YUNESKO-nun qərarı ilə 1982-ci ildən etibarən hər il aprelin 18-i dünyada “Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü” kimi qeyd olunur. Bu günün keçirilməsində məqsəd insanların diqqətini tarixi abidə və yerlərin qorunmasına yönəltməkdən ibarətdir.
Tarixi abidələr keçmişdən gələcəyə körpü rolunu oynayır. Ulu babalarımızın bizə yadigar qoyduğu tarixi abidələrimiz Azərbaycan xalqının qədim mədəniyyətinin göstəricisidir. Çünki hər bir tarixi abidə məxsus olduğu dövrün mədəni mühitini, təfəkkür və düşüncə tərzini özündə yaşadır.
Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin ölkəmizə rəhbərlik etdiyi hər iki dövrdə xalqımızın tarixinin öyrənilməsi, tarixi və mədəni irsinin qorunub saxlanılması sahəsində mühüm işlər görülmüş, bu sahədə dövlət siyasətini həyata keçirmək üçün zəngin qanunvericilik bazası yaradılmışdır. Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 77-ci maddəsində tarix və mədəniyyət abidələrini qorumaq hər bir vətəndaşın vəzifəsi kimi müəyyənləşdirilmişdir. 1998-ci ildə qəbul edilən “Tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununda da tarixi abidələrin qorunmasının dövlət təminatı, onların əhəmiyyət dərəcələri, tədqiqi, mühafizəsi, qanunvericiliyin pozulmasına görə məsuliyyət öz əksini tapmışdır.

Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı xarici ölkələrdə keçirilən teatr festivallarında ölkəmizi uğurla təmsil edir. Teatr hazırda Tacikistan Respublikasının paytaxtı Düşənbə şəhərində keçirilən “Kuklaların fantaziyası” IV Beynəlxalq Kukla Teatrları Festivalında iştirak etmək üçün bu ölkədədir. Qeyd edək ki, ənənəvi olaraq 2 ildən bir keçirilən bu festivalda Məhəmməd Tağı Sidqi adına Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı artıq üçüncü dəfədir, iştirak edir. Teatr 2010-cu  ildə Düşənbədə keçirilən festivalda Səməd Canbaxşıyevin “Cik-cik xanım”, 2012-ci ildə isə Səbuhi Hüseynovun “Möcüzəli adanın sakinləri” tamaşasını təqdim etmişdir.
Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı budəfəki festivalda dahi bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəylinin “Arşın mal alan” tamaşasını göstərəcəkdir. Tamaşanın quruluşçu rejissoru Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Yasəmən Ramazanova, quruluşçu rəssamı isə Rəfael Qədimovdur.
Kollektivin üçüncü dəfə iştirak etdiyi bu festivala İran İslam Respublikasının, Rusiya Federasiyasının, Qazaxısta­nın, Qırğız Respublikasının və başqa ölkə­lərin kukla teatrlarının  kollektivləri də qatılmışlar.

Əli RZAYEV

Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyi münasibətilə Babək Rayon İcra Hakimiyyəti tərəfindən tərtib edilmiş tədbirlər planına əsasən, rayonun Mədəniyyət və Turizm Şöbəsi tərəfindən də silsilə tədbirlər həyata keçirilir. Rayon Mədəniyyət Evinin “Zabul” instrumental ansamblı və Babək Rayon Uşaq Musiqi Məktəbinin kollektivləri rayonun Sirab kəndində konsert proqramı ilə çıxış etmişlər.  
Kənd mərkəzinin qarşısında keçirilən konsert başlamazdan əvvəl aparıcılar Naxçıvanın muxtariyyət statusu qazanmasının tarixindən danışmış, ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda mədəniyyətə göstərilən qayğıdan söz açmışlar.  
Konsertdə müğənnilərdən Nərmin Hüseynlinin, Samir İsmayıl­ovun, Mais Əliyevin, Ramil Hacı­yevin, Rəfi Məmmədovun oxuduqları mahnılar, Türkan Aydının ifasında milli rəqslər tamaşaçılar tərəfindən alqışlarla qarşılanmışdır.

