Naxçıvan Muxtar Respublikasında gənclərin iqtisadi fəallığının artırılması, onların sahibkarlıq fəaliyyətinə cəlb edilməsi istiqamətində müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir, həmçinin gənclərin sahibkarlıq təşəbbüslərinin dəstəklənməsinə böyük diqqət və qayğı göstərilir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri sahibkarların problemləri ilə bilavasitə tanış olmaq üçün onlarla mütəmadi görüşlər keçirilməsinə xüsusi diqqət yetirir. Gənc sahibkarlara dövlət qayğısının ən yüksək səviyyədə bir daha təsdiqi olan bu görüşlər muxtar respublikada sahibkarlığın inkişafında yeni mərhələnin əsasını qoymuşdur.
Muxtar respublikada müxtəlif növdə ərzaq və qeyri-ərzaq məhsullarına olan tələbatın böyük hissəsi yerli istehsal hesabına ödənilir. Daxili bazarı yerli məhsullarla təmin edən müəssisələrdən biri “Naxçıvan Duz İstehsalı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir.
Müəssisədə bütün istehsal prosesləri avtomatlaşdırılmış, paketləyici avadanlıq quraşdırılmışdır. Bu da hazır məhsulu 200, 250 və 500 qramlıq taralarda qablaşdırmağa imkan verir.
Ötən müddət ərzində, ümumilikdə, cəmiyyətə duzüyütmə sexinin yenidən qurulması və mədən ərazisində təmir-bərkitmə işləri aparılması üçün Sahibkarlığa Kömək Fondundan 388 min 379 manat həcmində dövlət maliyyə dəstəyi göstərilmişdir. Layihəyə uyğun olaraq işlər vaxtında və keyfiyyətlə yerinə yetirilmişdir.
2011-ci ildə muхtаr rеspublikаda sаhibkаrlığın inkişаfınа vеrdiyi töhfəyə görə “Naxçıvan Duz İstehsalı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti “Biznesdə Uğur” mükafatının “İlin ixracatçısı” nominasiyasına layiq görülmüşdür.
Naxçıvanda daha iki məhsulun – uşaq bezinin və tibbi spirtin istehsalına başlanılmışdır. Həmin məhsullar Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən “AKİ Əczaçılıq Anbarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti tərəfindən yaradılan “Pambıq” Uşaq Bezi Fabrikində istehsal edilir.
Müəssisənin yaradılması və müasir texnoloji avadanlıqların alınıb quraşdırılmasına, ümumilikdə, 1 milyon 820 min manat vəsait sərf olunmuşdur ki, bunun da 700 min manatı muxtar respublikanın Sahibkarlığa Kömək Fondundan, 1 milyon 120 min manatı isə müəssisənin daxili imkanları hesabına ödənilmişdir.
İllik istehsal gücü 2 milyon 496 min ədəd şərti butulka tibbi spirt və 52 milyon 416 min ədəd uşaq bezi olan bu müəssisə muxtar respublikada yeganədir. İlkin hesablamalara görə, muxtar respublikanın tibbi spirtə olan illik tələbatı 360 min ədəd şərti butulka, uşaq bezinə olan tələbatı isə 22 milyon ədəddir.
Müəssisədə istehsal edilən uşaq bezi və tibbi spirtin yerli məhsul olaraq tanıdılması və daxili bazarın tələbatının öyrənilməsi məqsədilə tədbirlər həyata keçirilmişdir. Tibbi spirt 100 qramlıq şüşə taralarda, uşaq bezi isə 6 ölçüdə olmaqla müxtəlif tutumlu, nəfis tərtibatla bəzədilmiş paketlərdə “Pambıq” əmtəə nişanı ilə satışa çıxarılır. Əvvəllər eyniadlı məhsullar muxtar respublikaya xarici ölkələrdən idxal olunub əlavə daşınma xərcləri çəkilirdisə, bu müəssisənin fəaliyyətə başlaması ilə həmin problemlər aradan qaldırılıb, istehlakçıların daha münasib qiymətə keyfiyyətli yerli məhsullarla təmin olunmasına əlverişli şərait yaradılıb.
2014-cü ildə muхtаr rеspublikаnın biznеs mühitinin yaxşılaşdırılması və sаhibkаrlığın inkişаfınа vеrdiyi dəstəyə görə “AKİ Əczaçılıq Anbarı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti “Biznesdə Uğur” mükafatının “İlin şirkəti” nominasiyasına layiq görülmüşdür.
