Makroiqtisadi sabitliyin qorunması iqtisadi inkişafın əsas şərtlərindəndir. Bu sahədə həyata keçirilən işlər sırasında isə, şübhəsiz ki, bank sektoru tərəfindən davamlı olaraq iqtisadi aktivliyin artırılması məqsədilə görülən işlərin də mühüm rolu vardır. Naxçıvan Muxtar Respublikasında real sektora kredit qoyuluşunun artması və sahibkarların maliyyə resurslarına çıxış imkanlarının yaxşılaşdırılması nəticəsində bank sektorunun maliyyə dayanıqlılığı ötən dövr ərzində də uğurla təmin olunub. Kreditlər əhalinin vəsait çatışmazlığını kompensasiya etməklə yanaşı, ümumi iqtisadi aktivliyin artırılmasında, sahibkarlığın inkişafında, işsizliyin aradan qaldırılmasında da əhəmiyyətli rol oynayır.

Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsindən aldığımız məlumata əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikasında fəaliyyət göstərən banklar və kredit təşkilatları tərəfindən cari ilin 9 ayı ərzində muxtar respublikanın iqtisadiyyatına yönəldilən kredit qoyuluşunun həcmi 104 milyon 314 min manat, o cümlədən qısamüddətli kredit qoyuluşu 4 milyon 379 min manat, uzunmüddətli kredit qoyuluşu isə 99 milyon 935 min manat təşkil edir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2008-ci il 9 oktyabr tarixli Fərmanı ilə hər il noyabrın 1-i ölkəmizdə Kənd Təsərrüfatı İşçiləri Günü kimi qeyd olunur.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin ölkəmizə birinci rəhbərliyi dövründə Azərbaycan keçmiş ittifaqın aqrar əlavəsindən kənd təsərrüfatının kompleks inkişaf etdiyi qabaqcıl respublikalardan birinə çevrilmişdir. Həmin dövrdə ölkəmizdə kənd təsərrüfatının elmi əsaslarla inkişafı nəticəsində bu sahədə zəngin təcrübə formalaşmışdır. Təəssüf ki, müstəqilliyin ilk illərində ölkədə baş verən özbaşınalıq nəticəsində aqrar sahədə yaradılan bu infrastruktur da tamamilə dağıdılmışdır. Həmin dövrdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri işləyən ümummilli lider isə kənd təsərrüfatının inkişafının vacib­liyini daim ön plana çəkmiş, bununla bağlı mühüm qərarlar qəbul etmişdir. Ali Məclisin 1992-ci il aprelin 6-da keçirilən sessiyasında “Naxçıvan Muxtar Respublikasında zərərlə işləyən kolxoz və sovxozlar haqqında” və “Rentabelli işləyən kolxoz və sovxozların ictimai mal-qarasının özəlləşdirilməsi barədə təkliflər haqqında” qərarlar qəbul edilmiş, bununla da, Azərbaycanda torpaq islahatına ilk dəfə Naxçıvandan başlanılmış, özəl mülkiyyətə əsaslanan aqrar münasibətlər formalaşmışdır. 1993-2003-cü illərdə isə ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəmizdə bu istiqamətdə kompleks tədbirlər görülmüş, uğurlu islahatlar həyata keçirilmiş, qanunvericilik bazası yaradılmışdır.

Şərur rayonunda əhaliyə göstərilən rabitə xidmətinin səviyyəsini yüksəltmək üçün cari ilin 9 ayı ərzində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilib.
Rayon Rabitə İdarəsindən aldığımız məlumata görə, 8 ədəd DS200 tipli, 36 ədəd NGN ATS-lərə malik telekommunikasiya şəbəkəsi olan idarə bəhs olunan dövrdə stansiya və xətt qurğularının istismarı, əhaliyə müxtəlif növ rabitə xidmətlərinin göstərilməsi üzrə fəaliyyətini davam etdirib. Bundan başqa, yeni sosial obyektlər inşa olunan kəndlərdə paylanma şəbəkələrinin tamamilə qurulması işlərini həyata keçirib. Qış mövsümündə rabitə vasitələrinin dayanıqlı iş rejiminin təmin edilməsi məqsədilə idarə tərəfindən müvafiq zəruri tədbirlər görülüb.
Hesabat dövründə 420 abonentə stasionar telefon, 13 ədəd Naxtel telefon çəkilişi aparılıb. 482 abonentin isə sürətli, genişzolaqlı internet şəbəkəsinə qoşulması təmin edilib.
Məlumatda o da bildirilir ki, bu ilin 9 ayı ərzində 420 telefon çəkilişindən 12 min 600 manat, abonent haqlarından 249 min 372 manat yığılıb. Bundan əlavə, şəhərlərarası telefon danışığından 88 min 326, digər rabitə xidmətlərindən 19 min 972 manat əldə edilib. Hesabat dövründə 87 min 525 manatlıq internet kartı satışı, 2 min 375 manatlıq isə sürətli internet xidməti göstərilib. Ümumilikdə, əhaliyə 460 min 235 manatlıq rabitə xidməti həyata keçirilib.

Xəbərlər şöbəsi

Hər il olduğu kimi, bu il də qarşıdan gələn qış mövsümündə əhalinin istiliklə təmin edilməsi üçün Naxçıvan şəhərində bir sıra tədbirlər həyata keçirilib.
Cari ilin 26 avqust tarixində Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisində 2017-2018-ci illərin payız-qış mövsümünə hazır­lıq və qarşıda duran vəzifələrlə əlaqədar keçirilən müşavirədə Naxçıvan şəhərinin istiliklə təminatı sahəsində də konkret tapşırıqlar verilmişdir. Həmin tapşırıqların icrası çərçivəsində Naxçıvan şəhərində inzibati və yaşayış binalarının istiliklə təmin edilməsi məqsədilə bir sıra işlər görülmüşdür.
Qarşıdan gələn qış fəslində şəhərimizdəki mənzillərin və ictimai binaların istiliklə təminatı ilə bağlı Naxçıvan Şəhər İstilik İdarəsinə müraciət etdik. İdarədən bildirdilər ki, əhalinin qış fəslində normal istiliklə təmin olunması, qazanxanaların saz vəziyyətdə işləməsi üçün lazımi tədbirlər görülmüşdür. Belə ki, 2017-2018-ci illərin qış mövsümündə Naxçıvan şəhərində 5 mərkəzləşdirilmiş və 38 fərdi qazanxana vasitəsilə 173 yaşayış binasındakı 7634 mənzil və 30 inzibati bina fasiləsiz olaraq istiliklə təmin ediləcəkdir. İstilik təsərrüfatının kollektivi əhalinin davamlı olaraq istiliklə təmin olunması üçün səylə çalışır. Heç bir çətinlik çəkmədən mövsümə başlamaq üçün 5 mərkəzləşdirilmiş qazanxananın xarici istilik xətləri izolyasiya edilmiş, 38 fərdi qazanxananın hər birinə texniki baxış keçirilərək elektrik, qaz və su xətlərində olan nasazlıqları aradan qaldırmaq üçün əsaslı və cari təmir işləri aparılmış, qazanlar ərpdən təmizlənmiş, sıradan çıxmış cihaz və avadanlıqlar yeniləri ilə əvəz edilmişdir.

hektarla

Şahbuz rayonu Naxçıvanın təbiət muzeyidir. Rayonun zəngin flora və faunası, təmiz havası, saf suyu, min bir dərdin dərmanı olan meyvələri vardır. Xüsusilə də payız fəslinin bu bərəkətli çağında Şahbuzun meyvə bağları, el dilində desək, “adamın üzünə gülür”. Özünəməxsus dadı, müxtəlif çeşidləri ilə seçilən alma, cəviz, badam, armud, ərik, üzüm və bu kimi meyvələr Şahbuz bağlarının bəzəyidir. Mövsümün bu vədəsində Şahbuza yolu düşən hər kəs bu əvəzsiz təamları dada bilər. 

Şahbuz kəndlərində hər həyətdə meyvə ağacları vardır. Bu meyvə ağacları içərisində ruzi-bərəkət rəmzi sayılan cəviz özünəməxsus yer tutur. Rayonda yetişdirilən “kətanköynək cəviz”, “suqrayı cəviz”, “nazikqabıq cəviz”, “daş cəviz”, “kövrək cəviz”, “püstəqabıq cəviz”, “badamı cəviz”, “yağlı” və “yağsız” cəviz sortları süfrələrin bəzəyinə çevrilib. Keyfiyyətinə, dadına görə bu məhsullara üstünlük verənlər çoxdur. Son illər dövlətin meyvəçiliyə ayırdığı diqqət bu rayonda da özünü qabarıq göstərib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin meyvəçiliyin inkişafı ilə bağlı qəbul etdiyi dövlət proqramları cəviz əkininə marağı daha da artırıb. Hazırda dövlət qayğısı sayəsində Şahbuz rayonunda yeni-yeni cəviz bağları salınır. Təkcə ötənilki payız iməciliklərində rayonun İşgəsu massivindəki 3 hektarlıq ərazidə yeni cəviz bağı salınıb, 1100 cəviz tingi əkilib.

2017-ci il oktyabr ayının 3-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri tərəfindən “Naxçıvan Muxtar Respublikası Stomatoloji Mərkəzinin yenidən təşkili haqqında”, oktyabrın 4-də “Naxçıvan Şəhər İcra Hakimiyyətinin tabeliyində “Yaşıl Bağ” publik hüquqi şəxsin yaradılması haqqında”, oktyabrın 16-da isə “Darıdağ Arsenli Su Müalicəxanasının yenidən təşkili haqqında” sərəncamlar imzalanmışdır. Hər üç sərəncamın preambula hissəsində həmin qurumların publik hüquqi şəxs statusunda yaradılması qeyd olunur. Maraqlıdır, publik hüquqi şəxs nədir və bunun hüquqi şəxslə fərqi nədədir?

Əvvəlcə qeyd edək ki, bu struktur ölkəmizdə yeni tətbiq olunur. “Publik hüquqi şəxslər haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu 2015-ci il dekabrın 29-da qəbul edilmişdir. Qanunun qəbulundan sonra ölkəmizdə bir çox hüquqşünasların bunun izahı ilə bağlı kütləvi informasiya vasitələrində açıqlamaları olmuşdur. Geniş oxucu auditoriyasının marağını nəzərə alaraq həmin açıqlamalardan, həm də adıçəkilən qanundan müvafiq hissələri ümumiləşdirərək publik hüquqi şəxs məsələsinə bir daha aydınlıq gətirmək istərdik. Beləliklə, ilk olaraq publik hüquqi şəxs anlayışı haqqında.