Türkan HÜSEYNLİ

Naxçıvan Muxtar Respublikasının yaradılmasından 90 il ötür. Qədim tarixə, zəngin mədəniyyətə, çoxəsrlik dövlətçilik ənənələrinə malik olan Naxçıvan diyarı çətin, mürəkkəb və eyni zamanda şərəfli  inkişaf və tərəqqi yolu keçmişdir. Ulu Naxçıvan torpağı həmişə özünün zəngin mədəniyyəti, ədəbiyyatı, incəsənəti və xalq yaradıcılığı ilə tariximizdə əhəmiyyətli rol oynamışdır. Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik tarixinə nəzər saldıqda görürük ki, diyarımızda mədəniyyətin və incəsənətin inkişafında qazanılan uğurlu nəticələr asanlıqla əldə edilməmişdir.

“Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzində mərkəzin yaradılmasının beşinci ildönümü münasibətilə tədbir keçirilib.
Tədbirdə mərkəzin direktor əvəzi Zaur Əliyev çıxış edərək bildirib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbov 9 aprel 2009-cu ildə xalq yaradıcılığının ən qədim sahələrindən biri olan kulinariya mədəniyyətinin sistemli şəkildə öyrənilməsi və inkişafı, təbliği, tanıdılması məqsədilə “Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzinin yaradılması haqqında Sərəncam imzalayıb. Mərkəzin yaradılmasının beş ili tamam olur. Ötən müddətdə mərkəz Naxçıvan mətbəxinin təmsil və təbliğ olunması sahəsində bir sıra işlər görmüşdür.

“Təbiət ən yaxşı sənətkardır” deyirlər. Çünki ondakı cansız daş parçası da, yamyaşıl, naxış-naxış yarpaqlardan süzülüb düşən bir yağış damlası da, bir ağac tikəsi də böyük ustalıqla hazırlanmış sənət incisi kimi insanoğlunu daim valeh etmişdir. Budəfəki yazımız da məhz bu incəlikləri dərindən duyan, quru ağacdan sənət naminə ustalıqla istifadə etməyi bacaran bir xalq sənətkarı, ağacoyma ustası Akif Həsənov haqqındadır. Qeyd edək ki, o, bu il mart ayında “Naxçıvan Muxtar Respublikasına xidmətlərə görə” nişanı ilə təltif olunub.

A.Babayev adına Naxçıvan Muxtar Respublika Uşaq Kitabxanası 2 aprel – Beynəlxalq Uşaq Kitabı Günü ilə əlaqədar kitabxananın oxu zalında məktəbli oxucuların iştirakı ilə “Oxucu söz istəyir” adlı oxucu konfransı keçirmişdir.
Tədbir başlanmazdan əvvəl məktəbli oxucular kitabxananın foyesində dünya və Azərbaycan ədəbiyyatı nümunələrinin sərgiləndiyi sərgiyə baxmışlar.
Tədbiri giriş sözü ilə kitabxananın direktoru Kamal Axundov açmışdır. O, 2 aprel tarixinin məşhur Danimarka yazıçısı Hans Xristian Andersenin doğum günü ilə bağlı olduğunu, Andersenin 150-yə yaxın uşaqlar üçün nağıllar yazdığını bildirmiş və qeyd etmişdir ki, Andersenin 100 il bundan əvvəl yazdığı nağıllar bu gün də uşaqlar tərəfindən sevilə-sevilə oxunur.
Kitabxananın şöbə müdiri Şəfa Orucova çıxış edərək dünya və uşaq ədəbiyyatının uşaqların tərbiyəsində rolundan danışmışdır.
Sonra məktəbliləri maraqlandıran suallar cavablandırılmışdır.
Qeyd edək ki, analoji tədbir Naxçıvan şəhərindəki 7 nömrəli tam orta məktəbdə və 10 nömrəli uşaq bağçasında da keçirilmişdir.