Muxtar respublikamızın təbii sərvətlərindən səmərəli istifadə olunmaqla yeni emal və sənaye müəssisələri inşa edilmiş, bu sahədə güclü potensial yaradılmışdır. Belə istehsal müəssisələrindən biri də Babək rayonunun Sirab kəndində fəаliyyət göstərən “Savalan-S” kiçik müəssisəsidir.
Müəssisədə istehsal olunan məhsullara artan tələbatın ödənilməsi, yеni istеhsаl sаhələrinin yаrаdılmаsı və bunun nəticəsi olaraq, əlаvə işçi qüvvəsinin cəlb еdilməsi imkаnı məhdud оlduğundаn yеni binаnın tikilməsi, dаhа müаsir tехnоlоji аvаdаnlıqlаrın аlınıb gətirilməsi zərurəti yаrаnmışdır. Digər sаhibkаrlıq subyektləri kimi, bu müəssisə də dövlət qаyğısındаn bəhrələnmişdir. Müəssisəyə Naxçıvan Muxtar Respublikası Sаhibkаrlığа Кömək Fоndu tərəfindən 2012-ci ilin mart ayından başlayaraq mərhələlərlə, ümumilikdə, 130 min mаnаt dövlət mаliyyə dəstəyi göstərilmişdir. 2013-cü ilin aprel ayında istifadəyə verilən müəssisədə istehsal gücü saatda 12 min ədəd şərti butulka olan daha müasir tехnоlоji аvаdаnlıqlаr quraşdırılmışdır. Hazırda müəssisədə “Qızıl su” əmtəə nişanı ilə müxtəlif çеşidlərdə limonad və mineral su istеhsаl оlunur.
Biznesin inkişafına yaradılan şərait, bu imkanlardan faydalanmaq və mövcud perspektivlər hər bir gənc sahibkarın fəaliyyətinə geniş imkanlar açmışdır. Belə sahibkarlıq subyektlərindən biri də 2003-cü ildən fəaliyyətə başlayan “Karton Tara” MMC-dir. İllik istehsal gücü ayda 200 min qutu olan bu müəssisə muxtar respublikada fəaliyyət göstərən bütün növ istehlakçıların tələbatını yüksək səviyyədə, müxtəlif növ qablaşdırma məhsulları ilə təmin etməkdədir. Müasir texnologiyaların tətbiqi nəticəsində müəssisə bu gün muxtar respublikanın müxtəlif dizaynda büzməli karton və qutu məmulatlarına olan tələbatını ödəyə bilir.
Nахçıvаn şəhərindəki “Fərda” şirniyyat istehsalı müəssisəsinin fəaliyyəti də diqqəti çəkir.
Bu istehsal sahəsinin yaradılmasına Sahibkarlığa Kömək Fondu tərəfindən və müəssisənin daxili imkanları hesabına 785 min manat vəsait sərf olunmuşdur.
2016-cı ilin yanvar ayında istifadəyə verilən müəssisənin yeni binasında istehsal prosesinə mərkəzləşdirilmiş qaydada nəzarət olunur. İstehsal edilən məhsulların birbaşa satışını təşkil etmək üçün Naxçıvan şəhərinin Heydər Əliyev prospektində, Əliqulu Qəmküsar küçəsində, “Cahan” Ticarət Mərkəzində və Şərur şəhərində müəssisənin mağazaları fəaliyyət göstərir. Eyni zamanda istehsal edilən məhsulların müəssisədə satışı üçün burada mağaza və kafe istifadəyə verilmişdir.
İstehlakçılara müxtəlif çeşidlərdə məhsullar təqdim edən müəssisədə gündəlik istehsal gücü 750 kiloqram olan Şərq, milli və Avropa şirniyyatları, 220 kiloqram rahatlokum, 80 kiloqram nanəli konfet və 560 kiloqram dondurma istehsalı sahələri var. Fəaliyyətə başladığı ilk illərdə 2-3 çeşiddə məhsul istehsal edilən müəssisədə hazırda 80 çeşiddə məhsul istehsal olunur. Daxili bazarın tələbatından artıq istehsal edilən məhsulların ölkəmizin paytaxtı Bakı şəhərində və digər rеgiоnlаrdа sаtışа çıхаrılması planlaşdırılır.