Naxçıvan şəhərindəki Doğum Mərkəzində Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər, Səhiyyə nazirlikləri, Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsi tərəfindən keçirilən tədbiri Doğum Mərkəzinin baş həkiminin müavini Nəzakət Quliyeva açaraq səhiyyə müəssisəsində belə maarifləndirici tədbirlərin keçirilməsinin əhəmiyyətindən danışıb.
Tədbirdə muxtar respublika Vergilər Nazirliyinin Vergi ödəyicilərinə xidmət şöbəsinin əməkdaşı Elçin Babayev “Ödəniş kartları nağdsız əməliyyatlar üçün əsas vasitələrdəndir” mövzusunda çıxış edərək bildirib ki, muxtar respublika rəhbərinin 2016-cı il 2 mart tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqi və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”a uyğun olaraq Vergilər Nazirliyi və bank orqanları qarşısında bir sıra vəzifələr qoyulub. Bu vəzifələr sırasında maliyyə əməliyyatlarının nağdsız hesablaşmalar vasitəsilə aparılması, belə ödənişlərin həcminin əhəmiyyətli şəkildə artırılması, POS-terminallardan səmərəli istifadə edilməsi də vardır.

2017-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında muxtar respublikada çoxşaxəli iqtisadiyyatın formalaşdırılması və sosial sahənin inkişafı üzrə mühüm tədbirlər həyata keçirilmiş, dinamik inkişaf qorunub saxlanılmışdır.
Hesabat dövrünün ən mühüm hadisələrindən biri ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin muxtar respublikaya səfəri olmuşdur. Ölkə başçısı səfəri zamanı Əlahiddə Ümumqoşun Ordusunun “N” hərbi hissəsindəki əsgər yataqxanasının və Əsgəri-Məişət Kompleksinin, Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin zabit və gizirləri üçün yaşayış binasının, Naxçıvan şəhər 3 nömrəli tam orta məktəb binasının, Culfa və Şahbuz rayonlarının mərkəzi və ətraf kəndlərinin içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin açılış, Ordubad Su Elektrik Stansiyasının təməlqoyma mərasimlərində iştirak etmiş, muxtar respublikada aparılan irimiqyaslı tikinti-quruculuq tədbirlərini yüksək qiymətləndirərək demişdir: “Doğrudan da son illər ərzində Naxçıvan böyük inkişaf yolu keçmişdir. Naxçıvan şəhərinin abadlaşdırılması, gözəlləşdirilməsi, infrastruktur layihələrinin icrası, bütün şəhər və kəndlərin abadlaşması prosesi onu göstərir ki, respublika möhkəm ayaqda dayanır. Hesab edirəm ki, bu gün Naxçıvan Muxtar Respublikasının çiçəklənmə dövrüdür. Çünki bütün istiqamətlər üzrə işlər uğurla gedir və gözəl nəticələr var”.

Aqrar sahənin inkişafı əhalinin etibarlı ərzaq təminatında mühüm şərtdir. Bu sahədə istehsal olunmuş məhsullardan qışda da əhalinin istifadə edə bilməsi üçün anbar təsərrüfatının rolu böyükdür. Çünki ilin bütün fəsillərində yerli məhsullarımız olan meyvə-tərəvəzə tələbat vardır. 

Bu baxımdan kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilə yanaşı, onların ilboyu yüksək keyfiyyətlə saxlanılması və bazarlara təklif olunmasına xidmət edən soyuducu anbarların yaradılması Naxçıvan Muxtar Respublikasında torpaq mülkiyyətçiləri, fermerlər və fiziki şəxslərlə yanaşı, həm də əhaliyə göstərilən dövlət qayğısının bariz nümunəsidir. Belə ki, məhsulun yetişdiyi və tədarükü vaxtı onun sərfəli qiymətlərlə alınaraq anbarlarda saxlanılması bazarda qiymət tənzimlənməsinə kömək edir, eyni zamanda istehsalçıların öz işini genişləndirməsinə stimul yaradır.
Qeyd edək ki, anbar kompleksləri regional inkişafın bir göstəricisidir. Belə ki, soyuducu anbarlar, əsasən, idxal deyil, yerli məhsullar hesabına doldurulur. Muxtar respublikada kartof, soğan, alma, armud, şaftalı, kələm, sarımsaq kimi məhsulların istehsalının həcmi ilbəil artır. Bundan əlavə, həmin məhsulların daşıma xərclərini aşağı salmaq üçün soyuducu anbarların regionun müxtəlif yerlərində olması da vacib məqamlardan biridir.

reportaj

Payız fəslinin ikinci ayını yaşayırıq. Bu fəsil özü ilə qayğılar da gətirib. Ancaq fikir etməyə dəyməz. Çünki dükan-bazarlarımızda bolluqdur. Piştaxtalara növbənöv məhsullar düzülüb. Belə ünvanlardan biri də “Cahan” Ticarət Mərkəzinin yaxınlığındakı meyvə-tərəvəz bazarıdır. Bu günlərdə biz də həmin bazara üz tutduq.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyindən aldığımız məlumata görə, nazirlik və onun yerli vergi orqanları tərəfindən muxtar respublika ərazisində fəaliyyət göstərən ticarət, iaşə, xidmət və digər sahələrdə əhali ilə nağd pul hesablaşmalarının aparılması qaydalarına riayət olunması diqqət mərkəzində saxlanılıb. Belə ki, nəzarət-kassa aparatlarından istifadə, vergi orqanlarında uçotda durmadan fəaliyyət göstərən ödəyicilərin aşkar edilməsi, xarici valyuta sərvətlərinin ödəniş vasitəsi olaraq qəbulu, işəgötürənlə işçilər arasında əmək müqavilələrinin bağlanmasına nəzarət və sair kimi operativ nəzarətin əhatə funksiyalarına daxil olan məsələlər üzrə 15 vergi ödəyicisində qanunvericiliyin pozulması faktları aşkar edilib və müvafiq tədbirlər görülüb.

Bununla bağlı nazirliyin Qanunsuz sahibkarlığın aşkar edilməsi şöbəsinin rəisi, vergi xidməti müşaviri Rəşad Əliyev bildirib ki, operativ nəzarət tədbirləri zamanı 12 vergi ödəyicisi tərəfindən əhali ilə nağd hesablaşmaların aparılması qaydalarının pozulması, 5 vergi ödəyicisi tərəfindən isə xarici valyuta məbləğlərinin ödəniş vasitəsi kimi qəbul edilməsi və valyuta sərvətlərinin ticarət, iaşə və xidmət müəssisələrində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalar pozulmaqla alınıb-satılması və ya dəyişdirilməsi faktları aşkar­lanıb. 58 vergi ödəyicisinin “Fərqlənmə nişanı” olmadan avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin daşıması, 2 vergi ödəyicisində isə aksiz markası olmadan alkoqollu içki və tütün məmulatlarının satışı faktları qeydə alınıb.
Bundan başqa, 18 şəxsin vergi orqanlarında uçota durmadan sahibkarlıq fəaliyyəti göstərdiyi məlum olub, həmin şəxslər barəsində qanunamüvafiq tədbirlər görülüb. Aparılan operativ nəzarət işləri zamanı tətbiq olunan 7120 manat məbləğində inzibati cərimə və maliyyə sanksiyası məbləğləri tamamilə büdcəyə ödənilib.
Bəhs olunan dövrdə vergidən yayınma və dövriyyənin gizlədilməsi hallarına qarşı mübarizə məqsədilə 8 vergi ödəyicisində xronometraj metodu ilə müşahidələr aparılıb, müşahidələr zamanı əvvəlki dövriyyələrlə müqayisədə 8805,62 manat dövriyyə artımına nail olunub. Hər bir obyekt üzrə orta hesabla ay ərzində 22 manata yaxın vergi məbləğinin əlavə olaraq büdcəyə ödənilməsi təmin edilib.

 Səbuhi HÜSEYNOV

Naxçıvan Şəhər Təsərrüfathesablı Nəqliyyat İdarəsində sərnişindaşıma xidməti ilə məşğul olan sürücülər üçün seminar-müşavirə keçirilib. Seminar-müşavirədə Naxçıvan Muxtar Respublikası Nəqliyyat Nazirliyinin şöbə müdirləri Yasin Əliyevin, Elxan Novruzovun, Naxçıvan Şəhər Təsərrüfathesablı Nəqliyyat İdarəsinin rəis əvəzi İlkin Məmmədovun və Naxçıvan Muxtar Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin Dövlət Yol Polisi İdarəsinin əməkdaşı Cəfər Zamanovun çıxışları olub.
Çıxışlarda bildirilib ki, muxtar respublika Ali Məclisində 2017-2018-ci illərin payız-qış mövsümünə hazırlıq və qarşıda duran vəzifələrlə əlaqədar avqustun 26-da keçirilən müşavirədə verilən tapşırıqların icrası ilə bağlı bir sıra işlər görülüb. İlk növbədə, şəhərlərarası və rayonlararası marşrut avtobuslarının qrafiki bir daha nəzərdən keçirilib, qrafiklər daha da təkmilləşdirilib. Xətlərə çıxan avtobus və taksilərin Daxili İşlər Nazirliyi ilə birlikdə texniki müayinələri təşkil olunub. Müəyyən edilən nasazlıqlar aradan qaldırılıb, avtobus sürücülərinə lazımi köməkliklər göstərilib.
Qeyd edilib ki, sərnişin və yük daşınmaları ilə məşğul olan sürücülərin başlıca vəzifələrindən biri də avtomobillərini vaxtında texniki müayinədən keçirməkdir. Bu məqsədlə müntəzəm olaraq reydlər təşkil edilib, avtonəqliyyat vasitələrinin təmizliyinə, sürücülərin geyim formasına, marşrutlarda hərəkət qrafikinə nəzarət artırılıb. Qanunsuz sahibkarlıqla məşğul olan avtonəqliyyat vasitəsi sahibləri aşkar edilib, intizama tabe olmayan 66 nəfərin siyahısı tədbir görülməsi üçün muxtar respublika Daxili İşlər Nazirliyinə göndərilib.
Sentyabr ayı ərzində müəyyən olunmuş qaydalara əməl etməyən 9 taksi sürücüsü haqqında müvafiq tədbirlər görülüb və onların fəaliyyəti 4 gün müddətinə dayandırılıb.

