Duz İstehsalı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir.
Müəssisədə bütün istehsal prosesləri avtomatlaşdırılmış, paketləyici avadanlıq quraşdırılmışdır. Bu da hazır məhsulu 200, 250 və 500 qramlıq taralarda qablaşdırmağa imkan verir.
Ötən müddət ərzində, ümumilikdə, cəmiyyətə duzüyütmə sexinin yenidən qurulması və mədən ərazisində təmir-bərkitmə işləri aparılması üçün Sahibkarlığa Kömək Fondundan 388 min 379 manat həcmində dövlət maliyyə dəstəyi göstərilmişdir. Layihəyə uyğun olaraq işlər vaxtında və keyfiyyətlə yerinə yetirilmişdir.

Muxtar respublikada yeni texnologiyaların tətbiqi və əhaliyə keyfiyyətli poçt-rabitə xidmətlərinin göstərilməsi sahəsində həyata keçirilən tədbirlər noyabr ayında da davam etdirilib.

Bu gün muxtar respublikanın bütün yaşayış məntəqələrində sürətli və genişzolaqlı internetdən istifadə imkanları yaradılıb. Bu da istifadəçilərin sayının artmasında özünü göstərir. Belə ki, noyabr ayında, ümumilikdə, muxtar respublika üzrə 3240 metr fiber-optik kabel xətti çəkilib, 484 abunəçi genişzolaqlı internetlə təmin olunub.
Əhalinin telefon çəkilişinə olan tələbatı nəzərə alınaraq Babək rayonunun Hacıvar kəndində 384, Şərur rayonunun Ərəbyengicə kəndində 304, Arbatan, Çəmənli və Arpaçay kəndlərində isə 384 nömrə tutumlu yeni avtomat telefon stansi­yaları quraşdırılıb. Bu dövrdə Şərur rayonunun Yuxarı Daşarx, Kürkənd, Dərəkənd, Babək rayonunun Naxışnərgiz, Xal-xal və Şahbuz rayonunun Gömür kənd­lərində mövcud avtomat telefon stansiyaları 384 nömrə tutumlu yeni nəsil NGN tipli avtomat telefon stansiyaları ilə əvəz olunub. Bu sahədə həyata keçirilən tədbirlər nəticəsində 270 yeni telefon nömrəsi istismara verilib.
Naxtel 4G nömrələrinin və ödəmə kartlarının poçt bölmələrində satışının həyata keçirilməsi üçün “Naxçıvanpoçt” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti tərəfindən müvafiq işlər görülür. Belə ki, Naxçıvan şəhərində yerləşən bütün poçt bölmələrində və Şərur rayonunun 10 poçt bölməsində Naxtel nömrələrinin və ödəmə kartlarının satışı üçün avadanlıqlar quraşdırılaraq şəbəkəyə qoşulub.
Naxçıvanda yeni texnologiyaların tətbiqi və inkişafı bu sahə üzrə ixtisaslı kadrların hazırlanmasını da zəruri edir. İnternet və Yeni Texnologiyaların Tədrisi Mərkəzində təşkil olunan kompüter kursları bu mənada mühüm əhəmiyyət daşıyır. Ötən ay mərkəzdə 95 dinləyicinin cəlb olunduğu 9 ümumi və 15 fərdi qrup yaradılıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Rabitə və Yeni Texnologiyalar Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikamızın ayrılmaz tərkib hissəsinə çevrilmiş tikinti-quruculuq işlərinin həcmi ildən-ilə genişlənir. Bu tədbirlər regionun bütün yaşayış məntəqələrini əhatə edir.