Kənd təsərrüfatı sahəsində muxtar respublikanın malik olduğu zəngin ənənələr, təcrübəli işçi qüvvəsi və əlverişli torpaq-iqlim şəraiti, bu sahənin inkişafına göstərilən dövlət dəstəyi gənc sahibkarlar üçün aqrar sektoru maraqlı etməyə bilməzdi. Elə bu məqsədlə də gənc sahibkarlar tərəfindən “Xalaoğlu” kəndli-fermer təsərrüfatı və “Kırna” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti yaradılmışdır.
Gənc sahibkarlarımızdan olan Rafiq Əliyev də yaradılan münbit şəraitdən bəhrələnərək 2015-ci ildə Babək rayonunun Nehrəm kəndində “Xalaoğlu” kəndli-fermer təsərrüfatının fəaliyyət göstərməsinə nail olmuşdur.
İlkin mərhələdə müəssisə bir kiloqramlıq taralarda qatıq istehsalını həyata keçirirdisə, artıq müəssisə fəaliyyət dairəsini genişləndirərək “Xalaoğlu” tanıtım nişanı ilə qatıq, ayran, kərə yağı, dovğa və quş ətini ayrı-ayrı rayonlarda fəaliyyət göstərən xidmət mərkəzlərində satışa çıxarır.
“Kırna” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti də muxtar respublikamızda sahibkarlığın inkişafına göstərilən qayğının bariz nümunəsidir. Quşçuluğun inkişafına əlavə stimul verən müəssisə 2011-ci ildən fəaliyyət göstərir. Müəssisənin yaradılmasına fond tərəfindən 800 min manat kredit ayrılmışdır.
Bu müəssisə muxtar respublika əhalisinin quş ətinə olan tələbatının daha dolğun və keyfiyyətlə ödənilməsində mühüm rol oynayır. Yüksəkkeyfiyyətli məhsul istehsalına nail olunması, istehsal edilən məhsulun daxili bazarda rəqabətədavamlılığının təmin edilməsi məqsədilə müəssisədə 2 təsərrüfat yaradılmış və müasir kəsim sexi qurulmuşdur.
Son illərdə xidmət sektoru da sürətlə genişlənir, bu sahədə xidmət günün tələblərinə uyğun inkişaf edir və yenilənir. Avtomobillərin sayının çoxalması onların təmiri işlərini həyata keçirən servis xidmət sahələrinə geniş tələbat yaradır. Buna görə də gənc sahibkarlar tərəfindən avtomobillərə servis xidməti müəssisələrinin yaradılmasına maraq artmışdır. Bu cür nümunəvi servis müəssisələrindən biri 2009-cu ildən Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən “Əlincə Qala” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir. Burada avtomobillərin təmiri və texniki xidmət həyata keçirilir. Həmin texniki təmir sahəsi müasir texnologiya və avadanlıqlarla təchiz edilmişdir.
Digər nümunəvi xidmət sahələrindən biri də 2010-cu ildən fəaliyyət göstərən “Məişət Xidməti” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir. Müxtəlif növ geyimlərin etibarlı təmizlik ünvanı olan bu xidmət sahəsində Türkiyə və İtaliya mənşəli avadanlıqlar quraşdırılaraq məişət əşyalarının və geyim dəstlərinin quru və kimyəvi təmizlənməsi işləri həyata keçirilir. Burada yuyulma və quru kimyəvi təmizləmə ilə yanaşı, yumşaq mebellərin evdə təmizlənməsi və təmiri, evdən evə yük daşınması, məişət əşyalarının, istilik və su sistemlərinin təmiri xidmətləri göstərilir.
Muxtar respublikada sahibkarlıq fəaliyyətinə başlayan gənclər və biznesini təkmilləşdirmək istəyən kiçik və orta sahibkarlar üçün davamlı maarifləndirmə tədbirlərinin təşkili, konsaltinq və informasiya xidmətlərinin göstərilməsi istiqamətində işlər davam etməkdədir. Əsas məqsəd gənclər tərəfindən yaradılmış yeni biznes subyektlərinin qısa zamanda rəqabətqabiliyyətliliyinin və inkişafının təmin olunması, kiçik sahibkarlıq subyektlərinə olan dəstəyin nümayiş etdirilməsi vasitəsilə investisiya mühitinin daha da yaxşılaşdırılmasıdır. Bu tədbirlər vasitəsilə gənc mütəxəssislərin potensialından səmərəli istifadə olunacaq, innovativ və perspektivli biznes sahələrinin inkişafı təmin ediləcəkdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası
İqtisadiyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti
