Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyi tərəfindən “Elektron qaimə-fakturanın forması” və “Elektron qaimə-fakturanın tətbiqi, uçotu və istifadəsi Qaydaları” mövzularında keçirilən seminarı Naxçıvan Şəhər Vergilər İdarəsinin Vergi ödəyicilərinə xidmət şöbəsinin rəisi Süleyman Əliyev giriş sözü ilə açaraq tədbirin əhəmiyyətindən danışıb. O, Vergi Məcəlləsinə edilmiş dəyişikliklərin vergi ödəyicilərinin rahat və şəffaf fəaliyyəti üçün önəmindən bəhs edib.

Vergi ödəyicilərinin iştirak etdiyi seminarda Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyinin Vergi ödəyicilərinə xidmət şöbəsinin rəisi Zahid Qənbərov “Elektron qaimə-fakturanın forması” və “Elektron qaimə-fakturanın tətbiqi, uçotu və istifadəsi Qaydaları” mövzularında çıxış edərək bildirib ki, 2017-ci ilədək mövcud olan qanunvericiliyə əsasən sahibkarlıq subyektləri arasında mal, iş və xidmətlər üzrə əməliyyatların rəsmiləşdirilməsi zamanı qaimə-fakturaların kağız formasında tətbiqi bir çox hallarda vergidən yayınma hallarına şərait yaradırdısa, 2017-ci ildən elektron qaimə-fakturanın tətbiqi həmin əməliyyatların şəffaflaşdırılması, operativliyin təmin edilməsi, sahibkarların xərclərini təsdiq edən sənədlərə malik olmaqla gələcəkdə vergi orqanları ilə fikir ayrılıqlarının qarşısının alınması istiqamətində effektiv bir vasitə rolunu oynayır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2017-ci il 18 aprel tarixli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Elektron qaimə-fakturanın forması” və “Elektron qaimə-fakturanın tətbiqi, uçotu və istifadəsi Qaydaları”na əsasən əlavə dəyər vergisinin (ƏDV) məqsədləri üçün qeydiyyata alınmış və vergi tutulan əməliyyatların həcmi ardıcıl 12 aylıq dövrün istənilən ayında (aylarında) 200 min manatdan artıq olan ticarət və ya ictimai iaşə fəaliyyəti ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən sahibkarlıq fəaliyyəti ilə əlaqədar təqdim edilmiş mallara, görülmüş işlərə və göstərilmiş xidmətlərə görə 2017-ci il 1 aprel tarixdən, bütün digər vergi ödəyiciləri tərəfindən 2018-ci il 1 yanvar tarixdən malların (işlərin, xidmətlərin) alıcısı olan hüquqi şəxslərə və fərdi sahibkarlara (malların, işlərin, xidmətlərin sifarişçisinə) elektron qaimə-faktura təqdim edilməlidir.

Muxtar respublikada aqrar sahənin inkişaf etdirilməsi, ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması və kənd təsərrüfatı məhsullarının keyfiyyətinin yüksəldilməsi məsələləri daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Bu istiqamətdə əsas hədəflərdən biri də ailə təsərrüfatlarının inkişaf etdirilməsindən ibarətdir.

Təsadüfi deyil ki, beşinci çağırış Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin beşinci sessiyasında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri muxtar respublikanın sosial-iqtisadi inkişafı haqqındakı nitqində çox mühüm bir məqama toxunub. Ali Məclisin Sədri bildirib ki, “Yeni müəssisələr yaradılarkən muxtar respublikanın bütün rayonları üzrə əmək və xammal ehtiyatları, təsərrüfatçılıq ənənələri nəzərə alınmalıdır. Ailə təsərrüfatlarının yaradılması və inkişafı yeni istehsal müəssisəsi yaratmadan məşğulluq problemini həll edir, əhali gəlirlərinin həcminin artmasına müsbət təsir göstərir. Ona görə də ailə təsərrüfatlarının yaradılmasına üstünlük verilməlidir”.

Yeni iqtisadi şəraitdə yerli ehtiyatların fəal olaraq iqtisadi dövriyyəyə cəlb olunması və bu yolla əhali məşğulluğunun təmin edilməsi regional inkişafın əsas prioritetlərindən sayılır. Bu baxımdan ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun inkişafına göstərilən diqqət və bununla bağlı görülən işlər arasında Naxçıvan Muxtar Respublikasının öz xüsusi çəkisi vardır. Belə ki, son illər özəl sektorda həyata keçirilən layihələr iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi istiqamətində qarşıya qoyulmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsində mühüm rol oynayıb. Bazar rəqabəti şərtlərində sahibkarlara dəstək verilməsi, işgüzar fəallığın artırılması məqsədilə vahid konfederasiya ətrafında onların könüllü ittifaqının yaradılması qarşıya qoyulmuş məqsədlər baxımından əhəmiyyətli olub. 2006-cı ildən bəri fəaliyyət göstərən Naxçıvan Muxtar Respublikası Sahibkarlar Konfederasiyası bu istiqamətdə çalışaraq sahibkarların uğurlu biznes fəaliyyətinə öz dəstəyini göstərir. 

Hazırda Naxçıvan Muxtar Respublikası Sahibkarlar Konfederasiyasının 36 üzvü vardır. Həmsöhbət olduğumuz konfederasiya sədri Vüqar Abbasov bu barədə danışaraq bildirdi ki, belə bir təşkilatda könüllülük əsasında birləşən sahibkarlarımızın məqsədi, şübhəsiz, Naxçıvan Muxtar Respublikasının hazırkı dövründə regionun sosial-iqtisadi inkişafına daha da yaxından töhfə vermək, daxili bazarda məhsul bolluğu yaratmaq, daha keyfiyyətli xidmətlər təşkil etməkdir. Sahibkarlıq fəaliyyətinə başlamaq istəyən iş adamlarına düzgün istiqamət verməyi özünün əsas vəzifələrindən biri hesab edən Naxçıvan Muxtar Respublikası Sahibkarlar Konfederasiyası bu baxımdan sahibkarların hüquqlarını qorumağa, dövlət orqanları və beynəlxalq təşkilatlarla sıx əməkdaşlıq edərək, yaradılmış şəraitdən maksimum istifadə olunmasına köməklik göstərməyə çalışır. Bunun üçün hazırda muxtar respublikamızda hər cür münbit şərait və əlverişli biznes mühiti vardır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsi tərəfindən aprel ayında nəzərdə tutulan tədbirlər vaxtında yerinə yetirilmişdir.
Suvarma mövsümünü mütəşəkkil keçirmək məqsədilə sututarlarına suvarma suyunun doldurulması davam etdirilmişdir.
Hazırda su anbarlarında 260 milyon kubmetrdən artıq su ehtiyatı vardır. Bu dövrdə 9 kilometr magistral kanal, 45 kilometr ara arxlar, 3 kilometr kollektor lildən təmizlənmiş, 2 kilometr yeni suvarma boru xətti çəkilmiş, 7 kilometr suvarma boru xətti və 10 kilometr içməli su xətti təmir edilmişdir.
Yaşayış məntəqələrini və əkin sahələrini sel sularının zərərli təsirindən qorumaq məqsədilə Naxçıvançayda, Cəhriçayda, Arpaçayda və Qahab selovunda 4 kilometrə yaxın istiqamətləndirici bənd tikilmişdir.
“Su Təchizatı və Kanalizasiya İnvestisiya Proqramı” layihəsi çərçivəsində Naxçıvan şəhərində çirkab sutəmizləyici qurğunun tikintisi davam edir. Layihəyə uyğun olaraq Şərur şəhərində 4198 metr su xətti çəkilmiş, 30 ev birləşməsi aparılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət
Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinin mətbuat xidməti

Şərur rayonunun Yengicə kəndi qədimdən özünəməxsus meyvəçilik ənənələri ilə məşhurdur. Bu kəndin əriyi, alması, alçası dadı-tamı, ətri və gözəl rəngi ilə digər yerlərdə yetişdirilən eyniadlı meyvələrdən əsaslı şəkildə seçilir. Xüsusilə Yengicə armudu xəstələrə dərmandır. Kənddəki həyətlərin, demək olar ki, hamısında olan yaşlı cəviz ağaclarından hər il xeyli məhsul dərilir. Aqrar islahatlar zamanı torpağın öz sahibinə qaytarılmasından sonra bu kənddə də geniş ərazilərdə meyvə bağları salmağa maraq xeyli artıb.
Kənddə yaşayan fotoqraf Cabbar Seyidovun həyətində müxtəlif meyvə ağacları, üzüm tənəkləri, rəngarəng gül-çiçəklər vardır. Ötən ilin payızında o, oğlu Babəklə birlikdə fındıq bağı salmağı planlaşdırıb. Bunun üçün ilkin olaraq Çomaxtur kəndi ilə Yengicə arasındakı “Suaparan” adlanan sahədə bir hektar münasib yer seçib, üzvi və mineral gübrələrlə zənginləşdirdikdən sonra şumladıblar. Qarşıya qoyulan məqsədə nail olmaq üçün dövlət kreditindən də istifadə ediblər.

Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Baş Assambleyasının 2006-cı il 26 mart tarixli qətnaməsinə əsasən, hər il mayın 17-si “Telekommunikasiya və İnformasiya Cəmiyyəti Günü” kimi qeyd olunur.
İnformasiya cəmiyyəti anlayışı ictimai həyatın bütün sahələrində, cəmiyyətin və şəxsiyyətin həyat fəaliyyətində informasiyanın rolunun durmadan artırılmasını nəzərdə tutur. İnformasiya cəmiyyətində əhalinin böyük hissəsi müasir informasiya texnologiyalarından istifadə etməklə informasiyanın, ən əsası isə onun bir forması olan biliyin istehsalı, saxlanması, emalı və ötürülməsi ilə məşğul olur.
Azərbaycanda informasiya cəmiyyətinin qurulması dövlət siyasətinin əsas istiqamətlərindəndir. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev 2003-cü ildə ölkəmizdə “Azərbaycan Respublikasının inkişafı naminə informasiya və kommunikasiya texnologiyaları üzrə Milli Strategiya (2003-2012-ci illər)”nı təsdiq etmişdir. Milli strategiyanın qəbulundan sonra ölkəmizdə bu sahədə kompleks tədbirlər həyata keçirilmiş, informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının həyatın bütün sahələrində tətbiqinə başlanmış, bu sahənin inkişafı yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur. İnformasiya texnologiyalarının inkişafına mühüm əhəmiyyət verən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəmizdə bu sahədə məqsədyönlü tədbirlər görülür. Son illər bu sahənin inkişafı məqsədilə qəbul edilən dövlət proqramları, həyata keçirilən islahatlar nəticəsində ölkəmizin ümumdünya elektron məkanına inteqrasiyası, elektron hökumətin yaradılması, informasiya təhlükəsizliyi və digər məsələlərin həlli istiqamətində mühüm addımlar atılmış, Azərbaycanın dünya kosmik məkanına inteqrasiyası təmin edilmişdir.