Cari ildə quruculuq tədbirlərindən Şərur rayonunun Çəmənli kəndinə də pay düşüb. Burada kompleks quruculuq tədbirləri həyata keçirilib. Belə tədbirlərdən biri kənddə təhsilin müasir standartlara uyğun şəkildə qurulması üçün inşa olunan tam orta məktəbin binasıdır. Təhsil ocağının tikintisində kəndin gələcək perspektivi nəzərə alınıb. Belə ki, yeni bina 360 şagird yerlikdir. Zirzəmi ilə birlikdə üç mərtəbədən ibarət olan məktəbdə 20 sinif otağı, kimya, biologiya və fizika laboratoriyaları, 2 elektron lövhəli sinif, kompüter otağı, hərbi və şahmat kabinələri, idman zalı, bufet müəllim və şagirdlərin ixtiyarına veriləcək.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən daşınmaz əmlakın kadastrı və reyestrinin təkmilləşdirilməsi sahəsində ardıcıl fəaliyyətin təmin edilməsi, torpaqlardan istifadəyə və onların mühafizəsinə dövlət nəzarətinin gücləndirilməsi 2016-cı ilin noyabr ayında da diqqətdə saxlanılmışdır.
Ötən ay daşınmaz əmlakın hüquqi ekspertizası və reyestrin aparılması sahəsində görülən işlər davam etdirilmiş, muxtar respublikada 493 daşınmaz əmlak obyekti qeydiyyata alınmışdır. Təsdiq olunmuş qrafik əsasında Naxçıvan şəhərinin Qaraxanbəyli, Şərur rayonunun Çərçiboğan və Aşağı Yaycı, Ordubad rayonunun Dəstə və Kələntər Dizə, Babək rayonunun Şıxmahmud və Çeşməbasar, Şahbuz rayonunun Badamlı, Culfa rayonunun Ərəfsə kənd­lərində vətəndaşlara səyyari xidmət göstərilmiş, ümumilikdə, 87 müraciətə baxılmışdır. Bu dövrdə 512 texniki sənəd haqqında məlumat Milli Qeydiyyat Sisteminə daxil edilmiş, 361 texniki sənəd hazırlanmışdır.
Əmlakların real bazar münasibətlərinə uyğun qiymətləndirilməsi vacib məsələdir. Noyabr ayında daxil olmuş müraciətlərə əsasən 14 əmlak qiymətləndirilmiş, yeni yaranmış 49 daşınmaz əmlak obyektinə ünvan verilmişdir. “Dədə Qorqud yurdu Naxçıvan” tarixi və etnoqrafik atlasının tərtib olunması ilə əlaqədar 240 xəritə hazırlanaraq Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Naxçıvan Bölməsinə təqdim olunmuşdur. Bundan başqa, Şərur rayonunun Çərçiboğan, Çomaxtur və Danyeri bələdiyyələrinə aid sərhəd xəritələri və yerquruluşu materialları elektron variantda işlənmiş, Culfa rayonunun Qazançı, Ləkətağ, Milax və Saltaq bələdiyyələrinin mövcud mülkiyyət növləri üzrə torpaq sahələrinin xəritələri hazırlanmışdır.
Sədərək rayonunda icra nümayəndələrinin və bələdiyyələrin iştirakı ilə əkin atlaslarına uyğun meyvə-tərəvəz əkinlərinin aparılması və torpaqlardan səmərəli istifadə ilə bağlı maarifləndirici tədbirlər keçirilmiş, Bakı şəhərindən mütəxəssis dəvət olunaraq müasir geodeziya-ölçü cihazlarından istifadə ilə bağlı 3 günlük treninq təşkil olunmuşdur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinin mətbuat xidməti