 Nail ƏSGƏROV

Bu gün muxtar respublikamızda ulu öndər Heydər Əliyev siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi nəticəsində bölgəmiz başdan-başa gülüstana dönübdür. Bunu bağlar diyarı Ordubad rayonunun timsalında da görmək olar. Belə ki, bu qədim yurd yeri son illər muxtar respublikada həyata keçirilən kompleks quruculuq tədbirləri hesabına müasir Azərbaycan rayonunun canlı nümunəsinə çevrilib. Ordubadda belə tədbirlər hazırda da davam etdirilir.
Cari ildə isə rayonun Üstüpü kəndində tikinti-quruculuq tədbirləri aparılır. Əvvəlcə onu qeyd edək ki, bu yaşayış məntəqəsi, eləcə də Üstüpü kənd inzibati ərazi dairəsinə daxil olan Məzrə kəndi rayonun ən səfalı guşələrindəndir. Rayon mərkəzindən 36-40 kilometr şimal-qərbdə yerləşən bu yurd yerlərini Ordubad rayonunun digər yaşayış məskənlərindən fərqləndirən əsas cəhət sözügedən hər iki kəndin ən məhsuldar torpaqlarda yerləşməsi və əlverişli iqlim şəraitinə malik olmasıdır. Etiraf edilməlidir ki, ordubadlılar kənd təsərrüfatı məhsullarını almaq üçün bazara gedərkən min bir dərdin dərmanı olan balın, eləcə də kartofun, kələmin, lobyanın, cəvizin Üstüpü və Məzrə kəndlərində yetişdirilib-yetişdirilmədiyi ilə maraqlanırlar. Belə ki, Üstüpü və Məzrə kəndlərində yetişdirilən belə məhsullar öz dad-tamı ilə şöhrət tapıb.
Bu günlərdə biz də Üstüpü kəndində olduq. Ordubad-Naxçıvan magistral avtomobil yolunun Düylün kəndi istiqamətində yenilik ab-havasını duymağa başladıq. Belə ki, Düylün kəndindən Məzrəyədək olan avtomobil yolu yenidən qurulurdu. Culfa Rayon Yol Təmir-İstismar İdarəsinin rəisi Yaşar İbrahimovdan öyrəndik ki, 20 kilometr uzunluğunda sərt qayalıqlar arası ilə çəkilən yolun eni 7 metrdir. Bu yolun artıq birinci qat asfaltlaşdırılma işi başa çatdırılıb. Hazırda yolun ikinci asfalt qatı salınır. Yol çəkilərkən bir çox yerlərdə istinad divarları ucaldılıb, qar və yağış sularının axıb getməsi üçün suayırıcı kanallar salınıb, 10 körpüdə əsaslı surətdə yenidənqurma işləri aparılıb.

“Naxçıvanqaz” İstehsalat Birliyi mütəmadi olaraq təbii qaz təchizatının etibarlılığının və səmərəliliyinin artırılması istiqamətində tədbirlər həyata keçirir. İstehlakçıların fasiləsiz və təhlükəsiz təbii qazla təmin edilməsi məqsədilə bu ilin 9 ayı ərzində də qarşıda duran vəzifələr uğurla yerinə yetirilmişdir. 

Muxtar respublikada ötən dövrdə daxil olan müraciətlərə əsasən 513 mənzil və müxtəlif təyinatlı obyektlər qazlaşdırılmışdır ki, bunun 479-u əhali abonenti, 34-ü isə qeyri-əhali abonentidir.
Muxtar respublikada təbii qaz istehlakçılarının fasiləsiz, təhlükəsiz qazla təchiz olunması məqsədilə korroziyaya uğrayan yeraltı qaz kəmərlərinin yeniləri ilə dəyişdirilməsi və qaz sızmalarının aradan qaldırılması təmin edilmiş, bu işlərin mütəmadi olaraq aparılması nəzarətə götürülmüşdür. Naxçıvan şəhərində smartkarttipli qaz sayğaclarının quraşdırılması işləri davam etdirilmiş və cari ilin 9 ayında 1995 qaz sayğacı quraşdırılmışdır. “Naxçıvanqaz” İstehsalat Birliyi yerlərdə nəzarət tədbirlərini gücləndirmiş, vaxtaşırı birliyin daimi fəaliyyət göstərən yoxlama-nəzarət komissiyası tərəfindən reydlər keçirilərək istehlakçıların qazdan istifadə qaydalarının tələblərinə riayət etmələri yoxlanılmış və ortaya çıxan nöqsanlar aradan qaldırılmışdır.

Muxtar respublikada avtomobil nəqliyyatı infrastrukturunun müasir standartlar səviyyəsinə çatdırılması, mülkiyyət növündən asılı olmayaraq, nəqliyyat sahəsinə daxil olan qurumların fəaliyyətinin günün tələblərinə uyğun qurulması və səmərəliliyinin artırılması sahəsində işlər davam etdirilir. Bu ilin 9 ayı ərzində muxtar respublika əhalisinə göstərilən avtonəqliyyat xidmətinin səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirilmişdir.
Hesabat dövrü ərzində daşımalarla məşğul olan hüquqi və fiziki şəxslərin maarifləndirilməsi üçün aid şəxslər arasında söhbətlər aparılmış, ayda bir dəfə Naxçıvan Şəhər Nəqliyyat İdarəsində muxtar respublikada sərnişin daşımalarını yerinə yetirən sürücülərin iştirakı ilə seminar-müşavirələr təşkil edilmiş, qarşıya qoyulan vəzifələr geniş müzakirə olunmuşdur. Sürücülərin muzeylərlə tanışlığına diqqət daha da artırılmış, muzeylərdə taksi sürücülərinin seminar məlumatlandırılması işinə avtobus sürücüləri də cəlb olunmuşlar.

Muxtar respublikada torpaqların elektron uçotunun aparılması, torpaqlardan təyinatı üzrə səmərəli istifadə edilməsinə dövlət nəzarətinin gücləndirilməsi, vətəndaşların mülkiyyət hüquqlarının dövlət reyestrində qeydiyyata alınması zamanı operativliyin təmin edilməsi 2017-ci ilin 9 ayı ərzində Naxçıvan Muxtar Respublikasının Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən diqqət mərkəzində saxlanılmışdır. Torpaqların elektron kadastr uçotu informasiya sisteminin yaradılması və rəqəmsal kadastr xəritəsinin tərtib olunması istiqamətində işlər davam etdirilmişdir. Komitənin informasiya infrastrukturunda yerləşdiriləcək müvafiq proqram təminatının hazırlanmasına başlanılmışdır. Naxçıvan şəhərinin 1, 2 və 3-cü sahə inzibati ərazi dairələrində, Şərur rayonunun Yengicə və Təzəkənd yaşayış məntəqələrində daşınmaz əmlak obyektlərinin plana alınması işi başa çatdırılmış, Naxçıvan şəhərinin 4-cü sahə inzibati ərazi dairəsində və Şərur rayonunun Düdəngə kəndində planaalma işləri aparılmış, Naxçıvan şəhəri üzrə 8013, Şərur rayonu üzrə 1434 daşınmaz əmlak obyekti plana alınmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında da meliorasiya və irriqasiya sistemlərinin təkmilləşdirilməsi istiqamətində ardıcıl tədbirlər görülür. 

Son illər meliorasiya və irriqasiya sistemlərinin normal istismarının təşkili, suvarma şəbəkələrinin genişləndirilməsi, su sistemlərində təmir-bərpa işlərinin görülməsi, içməli su təminatının yaxşılaşdırılması sahəsində kompleks tədbirlər görülmüşdür. Bu ilin 9 ayı ərzində Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinin tabe təşkilatları tərəfindən 194 kilometr beton və torpaq kanal, 353 kilometr ara arxlar, 33 kilometr kollektor lildən təmizlənmiş, 5 kilometr yeni açıq drenaj kanalı qazılmış, 2 kilometr yeni qapalı drenaj xətti, 53 kilometr suvarma boru xətti və 6 kilometr yeni içməli su xətti çəkilmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində suvarılan torpaq sahələrinin genişləndirilməsi, yeni torpaq sahələrinin əkin dövriyyəsinə daxil edilməsi, su itkisinin qarşısının alınması üçün Kəngərli rayonunun Böyükdüz kəndi ərazisində 400 hektar sahədə qapalı suvarma şəbəkəsinin tikintisi davam etdirilərək 4050 metr əsas və 36 kilometr paylayıcı boru xətləri çəkilmişdir. Şəbəkə üzərində 2 tənzimləyici siyirtmə, müxtəlif diametrli 67 paylayıcı siyirtmə, 368 supaylayıcı hovuz, 368 hidrant quraşdırılmışdır.

Azərbaycan Respublikasının ­Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2004-cü il 13 oktyabr tarixli ­Sərəncamına əsasən hər il oktyabrın 20-si ölkəmizdə energetika sahəsində çalışanların peşə bayramı günü kimi qeyd olunur.
Azərbaycanda elektroenergetikanın inkişafına ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə ötən əsrin 70-ci illərindən başlanmış, enerji sisteminin təkmilləşdirilməsi sahəsində mühüm tədbirlər görülmüşdür. Ümummilli liderin səyləri və təşkilatçılığı sayəsində hər birinin gücü 300 meqavatlıq 8 blokdan ibarət olan Azərbaycan Dövlət Rayon Elektrik Stansiyasının istifadəyə verilməsi, həmin dövrdə İran İslam Respublikası ilə birgə tikilən 22 meqavatlıq Araz SES, 330 kilovoltluq Mingəçevir-Abşeron hava elektrik verilişi xətləri, yeni transformator yarımstansiyaları enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasına mühüm töhfə vermişdir.
Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində blokada şəraitində yaşayan Naxçıvan ciddi enerji böhranı ilə üzləşən zaman ulu öndərin apardığı danışıqlar nəticəsində 1993-cü ildə İran İslam Respublikasından 42 meqavat, Türkiyə Respublikasından isə 63 meqavat elektrik enerjisi nəqlinə başlanılmışdır. Bu dövrdən başlayaraq muxtar respublikada müxtəlif gücə malik olan transformator yarımstansiyaları quraşdırılmış, yüksəkgərginlikli elektrik verilişi xətləri çəkilmiş, idxal olunan elektrik enerjisinin itkisiz paylanması, avadanlıqların yüklənməsinin qarşısını almaq və enerji təchizatının etibarlılığını yüksəltmək məqsədilə ardıcıl tədbirlər görülmüşdür. Müstəqillik illərində də ümummilli liderimiz ölkəmizdə enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasını diqqət mərkəzində saxlamış, bu sahənin maddi-texniki təchizatı xeyli gücləndirilmişdir.