Real sektorun inkişaf etdirilməsi məqsədilə maliyyələşdirmə mexanizmini uğurla həyata keçirən muxtar respublikanın bank sektoru təklif olunan kreditlərə ən aşağı faiz dərəcəsini tətbiq etməklə ölkənin digər regionlarını geridə qoymuşdur.
Belə ki, bu ilin ötən dövrü ərzində muxtar respublikada fəaliyyət göstərən banklar tərəfindən verilmiş kreditlər üzrə orta illik faiz dərəcəsi 9 faiz təşkil etmişdir. Bu göstərici Bakı şəhəri də daxil olmaqla, ölkənin digər regionlarında verilmiş kreditlər üzrə tətbiq olunan ən aşağı faiz dərəcəsidir. Belə ki, Aran iqtisadi rayonunda bu göstərici 22,2 faiz, Dağlıq Şirvan iqtisadi rayonunda 21,8 faiz, Şəki-Zaqatala iqtisadi rayonunda 21,6 faiz, Lənkəran iqtisadi rayonunda 21,5 faiz, Quba-Xaçmaz iqtisadi rayonunda 19,2 faiz, Gəncə-Qazax iqtisadi rayonunda 19,1 faiz, Yuxarı Qarabağ iqtisadi rayonunda 17,4 faiz, Abşeron iqtisadi rayonunda 15,9 faiz, Bakı şəhərində 9,1 faiz təşkil etmişdir. Ölkə üzrə kreditlərin orta faiz dərəcəsi isə 2017-ci ilin 1 aprel tarixinə 10,6 faiz olmuşdur.

Azərbaycan Respublikasının Maliyyə Bazarlarına
Nəzarət Palatasının Naxçıvan Muxtar Respublikası üzrə İdarəsi

 Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin müəyyən etdiyi inkişaf strategiyasına uyğun olaraq ölkəmizdə müasir iqtisadiyyatın qurulması və sosial sahənin inkişafı istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir.

İqtisadi və sosial sahələrin kompleks şəkildə inkişafı məqsədilə ölkə Prezidenti tərəfindən təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı (2004-2008-ci illər)”, “2009-2013-cü illərdə Azərbaycan Respublikası regionlarının sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” və “Azərbaycan Respublikası regionlarının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” yeni iş yerlərinin və müəssisələrin yaradılmasını, kommunal, xidmət və sosial infrastruktur təminatının həcminin və keyfiyyətinin yüksəldilməsini, sahibkarlıq mühitinin daha da yaxşılaşdırılmasını təmin etmişdir. Müvafiq dövlət proqramlarının muxtar respublikada icrasını təmin etmək məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri tərəfindən “Naxçıvan Muxtar Respublikasının Regional İnkişaf Proqramı (2005-2008-ci illər)”, “Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” və “Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” təsdiq edilmişdir.

Qədim Naxçıvanımızın 5 minillik tarixində 20 illik zaman məsafəsi o qədər də böyük rəqəm deyil. Amma ötən bu müddətdə görülən işlərin həcmi çox böyükdür. Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərini xatırlayanda bunu daha aydın şəkildə görmək olar. Həmin vaxtlar blokada şəraitində olan Naxçıvanımız özünün ağır günlərini yaşayırdı. Bir tərəfdən məkrli ermənilərin torpaqlarımıza olan hücumları, digər tərəfdən də əhalinin üzləşdiyi çətinlik və problemlər həyat səviyyəsinə təsir edirdi. Qaz, elektrik enerjisi, ərzaq sarıdan xeyli çətinliklər var idi. Məhz əhalinin belə bir çətin günündə dahi şəxsiyyət Heydər Əliyev Moskvadan doğma Vətəninə qayıtdı. Onun 1990-1993-cü illərdə Naxçıvanda yaşaması, Ali Məclisin Sədri kimi fəaliyyəti qədim diyarı təhlükələrdən xilas etdi.

Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində mənfur qonşularımızın hücumuna məruz qalan, ancaq düşmən qarşısında məğrur dayanan bölgələrimizdən biri də Sədərək rayonu idi. Həmin dövrdə torpağına, Vətəninə qəlbən bağlı olan ulu öndərin apardığı qətiyyətli mübarizə, ən çətin məqamlarda belə, xalqla birlikdə olması muxtar respublika əhalisinin sabaha olan ümidlərini artırdı. Dahi şəxsiyyətin bir neçə dəfə Sədərəyə gəlməsi insanları ruhlandırdı. Cəbhədə şəhidlər verilməsinə baxmayaraq, insanlar sabaha olan inamlarını itirmədilər.

Müasir dövrdə yaşıllıqların artırılması yönündə atılan hər bir addım bizə sağlam mühitdə yaşamağa və təbiətin saysız-hesabsız nemətlərindən hərtərəfli istifadə etməyə şərait yaradır. Naxçıvan Muxtar Respublikasında həyata keçirilən kompleks quruculuq tədbirlərinin əsas istiqamətlərindən biri də ətraf mühitin qorunması, ekoloji problemlərin həll edilməsi və əlverişli ekoloji mühitin yaradılmasından ibarətdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyindən aldığımız məlumata görə, 2017-ci ilin yaz və payız əkini mövsümündə muxtar respublika ərazisində, ümumilikdə, 520 hektar sahədə meşəsalma, meşəbərpa və yeni meyvə bağlarının salınması planlaşdırılır.
Cari ilin yaz əkini mövsümündə muxtar respublika ərazisində 225 hektar sahədə yeni meyvə bağları salınıb, meşəsalma və meşəbərpa tədbirləri həyata keçirilib. Aparılan yaşıllaşdırma tədbirlərində 200 min ədəddən çox meşə, meyvə tingləri, həmişəyaşıl ağac, bəzək və gül kolları əkilib. Tingə olan tələbatın yerli sortlarla təmin edilməsi üçün 450 min ədəddən çox əkinəyararlı standart ting yetişdirilib. Xüsusilə üzümçülüyün və tutçuluğun inkişaf etdirilməsi, yerli meyvə tinglərinin yetişdirilməsi sahəsində mühüm işlər görülüb, 100 min ədəddən artıq tut və üzüm tingləri yetişdirilib. Hazırda dibçəkdə yetişdirilmiş tinglər vasitəsilə əkinbərpa və aqrotexniki qulluq işləri davam etdirilir.

 Səbuhi HƏSƏNOV

Naxçıvan şəhər sakinləri ­Orxan Babayev ilə Şəbnəm Abdullayevanın ailəsində mayın 4-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının 450 mininci sakini – Babayev Fərhad Orxan oğlu anadan olmuşdur.
Mayın 10-da – ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 94-cü ildönümündə Doğum Mərkəzində bu münasibətlə tədbir keçirilib.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin sədri Kamal Cəfərov körpənin anası Şəbnəm Abdullayevaya övladının Naxçıvan Muxtar Respublikasının 450 mininci sakini olması ilə bağlı arayış təqdim edib.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının səhiyyə naziri Niyazi Novruzov uşağın sağlamlığı haqqında məlumat verərək deyib ki, 3 kiloqram 800 qram çəkidə doğulan uşaq tam sağlam şəkildə dünyaya gəlib və inkişaf prosesi normal qaydada gedir.

Son illərdə muxtar respublikamızda sahibkarlara göstərilən dövlət qayğısı torpaq mülkiyyətçilərini xeyli ruhlandırıb, bunun da nəticəsində məhsuldarlıq yüksəlib, daxili bazarın yerli kənd təsərrüfatı məhsullarına olan tələbatının ödənilməsi istiqamətində bir sıra nailiyyətlər əldə edilib. Bu gün bir çox sahibkarlarımız daha çox gəlir gətirən sahələr üzrə araşdırmalar aparmaqda, bu işdə muxtar respublikanın əlaqədar qurumları ilə koordinasiyalı işlər görməkdədirlər. Bütün bu tədbirlərin əsas hədəflərindən biri ixracatın həcmini artırmaq, bu yolla muxtar respublikaya valyuta axınını gücləndirməkdir.
Qeyd edək ki, bu gün dünyada yaxşı gəlir gətirən sahələrdən biri də ətriyyat və dərman sənayesi üçün xammal ixracına üstünlük verilməsidir. Dünyanın bir çox ölkələri var ki, məhz bu sahədə ixtisaslaşmış təsərrüfatlar vasitəsilə öz büdcələrini formalaşdırırlar.
...Bir çoxlarınız yəqin ki, bağlarda-bağçalarda xoş rayihəli, görünüşü gözoxşayan qızılgüllərlə qarşılaşmısınız. Ancaq qızılgülün yaxşı gəlir mənbəyi ola biləcəyi haqda o qədər də məlumatlı deyilsiniz. Bəli, bu güldən təkcə mürəbbə, gülab, gülqənd və digər məhsullar hazırlanmır, həm də çox yaxşı qazanc əldə edilir. Gəlin bunu birlikdə araşdıraq.

Ordubad rayonunda aqrar sahənin inkişafına hərtərəfli şərait yaradılıb

Dünənə qısa ekskurs,bu günün reallıqları

Qədim diyarımızın dünənini görən hər bir naxçıvanlı o dövrü, daha dəqiq desək, ötən əsrin sonlarında baş verən hadisələri, həmin hadisələrin insanlara vurduğu zərbələri yaxşı xatırlayır. Anarxiyanın, özbaşınalığın tüğyan etdiyi, insanların bu gündən sabaha ümidlərinin tükəndiyi bir zamanda həyat sanki donmuşdu. İstehsal müəssisələrinin, müxtəlif xidmət sahələrinin fəaliyyəti dayanmış, məhsuldar və bərəkətli torpaqlar sanki sahibsiz qalmışdı...
Bu gün həmin torpaqlarımızdan səmərəli istifadə olunması üçün hərtərəfli şərait yaradılıb. Aqrar sahənin inkişaf etdirilməsi sənayenin də inkişafına stimul olub. Sənaye məhsullarının istehsalında yerli xammaldan istifadə edilməsi də bu gün bir sıra çətinliklərə son qoyub. Bütün bunlar əhalinin məşğulluğunu təmin edib.
Tarixən aqrar bölgə kimi tanınan muxtar respublikada bu sahədə qazanılan uğurlar əhalinin ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsi ilə nəticələnib. Bununla bağlı qəbul edilən, icrası uğurla başa çatan və ya davam etdirilən dövlət proqramları muxtar respublikada insan amilinə, onun layiq olduğu səviyyədə yaşamasına xidmət edən dövlət sənədləri kimi əhali tərəfindən yüksək dəyərləndirilir. Bir sözlə, bu gün hər bir naxçıvanlı öz həyatında hərtərəfli dövlət qayğısını görür, bundan ruhlanır, muxtar respublikanın, nəticə etibarilə, ölkəmizin iqtisadi qüdrətinin artmasına öz töhfələrini verir.

“Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”na əsasən, alternativ və bərpa olunan enerji mənbələrinin yaradılması istiqamətində müvafiq tədbirlər həyata keçirilir. 

Əlverişli coğrafi mövqe və iqlim şəraiti muxtar respublikada ekoloji cəhətdən təmiz, tükənməyən alternativ enerji mənbələrindən istifadəyə geniş imkan yaratdığından son illər bu diyarda iqtisadi cəhətdən daha səmərəli olan elektrik stansiyaları tikilir. Bu sahədə görülən işlərin davamı kimi, 2015-ci il dekabrın 1-də Babək rayonunun Xal-xal kəndi yaxınlığında 20 meqavat gücündə Naxçıvan Günəş Elektrik Stansiyası istifadəyə verilib. Burada işlər Belçika Krallığının “Soltech” şirkəti tərəfindən görülüb. Stansiyada 78 min 684 ədəd ən müasir “şüşə-şüşə” tipli günəş panelləri, onlar üçün dayaqlar və 11 elektrik yarımstansiyası quraşdırılıb. Cari ildə isə stansiyada əlavə 8 minə yaxın günəş paneli quraşdırılacaq.

 İqtisadi baxımdan çox sərfəli sayılan arıçılıq gəlirli, qida və müalicəvi əhəmiyyəti baxımından çox faydalı təsərrüfat sahəsidir. Kənd təsərrüfatının başqa istiqamətləri ilə müqayisədə, bu sahəyə daha az xərc çəkməklə qısa müddət ərzində məhsul əldə etmək mümkündür.

Muxtar respublikada arıçılıq təsərrüfatlarının inkişafı, arıçılıq məhsullarının istehsalının artımı və ixrac potensialının gücləndirilməsi istiqamətində ardıcıl işlər görülür. Arıçılığın inkişaf etdirilməsi məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2016-cı il 18 noyabr tarixli Sərəncamı ilə “2017-2022-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında arıçılığın inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” təsdiq edilib. Proqramda qarşıya qoyulmuş tapşırıqların icrası istiqamətində bir sıra tədbirlər həyata keçirilib.
Muxtar respublikada bu sahə ilə məşğul olan sahibkarlara verilən güzəştli kreditlər arıçılıq məhsullarının ixracına əlverişli şərait yaradır. Son illər ərzində Sahibkarlığa Kömək Fondu tərəfindən arıçılıqla məşğul olan 102 sahibkarlıq subyektinə 727 min manat həcmində kreditlər verilib, balın emalı və qablaşdırılması ilə məşğul olan 5 istehsal müəssisəsi yaradılıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında aparılan genişmiqyaslı quruculuq işləri zamanı yol tikintisinə xüsusi diqqət yetirilir. Son illər muxtar respublikada müasir standartlara uyğun avtomobil yolları salınıb, mövcud yol-nəqliyyat kompleksi təkmilləşdirilib, yeni körpülər tikilib. Yol-nəqliyyat infrastrukturunun gücləndirilməsi sahəsində reallaşdırılan layihələrin əsas məqsədi muxtar respublikanın sosial-iqtisadi inkişafını təmin etməkdir. Bu həm də dövlətin vətəndaşlara göstərdiyi qayğının təzahürüdür.
Muxtar respublikada magistral avtomobil yolları ilə yanaşı, kənd yollarının yenidən qurulması da diqqət mərkəzindədir. Hazırda Babək rayonunun Şıxmahmud və Xəlilli kənd­lərini Naxçıvan şəhərinə birləşdirən yolda yenidənqurma işlərinə başlanılıb. 10 kilometrə yaxın olan yolun hərəkət hissəsi genişləndirilir, çınqıl örtük verilir.
Yeni çəkilən yolun eni 7 metr olacaq. Möhkəmləndirmə işlərindən sonra yola asfalt örtük veriləcək, suötürücü borular qoyulacaq.
Şıxmahmud və Xəlilli kəndlərinin suvarma suyu ilə təminatını yaxşılaşdırmaq üçün də müvafiq tədbirlər görülüb. Əhalinin rahatlığına xidmət edən bu tədbirlərin davamı olaraq cari ildə Uzunoba Su Anbarından çəkilən su kanalı əsaslı təmir olunur.

Xəbərlər şöbəsi

Əhalinin davamlı olaraq keyfiyyətli ərzaq məhsulları ilə təmin olunmasına yönəlmiş dövlət siyasəti muxtar respublikamızda kənd təsərrüfatının inkişafına təkan verən mühüm amillərdəndir. Muxtar respublikamızda iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək məqsədilə qəbul edilmiş mühüm dövlət proqramlarının uğurlu icrası da məhz bu istiqamətdə görülmüş işlərin əsas məzmununu təşkil edir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsindən aldığımız məlumatda qeyd olunur ki, cari ilin yanvar-mart aylarında muxtar respublikada 26 milyon 400 min 400 manat həcmində kənd təsərrüfatı məhsulu istehsal olunub ki, bu da bir il öncəyə nisbətən 3,3 faiz çoxdur.
Aqrar sektorda heyvandarlıq məhsulları istehsalı, onların emalı, saxlanması və satışı davamlı olaraq diqqət tələb edən məsələlərdəndir. Muxtar respublikada daxili bazarın qorunması bu sahənin inkişafına da şərait yaradır. Belə ki, 2017-ci ilin yanvar-mart aylarında muxtar respublikada diri çəkidə 5880,7 ton ət, 12248,7 ton süd istehsal olunub ki, bu da 2016-cı ilin yanvar-mart ayları ilə müqayisədə müvafiq olaraq 3,5 və 1,6 faiz çoxdur. Cari ilin ilk rübü ərzində muxtar respublikada 4 heyvandarlıq təsərrüfatının yaradılması davam etdirilib. Bu sahənin inkişaf etdirilməsi məqsədilə bank və kredit təşkilatları tərəfindən 455 min 300 manat həcmində kredit verilib. Bu dövr ərzində kənd təsərrüfatı sahəsi ilə məşğul olan təsərrüfat subyektlərinə, ümumilikdə, 719 min 100 manat məbləğində kreditlərin verilməsi təmin olunub.

Kənd təsərrüfatı ərzaq təhlükəsizliyinin əsasını təşkil etdiyinə görə hər bir ölkə üçün iqtisadi, sosial əhəmiyyət kəsb edir və prioritet sahə hesab olunur. Ulu öndər Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi aqrar siyasətin bu gün uğurla davam etdirilməsi nəticəsində kənd təsərrüfatının ölkə iqtisadiyyatındakı rolu daha da artıb. Qəbul edilən dövlət proqramlarının icrası istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər, nəticə etibarilə, məhsul bolluğuna zəmin yaradıb, təsərrüfatın müxtəlif sahələr üzrə fəaliyyətini şaxələndirib. Yeni emal müəssisələrinin yaradılması fermerləri təsərrüfat sahələrini genişləndirməyə sövq etməklə yanaşı, yerlərdə əhalinin məşğulluq probleminin həllinə də müsbət təsir göstərib. Əhalinin 70 faizinin kənd yerlərində yaşaması da bu sahənin muxtar respublika iqtisadiyyatı üçün necə böyük önəm daşıdığını aydın göstərir.

Muxtar respublikada aqrar sahənin inkişafı istiqamətində aparılan islahatlar kənd təsərrüfatının bitkiçi­lik və heyvandarlıq, eləcə də emal sənayesinin inkişafına səbəb olub. Fermerlərə yanacağa, motor yağına, gübrəyə çəkilən xərclərin 50 faizinin dövlət tərəfindən ödənilməsi, taxıl əkinlərinə görə subsidiyaların verilməsi əkinçiliyin inkişafında yeni istiqamətlər açıb, əkin sahələri və məhsuldarlıq ilbəil artıb. Meliorasiya-irriqasiya sistemlərinin yeniləşdirilməsi torpaq sahələrində su təminatının yaxşılaşdırılmasına, yeni torpaq sahələrinin əkin dövriyyəsinə qatılmasına imkan verib.

Babək rayonunun Payız kəndində kompleks quruculuq işləri görülür. Hazırda kənddə tam orta məktəbin binası əsaslı yenidən qurulur, kənd və xidmət mərkəzləri, su dəyirmanı tikilir, digər abadlıq işləri aparılır.
Hazırda Payız kənd tam orta məktəbinin binası əsaslı şəkildə yenidən qurulur. Məktəbdə 117 şagird təhsil alır. Lakin kəndin gələcək inkişaf perspektivi nəzərə alınaraq məktəb 234 şagird yerlik tikilir. Burada 13 sinif otağı, müxtəlif laboratoriyalar, kompüter otağı, elektron lövhəli siniflər, şahmat sinfi, hərbi kabinə, kitabxana, idman zalı yaradılacaq.
Bu yaşayış məntəqəsində 2 mərtəbəli kənd mərkəzi də inşa olunur. Kəndi iki yerə ayıran Cəhriçayın üzərindəki körpü təmir olunur, çayın kənarlarında istinad divarları tikilir və sahil­bərkitmə işləri aparılır. Kəndarası yol da əsaslı təmir edilir, yol kənarlarına suaxıdıcı kanallar çəkilir. Bununla yanaşı, dağlardan gələn sel sularının qarşısını almaq məqsədilə də kanallar tikilir.
Vaxtilə kənddə mövcud olmuş, sonralar isə sıradan çıxmış su dəyirmanının yerində yeni dəyirman tikilir.

Xəbərlər şöbəsi

Ötən şənbə günü Naxçıvan şəhərindəki Mərkəzi bazarda qələbəlik var idi. Burada təşkil olunmuş yarmarkaya gələnlərin ardı-arası kəsilmirdi. Hiss olunurdu ki, onlar neçə illərdir, mütəmadi olaraq keçirilən belə tədbirlərdən xeyli razıdırlar. Bunu yarmarkaya üz tutan insanların çöhrələrindən də duymaq çətin deyildi. Çünki keyfiyyəti ilə seçilən yerli məhsulları buradan  ucuz qiymətə ala bilirlər. Budəfəki yarmarkada yerli tərəvəz məhsulları ilə yanaşı, qida kimi istifadə olunan yabanı bitkilər də çoxluq təşkil edirdi.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2016-cı il 8 fevral tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Pro­qramı”ndan irəli gələn vəzifələr muxtar respublikamızda uğurla icra olunur. Bunun nəticələrini Mərkəzi bazarda keçirilən yarmarkada da görmək mümkün idi. Bazarda belə məhsulların bolluğu deməyə əsas verirdi ki, adıçəkilən proqram muxtar respublikada ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasına öz töhfələrini verir.