Sona MİRZƏYEVA

Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyində 21 mart – Beynəlxalq Poeziya Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilmişdir. Tədbiri Yazıçılar Birliyinin sədri, şair Asim Yadigar açaraq çıxış etmişdir.
Bildirilmişdir ki, poeziya ən qədim zamanlardan insanın mənəvi ehtiyacına çevrilmiş, onun arzu və istəklərinin, duyğu və düşüncələrinin, sevinc və kədərinin poetik tərcümanı olmuşdur. Dünyanın bir sıra mədəni xalqlarının ədəbiyyatı kimi, bəşəriyyətin söz xəzinəsini zənginləşdirən Azərbaycan poeziyası da xalqımızın tarixi qədər qədim, mənəviyyatı qədər zəngindir. YUNESKO-nun qərarı ilə 2000-ci ildən başlayaraq “Beynəlxalq Poeziya  Günü” kimi qeyd edilən 21 mart tarixi 2007-ci ildən Naxçıvan Muxtar Respublikasında da qeyd olunur. Bu münasibətlə keçirilən tədbirlərdə görkəmli sənətkarların həyat və yaradıcılığına bir daha nəzər salınır, müasir poeziyanın problemləri və qarşıda duran vəzifələri müzakirə olunur. Qeyd edilmişdir ki, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin 80 üzvü muxtar respublikada yaşayır.

“Məmməd Araz: taleyi və sənəti” kitabında ədibin həyat və çoxcəhətli yaradıcılığından bəhs edən elmi məqalələr dərc edilib

Məlum olduğu kimi, Azərbaycan milli ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən biri olan Xalq şairi Məmməd Arazın 80 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 27 sentyabr 2013-cü il tarixli, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 8 iyun 2013-cü il tarixli sərəncamları olmuşdur. “Məmməd Araz: taleyi və sənəti” kitabı da Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 8 iyun 2013-cü il tarixli Sərəncamına əsasən çap edilmişdir.

Kitabda naxçıvanlı elm adamlarının Xalq şairi Məmməd Arazın zəngin ədəbi irsi və həyatına həsr edilən elmi məqalələri toplanmışdır. Kitab Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Naxçıvan Bölməsinin İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunda hazırlanmışdır. Bölmənin İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun Ədəbiyyatşünaslıq şöbəsi tərəfindən ənənəvi olaraq hər il Naxçıvanın görkəmli yetirmələrindən birinə həsr olunan “taleyi və sənəti”  toplusu nəşr olunur. Növbəti toplu Xalq şairi Məmməd Arazın 80 illik yubileyinə həsr edilmişdir.

“Oğlumun nağılları, yaxud bizim həqiqətlərimiz” silsiləsindən 5-ci nağıl

Babalarının, nənələrinin aldığı Novruz paylarını – rəngbərəng paltarları tələsik əyninə geyinən oğlumun gözlərindəki sevinci, xoşbəxtliyi görəndə gözlərimin önündə əmələ gələn boz-bulanıq duman qatı məni lap uzaqlara, 20-25 il bundan əvvəlki illərə apardı. O illər film lenti kimi gözlərimin önündə canlanmağa başladı. Oğlum bacısıyla birlikdə atılıb-düşür, məktəbdə öyrəndiyi bayram şeirlərini alınan hədiyyələr qarşılığında birnəfəsə, özünəməxsus intonasiya ilə deyərək babalarına, nənələrinə nəvə payı bəxş eləyirdi.

...Oğlum məni silkələyərək niyə ona qulaq asmadığımı irad kimi bildirəndə “hər şeyi axşam danışaram” deyib, gülümsəyərək ona qulaq asmağa başladım.

YUNESKO-nun 1999-cu ildə keçirilən 30-cu iclasında mart ayının 21-i “Beynəlxalq Poeziya Günü” elan edilmişdir. Azərbaycanda Beynəlxalq Poeziya Günü 2007-ci ildən qeyd olunur.
Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev demişdir: “İnsanlara şeir qədər, ədəbiyyat qədər güclü təsir edən, insanlığın mənəviyyatına, əxlaqına, tərbiyəsinə, fikirlərinin formalaşmasına bu qədər güclü təsir göstərən başqa bir vasitə yoxdur”.
Poeziya, şeir sənəti qədim dövrlərdən başlayaraq insanın mənəvi ehtiyacına çevrilmiş, insanların arzu və istəklərinin, sevinc və kədərinin poetik ifadəsi olmuşdur. Şeir bütün xalqların dilində qədimdən günümüzə qədər şifahi və yazılı şəkildə zamandan zamana, nəsildən nəslə keçmiş, yaddaşlara həkk olunaraq bəşəriyyətin söz xəzinəsini zənginləşdirmişdir. Azərbaycan poeziyası da xalqımızın tarixi qədər qədim, mənəviyyatı qədər zəngindir.

Qışın şaxtalı-sazaqlı günlərindən, qardan-buzdan, bomboz çəmənlərdən, qış yuxusuna getmiş ağaclara baxmaqdan o qədər doymuşuq ki, bir yerdə balaca bir yaşıllıq, tumurcuqlayan budaq görəndə sevinirik. Baharın ilıq nəfəsi duyulsa da, ana təbiət öz yaşıl bəzəyinə bürünməyə tələsmir. Ancaq təsəllimiz, gözümüzü yaşıllığa alışdıra biləcəyimiz bir çarəmiz var. O da nənələrin, bibilərin, qız-gəlinlərin evlərdə nimçələrdə yetişdirdiyi baharın yaşıl, beli qırmızı kəmərli gəlini səmənidir. Buğda ilə dolan nimçələrdə Tanrının neməti olan suyun da köməyi ilə səməni Günəşə, nura doğru boylanır. Bu nurla səməni qarşıdan gələn Novruz bayramına, güllü-çiçəkli bahara elçilik edir, “bahar gəlir, mən onun müjdəçilərindənəm” deyir.
Hər kəsin ürəyində ulu Tanrıdan  istəyi, diləyi, arzusu var. Evlərdə, ocaqlarda  qoyulan səmənilərdə də niyyət, istək, təvəqqe gizlənib. Biri övlad istəyir, biri xoşbəxt ailə, biri var-dövlət, biri də səhhət. Bir sözlə, arzular çox, xəyallar intəhasızdır. Ancaq  gerçək olan bir həqiqət var ki, o da insanların qəlbində olan inancdır və bu inanc min illərdir, xalqı sabahkı günə daha ümidlə baxmağa sövq edir.

Novruzun özünəməxsus adətlərindən biri də idman oyun və yarışlarının keçirilməsidir. Bu oyun və yarışlar, ilk növbədə, insanlara möhkəm iradə, dözümlülük və birlik aşılamaqdadır. Bu oyun və yarışlar həm də xalqımızın qəhrəmanlıq salnaməsindən xəbər verir. Novruz bayramı günlərində insanlar qurşaqtutma, at yarışı, oxatma kimi idman yarışları ilə güclərini sınamış, göstərdikləri şücaətə görə el arasında ad-san qazanmışlar.

Məlum olduğu kimi, xalqımızın ən geniş və təntənəli şəkildə qeyd etdiyi bayram qışın yola salınıb yazın qarşılanması ilə bağlı keçirilən Novruz bayramıdır.
Xalqların ictimai həyatında mühüm rol oynayan, mənəvi mədəniyyətin daşıyıcısı olan, kütləvi mahiyyət daşıyan bayramlar hər bir etnosun tarixini, mənəvi təkamülünü, təbiətə və cəmiyyətə münasibətini ifadə edən ictimai-bədii bir hadisədir. Tarixi köklərdən süzülüb gələn bayramlarımızın ən qədimlərindən biri Novruzdur. Dərin kökləri ilə Azərbaycan xalqının mədəniyyətinin uzaq keçmişindən xəbər verən Novruz bayramı əski çağlardan başlayaraq xalqımızın həyatında özünəməxsus, əbədi, unudulmaz bir yer tutmuşdur. Novruz dünyanın və insanın yaradılış bayramıdır. Bu bayram bütün mahiyyəti etibarilə xalqımızın milli varlığı ilə bağlıdır.