Muxtar respublikada yeni texnologiyaların tətbiqi və əhaliyə keyfiyyətli poçt, rabitə, internet və teleradio xidmətlərinin göstərilməsi bu ilin 9 ayında da uğurla davam etdirilmişdir.
Ötən dövrdə Genişzolaqlı Asinxron Rəqəmli Abunəçi xətti texnologiyası vasitəsilə 3 min 46 yeni abunəçi internetlə təmin olunmuşdur. Naxçıvan Muxtar Respublikası Təhsil Nazirliyinin 8 şəhər və rayon Təhsil şöbələri və nazirliyə birbaşa tabe olan 4 təhsil müəssisəsinin İdarələrarası Elektron Sənəd Dövriyyəsi Sisteminə qoşulması üçün müvafiq şəbəkə qurulmuş və avadanlıqlar istifadəyə verilmiş, Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabineti yanında İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin internet səhifəsi yaradılaraq (its.naxcivan.az) serverdə yerləşdirilmişdir. Həmçinin “Naxçıvan İslam Mədəniyyəti – 2018” internet səhifəsinin hazırlanması işləri də başa çatdırılmışdır.
Şərur rayonunun Arpaçay və Çəmənli kəndlərinin hər birində bir ədəd 384 yerlik NGN tipli və Babək rayonunun Payız kəndində 384 nömrəli NGN tipli yeni avtomat telefon stansiyaları qurulmuşdur. Şərur rayonunun Arpaçay, Babək rayonunun Payız kəndlərində yeni poçt bölməsi yaradılmış, Çəmənli kəndindəki poçt bölməsi yeni binaya köçürülmüş, işçi kompüterlər MHM şəbəkəsinə qoşulmuş və digər lazımi avadanlıqlarla təmin olunmuşlar.

Beynəlxalq Standartlaşdırma Təşkilatının yarandığı gün – ­ok­tyabrın 14-ü hər il ölkəmizdə də “Beynəlxalq Standartlaşdırma Günü” kimi qeyd edilir.
İqtisadiyyatın inkişafında standartlaşdırmanın rolu ildən-ilə artmaqdadır. Standartlaşdırmanın əsas məqsədləri istehsalın effektivliyinin artırılmasından, istehlakçılara çatdırılan məhsul və xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəldilməsindən, insan sağlamlığının qorunması istiqamətində təhlükəsizlik normalarının daha da təkmilləşdirilməsindən, ətraf mühitin qorunmasından və ticarətdə texniki maneələrin aradan qaldırılmasından ibarətdir.
Ölkəmizdə standartlaşdırma sahəsinin inkişafı ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Ulu öndərin siyasi hakimiyyətə ikinci dəfə qayıdışından sonra bu sahəyə diqqət və qayğı daha da artırılmış, hüquqi baza möhkəmləndirilmişdir. “Standartlaşdırma haqqında”, “Ölçmələrin vəhdətinin təmin edilməsi haqqında”, “Patent haqqında”, “Əmtəə nişanları və coğrafi göstəricilər haqqında”, “Uyğunluğun qiymətləndirilməsi sahəsində akkreditasiya haqqında” qanunlar və digər hüquqi sənədlər qəbul edilmişdir.

Muxtar respublikanın bir sıra ünvanlarında mənzil tikintisi, mövcud binaların yenidən qurulması və ya əsaslı təmiri aparılır. Belə qayğıdan dağlıq bölgəmiz olan Şahbuz rayonuna da xeyli pay düşüb.
Hazırda rayonun Badamlı qəsəbəsində mövcud olan iki ictimai yaşayış binasında əsaslı təmir işləri aparılır.
Məlumat üçün bildirək ki, həmin binalar sovet dönəmində qəsəbədə fəaliyyət göstərən “Badamlı” mineral sular zavodunda çalışan işçilər üçün inşa edilib. Sonrakı dövrlərdə həmin binalarda ancaq cari təmir işləri aparılıb. Bir aydır ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi Babək Rayon İdarəsinin inşaatçıları həmin binalarda əsaslı təmir işlərinə başlayıblar. Ötən müddət ərzində binaların dam örtükləri və qapı-pəncərələri yenilənib, mənzillərin balkonları isə yenidən qurulub. Hazırda binadaxili suvaq işləri həyata keçirilir, fasad hissələrdə beton üzləmə tədbirləri görülür. Kommunikasiya xətləri yenilənir.
İdarənin briqadiri Rasim Səfərovun sözlərinə görə, əsaslı təmir işlərini vaxtında başa çatdırmaq üçün inşaatçılara hərtərəfli şərait yaradılıb. Onlar bu şəraitdən səmərəli istifadə edir, gördükləri işin keyfiyyətli olmasına ciddi diqqət yetirirlər.
Əsaslı təmir işləri başa çatdırıldıqdan sonra ərazidə abadlıq işləri aparılacaq, gülkarlıqlar salınacaq.

Xəbərlər şöbəsi

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2005-ci il 5 oktyabr tarixli Sərəncamı ilə hər il oktyabrın 13-ü ölkəmizdə dəmiryolçuların peşə bayramı günü kimi qeyd edilir.
Azərbaycanda dəmir yolu təsərrüfatının inkişafı ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin ölkəmizə rəhbərliyi ilə bağlıdır. 1969-cu ildən etibarən ümummilli liderimizin şəxsi təşəbbüsü sayəsində iqtisadiyyatın digər sahələrində olduğu kimi, dəmir yolu nəqliyyatında da əsaslı dəyişikliklərə başlandı. O dövrə qədər keçmiş SSRİ dəmir yolları sistemində inkişaf sürətlə həyata ke­çirilirdi. Lakin Azərbaycan dəmiryolu təsərrüfatı diqqətdən kənardan qalmışdı. Dahi rəhbərin dəmir yoluna verdiyi böyük əhəmiyyət, onun inkişafına göstərdiyi qayğı qısa zamanda öz bəhrəsini vermiş, yeni dəmir yolu xətləri çəkilmiş, stansiyalar açılmış, vağzal binaları inşa olunmuşdu. Əgər 1969-cu ilə qədər Azərbaycanda cəmi 159 dəmir yolu stansiyası fəaliyyət göstərirdisə, qısa müddətdə onların sayı 176-ya çatmışdı. Bu dövrdə çəkilmiş yeni dəmir yolu xətlərinin uzunluğu 482,8 kilometr, elektrikləşdirilmiş sahənin uzunluğu isə 1284 kilometr idi. O illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında da dəmir yolunun müasirləşdirilməsi diqqətdə saxlanılmış, artan yük və sərnişin daşınmasına olan tələbatı təmin etmək, yüksək səviyyədə nəqliyyat xidmətini təşkil etmək məqsədilə 1976-cı ildə dəmir yollarının Naxçıvan Hissəsinin mərkəzi aparatı İmişli stansiyasından Naxçıvan şəhərinə köçürülərək hərtərəfli fəaliyyəti təmin olunmuşdur. 1988-ci ildə isə Culfa-Şərur sahəsinin elektrikləşdirilməsi nəticəsində yük və sərnişin daşınmasında elektrovoz dartısından istifadə olunmasına başlanmışdır.

“D-adlı qaymaq” bu tələbatın dolğun ödənilməsi üçün çalışır

Ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda sahibkarlığın inkişafına dövlət tərəfindən göstərilən qayğı əlverişli biznes mühitinin yaradılması üçün geniş imkanlar açıb. İqtisadi siyasətin prioritet sahələrindən olan sahibkarlığın inkişafı istiqamətində ardıcıl olaraq dövlət-sahibkar münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi, bu sahəyə dövlət dəstəyi mexanizmlərinin genişləndirilməsi, biznes mühitinə dair qanunvericiliyin və inzibati prosedurların təkmilləşdirilməsi, maarifləndirmə və bir sıra kompleks tədbirlər həyata keçirilir. Məhz bütün bunların nəticəsi kimi, bu gün muxtar respublikada sahibkarlıq inkişaf dinamikasına malikdir və özəl sektor öz məhsulları ilə daxili bazara töhfələrini verir. Son illər yaradılan istehsal müəssisələrinin əksəriyyəti əhalinin keyfiyyətli ərzaq təminatına xidmət edir. Belə müəssisələrdən biri də ötən il avqustun 26-da fəaliyyətə başlayan “D-adlı qaymaq” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir.

Adıçəkilən müəssisə Naxçıvan şəhərinin Əliabad qəsəbəsində fəaliyyət göstərir. Ötən günlərdə yolumuzu həmin ünvandan salıb, buradakı iş prosesi ilə tanış olduq. Müəssisənin rəhbəri Elşad Məmmədov söhbət zamanı bildirdi ki, kütləvi qidalanma üçün əsas etibarilə inək südündən istifadə olunur. Belə süddə orqanizm üçün lazım olan bütün mineral maddələr həll olmuş vəziyyətdə toplandığından asan və yaxşı mənimsənilir. Süd və süd məhsullarını heç nə ilə əvəz etmək olmaz. Xüsusən uşaqlar, xəstələr və yaşlı adamlar üçün onlar çox faydalıdır. Başqa sözlə, süd təbiətin “bişirdiyi xörək”dir. Süd üçün iştaha lazım deyil, halbuki başqa qidalar iştahasız həzm olunmur, onun həzm edilməsi də çox rahatdır.

Ordubad rayonunun ucqar yaşayış məntəqəsi olan Üstüpü kəndində kompleks quruculuq tədbirlərinə cari ilin mart ayından başlanılıb. Quruculuq tədbirləri çərçivəsində kənddə tam orta məktəb, kənd və xidmət mərkəzləri üçün yeni binalar inşa olunur. Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin Ordubad Rayon İdarəsinin inşaatçılarına həvalə olunmuş qurucu­luq işləri bu yaşayış məntəqəsinin sakinlərinə böyük dövlət qayğısının ifadəsidir. İdarənin rəisi Əkrəm Salmanovdan aldığımız məlumata görə, kənddə təhsilin səviyyəsini yüksəltmək üçün inşa olunan 340 şagird yerlik məktəb binası zirzəmi ilə birlikdə 4 mərtəbədən ibarətdir. Burada müəllim və şagirdlərin ixtiyarına işıqlı və geniş sinif otaqları, laboratoriyalar, kitabxana, elektron lövhəli sinif və kompüter otağı veriləcək. Binada əsas tikinti işləri başa çatdırılıb. Hazırda inşaatçılar bina­daxili suvaq işləri aparırlar.
Üçmərtəbəli kənd mərkəzinin binasında da tikinti işləri sürətlə davam etdirilir. Burada çalışacaq qurumlar üçün müasir iş şəraiti yaradılacaq.
Üstüpüdə inşası davam etdirilən xidmət mərkəzində mağazalar, ət-satışı dükanı, xidmət obyektləri fəaliyyət göstərəcək. Quruculuq tədbirləri çərçivəsində Düylün kəndindən Üstüpü kəndinədək olan avtomobil yolu və kəndarası yollar yenidən işlənəcək, rabitə, elektrik, qaz xətlərində isə təmir-bərpa işləri görüləcək. Obyektlərin yerləşdikləri ərazidə abadlıq işləri aparılacaq.