Ekoloji problemlər müxtəlif ekoloji amillərin təsiri ilə təbiətin strukturunun və funksiyasının dəyişməsi nəticəsində yaranan problemlərdir. Məlumdur ki, texnologiya inkişaf etdikcə, təbiətdə ekoloji tarazlıq pozulmağa doğru gedir. Elmi-texniki inqilab əsri hesab edilən XX əsrdən başlayaraq qazanxana və sənaye müəssisələrindən, hərəkət zamanı milyonlarla avtomobillərdən xaric olunan zəhərli qazlar, müxtəlif layihələr üçün yaşıl bitki örtüyü sahələrinin məhv edilməsi və digər amillər təbiətin tarazlığını pozaraq anormal hava şəraitinin yaranmasına səbəb olub və bu proses indi də davam edir.

Okeanlarda və müxtəlif su mənbələrində buxarlanan su, ildən-ilə həcmi kiçilən yaşıllıqlarda fotosintez prosesi oksigen ehtiyatını müəyyən qədər tənzimləsə də, bu, yetərli deyil. İki yüz il bundan əvvəl insanlar məişət tullantılarının nə olduğunu bilmirdilər, indi isə bu cür tullantılar ekoloji problemlərin sıralamasında ilk yerlərdən birini tutur. Başqa bir misal. Orta əsrlərdə dünyada baş verən müharibə və toqquşmalar say baxımından indikindən dəfələrlə çox idi, lakin indiki müharibələrlə müqayisədə ekologiyaya təsiri, demək olar ki, yox dərəcəsində idi. Belə misalların sayını dəfələrlə artırmaq olar. Söhbət ondan gedir ki, hər ötən il bəşəriyyət ekoloji problemlərlə daha çox qarşılaşır. Bu problemlərin həlli yollarından çox danışılsa da, əməli iş görənlərin sayı bundan qat-qat azdır. Ekoloq alimlərin bildirdiyinə görə, hər ölkə özünün ekoloji təhlükəsizliyini özü təmin edərsə, o zaman mövcud problemlərdən də müəyyən qədər xilas olmaq mümkündür.

Naxçıvan Muxtar Respublikası bu gün özünün inkişaf dövrünü yaşayır. İqtisadi və sosial sahələrdə qazanılmış uğurlar makroiqtisadi göstəricilərin müsbət dinamikasını təmin etmiş, əhalinin yaşayış səviyyəsi əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşmışdır. Muxtar respublikanın kompleks inkişafının təmin olunmasında “Naxçıvan Muxtar Respublikasının Regional İnkişaf Proqramı (2005-2008-ci illər)”, Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2009-2013 və 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı dövlət proqramlarının icrası mühüm əhəmiyyətə malik olmuş, sənaye, kənd təsərrüfatı, xidmət müəssisələrinin yaradılması, məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsi, əhalinin təhsil, səhiyyə və digər sosial təminatlarının daha da yaxşılaşdırılması təmin edilmiş, yeni istehsal və xidmət sahələri, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət müəssisələri, müasir avtomobil yolları və digər infrastruktur obyektləri istifadəyə verilmişdir. 

Azərbaycan dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra ölkəmizdə xidmətlər bazarı formalaşmağa başlayıb. Əsasən, ticarət, nəqliyyat, rabitə, bank, turizm və sair kimi sahələri özündə birləşdirən bu sektor son onilliklərdə böyük bir inkişaf yolu keçərək iqtisadiyyatda mühüm rola malik olub. Xidmət sektorunun iqtisadiyyatda rolunun artmasının iki əsas səbəbi var. Birincisi, insanların gəlirlərinin çoxalması xidmətlərə xərclənən pulların da artmasına imkan verir. Bu cəhət xidmət sektorunun inkişafını şərtləndirir. İkinci səbəb isə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının dayanmadan inkişafıdır ki, bu da həmin sektorun imkanlarını genişləndirir. Beləliklə, bu iki səbəb xidmət sektorunun iqtisadiyyatda dəyərini durmadan artırır. Maraqlı məqamlardan biri də odur ki, sadalanan səbəblərlə əlaqədar olaraq XX əsrin ikinci yarısından etibarən inkişaf etmiş ölkələrdə xidmət sektoru istehsal sektorunu geridə qoymağa başlayıb. 1980-ci illərdən etibarən isə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə baş verən struktur dəyişikliyi xidmət sektorunun həm ümumi iqtisadiyyatda payının, həm də bazar həcminin sürətlə artmasına şərait yaradıb. Hazır­da dünyanın əksər ölkəsində ümumi daxili məhsulun formalaşmasında xidmət sektoru daha böyük paya sahibdir.

Hər il olduğu kimi, cari ildə də muxtar respublikamızın paytaxtı Naxçıvan şəhərindəki təmirə ehtiyacı olan ictimai yaşayış binalarında aparılan quruculuq işləri davam etdirilir. Görülən işlər nəticəsində həmin binalar yeni görkəm alır.

“İstiqlal” küçəsi Naxçıvan şəhərindəki mərkəzi ünvanlardan biridir. Son bir neçə ildə bu küçədə yerləşən yaşayış binaları əsaslı şəkildə yenidən qurulur, mənzillərin sahələri genişləndirilir, bu binalarda yaşayan sakinlərin mənzil-məişət şəraiti xeyli yaxşılaşdırılır. Ötən dövrdə bu küçədə yerləşən 111 nömrəli yaşayış binası “Dizayn” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin inşaatçıları tərəfindən yenidən qurulub. İlkin mərhələdə binanın qəzalı vəziyyətdə olan eyvanları və sakinlər tərəfindən artırılan hissələr sökülüb, sonrakı mərhələdə bina beton sütunlarla möhkəmləndirilib, dam örtüyü, pəncərələr dəyişdirilib. Binanın eni 3 metrlik məsafədə artırılıb ki, bu da sakinlərin mənzil sahəsinin genişlənməsinə şərait yaradıb. Artıq bütün işlərin yekunlaşdırıldığı binada su-kanalizasiya, qaz və elektrik xətləri tamamilə yenilənib, dam örtüyü və pəncərələr dəyişdirilib. Binanın fasadı muxtar respublikada istehsal olunan yerli daş üzlük plitələrlə üzlənib, müasir memarlıq elementləri ilə zənginləşdirilib.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin sədrliyi ilə aprelin 17-də Yevlaxda qeyri-neft ixracatçılarının respublika müşavirəsində dövlətimizin başçısı vurğulayıb ki, son illər ərzində Azərbaycanda ciddi islahatlar aparılıb, regionların sosial-iqtisadi inkişafı dövlət pro­qramları qəbul edilib, sahibkarlara dövlət tərəfindən böyük dəstək göstərilib və göstərilir. Beləliklə, biz qeyri-neft ixracının artırılmasına nail ola bilmişik.

Azərbaycan dövlətinin iqtisadi inkişaf siyasəti Naxçıvan Muxtar Respublikasında da uğurla reallaşdırılır. Sürətli sosial-iqtisadi yüksəliş fonunda muxtar respublikada əhalinin artan tələbatına uyğun olaraq bütün sahələrdə dinamik inkişafın ardıcıl xarakter alması üçün məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir.
Ölkəmizdə olduğu kimi, qədim diyarda da regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair 2004-2008-ci və 2009-2013-cü illəri əhatə edən iki Dövlət Proqramı yerinə yetirilib. Hazırda isə 2014-2018-ci illəri əhatə edən sayca üçüncü Dövlət Proqramı uğurla icra olunur. Ötən illər ərzində muxtar respublikanın inkişafını təmin etmək məqsədilə icrası uğurla başa çatan dövlət proqramları və hazırda icrası davam etdirilən “Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı”, həmçinin “2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” ümumi inkişafa təkan verib, yeni istehsal və xidmət sahələri fəaliyyətə başlayıb.

“Azərbaycanın incisi” adlandırılan Ordubad  haqqında indiyədək çox deyilib, çox yazılıb. Zəngəzur dağlarının ətəyində yerləşən bu qədim yurd təkcə Qafqazın deyil, bütövlükdə, Şərqin və Avrasiyanın köksündə özünə əbədi yuva qurmuş füsunkar Azərbaycan rayonudur. Son illər muxtar respublikada həyata keçirilən genişmiqyaslı ­tikinti-quruculuq tədbirləri Ordubadın da ucqar dağ və sərhəd kənd­lərini müasir yaşayış məntəqələrinə çevirib.

Bağlar diyarında aparılan quruculuq tədbirlərinin miqyası hər il daha da artır. Hərtərəfli dövlət qayğısı ilə əhatə olunan rayonda bu gün elə bir yaşayış məntəqəsi tapmaq olmaz ki, orada quruculuq işləri görülməsin. Ucqar dağ kənd­ləri olan Xurs, Nürgüt, Nəsirvaz, Bist, Gilançay, Baş Dizə, Biləv, Behrud, Parağa, Çənnəb, Gənzə, Kotam və digər yaşayış məntəqələrində son illər həyata keçirilən quruculuq tədbirləri nəticəsində müasir binalar inşa olunub, əhalinin yaşayış şəraiti yaxşılaşdırılıb. Onu da qeyd edək ki, rayonun relyefi mürəkkəb olduğundan ucqar dağ kəndlərində quruculuq işləri aparılarkən bir sıra çətinliklərin öhdəsindən gəlmək zərurəti yaransa da, görülən qabaqlayıcı tədbirlər bu məsələlərin həllinə imkan verir.