İqtisadi inkişafın bütün mərhələlərində bank-kredit müəssisələrinin real sektora göstərdiyi kredit dəstəyi dinamik inkişafı təmin edən mühüm şərtlərdəndir. Bankların həyata keçirdiyi kredit qoyuluşları kənd təsərrüfatı, yerli sənaye və istehlak malları istehsalının həcminin artması və yeni iş yerlərinin yaradılmasında mühüm rol oynayır.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında fəaliyyət göstərən banklar da ötən dövrdə öz fəaliyyətini regionda yeni layihələrin həyata keçirilməsi üzrə özəl sektorun dəstəklənməsi, əhali əmanətlərinin banklara cəlb olunması və bankçılıq sahəsində mütərəqqi yeniliklərin tətbiqi istiqamətində qurub.

Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsi və Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə nağdsız ödənişlərin əhəmiyyəti barədə 2016-2017-ci tədris ilində nəzərdə tutulan tədbirlərin biri də Şərur Şəhər Fizika-Riyaziyyat Təmayüllü Liseydə keçirilib.
“2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”a uyğun olaraq keçirilən bu tədbirdə liseyin müəllim və şagirdləri iştirak ediblər.
Tədbiri liseyin direktoru Çingiz Rzayev açaraq nağdsız ödənişlərin genişləndirilməsinin əhəmiyyətindən danışıb, vətəndaşların rahat şəkildə nağdsız ödəniş etmələri üçün yaradılmış müasir infrastrukturdan, bu sahədə rayonlarda aparılan maarifləndirmə tədbirlərinin vacibliyindən bəhs edib.
Seminarda Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsinin İqtisadi təhlil və statistika şöbəsinin rəisi Tural Şirəlizadə çıxış edib. O, nağdsız ödənişlərin mahiyyəti və nağdsız əməliyyatların həcmindəki artımı şərtləndirən amillər barədə danışıb, bu sahənin inkişaf etdirilməsi istiqamətində mərkəzi bank və aidiyyəti dövlət qurumları tərəfindən həyata keçirilən işlər, əldə olunan nəticələr, bu nəticələrin muxtar respublika iqtisadiyyatına verdiyi töhfələrdən bəhs edib.

– Əvvəllər rəng olaraq müxtəlif mebellər seçmək imkanı məhdud idi. Yəni istehlakçı 2-3 çeşiddə olan mebellər arasında seçim etmək məcburiyyətində qalırdı. Naxçıvan şəhərində “Dekor Qrup” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin fəaliyyətə başlaması ilə bu problem aradan qaldırıldı. İstehsalçılar yeni çeşidlərdə mebel istehsal etmək, alıcılar isə zövqünə və evinin dizaynına uyğun mebellər seçmək imkanı qazandı.
– “Dekor Qrup” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin istehsal etdiyi materiallardan hazırlanan mebellər istər çeşidinə, istərsə də keyfiyyətinə görə alıcılar tərəfindən rəğbətlə qarşılanır.
– Yeni istehsal müəssisələrinin yaradılması daxili bazarı keyfiyyətli yerli məhsullarla təmin etməklə bərabər, yeni iş yerlərinin açılmasına da əlverişli şərait yaradır, əhalinin məşğulluğunun təmin olunmasında mühüm rol oynayır. “Dekor Qrup” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin fəaliyyətə başlaması da bu amillərə xidmət edir.
– Mebel istehsalı ilə məşğul olan sahibkarlar əvvəllər mebel materiallarını xaricdən alıb, daşınma xərci çəkib, əlavə problemlərlə üzləşirdisə, “Dekor Qrup” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin fəaliyyətə başlaması ilə bu çətinliklər aradan qaldırıldı. Məhsulların keyfiyyətinə və münasib qiymətinə də söz ola bilməz.

Müasir Naxçıvanın iqtisadiyyatı özünün rəqabət qabiliyyəti ilə seçilən yüksəkkeyfiyyətli məhsulların istehsalı üzrə ixtisaslaşmış xeyli sayda emal və istehsal müəssisələri, onların əsasında fəaliyyət göstərən çoxlu xidmət obyektləri ilə xarakterizə olunur. Azad bazar iqtisadiyyatı şəraitində muxtar respublikada iqtisadi  fəallıq şaxələndikcə burada həyata keçirilən irimiqyaslı layihələrin, işə salınan yeni müəssisələrin də sayı artır. Muxtar respublikada sahibkarlığa, yeni texnoloji avadanlıqlar gətirilməsinə verilən dəstək, daxili bazarın qorunması yolu ilə yerli istehsalçıların işinin stimullaşdırılması burada hər cür istehsal və emal fəaliyyəti ilə məşğul olmaq istəyənlərə geniş imkanlar açır.  

Naxçıvan Muxtar Respublikasında fəaliyyət göstərən emal müəssisələrinin istehsal potensialı və onların mövcud fəaliyyəti ilə bağlı apardığımız kompleks araşdırma bir daha onu göstərdi ki, hər hansı bir obyektiv səbəbdən müəyyən çətinliklər olsa da, ümumilikdə, iqtisadiyyatın inkişafı və insanların yaxşı yaşaması üçün görülmüş bütün qətiyyətli işlər gec-tez öz arzuedilən nəticəsini göstərəcək. Bu baxımdan muxtar respublikada hazırda avtomobildən tutmuş kiçik plastik məmulatlara qədər yüzlərlə növdə və çeşiddə yüksəkkeyfiyyətli məhsullar istehsal edən 330-dan çox belə istehsal-emal müəssisəsini Naxçıvanın iqtisadi gücünün göstəricisi adlandırmaq mümkündür.

Naxçıvan şəhərində, Naxçıvançayın kənarında əhalinin asudə vaxtının səmərəli təşkilinə töhfə verəcək iki müasir istirahət və əyləncə mərkəzinin tikintisi aparılır.
Naxçıvan şəhərindən Beynəlxalq Hava Limanına aparan yolun sağ tərəfində inşa edilən istirahət və əyləncə mərkəzi zirzəmi ilə birlikdə dörd mərtəbədən ibarət olacaq.

Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsi və muxtar respublika Vergilər Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə “Naxçıvan” Universitetində nağdsız ödənişlərin əhəmiyyəti barədə maarifləndirici seminar keçirilib.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”ın icrası çərçivəsində keçirilən seminarda universitetin müəllim və tələbələri iştirak ediblər.
Tədbiri universitetin İdarəetmə fakültəsinin dekanı, dosent Elbrus İsayev açaraq nağdsız ödənişlərin genişləndirilməsinin əhəmiyyətindən danışıb, vətəndaşların rahat şəkildə nağdsız ödəniş etmələri üçün yaradılmış müasir infrastrukturdan bəhs edib.
Seminarda Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsinin İqtisadi təhlil və statistika şöbəsinin rəisi Tural Şirəlizadə çıxış edərək nağdsız ödənişlərin əhəmiyyətindən, nağdsız əməliyyatların həcmindəki artımı şərtləndirən amillərdən, bu sahənin inkişaf etdirilməsi istiqamətində aidiyyəti dövlət qurumları tərəfindən həyata keçirilən işlər, əldə olunan nəticələr, bu nəticələrin muxtar respublika iqtisadiyyatına verdiyi töhfələrdən danışıb. Şöbə rəisi bankların təklif etdiyi hazırkı elektron bank xidmətləri, bu xidmətlərin əldə olunması və istifadəsinin ictimai faydaları haqqında da seminar iştirakçılarına məlumat verib.

Muxtar respublikanın füsunkar təbiəti, iqlim şəraiti, təmiz havası və digər amillər regionumuzda arıçılığın da inkişafına geniş imkanlar açır. Aparılmış tədqiqatların nəticələrinə əsasən məlum olub ki,  muxtar respublikamızda keyfiyyətli bal istehsal etmək üçün zəngin xammal var. Bu imkanlardan səmərəli istifadə edən arıçılar keyfiyyətli bal məhsulu yetişdirir, daxili bazara töhfələrini verirlər. 

Havaların soyuması ilə əlaqədar olaraq artıq arıçılıqda qışlama dövrü başlayıb. Bu dövrdə arıçılar nə etməlidirlər? Hansı tədbirlər həyata keçirilməlidir ki, arı ailələri qışdan salamat çıxsın və bol məhsul istehsalına nail olunsun?
Arıçılıq erkən yaz, beçəvermə, bal məhsulunun əldə olunması və qışlama dövrləri olmaqla, 4 mövsümü əhatə edir. Hər hansı bir dövrə aid olan tədbirlər yerinə yetirilmədikdə arıçı ondan sonrakı dövrlərdə müvəffəqiyyət qazana bilməz.
Arı ailələri qış dövrü özləri üçün yığdıqları bal və güləmlə qidalanırlar. Onlar qış salxımı yaratdıqdan sonra çox qida sərf etmirlər. Qidanın daha çox sərf olunduğu vaxt erkən yazda nəsil artımına başladıqları dövrdür. Bu səbəbdən pətəkdən bal götürülərkən arıların qış ehtiyacları nəzərə alınaraq lazımi miqdarda balın yuvada saxlanması vacibdir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqlim və florasının müxtəlif olduğunu nəzərə alaraq bölgələr üzrə yem ehtiyatının qış və yaz dövrü üçün dağlıq zonada 18-20 kiloqram, dağətəyi zonada 16-18 kiloqram, aran zonasında 14-16 kiloqram saxlanılması məsləhət görülür.

Yerli istehsalın inkişaf etdirilməsi ölkənin iqtisadi tərəqqisinə müsbət təsir etməklə daxili bazarın qorunmasında, xaricə valyuta axınının qarşısının alınmasında və idxaldan asılılığın azaldılmasında mühüm rol oynayır. Məhz bu amillər nəzərə alınaraq muxtar respublika iqtisadiyyatının bütün sahələrində dövlət texniki, maliyyə və innovasiya dəstəyi ilə yeni-yeni istehsal və xidmət sahələri istifadəyə verilir. Bunun nəticəsində də özəl sektorun, xüsusən də kənd təsərrüfatının daha da inkişafına səbəb olacaq layihələr reallaşdırılır. Dövlətin maliyyə dəstəyi ilə yaradılan belə istehsal və xidmət sahələri əhalinin keyfiyyətli yerli məhsullarla təmin edilməsinə şərait yaradır.

Bu sırada kənd təsərrüfatı məhsullarının uzun müddətə saxlanması üçün soyuducu anbar komplekslərini də qeyd etmək lazımdır. Soyuducu anbarların yaradılması həm məhsulları qış dövründə istehlakçıya çatdırmağa, həm də ixracı daha da artırmağa imkan verir. Eyni zamanda bu anbarların hər biri yeni iş yerlərinin açılması ilə bərabər, əhalinin meyvə-tərəvəz məhsullarına olan tələbatının ödənilməsində mühüm rola malikdir. Kənd təsərrüfatının inkişaf etdirilməsi məqsədilə həyata keçirilən bu kimi tədbirlərin nəticəsidir ki, hazırda muxtar respublika əhalisinin meyvə-tərəvəz məhsullarına olan tələbatı, əsasən, yerli istehsal hesabına ödənilir.

Üstüpülülər bu məhsulun yetişdirilməsində zəngin təcrübəyə malikdirlər

Bu günlərdə bazarda iki qadının söhbətinə istər-istəməz qulaq kəsildim. Qadınlar kələm satıcılarından məhsulu haradan gətirdiklərini soruşdular. Sonra biri dönüb yanındakı qadına: – Görəsən, Naxçıvanda təkcə Üstüpüdə kələm əkilir? – deyə sualqarışıq təəccübünü bildirdi və əlavə etdi: – Çox şükür, bu gün Naxçıvanın hər yerində yaxşı əkin-biçin aparılır. Görürsən, bazarlarımız necə bolluqdur?! Yadında deyil, 15-20 il əvvəl bostan-tərəvəz məhsulları da sanki göyə çəkilmişdi. Amma indi hətta yol kənarlarında belə, bostan-tərəvəz məhsulları yan-yana düzülüb.
– Bilirəm. Kənd adamına göstərilən qayğının nəticəsidir ki, süfrələrimizdə bolluqdur. Daha başqa yerlərdən gələn məhsullara ehtiyacımız qalmayıb.
Həmsöhbəti onu tələsdirdi:
– Yəqin ki, Üstüpüdə kələm daha yaxşı məhsul verir, ona görə çox əkirlər. İnsafən də çox dadlı məhsuldur. Görürsən, alıcısı çoxdur. Gəl, tez ol, biz də alaq, qurtarar qışda turşusuz qalarıq, – deyə zarafatından da qalmadı.
Və bu məni payız fəslinin bol məhsulu olan kələm haqqında yazı hazırlamağa sövq etdi.
Sözsüz ki, payız fəslində bazarlarda ən çox satılan tərəvəz məhsullarından biri də kələmdir və bunlar arasında Ordubad rayonunun Üstüpü kəndində yetişdirilən kələm daha çoxdur. Şahidi olduğum söhbət əsasında görəsən niyə, – deyə öz-özümə verdiyim sualın cavabını isə elə üstüpülülərin özlərindən almamış düşündüm ki, ata-babalarımızın əkib-becərdikləri elə məhsullar var ki, bunlar diyarımızın müxtəlif ərazilərində daha çox məhsul verir, dadı-tamı ilə fərqlənir. Bəzi meyvə və tərəvəzlər muxtar respublikanın şəhər və kəndlərinin embleminə çevrilib artıq. Naxçıvan göycəsi, Ordubad limonu, əriyi, Kükü alması, Şahtaxtı qovunu, Nehrəm qarpızı, Zeynəddin çiyələyi, Bənəniyar üzümü, Şıxmahmud sarımsağı ilə alıcılara çoxdan tanışdır. Üstüpü kəndi kələmi ilə muxtar respublika bazarında özünə daha geniş yer tutub. Bu yazımızda Üstüpü kələmi haqqında daha geniş məlumat verməyi qarşımıza məqsəd qoymuşuq.

İqtisadiyyatın mühüm inkişaf göstəricilərindən biri olan xarici ticarət əlaqələri Naxçıvan Muxtar Respublikasının müasir inkişaf mərhələsində diqqət mərkəzində saxlanılır. Xüsusən son dövrlər “Made in Azerbaijan” brendinin formalaşdırılması və onun dünyaya tanıdılması istiqamətində Naxçıvandan dünya ölkələrinə ixrac olunan mal və xidmətlərin həcminin artırılmasına da ciddi fikir verilir.

Fəaliyyəti ildən-ilə genişlənən “Xalaoğlu” kəndli-fermer təsərrüfatından reportaj

“Xalaoğlu” kəndli-fermer təsərrüfatı yeni çeşiddə məhsul istehsalına başlayıb, xəbərin var? – deyən Nadir kişi üzümə baxdı.
– Xeyr, hansı məhsullardı? – deyə soruşdum.

Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsi və muxtar respublika Vergilər Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Naxçıvan Dövlət Texniki Kollecində nağdsız ödənişlərin əhəmiyyəti barədə maarifləndirici seminar keçirilib. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”ın icrası çərçivəsində keçirilən seminarda kollecin müəllim və tələbələri iştirak edib.
Tədbiri kollecin direktoru, aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Asəf Ruşanov açaraq nağdsız ödənişlərin genişləndirilməsinin əhəmiyyətindən danışıb, vətəndaşların rahat şəkildə nağdsız ödəniş etmələri üçün yaradılmış müasir infrastrukturdan bəhs edib.

Ölkəmizdə kənd təsərrüfatının inkişafının əsası ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə ötən əsrin 70-ci illərində qoyulub. Bu  istiqamətdə keçirilən tədbirlər nəticəsində Azərbaycan ittifaq respublikaları sırasında qabaqcıl yerlərdən birini tutub. Lakin ötən əsrin doxsanıncı illərinin məlum hadisələri, bütövlükdə, ölkə iqtisadiyyatını, o cümlədən kənd təsərrüfatını da iflic vəziyyətinə saldı, infrastruktur tamamilə dağıdıldı. Belə bir dövrdə ulu öndərin Azərbaycanda yenidən siyasi hakimiyyətə qayıtması ilə ölkə iqtisadiyyatında yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyuldu. Uğurlu aqrar islahatlar həyata keçirilməyə başlanıldı. Ötən əsrin 90-cı illərində ilk dəfə Naxçıvan Muxtar Respublikasında həyata keçirilən bu islahatlar sonrakı dövrdə Azərbaycanın bütün ərazisində davam etdirildi.

Son illər muxtar respublikamızda da kənd təsərrüfatının inkişafı istiqamətində kompleks tədbirlər həyata keçirilir. Qəbul olunan bir sıra sərəncam və qərarlar kənd təsərrüfatının inkişafına stimul verib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2012-2015-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası uğurla başa çatdırılıb. “Əldə olunan bu nəticələrlə kifayətlənmək olmaz. Çünki aqrar sektorda məhsuldarlığın artımı bir tərəfdən əhali tələbatının ilboyu yerli məhsullar hesabına dolğun şəkildə ödənilməsini təmin edirsə, digər tərəfdən yeni emal müəssisələrinin yaradılmasına və ixrac üçün kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı hesabına muxtar respublikanın ixrac potensialının artırılmasına əlavə imkanlar yaradır”,– deyən Ali Məclisin Sədri daha bir Sərəncamla “2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nı təsdiq edib.

Naxçıvanın bütün yaşayış məntəqələri kimi yolları da müasirdir

Naxçıvan ulu əcdadlarımızın daş yaddaşı, Gəmiqaya qədimliyinin, Möminə xatın kamilliyinin, Əlincə mətinliyinin, Gülüstan hikmətinin, Qızlar bulağı kövrəkliyinin vətənidir. Bu yurdda Əcəmi daşı sözləşdirib, Mirzə Cəlil, Cavid sözü daşlaşdırıb. Bu diyarda daş sözü bağrına basıb, söz də daşı. Uca daşla uca söz Naxçıvan möhtəşəmliyini yaradıb. Bu yurd yaranışından ulular diyarı, dahilər vətəni olub. Bu elin insanları qaya dözümündən, daş mətanətindən, torpaq həlimliyindən yoğrulub. Coşqunluğu Araz çayından, kövrəkliyi dağ bulaqlarından alıb. Bu həqiqət qədim səyyahların salnamələrində yazılıb, dünyaya çatdırılıb. Çünki qədim Naxçıvan karvan yolları üzərində qərar tutub. Və gerçəklikdir ki, Naxçıvanın dünyaya tanınmasında onun bu coğrafi mövqedə yerləşməsi mühüm rol oynayıb.

Təsadüfi deyil ki, yolları mədəniyyətin, intibahın başlanğıcı hesab edirlər. Bu da bir aforizmə çevrilib ki, mədəniyyət yoldan başlayır. Yol iqtisadiyyatın inkişafının təməlidir. Bu aspektdən yanaşdıqda bu gün Naxçıvan diyarında yol quruculuğuna göstərilən qayğı bilavasitə insanların dolanışığına, rifahının, həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə yönəldilib. Başqa sözlə desək, Naxçıvanda yol təsərrüfatının inkişafı onun hərtərəfli tərəqqisinə xidmət edir. Bu gün Naxçıvana ayaq basan hər kəs də bu həqiqəti təsdiq edir ki, yol tikintisi quruculuq tədbirlərinin tərkib hissəsidir.

Hər il olduğu kimi, cari ilin ötən dövrü ərzində də Naxçıvan Muxtar Respublikasında aqrar sahənin intensiv inkişafını təmin edən strategiya uğurla həyata keçirilir. Kənd təsərrüfatının inkişafını nəzərdə tutan dövlət proqramlarının uğurlu icrası, bu sahəyə dövlət büdcəsindən subsidiyaların ayrılması təsərrüfatçılara stimul verib. Bu, muxtar respublikada əkinçiliyə, həmçinin kənd təsərrüfatının digər sahələrinə marağın, təşəbbüskarlığın artmasına, fərdi təsərrüfatçılığın inkişafına səbəb olub.
İstixanalarda bitkilər ekstremal hava şəraitindən, xəstəlik və ziyanvericilərdən effektli mühafizə edilə bildiyinə görə müxtəlif bölgələrdə kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalında istixanalardan geniş istifadə olunur.
Muxtar respublikada Naxçıvan şəhəri, Şərur, Babək, Culfa, Kəngərli, Ordubad rayonları da daxil olmaqla, ümumilikdə, 127 min 162 kvadratmetr sahədə 20 istixana təsərrüfatı fəaliyyət göstərir.
Payız-qış mövsümünə hazırlıqla əlaqədar istixana komplekslərində 109 min 816 kvadratmetr sahədə əkin aparılıb. Bu tədbirlər mərhələli olduğu üçün əkin hazırda da davam etdirilir. Ümumiyyətlə isə cari ilin ötən dövrü ərzində muxtar respublikadakı istixanalarda 125,9 ton məhsul yetişdirilərək satışa çıxarılıb.

Əhalinin davamlı olaraq keyfiyyətli ərzaq məhsulları ilə təmin olunmasına yönəlmiş dövlət siyasəti hazırda həyata keçirilən işlərin əsas istiqamətlərindən biridir.
Naxçıvan Muxtar Respublikasında iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və kənd təsərrüfatının inkişafına yönəldilmiş mühüm dövlət proqramlarının uğurlu icrası məhz bu istiqamətdə görülmüş işlərin əsas qayəsini təşkil edir. Son statistik məlumatlara əsasən, muxtar respublika iqtisadiyyatının kənd təsərrüfatı sahəsində də müsbət dinamikanın qorunub saxlanıldığını demək olar.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsindən aldığımız məlumatda bildirilir ki, cari ilin yanvar-oktyabr aylarında muxtar respublikada 348 milyon 879 min 400 manat həcmində kənd təsərrüfatı məhsulu istehsal olunub. Qeyd olunan dövrdə muxtar respublikada istehsal olunmuş kənd təsərrüfatı məhsulunun ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisəsinə gəldikdə 6,4 faiz artım olduğunu görməkdəyik. Qeyd edək ki, belə müqayisə muxtar respublikada istehsal olunmuş ümumi daxili məhsul üzrə 0,7 faiz təşkil edir. Təhlildən göründüyü kimi, muxtar respublika iqtisadiyyatı yeni iqtisadi şəraitə çevik uyğunlaşıb, prioritet sahələrdən biri olan kənd təsərrüfatında əldə olunan artım digər sahələrlə müqayisədə yüksək səviyyəyə çatıb.
Aqrar sektorda bitkiçilik və heyvandarlıq məhsulları istehsalı, onların emalı, saxlanması və satışı davamlı olaraq diqqət tələb edən məsələlərdəndir. Muxtar respublikada daxili bazarın qorunması aqrar sahənin, o cümlədən heyvandarlığın da inkişafına şərait yaradır. Belə ki, son statistik məlumata əsasən, heyvandarlıq məhsulları istehsalında davamlı artım təmin olunub. Cari ilin yanvar-oktyabr aylarında muxtar respublika üzrə diri çəkidə 18,6 min ton ət, 75,2 min ton süd istehsal edilib ki, bu da 2015-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ət istehsalı üzrə 1,6 faiz, süd istehsalı üzrə 1,3 faiz artım deməkdir.

Xəbərlər şöbəsi

Belə rəvayət edirlər ki, bir kəndli qış ilə dostluq edirmiş. Kənd­li qışdan xahiş edir ki, sən nə vaxt gəlsən, xəbər et, mən hazırlıq görüm. Qış da kəndliyə onun xahişini yerinə yetirəcəyinə söz verir. Kənd­li bağ-bağçasında görməli olan işləri bir tərəfə atıb qışdan xəbər gözləyir. Bir gün səhər oyananda görür ki, qar yağıb. Dostuna bərk əsəbiləşir. Gedib onu tapır və deyir ki, sözünə sahib deyilsən, gəlişindən vaxtında məni xəbərdar etmədin. Qış gülə-gülə cavab verir ki, mən əhdimə sadiqəm. Və səni də vaxtında xəbərdar etmişəm. Əvvəlcə dağların zirvəsinə yağdım, fikirləşdim ki, dostum məni görür. Bir az gözlədim, dağların ətəklərinə endim. Xeyli möhlət verdim, sonra enib həyət-bağçanıza gəldim. Kişi səhv etdiyini başa düşür, dostunun haqlı olduğunu görür.
Muxtar respublikanın zəhmətkeş əhalisi, kənd sakinləri, torpaq mülkiyyətçiləri hələ yazdan qışa hazırlaşırlar. Əkir-becərir, toplayır, satır, özlərinə qış tədarükü görürlər. Bu baxımdan neçə illərdir, Naxçıvan şəhərində, rayon mərkəzlərində təşkil olunan kənd təsərrüfatı məhsullarının satış yarmarkası böyük əhəmiyyət daşıyır. Satış-yarmarkada kəndli bağında, bostanında əkib-becərdiyi məhsulu özü satmaq imkanı, alıcı isə əldən-ələ keçməyən məhsulu ucuz qiymətə almaq imkanı qazanıb.
...Ötən şənbə günü təşkil edilən yarmarkada da qaynarlıq vardı. Məhsulların çeşidi, müxtəlifliyi də payız mövsümünə uyğun idi.