Xəbərlər şöbəsi

“Bərəkət Toxumçuluq” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin Kəngərli rayonunun Böyükdüz kəndindəki əkin sahələrində qurulan yeni qapalı suvarma şəbəkəsində son tamamlama işləri görülür.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinin şöbə müdiri Emil Səfərov bildirib ki, boru xətlərində baş verə biləcək deformasiyaların qarşısını almaq üçün xətt üzərində 2 ədəd siyirtmə quraşdırılıb. Ana xətt üzərində hər 100 metrdən bir diametri 200 millimetr olan plastik borularla 41 min 680 metr paylayıcı boru xətti çəkilib. Paylayıcı boru xətti üzərində sahəyə suyun verilməsini növbə ilə təmin etmək üçün 91 siyirtmə, suvarma mövsümü başa çatdıqdan sonra boru xəttindən suyun boşaldılması üçün 93 suboşaldıcı quraşdırılıb. Xətlərin üzərində hidrantlar qoyulub.
Suvarılacaq əraziyə suyun itkisiz çatdırılması və öz axını ilə paylanması üçün ərazinin relyefi nəzərə alınıb. Diametri 720 millimetr olan magistral xəttin ətrafında əkiləcək ağacların suvarılması üçün xətt üzərində diametri 50 millimetr olan 27 ədəd çıxış quraşdırılıb.
Qeyd edək ki, əkin sahəsinin ortasından keçən 1500 metr qrunt yolun yeri dəyişdirilərək 7 hektar torpaq sahəsi əkin dövriyyəsinə qatılıb. Araz çayından qidalanacaq hovuzdan öz axını ilə qapalı suvarma şəbəkəsinə veriləcək su 407 hektar ərazidə itkinin və ərazilərin şoranlaşmasının qarşısını alacaq, torpaqların məhsuldarlığının artmasına səbəb olacaq.

Xəbərlər şöbəsi

Su dünyada mövcud olan ən vacib nemətlərdəndir. Canlı həyatın yaranması və yaşaması üçün onun nə qədər əvəzedilməz olduğunu hər kəs bilir. İnsan ehtiyacları üçün lazım olan şirin su ehtiyatları isə təbiətdə məhdud olduğu qədər onun keyfiyyəti və təhlükəsizliyi də həmişə diqqət mərkəzində olub. 

Ölkəmizdə və onun tərkib hissəsi olan Naxçıvan Muxtar Respublikasında insanların həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində həyata keçirilən işlər arasında əhalinin keyfiyyətli içməli su ilə daimi təmin olunması diqqət mərkəzində olan məsələlərdəndir. Təmiz su təminatı həyati zərurət olmaqla yanaşı, həm də bir yaşayış keyfiyyəti və mədəni səviyyə standartı kimi də qəbul edilir. Belə bir vacib məsələ də dövlətimizin rolunu artırır. Şübhəsiz, Naxçıvan Muxtar Respublikası kimi su ehtiyatlarının qeyri-bərabər paylanıldığı bir regionda bu məsələnin uğurlu həlli xeyli zəhmət və vəsait hesabına başa gəlir. Artıq bir neçə ildir ki, Naxçıvan şəhərində və muxtar respublikamızın əksər iri yaşayış məntəqələrində istifadəyə verilmiş fasiləsiz, keyfiyyətli içməli su, bu mənada, əhalinin sosial müdafiəsinin yaxşılaşdırılmasına yönəlmiş mühüm işlərin tərkib hissəsi kimi diqqəti cəlb edir. Bu istiqamətdə davam etdirilən tədbirlər isə yaxın gələcəkdə muxtar respublikanın hər yerində insanların keyfiyyətli su ilə təmin olunması məsələsini həll edəcəkdir. Çünki təmiz su, təmiz qida sağlam həyat və yaşayış tərzidir.

Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun binasında “Gəmiqaya” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin kollektivi tərəfindən aparılan əsaslı yenidənqurma işləri davam etdirilir.

Muxtar respublikada ilk beynəlxalq akkreditasiyalı laboratoriya olan “İstehlak Mallarının Ekspertizası Mərkəzi” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin Mərkəzi qida sınaq laboratoriyası regionumuzda istehsal edilən və ya muxtar respublikaya idxal olunan qida məhsullarının beynəlxalq tələblərə uyğun yoxlanılmasını təmin edir, istehsalçı müəssisələrin xarici ölkələrə məhsul ixracını asanlaşdırır. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin nəzdində fəaliyyət göstərən cəmiyyətin ötən illər ərzində maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilib, ABŞ, Almaniya, İngiltərə, Polşa, İtaliya, Türkiyə istehsalı olan, beynəlxalq standartlara uyğun laboratoriya avadanlıqları alınıb quraşdırılıb. Laboratoriyada mütəmadi olaraq yerli və idxal məhsullarından nümunələr götürülərək təhlillər aparılıb. Yeyinti məhsullarının keyfiyyətinin və təhlükəsizliyinin təmin edilməsi sahəsində aparılan dövlət nəzarətinin bir hissəsini də yerli istehsal və idxal məhsullarının orqanoleptik, fiziki-kimyəvi, mikrobioloji və toksikoloji göstəricilərinin yoxlanması təşkil edir.

  Son illər muxtar respublikada digər təsərrüfat sahələri kimi, arıçılığın inkişafına da böyük qayğı göstərilir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri sahibkarlarla keçirilən görüşdə arıçılığın inkişaf etdiyi ölkələrlə əlaqələrin genişləndirilməsi, bu ölkələrdə keçirilən tədbirlərdə arıçıların iştirak etmələrinin təmin edilməsi ilə bağlı mühüm tapşırıqlar vermişdir. 

Beynəlxalq təcrübənin öyrənilməsi üçün arıçıların xarici səfərlərinin təşkili məqsədilə İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən ötən günlərdə Türkiyə Respublikasının İstanbul şəhərində keçirilən 45-ci Beynəlxalq Apimondia Konqresində Naxçıvan Muxtar Respublikası “Arıçılar İctimai Birliyi” sədrinin iştirakı təmin edilmişdir.
Beynəlxalq konfransda 120 dövləti təmsil edən arıçılıq məhsulları istehsal edən şirkətlər, arıçılıq məhsullarının satışı ilə məşğul olan holdinqlər, ictimai birliklər, alim və mütəxəssislər olmaqla, ümumilikdə, 14 min nümayəndə iştirak etmişdir.
Konfransda iştirak edən mütəxəssislər beynəlxalq arıçılıq sahəsində aparılan elmi-tədqiqat işləri barədə təqdimatlarla çıxış etmiş, arı xəstəliklərinin tədqiq edilməsi, müxtəlif mənşəli zərərvericilərə qarşı müalicə vasitələrinin tətbiqi, arıçılar arasında informasiya-məsləhət işlərinin genişləndirilməsi və saxta bal tədarükçüləri ilə mübarizə barədə müzakirələr aparılmışdır.
Beynəlxalq konqresdə ilk dəfə olaraq iştirak edən Naxçıvan Muxtar Respublikası “Arıçılar İctimai Birliyi”nin sədri arıçılığın bütün sahələrini əhatə edən mövzular barədə konqres iştirakçıları ilə birgə söhbətlər aparmış, arıçılığın inkişafı və bu sahədə ən son texnologiyaların tətbiqi ilə bağlı seminarlarda iştirak etmişdir.
Qeyd edək ki,1897-ci ildə yaradılmış Apimondia Beynəlxalq Arıçılıq Təşkilatı tərəfindən təşkil olunan bu cür elmi tədbirlər arıçıların beynəlxalq əlaqələrin inkişafına və bu sahədəki təcrübənin mənimsənilməsinə mühüm təsir göstərməkdədir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
İqtisadiyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti

Naxçıvanda strateji əhəmiyyətli məhsula – taxıla olan tələbatın daxili imkanlar hesabına ödənilməsi istiqamətində həyata keçirilən ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər öz bəhrəsini verir. Təqdirəlayiq hal isə taxılçılığın aparıcı sahəyə çevrilməsidir. Təkcə bir faktı qeyd edək ki, 2017-ci ilin məhsulu üçün ötən ilin payızında və cari ilin yazında əkilmiş 31 min 632 hektar sahədən 93 min 419 ton taxıl tədarük edilib, hektarın orta məhsuldarlığı 29,5 sentner olub. Muxtar respublikamızda taxılçılığın inkişafı, istehsalın artırılması belə məhsulların saxlanılması üçün anbarların qurulması zərurətini yaradıb. Buna görə də “Naxçıvan Taxıl Məmulatları Sənaye Kompleksi” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətində 27 min ton tutuma malik uzunmüddətli və 20 min ton tutuma malik qısamüddətli taxıl ehtiyatı anbarları istifadəyə verilib.
Həyata keçirilən ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlərin nəticəsidir ki, bu gün torpaq mülkiyyətçilərinin istehsal etdiyi taxılın alıcı sarıdan heç bir problemi yoxdur. Muxtar respublikada taxılçılıqla məşğul olan sahibkarlardan buğdanın hər kiloqramı 30 qəpikdən alınıb ki, bu da taxılçılığa olan marağın daha da artmasına səbəb olur.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında yol-nəqliyyat infrastrukturunun inkişafı diqqət mərkəzində saxlanılır, nəqliyyat kompleksinin yenilənməsinə xüsusi önəm verilir. Kənd yaşayış məntəqələrində müasir yol infrastrukturunun yaradılması da bu gün muxtar respublikada qarşıda duran əsas vəzifələrdəndir.
Rayon mərkəzləri ilə kəndləri, eləcə də paytaxt Naxçıvan şəhəri ilə ətraf kəndləri birləşdirən avtomobil yolları əsaslı şəkildə yenidən qurulur. Şərur şəhəri ilə kəndləri birləşdirən nəqliyyat yollarının təmiri də bu istiqamətdə görülən işlər çərçivəsində həyata keçirilir. Yollara asfalt-beton örtüyün salınması istər beynəlxalq, istərsə də yerli yük və sərnişin daşımalarının artırılmasına əlverişli şərait yaradır. Bu həm də əhalinin rahatlığının təmin olunmasında mühüm rol oynayır.
Şərur Rayon Yol Təmir-Tikinti İdarəsinin rəisi Natiq Əliyevdən aldığımız məlumata görə, son 8 ayda yolların təmiri istiqamətində, ümumilikdə, 1 milyon 223 min 853 manatlıq iş görülüb. Qarxun-Yuxarı Aralıq-Aşağı Aralıq yolu yenidən qurulub, Aralıq və Siyaqut kəndlərini birləşdirən körpünün əsaslı təmiri başa çatdırılıb, Dərvişlər, Arpaçay, Çəmənli və Babəki kəndlərini birləşdirən 9,7 kilometrlik avtomobil yolu genişləndirilib və asfalt örtük salınıb. Həmin ərazidə kənddaxili yollar yenidən qurulub. Rayonun Ələkli kəndini əhatə edən 3,7 kilometrlik yol genişləndirilib, yol yatağı bərkidilib, qalın asfalt örtük döşənib.