Muxtar respublikanın enerji təhlükəsizliyində yaşayış məntəqələrinin və istehsalat sahələrinin təbii qazla təminatı xüsusi yer tutur. Bu səbəbdən də “Naxçıvanqaz” İstehsalat Birliyi təbii qaz təchizatının etibarlılığının və səmərəliliyinin artırılmasını diqqətdə saxlayır, istehlakçılar fasiləsiz və təhlükəsiz təbii qazla təmin edilir.
2017-ci ilin birinci rübündə muxtar respublikada 123 yeni mənzil və müxtəlif təyinatlı obyektlər qazlaşdırılmışdır. Bu zaman 3885 paqonometr uzunluğunda dəmir borulardan istifadə olunmuşdur. Təbii qaz istehlakçılarının fasiləsiz və təhlükəsiz qazla təchiz olunması məqsədilə korroziyaya uğrayan qaz kəmərləri yeniləri ilə dəyişdirilmiş, 4559 qaz sızması aşkarlanaraq aradan qaldırılmış, təbii qazdan təhlükəsiz istifadə qaydaları haqqında maarifləndirmə və izahat işləri aparılmışdır. Bu dövrdə Naxçıvan şəhərində 1390 smartkarttipli qaz sayğacı quraşdırılmışdır.
Şəhər və rayon qaz istismar idarələrinin işçiləri Naxçıvan Regional Peşə Tədris Mərkəzində Qaz avadanlıqlarının istismarı və təmiri üzrə çilingər peşəsi ixtisasartırma kursuna cəlb olunmuşlar.

“Naxçıvanqaz” İstehsalat Birliyinin
mətbuat xidməti

Naxçıvan Biznes Mərkəzində 25 aprel – Sahibkarlar Günü münasibətilə tədbir keçirilib.
Tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyat naziri Famil Seyidov açaraq bildirib ki, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 21 aprel tarixli Sərəncamına əsasən hər il aprelin 25-nin Azərbaycanda “Sahibkarlar Günü” kimi qeyd edilməsi ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafında, məşğulluğun təmin olunmasında sahibkarların fəaliyyətinə verilən yüksək qiymətin təzahürüdür. Vurğulanıb ki, sahibkar­lığın inkişafı istiqamətində həyata keçirilən dövlət siyasəti ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin müəllifi olduğu inkişaf strategiyasının davam etdirilməsinə və iqtisadi islahatların uğurla həyata keçirilməsinə etibarlı zəmin yaradıb. Naxçıvan Muxtar Respublikasında da sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi ilə bağlı həyata keçirilən sistemli tədbirlər, müxtəlif sahələri əhatə edən dövlət proqramları və genişmiqyaslı infrastruktur layihələri biznes və investisiya mühitinin davamlı olaraq yaxşılaşdırılmasına geniş imkanlar açıb. Görü­lən ardıcıl tədbirlər, özəl bölmənin inkişafına dövlət qayğısı nəticəsində Naxçıvanda geniş sahibkarlar sinfi formalaşıb və onlar sosial-iqtisadi inkişafda aparıcı qüvvəyə çevriliblər. Nəticədə, muxtar respublikada yaradılan 2 milyard 582 milyon 361 min manatlıq ümumi daxili məhsulda özəl bölmənin payı 87 faizə çatıb.

Gözümüz öz təknəmizdə olsun

Qədim diyarımızın dünənini görən hər bir naxçıvanlı o dövrü yaxşı xatırlayır. Anarxiyanın, özbaşınalığın tüğyan etdiyi, insanların bu gündən sabaha ümidlərinin tükəndiyi bir zamanda həyat sanki donmuşdu. İstehsal müəssisələrinin, müxtəlif xidmət sahələrinin fəaliyyəti dayanmış, məhsuldar və bərəkətli torpaqlar sanki sahibsiz qalmışdı. Həmin günlərin acı xatirələrini özündə yaşadan qəzetimizin səhifələrində ürəkağrıdan yazılara rast gəlmək olar. Elə 1993-cü il aprel ayının 17-də dərc olunmuş bir məqalə də bu barədədir. Həmin məqaləni oxucularımıza təqdim edirik:

Xain qonşunun müharibə ilə başımızı qatmadığı illərdə yazın gəlişi təkcə təbiətin deyil, həm də hisslərin, duyğuların oyanışı kimi tərənnüm edilərdi. Rəssamlar yaz sərgiləri açar, istedadlı ifaçılar yazda keçirilən müsabiqələrdə üzə çıxar, qışın yekununa görə fəxri adlar, təltif və mükafatlar da yaz aylarında edilərdi. Bülbüllərin xoş avazı bulaqların nəğməsinə qovuşduqca əməkçi insanlar tarlalara çıxar, taxıl əkib, bağ salardılar.
Bu yaz isə bülbüllərin avazı, bulaqların zümzüməsi ilə deyil, azğın düşmənin qan qoxulu top-tüfəngi ilə gəldi, hələ qışın ortalarında türk mətbuatının səhifələrində “Bu yazda ermənilərin hücumu gözlənilir” adlı xəbərlər bizə çox şey deyirdi. Biz isə xarakterimizə rəğmən bu xəbəri də biganəlik və etinasızlıqla qarşıladıq. Mətbuatda, radio və televiziyada sayıqlığa çağıran yazılar, materiallar əvəzinə siyasi partiyaların bir-birinə qarşı ünvanlanmış qərəzli çıxışlarını oxuyub, dinləyib feyziyab olduq. Elə bu soyuqqanlılığımız üzündən Azərbaycanın bir dilbər guşəsi də fəlakət girdabına yuvarlandı. Kəlbəcər şəhəri, rayonun neçə-neçə kəndi düşmən tapdağına məruz qaldı. On minlərlə soydaşımız yurdundan, yuvasından didərgin düşdü.

Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin müstəqillik illərində Azərbaycana rəhbərliyi dövründə həyata keçirilən genişmiqyaslı islahatlar nəticəsində ölkəmizdə iqtisadi və siyasi sabitlik təmin edilmiş, iqtisadiyyatın dinamik inkişafının əsası qoyulmuşdur. “Bizim yolumuz islahatlar yoludur. Yolumuz bazar iqtisadiyyatının inkişaf etdirilməsi yoludur. Yolumuz sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi yoludur”, – deyən ulu öndərin iqtisadi sahədə həyata keçirdiyi tədbirlər bazar iqtisadiyyatı mexanizmləri əsasında sahibkarlıq fəaliyyətinin də genişləndirilməsinə səbəb olmuşdur. Həmin dövrdə sahibkarlar sinfinin formalaşması üçün hüquqi bazanın hazırlanması və dövlət tərəfindən verilən hərtərəfli dəstək iqtisadiyyatda özəl sektorun payının yüksələn xətt üzrə artmasına səbəb olmuşdur.

Ulu öndərin siyasi xəttini uğurla davam etdirən ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev də sahibkarlığın inkişafını prioritet məsələyə çevirmişdir. Bu gün ölkə iqtisadiyyatında sahibkarların rolunun artırılmasına xüsusi diqqət yetirilir. Regionların sosial-iqtisadi inkişafı ilə bağlı dövlət proqramlarının uğurlu icrası ölkəmizin davamlı inkişafına, xüsusilə də sahibkarlıq fəaliyyətinin genişləndirilməsinə əlaverişli şərait yaratmışdır. Dövlət başçısının 2016-cı il 21 aprel tarixli Sərəncamına əsasən hər il aprelin 25-nin Azərbaycanda “Sahibkarlar Günü” kimi qeyd edilməsi də bu sahəyə göstərilən dövlət qayğısının daha bir ifadəsidir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında mənzil­-tikinti sektoru üzrə uzunmüddətli vahid dövlət siyasətinin formalaşdırılması nəticəsində bu sektor günbəgün genişlənir. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, cari ildə də muxtar respublikada həyata keçirilən quruculuq tədbirləri çərçivəsində əhalinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması işləri əhəmiyyətli yer tutur. Belə ki, hazırda Naxçıvan şəhərinin “Atabəylər” məhəlləsində 1 və 13 nömrəli yaşayış binalarında yenidən­qurma işləri aparılır.
“Cahan İnşaat” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin inşaatçıları tərəfindən yenidən qurulan 1 nömrəli yaşayış binasında söküntü işləri yekunlaşdırıldıqdan sonra balkonlardakı arakəsmələrin hörülməsinə başlanılıb, fasad hissədə isə suvaq işləri aparılır, pəncərə kənarları hörülür. Binanın daxilində isə suvaq işləri yekunlaşdırılıb, kommunikasiya xətləri dəyişdirilib. Eyni zamanda yaşayış binasının dam örtüyünün vurulmasına başlanılıb. 13 nömrəli yaşayış binasının arxa fasadında isə suvaq işləri davam etdirilir, 1-ci mərtəbəyədək olan hissədə üzlük daşların vurulmasına başlanılıb. Daxildə isə suvaq işləri ilə yanaşı, kommunikasiya xətlərinin dəyişdirilməsi də davam etdirilir. Bu yaşayış binasının zirzəmi hissəsində də xeyli iş görülüb. Belə ki, bu hissə tamamilə lazımsız əşyalardan təmizlənib və burada suvaq işlərinə başlanılıb. Yaxınlarda hər iki binanın pəncərələri dəyişdiriləcək, binanın fasadını milli memarlıq üslubuna məxsus dekorativ naxışlar bəzəyəcək.

Xəbərlər şöbəsi

Muxtar respublikamızın bütün bölgələrində olduğu kimi, Sədərək rayonunun təsərrüfatlarında da torpaq mülkiyyətçiləri tərəfindən aparılan əkin işləri davam etdirilir. Rayonda taxıl sahələri əkilir, yeni meyvə bağları salınır.

Muxtar respublikamızda torpaq mükiyyətçilərinə göstərilən dövlət qayğısı, onlar üçün hərtərəfli şəraitin yaradılması, texnika və gübrə ilə təchizatda tətbiq olunan güzəştlər sədərəkli torpaq mülkiyyətçiləri tərəfindən minnətdarlıqla qarşılanır, onları daha həvəslə işləməyə sövq edir. Əkin sahəsində həmsöhbət olduğumuz zəhmət adamları yaradılan bu şəraitin bu il də bolluq-bərəkət gətirəcəyinə əmindirlər.
Belə zəhmət adamlarından biri olan Qafar Zeynalov dedi ki, həl il müxtəlif kənd təsərrüfatı bitkiləri əkir, çəkdiyi zəhmət hesabına yaxşı qazanc əldə edir. Bundan başqa, müxtəlif texnikalarla əkin və biçin zamanı digər torpaq mülkiyyətçilərinə də köməklik göstərilir. Dövlətimiz tərəfindən yaradılan hərtərəfli şərait hər il bu sahədə yeniliklər etməyə imkan verir. Ümumiyyətlə, rayonda son illərdə aqrar sahənin inkişafı hər bir torpaq mülkiyyətçisini daha da ruhlandırır, yeni-yeni uğurlar qazanmağa həvəsləndirir.
Bu günə olan məlumata görə, rayon ərazisində 200 hektarda şum qaldırılıb, 70 hektara arpa, 15 hektara qarğıdalı, 7 hektara soğan, 10 hektara bostan bitkiləri, 8 hektarda noxud, 30 hektarda yonca, 1 hektarda kartof əkilib. Hazırda yaz əkinləri davam etdirilir, əkilmiş ərazilərin suvarılması müasir texnologiyalarla təmin olunmuş nasos stansiyaları hesabına həyata keçirilir.

Muxtar respublikamızda həyata keçirilən sosial-iqtisadi inkişaf siyasəti əhalinin həyat səviyyəsinin yüksəlməsinə və yeni xidmət növlərinin fəaliyyət göstərməsinə şərait yaradır. Ayrı-ayrı məhsulların satışı üzrə ixtisaslaşan mağaza və satış salonlarının istifadəyə verilməsi, müasir istehlakçıların tələblərinə uyğun xidmətlərin yaradılması baxımından əhəmiyyətlidir. Bu ayın əvvəlində Naxçıvan şəhərindəki Gənclər şəhərciyində “Ləzzət Qida Sənaye” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti tərəfindən yaradılmış “Meynəli” şərab evi də bu sahədə günün tələbləri səviyyəsində xidmət göstərən nümunəvi iaşə obyektidir.

200 kvadratmetrlik bir ərazidə geniş çeşiddə, 500-ə yaxın adda mal təklif edən bu xidmət obyektində muxtar respublikamızda və ölkəmizdə istehsal olunan içki məhsulları ilə yanaşı, dünyanın bu sahə üzrə tanınmış firmalarının məhsulları da vardır. Firma mağaza ilə tanış olarkən burada muxtar respublikamızda istehsal olunan yüksəkkeyfiyyətli, müxtəlif adda pivə, araq, çaxır, qazlı və qazsız mineral sular diqqəti cəlb edir. Ümumilikdə, bu satış obyektində Naxçıvanda istehsal edilən 45-dən çox, müxtəlif adda içki məmulatlarını bir yerdə tapmaq mümkündür ki, bu da müasir tələbkar istehlakçı üçün çox vacib amildir. İdxal məhsulları isə, əsasən, bu sahədə ixtisaslaşan Rusiya, Ukrayna, Belarus, Gürcüstan, Almaniya, Moldova, Meksika, İspaniya, ABŞ, İngiltərə, Fransa, İtaliya, Şotlandiyadan gətirilib, yüksəkkeyfiyyətli araq, çaxır, şampan, viski, rom, tekila, likör, konyaklardan ibarətdir. İdxal edilən bu məhsullar tamamilə orijinal məhsuldurlar, onların bir qismi ilk dəfə Naxçıvana gətirilib.

“Naxçıvanbank” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Müşahidə Şurasının qərarı ilə kreditlərin faiz dərəcələri aşağı salınıb.
Bank tərəfindən kənd təsərrüfatı üzrə heyvandarlığa, arıçılığa 15 faizlə, taxılçılığa, kartofçuluğa, bostan-tərəvəz və qarğıdalı kimi əkinçilik sahələrinə 13 faizlə kreditlər verilir. Muxtar respublika sakinləri istehlak kreditlərini 17-18 faizə, kart kreditlərini 18-20 faizə, bankın öz vəsaiti hesabına verilən ipoteka kreditlərini isə 10-11 faizə götürə bilərlər. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, ipoteka krediti üzrə faiz dərəcəsinin aşağı salınması Naxçıvanbank tərəfindən əvvəlki illərdə verilmiş kreditlərə də şamil olunur.
Cari ildə “Naxçıvanbank” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti 2 milyon 350 min manat kredit verib. Bu vəsaitin 371 min 600 manatı kənd təsərrüfatı sahəsini əhatə edir. Belə ki, kreditin 120 min manatı heyvandarlıq sahəsinin, 230 min manatı isə əkinçilik sahəsinin payına düşür.
Bank tərəfindən ipoteka kreditlərinin verilməsi bu il də davam etdirilir. Bu il 9-u güzəştli olmaqla, ümumilikdə, 17 ailə ipoteka krediti ilə mənzil sahibi olub.
Qeyd edək ki, muxtar respublika üzrə banklar tərəfindən 2017-ci ilin yanvar-mart aylarında verilmiş kreditlərin həcmi 5 milyon 21 min manat olub. Bunun 1 milyon 252 min manatı qısamüddətli, 3 milyon 769 min manatı isə uzunmüddətli kreditlərin payına düşür. Cari ildə banklar tərəfindən kənd təsərrüfatına, əsasən, əkinçilik, bostan-tərəvəz məhsullarının istehsalı üçün kreditlər verilərkən aşağı faiz dərəcələrinin tətbiq edilməsi nəzərdə tutulub.

Xəbərlər şöbəsi

Naxçıvan Muxtar Respublikasının zəngin təbii ehtiyatları yerli istehsalın sürətli inkişafı üçün əlverişli şərait yaradıb. Bütün bunlar nəzərə alınaraq mineral xammalın və onların əsasında yerli sənaye üçün modifikasiya olunan məhsulların tərkibi, alınma üsulları, tətbiq sahələri öyrənilib və sistemləşdirilib. 

Muxtar respublikada sənaye, kənd təsərrüfatı və tikintidə yerli xammaldan geniş istifadə edilməsi iqtisadiyyatın əsas göstəricisi hesab edilir.
Qədim sivilizasiyanın ecazkar izlərini bu günə qədər özündə yaşadan Naxçıvan Muxtar Respublikası qeyri-adi gözəlliyi, coğrafi mövqeyi, landşaftı, iqlimi ilə bərabər, yeraltı və yerüstü sərvətləri ilə də fərqlənir. Təbiət sanki milyon illər faydalı süxurları, mineral suları, qiymətli filizləri və qeyri-filizləri seçib, çeşidləyib bu qədim diyarın əhalisinin ixtiyarına verib. Qiymətli metallarla zəngin filiz yataqları (boksid, molibdenin damartipli yataqları, badamitin Aşağı Qışlaq təzahürləri, Gümüşlü sink-qurğuşun, araqonit, dolomit yataqları), daşduz yataqları (Nehrəm, Duzdağ, Püsyan), çoxçeşidli mineral sularla bərabər, mərmər, qum, paliqorskit gili (Yurdçu, Qabıllı, Xıncab), teşenit üzlük daşı yataqları, çınqıl, gips, travertin, əhəngdaşı, kvarsit, kvarsitli qumdaşılar və digər tikinti materialları kimi istifadə edilən xammal yataqlarının, o cümlədən odadavamlı gips, anhidrid, məsaməli çınqıl, habelə əhəng və susuz soda istehsalı üçün əlverişli olan Nehrəm dolomit yataqları regionun təbii sərvətlərinin yalnız bir hissəsidir.

Bu gün muxtar respublikanın sərhəd kəndlərində sakitlik hökm sürür. Bu kəndlərin coğrafi baxımdan harada yerləşməsindən asılı olmayaraq hər birinin müasir görkəmə qovuşması diqqət mərkəzində saxlanılır, hər il yeni sosial obyektlər istifadəyə verilir, sakinlərin rahatlığı təmin olunur. Bu işlər Babək rayonunun ucqar dağ və sərhəd kəndi olan Gərməçataqda da davam etdirilir. 

Avtomobilimiz son illərin quruculuq ərməğanlarından olan Naxçıvan-Şahbuz magistral yolunda irəliləyir. Naxçıvan Dövlət Radiosunun efirində isə ustad xanəndə Əlibaba Məmmədovun ifasında “Mənim Azərbaycanım” mahnısını dinləyirik. Əsrarəngiz Naxçıvan təbiətini heyranlıqla seyr edərkən qeyri-ixtiyari həmin mahnıdan bir parçanı zümzümə edirəm: Harda vardır belə dağlar, harda vardır belə vüqar?
Uzaqdan əzəmətlə, qürurla dayanan başı qarlı dağlar sanki gələni qarşılayıb ona qucaq açır, gedəni isə yola salır. Çöl-bayır isə güllərin, çiçəklərin dili ilə danışır, ağaclar ağ rəngə bürünməkdədir. Təbiətə al-əlvan naxışlar vurub, ürəkləri riqqətə gətirən və gözəlliklər fəsli olan yaz yurdumuzun qonağıdır. Bu an göz işlədikcə uzanan taxıl zəmiləri yolçunun diqqətini özünə cəlb edir. Magistral yolun sağ və sol tərəflərində canlanma müşahidə edilir. Hektarlarla sahədə taxıl əkini aparılıb, suvarılıb, gübrələnib. Deməli, bu il də bolluq olacaq. Bu an televiziya kanallarında gördüyüm, 90-cı illərdə çörəklə imtahana çəkildiyimiz günlərin kadrlarını xatırlayıram. Çörək növbələri, kəsilən ağaclar, enerji qıtlığı və daha nələr-nələr...

Ölkəmizdə fəaliyyət göstərən bəzi informasiya saytları Naxçıvan Avtomobil Zavodunda istehsalın dayandırılması ilə bağlı həqiqətə uyğun olmayan məlumatlar yayırlar.
Mətbuat vasitəsilə ictimaiyyətin diqqətinə çatdırırıq ki, “NAZ-Lifan” avtomobillərinin istehsalının dayandırılması ilə bağlı yayılan məlumatlar tamamilə əsassızdır. Belə ki, cari ilin ötən dövründə Naxçıvan Avtomobil Zavodunun istehsal sahəsində yenidənqurma işləri aparılmış, bu səbəbdən də istehsal prosesində planlaşdırılmış fasilə yaranmışdır. 2017-ci ilin birinci rübündə müəssisə tərəfindən “NAZ-Lifan-820” və “NAZ-Lifan-620” modellərinin satışı həyata keçirilmişdir. Əgər zavodda 2010-cu ildə 4 modeldə avtomobil istehsal olunurdusa, hazırda 15 modeldə “NAZ-Lifan” avtomobili istehsal edilir. Müəssisə tərəfindən avtomobillərin xarici ölkələrə ixracının genişləndirilməsi istiqamətində də iş aparılır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
İqtisadiyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikada artan əhali tələbatına uyğun olaraq iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, sosial sahənin inkişafı üzrə aparılan tədbirlər 2017-ci ilin birinci rübündə də davam etdirilmiş, yüksək nəticələr əldə olunmuşdur.
Hesabat dövrünün ən mühüm hadisələrindən biri ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin muxtar respublikaya səfəri olmuşdur. Ölkə başçısı səfəri zamanı Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunun “N” hərbi hissəsindəki əsgər yataqxanasının və Əsgəri-Məişət Kompleksinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin zabit və gizirləri üçün yaşayış binasının, Naxçıvan şəhər 3 nömrəli tam orta məktəb binasının, Culfa və Şahbuz rayonlarının mərkəzi və ətraf kəndlərinin içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin açılış, Ordubad Su Elektrik Stansiyasının təməlqoyma mərasimlərində iştirak etmiş, muxtar respublikada aparılan irimiqyaslı tikinti-quruculuq tədbirlərini yüksək qiymətləndirərək demişdir: “Doğrudan da son illər ərzində Naxçıvan böyük inkişaf yolu keçmişdir. Naxçıvan şəhərinin abadlaşdırılması, gözəlləşdirilməsi, infrastruktur layihələrinin icrası, bütün şəhər və kəndlərin abadlaşması prosesi onu göstərir ki, respublika möhkəm ayaqda dayanır. Hesab edirəm ki, bu gün Naxçıvan Muxtar Respublikasının çiçəklənmə dövrüdür. Çünki bütün istiqamətlər üzrə işlər uğurla gedir və gözəl nəticələr var”.

Culfa Rayon Məşğulluq Mərkəzinin direktoru Yalçın Hüseynov çıxış edərək muxtar respublikada əhalinin məşğulluğu istiqamətində görülən işlərdən danışıb.
Bildirilib ki, əhalinin məşğulluğu ilə bağlı qəbul olunan dövlət pro­qramlarının uğurlu icrası Culfa rayonunda da öz bəhrələrini verməkdədir. Bölgədə yeni iş yerlərinin açılması, infrastrukturun ən müasir tələblər səviyyəsində qurulması sosial rifahın təmin olunmasına müsbət təsir göstərib. Mərkəz tərəfindən işaxtaran vətəndaşların əmək bazarına inteqrasiyasını asanlaşdırmaq və sürətləndirmək məqsədilə aktiv məşğulluq tədbirlərinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində məqsədyönlü işlər aparılır.
Culfa Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Kəmalə Səfərova çıxış edərək bildirib ki, son illərdə rayonun sosial-iqtisadi inkişafı istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər əhalinin məşğulluğuna müsbət təsir göstərib, bunun da nəticəsində yüzlərlə insan müvafiq işlə təmin olunub. Keçirilən əmək yarmarkalarına işaxtaran əhalinin marağının artması bunu bir daha təsdiq edir.
Sonda yarmarkaya gələnlər onlara təqdim edilən vakant iş yerləri ilə tanış olublar. 14-ü özəl olmaqla, 26 təşkilatdan 138 boş iş yerinin çıxarıldığı yarmarkada 30 nəfərə işə göndəriş verilib, 3 nəfər isə peşə hazırlığı kursuna cəlb edilib.
Qeyd edək ki, analoji tədbirlər Kəngərli və Şahbuz rayonlarında da keçirilib.

Nail Əsgərov

Gömrük xidməti ilə biznes subyektləri arasında əməkdaşlığın genişləndirilməsi məqsədilə Naxçıvan Biznes Mərkəzində xarici iqtisadi fəaliyyət iştirakçıları ilə növbəti görüş olub. Görüşdə gömrük ­orqanları tərəfindən xarici ticarətin asanlaşdırılması və daxili bazarın qorunması istiqamətində görülən işlər, gömrük ödənişləri zamanı sahibkarlara tətbiq olunan güzəştlər, göstərilən elektron gömrük xidmətləri haqqında məlumat verilib. Əlaqəli dövlət orqanlarının qarşılıqlı fəaliyyətinin də dəyərləndirildiyi tədbirdə iş adamlarının problemləri dinlənilərək həlli yolları müzakirə olunub.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin sədri, gömrük xidməti general-leytenantı Asəf Məmmədov tədbiri giriş sözü ilə açaraq görüşün mahiyyətindən, müzakirə olunacaq məsələlərin ümumi işə verə biləcək səmərəsindən danışıb. Gömrük sistemində qanunvericiliyin təkmilləşdirilməsinin, “bir pəncərə” prinsipinin tətbiqinin, xidmətlərin elektron qaydada həyata keçirilməsinin rəsmiləşdirməni asanlaşdırmaqla yanaşı, həm də sürətləndirdiyini önə çəkən komitə sədri xarici iqtisadi fəaliyyət iştirakçılarına dövlətimizin iqtisadi maraqlarını, muxtar respublikanın coğrafi, iqtisadi xüsusiyyətlərini daha əhatəli təhlil etməyi, qanunvericiliyin tələblərini dərindən öyrənməyi, gömrük əməkdaşları ilə məsləhətləşmələr aparmağı tövsiyə edib.

Üzümçülük və şərabçılıq aqrar-sənaye sahələri arasında xüsusi yer tutmaqla, əlavə dəyər yaradılması və iqtisadi səmərəlilik baxımından ölkə, eləcə də muxtar respublika iqtisadiyyatı üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Üzüm digər kənd təsərrüfatı məhsulları arasında hər 100 hektar torpaq sahəsi üzrə yeni yaradılan iş yerlərinin sayına və ümumi məhsul buraxılışına görə ən yüksək göstəriciyə malik olan texniki bitki­lərdən biridir. Bununla belə, üzümçülük kənd təsərrüfatı istehsalının ən çox kapital tələb edən sahəsidir.

Keçmişə bir nəzər...

Üzümçülüyün respublika iqtisadiyyatı üçün böyük əhəmiyyətə malik olduğunu yüksək qiymətləndirən ulu öndər Heydər Əliyev 1970-ci ildən başlayaraq bu sahənin inkişafına xüsusi diqqət və qayğı göstərirdi. Həmin dövrdə şərabçılıq sənayesinin inkişaf etdirilməsinə, istehsal olunan şərab məhsullarının keyfiyyətinin yüksəldilməsinə və çeşidinin genişləndirilməsinə dövlət tərəfindən böyük diqqət yetirilirdi. Lakin 1985-ci ildən başlayaraq keçmiş sovet rəhbərliyinin alkoqolizm və sərxoşluğa qarşı “mübarizə” adı altında həyata keçirdiyi “tədbirlər” muxtar respublikamızda da üzümçülüyün inkişafına ciddi zərbə vurmuşdu. Bunun nəticəsi idi ki, artıq ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində hektarlarla üzüm bağları quru çölü xatırladırdı. Qalan bağlar isə muxtar respublikaya mavi yanacaq axınının kəsilməsindən sonra məhv edildi, qiymətsiz süfrə üzümü kolları qırılaraq yanacaq kimi istifadə edildi. Muxtar respublika əhalisi üçün əsas qazanc mənbəyi olan üzümçülüyün bir sahə olaraq ləğv edilməsi əhalinin məşğulluğuna da böyük zərbə vurdu, bağlarda və şərab zavodlarında çalışanların hamısı işindən məhrum oldu. Çünki istehsalçılarla istehlakçılar arasında ənənəvi münasibətlər pozuldu və nəticədə, bir sıra şərab istehsalı müəssisələri fəaliyyətini dayandırdı.

 Muxtar respublikanın iri yaşayış məntəqələrindən biri olan Babək rayonunda aparılan quruculuq işlərinin xəritəsi ilbəil genişlənir. Rayonun qəsəbə və kəndlərində müasir infrastruktur yaradılır, rahat yollar salınır, körpülər istifadəyə verilir. Ötən il bu tədbirlər davam etdirilərək rayonun Yarımca, Məzrə, Xəlilli, Hacıvar kimi kəndlərində kompleks quruculuq işləri görülüb, Şəkərabad-Babək qəsəbə-Nehrəm-Arazkənd dairəvi avtomobil yolu və Nehrəmdə yeni kənd məscidi istifadəyə verilib.

Bu işlər cari ildə də davam etdirilir. Belə ki, rayonun Payız kəndində mart ayından etibarən quruculuq işlərinə başlanılıb. Burada 252 şagird yerlik tam orta məktəb binası yenidən qurulur. Məlumat üçün deyək ki, yenidənqurma tədbirləri çərçivəsində binaya 1 mərtəbə də əlavə olunacaq. Təhsil ocağında 13 sinif otağı, 3 elektron lövhəli və kompüter sinifləri kollektivin ixtiyarına veriləcək. Bundan başqa, Payızda kənd və xidmət mərkəzləri də inşa olunur. Kənddaxili yolların abadlaşdırılması, kənddəki körpünün təmiri, həmçinin yaşayış məntəqəsindən keçən Cəhriçayda sahilbərkitmə işləri aparılması da kompleks quruculuq tədbirlərinə daxildir.

Son illər muxtar respublikada yol-nəqliyyat kompleksinə daxil olan qurumların fəaliyyətinin təşkili sahəsində ardıcıl tədbirlər görülmüşdür. Müasir yolların çəkilməsi, yeni avtovağzalların tikilməsi və avtobusların alınması sərnişindaşımanın həcminin və keyfiyyətinin artmasına, beynəlxalq əməkdaşlığın genişlənməsinə səbəb olmuşdur.

Bu tədbirlər 2017-ci ilin birinci rübündə də diqqətdə saxlanmış, Naxçıvan-Bakı-Naxçıvan, Naxçıvan-Urmiya və Naxçıvan-Təbriz istiqamətlərində avtobus marşrutlarının fəaliyyəti davam etdirilmiş, Naxçıvan-Ərzurum marşrutu fəaliyyətə başlamışdır.
Muxtar respublika daxilində sərnişindaşıma xidmətinin səviyyəsi daha da yüksəldilmiş, fəaliyyətdə olan 139 marşrut xəttində 305 avtobusla rayon mərkəzləri və kənd­lərin hamısı marşrutla təmin edilmişdir. Taksi fəaliyyəti göstərən sürücülərin isə muzeylərə ekskursiyaları təşkil olunmuş, vətəndaşların 288 nömrəsinə zəng etməklə taksi xidmətindən istifadəsinə şərait yaradılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Nəqliyyat Nazirliyinin
mətbuat xidməti

Bаzаr iqtisаdiyyаtının əsas tələblərindən biri sağlam sahibkarlıq mühitinin formalaşdırılmasıdır. Bu isə o zaman mümkündür ki, ölkədə sabitlik hökm sürsün, sahibkarların hüquqlarının qorunması üçün işlək hüquqi mexanizmlər yaradılsın, onların zəruri ehtiyaclarının ödənilməsi üçün müvafiq maliyyə mənbələrinə çıxışı təmin olunsun. Məhz buna görə də ölkəmizdə həyata keçirilən dövlət siyasətinin əsas mahiyyətini bazar iqtisadiyyatının yeni trendlər üzərində inkişafını nəzərdə tutan islahatlar təşkil edir.
Bu islahatların nəticəsidir ki, ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda sahibkarlıq subyektlərinin fəaliyyətinin stimullaşdırılması üçün çoxsaylı tədbirlər həyata keçirilir, sаhibkаrlаrа dövlət mаliyyə dəstəyi göstərilir, bаnklаr və krеdit təşkilаtlаrı tərəfindən onlara güzəştli krеditlər vеrilir. Məqsədyönlü tədbirlərin nəticəsində hər il yeni rəqabətqabiliyyətli müəssisələr həyata vəsiqə alır, bu müəssisələrin hesabına məşğulluq məsələləri öz həllini tapır. “Şahanə” Mebel İstehsalı Müəssisəsi də fəaliyyət göstərdiyi qısa bir dövrdə istehlakçıların rəğbətini qazanıb.

Muxtar respublikada irriqasiya sistemləri daim yeniləşdirilir, qapalı suvarma şəbəkələri qurulur, meliorasiya tədbirləri həyata keçirilir.Bu tədbirlərin davamı kimi ötən il Kəngərli rayonunun Böyükdüz və Xok kəndlərini əhatə edən qapalı suvarma şəbəkəsi istifadəyə verilib. 117 hektar torpaq sahəsini əhatə edən qapalı suvarma şəbəkəsi ərazidə şoranlaşmanın qarşısının alınmasına imkan verəcək. Su mənbəyi kimi Araz çayından qidalanan nasos stansiyası götürülüb. Ərazidə 2,2 kilometr uzunluğunda ana xətt, 9 min 930 metr uzunluğunda isə paylayıcı su xətləri çəkilib. Su xətlərinin üzərində 25 siyirtmə, 103 hidrant və 20 suboşaldıcı qoyulub.
Bu il isə həmin rayonda 400 hektar ərazini əhatə edən daha bir qapalı suvarma şəbəkəsi qurulacaq. Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinin şöbə müdiri Səttar Nəsir­ovdan aldığımız məlumata görə, yeraltı suvarma şəbəkəsinin qurulmasının nəticəsidir ki, Böyükdüz və Xok kəndlərində əkin sahələri xeyli genişləndirilib. Əgər əvvəllər Böyükdüz kəndində 700-800 hektar taxıl əkilirdisə, ötən ilin payızında həmin rəqəm 1200 hektara çatdırılıb.

Əhalinin məşğulluğunun təmin olunmasında muxtar respublikamızda keçirilən əmək yarmarkaları mühüm rol oynayır. Bu tədbirlərin davamı kimi aprelin 11-də Sədərək rayonunda bu ilin ilk əmək yarmarkası keçirilib.
Tədbirdə çıxış edən rayon Məşğulluq Mərkəzinin direktoru Həsən Nəsirov qeyd edib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2016-cı il yanvarın 11-də imzaladığı Sərəncam ilə təsdiq edilmiş “2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin məşğulluğunun artırılması üzrə Dövlət Pro­qramı” muxtar respublikamızda yeni iş yerlərinin açılmasına, regiondakı əmək ehtiyatlarının iqtisadi fəallığının yüksəldilməsinə öz töhfəsini verir.
Qeyd olunub ki, dövlət proqramından irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi üçün mərkəzin əməkdaşları rayondakı idarə, müəssisə və təşkilatlarda, sahibkarlıq subyektlərində boş iş yerləri haqqında məlumatlar toplayaraq həmin yerləri əmək yarmarkalarında işaxtaran vətəndaşlara təqdim edirlər.
Sədərək Rayon İcra Hakimiyyətinin əməkdaşı Bəxtiyar Mahmudov çıxışında qeyd edib ki, ulu öndər Heydər Əliyevin müəyyənləşdirdiyi məşğulluq strategiyası bu gün Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir. Muxtar respublikamızda da əmək bazarının təkmilləşdirilməsi, iqtisadi fəallığın yüksəldilməsi üçün əlverişli şəraitin yaradılması sahəsində mühüm işlər görülür. Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərin nəticəsidir ki, sərhəd bölgəsi olan Sədərək rayonunda da əhalinin məşğulluğunun təmin edilməsi prioritet vəzifəyə çevrilib, ötən dövrdə bu sahədə uğurlu nəticələr əldə olunub.

Muxtar respublikada aqrar sahədə müasir infrastrukturun yaradılması, kənd təsərrüfatına dövlət qayğısının artırılması, aqrolizinq xidmətinin genişləndirilməsi, eləcə də kreditlərin verilməsinin sürətləndirilməsi aqrar sahənin inkişafına müsbət təsirini göstərir. Görülən kompleks tədbirlər nəticəsində bu ilin bol məhsulunun əsasını qoymaq üçün şum qaldırılması, toxum səpini və əkilmiş sahələrin suvarılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərin sürəti artır. Bərəkətli və məhsuldar torpaq sahələri olan Şərur rayonunda da cari təsərrüfat ilinə uğurla başlanılıb.
Şərur Rayon İcra Hakimiyyətindən aldığımız məlumata görə, bu günədək bölgə­də 1700 hektarda şum qaldırılıb, 381 hektar sahədə yazlıq əkin keçirilib. 47 hektarda tərəvəz, 90 hektarda yazlıq arpa, 80 hektarda dən üçün qarğıdalı, 2 hektarda noxud, 33 hektarda yem bitkiləri əkilib.
Rayonda kartof və soğan əkininə də maraq xeyli artıb. Hələlik 129 hektara kartof toxumu basdırılıb, 45 hektara isə soğan toxumu səpilib. Soğan əkilən ­sahələrin əksəriyyəti çiləmə üsulu ilə suvarılır.
Məlumatda bildirilir ki, torpaq mülkiyyətçiləri əlverişli keçən hava şə­raitindən istifadə edərək mövsümü uğurla başa çatdırmağa çalışırlar. Bütün bunlar belə deməyə əsas verir ki, rayonda yaz əkinləri optimal müddətdə başa çatdı­rılacaq və yüksək məhsul üçün zəmin yaradılacaqdır.

Elman Məmmədov

Muxtar respublikamızda uğurla həyata keçirilən sosial-iqtisadi inkişaf siyasəti ictimai həyatın bütün sahələrində olduğu kimi, rabitə və telekommunikasiya sahəsində də öz nəticəsini verir. Xüsusən cəmiyyətin müasirləşməsi və mədəni səviyyəsinin yüksəlməsi ilə ən yeni texnologiyaların tətbiq olunduğu mobil rabitə sahəsində yaradılan yeni xidmətlər muxtar respublikada əhali tərəfindən razılıqla qarşılanır.

Ötən ilin oktyabr ayından fəaliyyətə başlayan Naxtel 4G mobil rabitə operatoru ölkəmizdə mobil rabitə xidmətləri sahəsində çoxsaylı yeniliklər gətirməklə qısa müddətdə bu sahədə xeyli irəliləyişə nail olub.
Yüksək texnologiyalardan istifadə müasir dövrdə həyat səviyyəsinə təsir edən mühüm faktorlardandır. Naxtelin təklif etdiyi sərfəli danışıq, SMS və çoxsürətli internet xidmətləri bu baxımdan Naxçıvan Muxtar Respublikasının, demək olar ki, bütün ərazisində yaşayan insanların iqtisadi-mədəni həyatına mühüm keyfiyyət dəyişiklikləri gətirib, uzaqları bir-birinə yaxınlaşdırıb. Fəaliyyətə başladığı ötən dövr ərzində Naxtel xeyli irəliləyişlərə nail olub.

Muxtar respublikada dəmir yolunda daşımaların təhlükəsizliyi daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Yaradılan şərait və həyata keçirilən ardıcıl tədbirlər sərnişinlərə nümunəvi xidmət göstərməyə imkan verir. Dəmir yolunda istismarda olan maşın-mexanizmlərin saz vəziyyətdə saxlanılması üçün mütəmadi olaraq yoxlamalar aparılaraq çatışmazlıqlar aradan qaldırılır. Bu ilin ötən dövründə Culfa Lokomotiv Deposunda lokomotivlər 10 dəfə texniki baxışdan keçirilmiş, 3 lokomotiv, 14 müxtəlif­tipli vaqon cari təmir edilmişdir.

İnfrastruktur idarəsinin xidməti ərazisində baş və stansiya yollarına baxış keçirilərək tullantılardan təmizlənmişdir. Daşımaların səmərəli təşkili məqsədilə Şərur stansiyasında yararsız vəziyyətdə olan yükləmə-boşaltma yolunda və stansiyanın 3-cü qəbul-göndərmə yolunda son tamamlama işləri aparılır. Ordubad stansiyasının 2-ci qəbul-göndərmə yolunda aparılan əsaslı təmir işləri başa çatdırılaraq istismara buraxılmışdır. Xidməti ərazidə 189 ədəd yararsız ağac şpal və lokomotivlərdə 30 müxtəliftipli rabitə bloku dəyişdirilmişdir. Görülmüş tədbirlər nəticəsində Ordubad-Vəlidağ sahəsində hərəkətdə olan yük-sərnişin qatarlarının fasiləsiz işi təmin olunmuşdur. 2017-ci ilin birinci rübündə dəmir yolu vasitəsilə muxtar respublika ərazisindəki ayrı-ayrı tikinti təşkilatlarının ünvanına 5 min 820 ton müxtəlif təyinatlı yük daşınmışdır. Hesabat dövründə yük-sərnişin qatarları tərəfindən 35 min 894, Naxçıvan-Məşhəd-Naxçıvan beynəlxalq sərnişin qatarı vasitəsilə 1654 sərnişin daşınmışdır.

Muxtar respublikada daşınmaz əmlakın kadastrı və reyestrinin təkmilləşdirilməsi sahəsində ardıcıl fəaliyyətin təmin edilməsi, torpaq münasibətlərinin tənzimlənməsi sahəsində qarşıya qoyulmuş vəzifələrin icrası cari ilin ilk üç ayında Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən diqqət mərkəzində saxlanılmışdır. Rüb ərzində daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində 1159 daşınmaz əmlak obyekti qeydiyyata alınmış, 880 texniki sənəd hazırlanmışdır. Vətəndaşların rahatlığını və işlərin operativ təşkilini təmin etmək üçün muxtar respublikanın 23 yaşayış məntəqəsində 179 vətəndaşa səyyar xidmət göstərilmişdir.

Bu dövrdə əmlakların real bazar dəyərinə uyğun qiymətləndirilməsi ilə əlaqədar 49 müraciət icra edilmiş, 285 əmlakın dəyəri məlumat bazasına daxil edilmişdir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında ümumi və suvarılan torpaqların torpaq mülkiyyətçiləri arasında bölüşdürülməsi və torpaqdan istifadə vəziyyətinə dair dəyişikliklər və sahə kadastr məlumatları nəzərə alınmaqla torpaq balansı tərtib olunmuşdur.