Müasir dövrdə informasiya-kommunikasiya texnologiyaları hər bir ölkənin, cəmiyyətin sosial-iqtisadi həyatına geniş şəkildə nüfuz edib. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində müəyyənləşdirdiyi strategiya Naxçıvan Muxtar Respublikasında da uğurla həyata keçirilir.

Muxtar respublikamızda daim diqqət və qayğı ilə yanaşılan informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsi bu gün sürətlə inkişaf etdirilir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərdən danışarkən deyib: “Bu gün muxtar respublikada informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində böyük layihələr həyata keçirilir. 1997-ci ildən başlayaraq muxtar respublikada bütün telefon stansiyaları avtomatlaşdırılmış, fiber-optik kabellər çəkilmiş, yeni poçt şöbələri yaradılmış və digər tədbirlər həyata keçirilmişdir. Qısa zaman kəsiyində görülən işlər muxtar respublikanın informasiya blokadasından çıxmasına səbəb olmuşdur”.
Ötən dövr ərzində muxtar respublika ərazisində mobil rabitə operatorlarının fəaliyyətinin təşkili, internet xidməti sahəsinin yaradılması, mövcud koordinat tipli avtomat telefon stansiyaların elektron tipli avtomat telefon stansiyaları ilə əvəz edilməsi, fiber-optik kabel xətlərinin çəkilişi istiqamətində ardıcıl işlər görülüb. Eyni zamanda “Naxtel” simsiz telefon xidmətinin istifadəyə verilməsi, “Kanal 35” televiziyasının və “Naxçıvanın səsi” radio kanalının efirə verilməsinin təşkili, Naxçıvan Dövlət Televiziya və Radiosunun internet üzərindən yayımlanması, “Universitet” televiziyasında videodərslərin hazırlanması və distant tədrisin tətbiqi məqsədilə avadanlıqların quraşdırılması, Naxçıvan Muxtar Respublikası İnternet və Yeni Texnologiyaların Tədrisi Mərkəzinin və onun rayon filiallarının səmərəli fəaliyyətinin təşkili, iqtisadiyyatın bütün sahələrində informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının tətbiqinin uğurla davam etdirilməsi, muxtar respublikada informasiya­-kommunikasiya texnologiyalarının sürətli inteqrasiyasına təkan verib.

Bütün dünyada vahid beynəlxalq poçt qaydalarının müəyyən edilməsi 1874-cü ilin 9 oktyabr tarixində Ümumdünya Poçt İttifaqının yaradılması ilə mümkün olmuşdur. Həmin tarix 1969-cu ildə Yaponiyada keçirilmiş Ümumdünya Poçt İttifaqının Konqresində qəbul edilmiş qərarla hər il Ümumdünya Poçt Günü kimi qeyd olunur.
Ölkəmizdə rabitə və informasiya texnologiyalarının inkişafı tarixinə qısaca nəzər salsaq, görərik ki, bu inkişafın təməli ötən əsrin 70-ci illərindən qoyulmuşdur. 1969-cu ildən başlayaraq ümummilli liderimiz ­Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə bu sahədə əsaslı dəyişikliklər baş vermiş, o dövrün tələblərinə uyğun poçt və rabitə sistemi yaradılmışdır. Azərbaycan müstəqillik qazandıqdan sonra isə ulu öndərin rəhbərliyi ilə poçt sistemi yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının poçt-rabitə sistemi də özünəməxsus inkişaf yolu keçmişdir. Naxçıvanda ilk poçt ekspedisiyası hələ 1828-ci ildə yaradılmış, 1864-cü ildə Tiflis-Naxçıvan teleqraf xətti çəkilmişdir. 1918-ci ildə Naxçıvan şəhərində ilk poçt kontoru açılmış, 1927-ci ildə isə Ordubad, Culfa, Şərur poçt-teleqraf şəbəkələri və Naxçıvan şəhərində Poçt-Teleqraf Agentliyi yaradılmışdır. 1996-cı ildən başlayaraq Naxçıvanda poçt xidmətlərinin keyfiyyəti mərhələ­-mərhələ yüksəldilmiş, bu sahənin texniki imkanları genişləndirilmişdir. Ötən dövrdə həyata keçirilən ardıcıl tədbirlər nəticəsində poçt müəssisələri bütün növ xidmətlərin təşkili üçün müasir texnologiyalarla təmin edilmiş, xidmətin səviyyəsi yüksəldilmişdir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Naxçıvanpoçt Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin yaradılması haqqında” 2013-cü il 30 iyul tarixli Sərəncamı isə bu sahədə görüləcək işlərin miqyasını daha da genişləndirmişdir.

Dünən Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyində dövlət büdcəsindən maliyyələşən təşkilatlarda sığorta işinin təşkili məsələləri ilə bağlı tədbir keçirilib.
Tədbiri giriş sözü ilə açan maliyyə nazirinin müavini Elçin Əliyev müasir dövrümüzdə sığortanın gözlənilməz hadisələrin nəticələrinin aradan qaldırılmasında oynadığı əhəmiyyətli roldan danışıb.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Baş Sığorta Agentliyinin baş direktoru Hikmət Əsgərov çıxışında inkişaf edən cəmiyyətin bir tələbi kimi sığortaya olan marağın artmasından, ölkəmizdə sosial-iqtisadi inkişafın sürətlənməsi ilə insanların rifah halının yüksəlməsi sayəsində bu sahənin xüsusi əhəmiyyətindən bəhs edib.
Qeyd olunub ki, insanların həyatı, sağlamlığı və əmlakının qorunması üçün tədbirlər görülsə də, hər zaman qəfil hadisələrin qarşısını almaq mümkün olmadığından insanlar zərər çəkə bilərlər. Ona görə də Naxçıvan Muxtar Respublikasında sığorta işinin müasir tələblər səviyyəsində qurulması istiqamətində ölkəmizdə qüvvədə olan qanunlara əsasən bir sıra icbari və könüllü sığorta növləri üzrə işlər aparılmaqdadır.

 Ölkəmizdə həyata keçirilən çoxşaxəli iqtisadi inkişaf strategiyasının əsas məqsədlərindən biri də sənaye məhsulları istehsalı ilə regionların tarazlı inkişafına, o cümlədən yerli istehsal və əmək potensialından səmərəli istifadə etməklə ixracyönümlü hazır məhsul istehsalına nail olmaqdan ibarətdir. Çünki enerji və ərzaq təhlükəsizliyi ilə bərabər, sənaye məhsulu istehsalı da ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin əsas şərtlərindən biridir. 

Milli iqtisadiyyatımızın hazırkı dövründə mövcud sənaye imkanlarından maksimum yararlanmaq, dinamik məhsul istehsalında dayanıqlılığı təmin etmək məqsədilə yeni istehsal müəssisələrinin yaradılması qarşıda duran əsas vəzifələrdəndir. Regional inkişafa göstərilən bu diqqət ölkəmizin bütün regionlarında, o cümlədən Naxçıvan Muxtar Respublikasında da sənayenin inkişafına şərait yaradıb. Nəticədə, muxtar respublikada sənayenin müxtəlif sahələrinin inkişaf etdirilməsinə yönəlmiş kompleks tədbirlər bu sahədə müsbət nəticələrin əldə edilməsinə səbəb olub.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsindən verilən məlumata görə, 2017-ci ilin yanvar-avqust aylarında 1 milyard 705 milyon 749 min 400 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunub ki, bu da 2016-cı ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,7 faiz çoxdur.
Hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2016-cı ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 5,4 faiz artaraq 3788 manata çatıb.
Muxtar respublikada yaranan ümumi daxili məhsulun tərkibində ilk yeri də sənaye sahəsi tutur. Sənaye üzrə 708 milyon 256 min manat dəyərində məhsul istehsal edilib. Bu da 2016-cı ilin müvafiq dövründəki göstəricini 1,4 faiz üstələyir.

Xəbərlər şöbəsi

Bu gün muxtar respublikada aparılan genişmiqyaslı quruculuq tədbirləri inşaat materiallarına olan tələbatı da əhəmiyyətli dərəcədə artırıb. Hazırda Naxçıvan şəhərində və ətraf kəndlərdə fərdi evlərin inşası da dinamik sürətlə davam edir. Təbii ki, bu proses ağır inşaat materiallarına olan tələbatı da artırır.
Bu tələbat nəzərə alınaraq ­­ Naxçıvan dairəvi avtomobil yolunun kənarında ayrılmış ərazidə “Cahan” İnşaat Materiallarının Satış Mərkəzi istifadəyə verilib ki, bu da ağır inşaat materiallarının satışına və yük avtomobillərinin şəhərə daxil olmadan hərəkətinə əlverişli şərait yaradıb.
Hazırda mərkəzdə dam örtükləri və onun aksesuarları, gips, kirəc, sement, əhəng, armatur və profillər, dam örtüyünün vurulmasında istifadə olunan ağac materialları, üzlük daşlar, su və kanalizasiya sistemlərinin qurulmasında istifadə olunan quyu qapaqları, su şlanqları, plastik borular, müxtəlif ölçülərdə su çənləri satılır.
Burada mərkəzin məsul əməkdaşı Orxan Rzayevlə də görüşüb həmsöhbət olmaq imkanı əldə etdik. O bildirdi ki, ilk illərdə inşaat materiallarının əksəriyyəti Bakı şəhərindən və xarici ölkələrdən – Türkiyə, Ukrayna, Rusiyadan gətirilirdi. Bu da məhsulun maya dəyərinin yüksəlməsinə səbəb olur, müştərilərin istehlak qabiliyyətini zəiflədirdi. Ancaq son illərdə muxtar respublikada inşaat materialları sənayesinin yetəri dərəcədə formalaşması vəziyyəti köklü surətdə dəyişib. Sevindirici haldır ki, inşaatın ilkin mərhələsində, eləcə də sonrakı mərhələlərdə istifadə olunan materialların əksər hissəsi muxtar respublikanın özəl sektorunda istehsal edilib. Bu da qiymət artımının və vaxt itkisinin aradan qaldırılmasında mühüm amildir.

Bu günlərdə yolumuz Naxçıvan torpağını yaxın-uzaq ellərdə tanıdan qədim yurd yerlərimizdən biri olan Kəngərli rayonunun yaşayış məntəqələri içərisində yaşıllıqlar qoynuna sığınmış, min ağacdan diqqəti cəlb edən Qarabağlar kəndinə düşdü. Dərələyəz silsiləsinin sinəbəndi, qədim asma bağları ilə tarixçiləri, səyyahları heyrətləndirən, öz qədimliyinə Quti xatının şərəfinə ucaldılan möhtəşəm memarlıq kompleksiylə möhür vuran qədim yurd yerimiz insanı öz gözəlliyinə vurğun edir.

Akademik İsmayıl Hacıyev qeyd edir ki, Kəngərli rayonunun Qarabağlar kəndi Azərbaycanın ən qədim yaşayış məskənlərindən biridir. Kəndin şimal-şərqində Qalacıq adlanan ərazidə e.ə. II minilliyə və I minilliyin əvvəllərinə aid yaşayış yeri (sahəsi, təqribən, 40 hektar) aşkar edilmişdir. Burada tunc bəzək əşyaları, boyalı qab qırıqları, iri qaya parçalarından tikilmiş dördkünc və ovalşəkilli bina qalıqları tapılmışdır. Qarabağlardakı köhnə qəbiristanda at və qoç formalı qəbirüstü abidələr aşkar edilmişdir. Bu kənd ən qədim yaşayış məskənlərindən biri olmaqla, tariximizin orta əsrlər dövründə Azərbaycanın mühüm şəhərlərindən birinə çevrilmişdir. Deyilənlərə görə, qədim Qarabağların ərazisi indiki Tənənəm kəndinə qədər imiş. Həmin dövrlərdə Qarabağlar mədrəsələrində riyaziyyat, nücum elmləri öyrədilirmiş. Tarixən kənddə məskunlaşmış türk tayfalarının nişanələri də bu gün Qarabağların əsas məhəllələrinin adlarında yaşadılmaqdadır. Süleymanlı, Bəydilli, Ağahəsənli, Cığallı, Əlmədədli, Turabxanlı, Hacı Baxşəlilər məhəllələrinin sakinləri qədimdə burada məskən salmış ulu babalarının isti ocağının hənirtisini sönməyə qoymayan, torpağına bağlı insanlardır. Qarabağlar şəhəri orta əsrlərdə bir sıra görkəmli səyyah, tarixçi və coğrafiyaşünasların diqqətini cəlb etmişdir. Orta əsrlərin bir çox məşhur səyyahlarının əsərlərində şəhərin gözəl iqlim şəraiti, əhalisi, tarixi abidələri haqqında maraqlı məlumatlar vardır. Nizaməddin Şami, İbrahim Əfəndi Pe­çevi, Övliya Çələbi, F.Rəşidəddin, N.Xanıkov, Moryer, İ.Şopen, İ.Tavernye kimi alim və səyyahlar Qarabağlar haqqında çox qiymətli məlumatlar vermişlər.

Ordubad rayonunun quruculuq xəritəsi hərtərəfli dövlət qayğısı hesabına ildən-ilə genişlənir. Hazırda Ordubad Rayon Rabitə İdarəsi üçün yeni binanın tikilməsinə başlanılıb. İnşaat işləri Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin Ordubad Rayon İdarəsi tərəfindən həyata keçirilir.
İlkin olaraq binanın tikiləcəyi ərazidə torpaq işləri başa çatdırılıb, fundament qazılıb, qəlib-beton işləri üçün hazırlıqlar aparılıb. Sonrakı mərhələdə qəlib-beton işlərinə başlanılıb. Hazırda bu işlər sürətlə davam etdirilir.Yeni bina zirzəmi ilə birlikdə 4 mərtəbədən ibarət olacaq. Zirzəmi hissədə server otağı, qazanxana, mətbəx, yeməkxana, elektrik və təsərrüfat otaqları, qarderob yerləşəcək. Birinci mərtəbədə mühəndis, bağlama və çeşidləmə otaqları, Naxtel müştəri xidmətləri bölməsi və xidməti zal fəaliyyət göstərəcək. İkinci mərtəbədə arxiv və xidməti otaqlar, üçüncü mərtəbədə isə ATS, 50 yerlik iclas zalı və digər iş otaqlarının salınması nəzərdə tutulub.
Qeyd edək ki, son illərdə muxtar respublikada rabitə və yeni texnologiyaların tətbiqi istiqamətində kompleks tədbirlər həyata keçirilir. Bu sahədə maddi-texniki bazanın gücləndirilməsi müxtəlif yaşayış bölgələrində də poçt və rabitə xidmətlərinin lazımi şəkildə təşkilinə şərait yaradıb. Ordubadda rayon Rabitə İdarəsi üçün də yeni binanın tikilməsi bölgə əhalisinin poçt və rabitə xidmətlərindən hərtərəfli şəkildə yararlanmasına öz töhfəsini verəcəkdir.

 Səbuhi Hüseynov

Cəmiyyətin inkişafının bütün mərhələlərində insanların maddi və mənəvi nemətlərlə təmin olunması, həyat standartlarının yüksəldilməsi aparılan sosial siyasətin əsas məzmununu təşkil edib. Bu da mahiyyət etibarilə cəmiyyətdə insan amilinə verilən diqqəti özündə ehtiva edir.
İnsanın həyatının keyfiyyəti yaşadığı cəmiyyətin iqtisadi imkanları, milli və mənəvi dəyərləri və gələcəyə baxışları üzərində formalaşan sosial­-mədəni inkişafından çox asılıdır. Məhz bu amil dövlətimiz tərəfindən cəmiyyətin bütün üzvlərinin minimum həyat şəraitinin təmin olunması və insanların daim yüksələn yaşayış standartlarına çata bilməsi üçün yaradılmış quruculuq mühitində formalaşan münasibətlərin əsasında dayanır. Hazırda muxtar respublikamızda aparılan uğurlu sosial siyasət də bu baxımdan insanları dövlətin ətrafında daha sıx birləşməyə, daha yaradıcı və fədakar əməyə ruhlanmağa, tarixini, milli sərvətlərini qorumağa və öz torpağına, yurd-­yuvasına sahib çıxmağa sövq edir. Bütün bunlara görə, bu gün yurdumuzun hər bir vətəndaşı, ona bu gözəl həyatda yaxşı yaşamaq imkanı yaradanlara minnətdardır.

Böyükdüz Kəngərli rayonunun 10 kənd yaşayış məntəqəsindən biridir. Bu kənd rayon mərkəzindən 23 kilometr aralıda – Arazboyu düzənlikdə yerləşir. Arazboyu düzənliyin Böyükdüzə aid hissəsində düzənlik şimaldan cənuba doğru 19-20 kilometrə qədər uzanır, orta enliyi isə təqribən 10 kilometrdir. Bu kəndin adı ilə bağlı fərqli fikirlər mövcuddur. Bəziləri kəndin böyük düzənlik əraziyə görə belə adlandırıldığını söyləsələr də, tədqiqatçılar “Böyükdüz” toponiminin bu sözün müstəqim mənasında (böyük, iri) deyil, “Kitabi-Dədə Qorqud” eposunda dəfələrlə xatırlanan Böyükdüz tayfası və onun başçısı Bükdüz Əmənin adı ilə bağlı olduğunu ehtimal edirlər. Mərhum coğrafiyaşünas-alim Səfərəli Babayev “Naxçıvanda Kitabi-Dədə Qorqud toponimləri” əsərində “Bükdüz” sözünün sonralar xalq dilində dəyişilərək müasir şəklə düşdüyünü yazır. 

Aqrar sahənin inkişafı və ərzaq məhsulları istehsalının artırılması üçün yeni texnologiyaların və müasir texnikanın cəlb edilməsi həlledici əhəmiyyət kəsb edir. Lakin müasir kənd təsərrüfatı texnikalarının alınması böyük vəsait tələb edir. Bu isə dövlətin dəstəyi olmadan mümkün deyil. Ona görə də muxtar respublikada kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı ilə məşğul olan fermerlərə hərtərəfli dövlət qayğısı göstərilir. Nəticədə, son illər kənd təsərrüfatı məhsullarının həcmi xeyli artıb. 

Bu sahədə ən mühüm addım isə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin kənd təsərrüfatının inkişafının stimullaşdırılması məqsədilə imzaladığı 2014-cü il 16 aprel tarixli Fərmanı olub. Fərmana əsasən kənd təsərrüfatı texnikaları lizinqə verilərkən dəyərinin 20 faizi ödənildikdə dövlət büdcəsi hesabına onların ilkin dəyərinin 40 faizi həcmində güzəşt tətbiq edilməsi, eləcə də mineral gübrələrin 70 faiz güzəştlə satışının həyata keçirilməsi qərara alınıb. Bu tədbirlər yerlərdə aqrolizinq xidmətləri tərəfindən həyata keçirilir.
“Naxçıvan Aqrolizinq” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti 2005-ci ilin yanvar ayından fəaliyyət göstərir. Ötən dövrdə cəmiyyətin muxtar respublikanın rayonlarında bazaları yaradılaraq lazımi texnika və avadanlıqlarla təchiz olunub, kollektiv üzərinə düşən vəzifələri yerinə yetirib.

Muxtar respublikamızın sosial-iqtisadi inkişafının əsas göstəricilərindən biri də həyata keçirilən tikinti-quruculuq tədbirləridir. Belə tədbirlər çərçivəsində hər il onlarla yeni təhsil, səhiyyə, mədəniyyət müəssisələri istifadəyə verilir, şəhər və kəndlərimizin siması əsaslı şəkildə dəyişir. Əvvəlki illərdə olduğu kimi, cari ildə də kənd yaşayış məntəqələrində kompleks quruculuq işləri davam etdirilir. Bu tədbirlərdən birini də Culfa rayonunun Dizə kəndində yeni məktəb binasının, kənd və xidmət mərkəzlərinin inşası təşkil edir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsi Culfa Rayon İdarəsindən aldığımız məlumata görə, kənddə inşa olunan yeni məktəb binası üçmərtəbəlidir. 216 şagird yerlik məktəb binasında hazırda son tamamlama işləri görülür. Təhsil ocağında işlər tam yekunlaşdıqdan sonra burada elektron lövhə və kompüter dəstləri ilə təchiz olunmuş sinif otaqları, laboratoriyalar, fənn kabinələri müəllim və şagirdlərin istifadəsinə veriləcək. Məktəb binasını istiliklə təmin etmək üçün burada fərdi qazanxana sistemi də quraşdırılıb.
İnşası başa çatdırılan kənd mərkəzinin binası isə ikimərtəbəlidir. Bu binada kənd icra nümayəndəliyi, bələdiyyə, kitabxana, klub, tibb məntəqəsi, Yeni Azərbaycan Partiyası Dizə kənd ərazi ilk təşkilatı, baytarlıq məntəqəsi, polis, poçt şöbələrinin fəaliyyəti üçün hərtərəfli şərait yaradılacaq.
Birmərtəbəli xidmət mərkəzi də istifadəyə hazır olan obyektlər sırasındadır. Bu mərkəz sakinlərin ərzaq və təsərrüfat mallarına olan tələbatlarının ödənilməsinə öz töhfəsini verəcək. Kənd və xidmət mərkəzlərində də son tamamlama işləri aparılır.

Xəbərlər şöbəsi

Ordubad rayonunda baytarlıq xidmətinin fəaliyyətini gücləndirmək və nəzarət tədbirlərini yaxşılaşdırmaq məqsədilə istifadəyə verilən kənd mərkəzlərinin hər birində baytarlıq məntəqələri üçün lazımi avadanlıqlarla təmin edilmiş iş yerləri ayrılıb. Ümumiyyətlə, Ordubad Rayon Baytarlıq İdarəsi rayon əhalisinə 2 laboratoriya və 30 baytarlıq məntəqəsi vasitəsilə xidmət göstərir.
Baytarlıq xidmətinin vaxtında və mütəşəkkil təşkili məqsədilə rayona lazımi dərman preparatları gətirilir, iri və xırdabuynuzlu heyvanlar, həmçinin arılar və quşlar arasında müxtəlif xəstəliklərə qarşı peyvəndlər vaxtında aparılır. Ordubad Rayon Baytarlıq İdarəsinin rəisi Pamir Hüseynov bizimlə söhbətində bildirdi ki, bu il iyulun 5-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Baytarlıq Xidmətində 2016-2017-ci illərdə baytarlıq xidməti sahəsində görülmüş işlər və qarşıda duran vəzifələrlə bağlı keçirilən səyyar müşavirədə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri xidmət əməkdaşları qarşısında mühüm vəzifələr qoyaraq demişdir: “Heyvandarlığın inkişafında müsbət dinamikanın qorunub saxlanması, məhsuldarlığın artırılması və müxtəlif xəstəliklərə qarşı mübarizə tədbirlərinin vaxtında aparılması üçün Baytarlıq Xidməti fəaliyyətini daha da gücləndirməlidir. Xidmət yaradılmış şəraitdən düzgün istifadə edərək epizootik sabitliyi qoruyub saxlamalı, heyvanlar arasında peyvəndləmə, diaqnostik müayinə və digər tədbirlərin səmərəli təşkilinə nail olmalı, istifadə olunan dərmanların keyfiyyətinə və saxlanılma şəraitinə ciddi nəzarət edilməlidir. Naxçıvan şəhərində və rayon mərkəzlərində heyvandarlıq-arıçılıq sahələri üzrə əczaxanaların yaradılması davam etdirilməlidir”.

Cari ilin ötən dövrü ərzində də Naxçıvan şəhərinin bir neçə ünvanında tikinti-quruculuq tədbirlərinə başlanılıb, yeni-yeni obyektlər istifadəyə verilib. Hazırda muxtar respublika paytaxtında təhsil, səhiyyə və mədəniyyət infrastrukturunun inkişafı, habelə yeni inzibati və yaşayış binalarının tikintisi, eləcə də mövcud olanların yenidən qurulması işləri davam etdirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Miqrasiya Xidmətində “Sahibkarlığın inkişafı və məşğulluğun artırılması” mövzusunda keçirilən tədbiri giriş sözü ilə xidmətin rəis müavini Elnur Məmmədov açaraq muxtar respublikada fəaliyyət göstərən sahibkarların əmək miqrasiyası ilə bağlı qanunvericiliyin tələblərinə əməl etməsinin vacibliyini diqqətə çatdırıb.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Miqrasiya Xidmətinin inspektoru Samir Sadiqovun, şöbə rəisi Zakir Məmmədovun, İqtisadiyyat Nazirliyinin şöbə müdiri Mircavid Tağızadənin, Dövlət Məşğulluq Xidmətinin sektor müdiri Elmar Eyvaz­ovun, sahibkar Yusif Quliyevin çıxışları olub. Çıxışlarda yerli əmək ehtiyatları hesabına tutulmayan boş iş yerlərinin əcnəbi işçi qüvvəsi tərəfindən ödənilməsinin qaydaları və şərtləri, məşğulluğun təmin olunmasında sahibkarlığın rolu, əmək ehtiyatlarından səmərəli istifadə və peşəkar kadrların hazırlanmasında Dövlət Məşğulluq Xidmətinin üzərinə düşən vəzifələr, miqrasiya sahəsində qanunvericiliyin tələblərinin pozulmasına görə məsuliyyət haqqında söhbət açılıb. Bundan başqa, çıxış edənlər miqrasiya sahəsində ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda həyata keçirilən kompleks tədbirlərdən, əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin hüquqi vəziyyətindən, onların ölkə ərazisində müvəqqəti olma müddətlərinin uzadılmasından, müvəqqəti və daimi yaşamaq üçün icazələrin verilməsindən bəhs ediblər.

Xarici iqtisadi əlaqələr bütün dövrlərdə ölkələr üçün əhəmiyyət kəsb edib. Çünki bir ölkənin və yaxud regionun hərtərəfli inkişaf göstəricilərindən biri də digər xarici bölgələrlə yaradılmış iqtisadi-mədəni əlaqələrin səviyyəsidir. Tarixə də fikir versək, görərik ki, uzaq keçmişlərdən müxtəlif xalqlar özlərinə məxsus iqtisadi, elmi və mədəni nailiyyətləri digər dövlətlərlə bölüşərək qarşılıqlı ticarət əlaqələrinin yaradılmasında maraqlı olublar. Müasir dövrdə isə bu cür əlaqələr daha intensiv xarakter alaraq beynəlxalq müstəvidə geniş yayılıb. Bəs xarici iqtisadi əlaqələr ölkələrə nə qazandırır?

Əvvəlcə onu qeyd etməliyik ki, hazırkı dövrdə istənilən dövlət üçün xarici iqtisadi əlaqələrin qurulması, ilk növbədə, həmin dövlətdən müstəqil siyasət yürüdülməsini tələb edir. Çünki qloballaşmış dünyada hər bir ölkənin beynəlxalq çərçivədə öz maraqları var. Bu maraqların təmin olunması isə o zaman mümkün olur ki, istənilən dövlət öz xalqının milli mənafeyi üçün qəti və müstəqil qərarlar qəbul etməyi bacarsın. Dolayısı ilə, yalnız müstəqil siyasət yürüdən, beynəlxalq əməkdaşlıqda etibarlı tərəfdaşa çevrilə bilən tərəflər bu və ya digər əlaqələrin qurulmasına öz töhfəsini verə bilərlər. Digər tərəfdən bu gün xarici iqtisadi əlaqələrin səviyyəsi ölkələrin iqtisadi gücünün və beynəlxalq aləmdəki nüfuzunun əsas göstəricilərindən biri hesab olunur. Bu nüfuz beynəlxalq arenada bir çox problemlərin həllində mühüm rol oynayır. Azərbaycan Respubli­kasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin dediyi kimi: “Azərbaycanın beynəlxalq nüfuzu, bizimlə əməkdaşlıq etmək istəyən ölkələrin sayı getdikcə artır. Azərbaycan dünyada, beynəlxalq arenada özünü etibarlı tərəfdaş kimi və etibarlı dost kimi təsdiq edə bilmişdir”.

Müasir dövr, xüsusən qloballaşma və bazar münasibətləri şəraitində keyfiyyət problemi hər yerdə özünü qabarıq şəkildə göstərməkdədir. İnkişaf etməkdə olan ölkə kimi Azərbaycanda keyfiyyət infrastrukturunun qarşısında da təkcə istehsalçı və istehlakçı mənafelərinin deyil, bütövlükdə, ölkənin iqtisadi maraqlarının qorunması kimi mühüm vəzifə qoyulub. Muxtar respublikamızda da bu sahəyə nəzarət üzrə fəaliyyət göstərən Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi yaradılmış şəraitdən maksimum istifadə etməklə Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadi və sosial sahədəki uğurlarının möhkəmləndirilməsinə öz töhfəsini verir.

Müasir Azərbaycan Respublikasının iqtisadiyyatı özünün çoxşaxəliliyi və regional inkişaf prioritetləri ilə seçilir. Eyni zamanda həyata keçirilən iqtisadi siyasət vətəndaşların rifah halının yüksəldilməsi ilə yanaşı, Azərbaycanda istehsal olunan mal və göstərilən xidmətlərin keyfiyyətinin yüksəldilməsi ilə ölkəmizin müsbət imicə qovuşdurulması məqsədi güdür. Bu da, öz növbəsində, keyfiyyət amilinə diqqətin daha da artırılmasını tələb edir. Belə ki, müasir dünyada keyfiyyət amili ön planda duran cəhətlərdəndir. Hər bir vətəndaş istehlak etdiyi məhsulun növünü, çeşidini seçməklə yanaşı, onun keyfiyyətinə də xüsusi diqqət yetirir. Müasir dövrdə bu ənənə genişləndikcə keyfiyyət amili də istehsalçıların əsas qayğısına, əhali tələbatlarının təmin edilməsinin həll­edici faktoruna çevrilmişdir.

Muxtar respublikada sahibkarlığın inkişafı qarşıya qoyulmuş iqtisadi siyasətin prioritetlərindəndir. Bu istiqamətdə ardıcıl olaraq dövlət-sahibkar münasibətlərinin inkişaf etdirilməsi, biznes mühitinə dair qanunvericiliyin və inzibati prosedurların təkmilləşdirilməsi, sahibkarlığa dövlət dəstəyinin genişləndirilməsi, maarifləndirmə, sahibkarların işgüzar əlaqələrinin inkişafı və müxtəlif növ xidmətlərin göstərilməsi kimi kompleks tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Ötən illər ərzində sahibkarlıq fəaliyyətini tənzimləyən prosedur və qaydalar liberallaşdırılmış, sahibkarların vergi yükü azaldılmış, elektron xidmətlərin tətbiqi genişləndirilmiş, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçıları 2014-cü ilədək torpaq vergisindən başqa, bütün növ vergilərdən azad olunmuşdur. Sahibkarların investisiya layihələrinin maliyyələşdirilməsinin səmərəli mexanizmi formalaşdırılmışdır. Həyata keçirilmiş məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində ümumi daxili məhsul istehsalında özəl sektorun xüsusi çəkisi artaraq 87 faizi ötmüşdür.
Sahibkarlığa göstərilən sistemli dövlət dəstəyi tədbirlərinin nəticəsidir ki, son zamanlar sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olanların sayında artım müşahidə edilir. Belə ki, 2017-ci ilin ötən dövrü ərzində 31 yeni sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan hüquqi şəxs qeydiyyata alınmışdır.