Yazın ilk günü olan Novruz bayramını, yəni təbiətin oyanmasını xalqımız həmişə ən əziz bayram kimi təntənə ilə qeyd edir. Adamlar əvvəlcədən bayrama hazırlaşır, evlər təmizlənir, paltar-palazlar çırpılır, qab-qacaqlar yuyulur. Novruz süfrəsinə düzmək üçün cürbəcür xörəklər, çərəz, şirni hazırlanır. Xalq etiqadına görə, bayram axşamı gərək hamı dərd-qəmi unutsun, şən əhval-ruhiyyədə olsun. Çünki belə olduqda bütün il də adamlar üçün elə bu tərzdə keçər. Novruz bayramında bir sıra mərasim və ayinlər icra olunar. Tarixi mənbələr göstərir ki, xalqımız arasında at həmişə insanın şərəfi, qəhrəmanlığı və qələbəsinin rəmzi olduğu halda, atsızlıq zəifliyin, məğlubiyyətin ifadəsi olmuşdur.

“Cıdır” mərasimi

Azərbaycan xalqının qəhrəmanlıq tarixini əks etdirən “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının boylarında əcdadlarımızın ata bəslədikləri sonsuz məhəbbət bədii dillə təsvir edilmişdir. Novruz bayramı ilə əlaqədar Ordubad rayonunun ucqar dağ və sərhəd kəndi Tividə adamların yaşatdıqları mərasimlərdən olan “Cıdır” bu mənada xüsusi qeyd olunmalıdır. Novruz bayramı ərəfəsindəki çərşənbələrin sonuncusundan – torpaq çərşənbəsindən sonrakı günün erkən səhərindən başlanan suüstü mərasiminin ikinci mərhələsi sayılan “Cıdır” mərasimində rayonun Xurs, Nürgüt, Nəsirvaz, Bist, Tivi və Parağa kəndlərinin cavan çaparları qara zurnanın sədaları altında yarışırlar. Mərasimdə atlara göstərilən diqqət onların cilovundan, yəhərindən, üzəngisindən bəlli olar.

“Ya Məhəmməd! Minlərlə adamın (taundan) ölüm qorxusu ilə öz yurdlarını tərk edib getdiklərini görmədinmi? Allah onlara “Ölün!” – dedi və sonra da (yenidən Novruz bayramı günü) diriltdi. Həqiqətən, Allah insanlara lütf edəndir, lakin insanların bir çoxu şükr etməzlər!” (“Əl-Bəqərə” surəsi, 243-cü ayə).
Azərbaycanda qədim dövrlərdən bu günə qədər qeyd olunan Novruz bayramı bir çox xalqlar tərəfindən də yüksək təmtəraqla keçirilir. “Yeni gün” mənasını verən “Novruz” kəlməsi, adından da göründüyü kimi, yeni ilin, yeni fəslin gəlişini bildirir. Hələ qədimdən əkinçiliklə məşğul olan bir çox xalqlar bu günü bayram kimi qeyd etmiş, torpağa bağlı olduqları üçün torpağın oyanması hadisəsini müxtəlif rituallarla şadyanalığa çevirmişlər. Azərbaycan tarixən müxtəlif etiqadların və sivilizasiyaların yayıldığı yer olduğu üçün bu gün burada qeyd olunan Novruz bayramına da bir çox müxtəlif əlavələr olmuşdur.

Fəsillərin nazlı qızı, təbiətin dan ulduzu yaz gəlir yurdumuza. O qədər nazlıdır ki, bu yaz fəslinin hər il yenidən yurdumuza qədəm basması üçün dörd dəfə səsləyərik onu. Öncə qışın şaxtalı zəncirini qırıb bəndinə-bərəsinə sığmayan Arazdan su götürüb yollarına səpərik “su aydınlıqdır”, – deyib. Amma nazlanar fəsillərin nazlı qızı. Biz də bunu görüb Əlincədən bir tonqal çatarıq, od qalayarıq gəldiyi yollarına işıq saçılsın deyə. Salvartıdan qalxan yellər saçlarını darayar, yenə də naz-qəmzəsini əskik etməz yaz. Gözləyər, gözləyər. Nuhun torpağa qədəm basdığı çərşənbəni gözləyər və Nuhruz dediyimiz Nuhun günündə elimizə qədəm qoyar.

Ulu əcdadlarımız bu çərşənbəni ən şən, ən şux mərasim və ayinlərlə qarşılamışlar

Tarixi olduqca qədimlərə gedib çıxan Novruz bayramı gecə ilə gündüzün bərabərləşməsi, xeyir qüvvələrin şər qüvvələr üzərində qələbə çalması və əkinçilik həyatının başlanğıcını özündə təcəssüm etdirən bir bayramdır. Novruzun təbiət bayramı olduğunu bildirən mütəxəssislər onun türk xalqlarının yaddaşına bahar bayramı kimi həkk olunduğunu qeyd edirlər.

Qədim tarixə və zəngin mədəniyyətə malik Azərbaycan xalqının əski çağlardan ərməğan gətirdiyi mənəvi dəyərlərdən sayılan Novruz bayramı ərəfəsindəki çərşənbələrin sonuncusu torpaq çərşənbəsidir. Bu çərşənbə xalq arasında “Yer çərşənbəsi” adı ilə də tanınır. Məlum olduğu kimi, torpaq çərşənbəsində torpaq oyanır. Torpaqda su, istilik normallaşır; bununla da, o artıq əkinə hazırdır, torpağa toxum səpmək olar. Torpağın oyanmasını ulu əcdadlarımız ən şən, şux mərasımlər, nəğmələr, ayinlərlə qeyd etmişlər. Xalq arasında belə bir inam olmuşdur ki, dörd müqəddəs ünsürdən ikisinin oyanması ilə torpaq daha böyük güc alır, ərzin donunu dəyişir, adamlar yoxsulluq və qıtlıqdan, çətinlik və məhrumiyyətlərdən qurtulmaq üçün özündə daha böyük qüvvə tapır. Elə bu inamla bağlı xalq arasında yayılmış əski bir mifoloji təsəvvürə görə, adamların məhrumiyyət və qıtlıqdan əziyyət çəkdikləri bir gündə sel (su) və atəş (od) torpaq xatının yeraltı məbədinə qonaq gəlirlər.

Dünən Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında görkəmli bəstəkar Süleyman Ələsgərovun 90 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilmişdir. Tədbiri giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Sarvan İbrahimov açaraq qeyd etmişdir ki, Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi, Xalq artisti, dirijor, görkəmli pedaqoq, professor Süleyman Ələsgərovun 90 illik yubileyi ölkəmizdə geniş qeyd olunur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunda həmyerlimiz Eldar Zeynalovun rəsm əsərlərindən ibarət sərgi təşkil edilib.
Sərginin açılış mərasimində Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri, Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı  Ülviyyə Həmzəyeva çıxış edərək rəssamın həyat yolu, yaradıcılığı haqqında iştirakçılara məlumat verib. Qeyd edilib ki, rəssamın əsərləri Avstraliyada, Yeni Zellandiyada, ABŞ-da, Yaponiyada, Türkiyədə, Pakistanda, İranda və ərəb ölkələrində, Rusiyada, Sloveniyada, Almaniyada, Fransada təşkil edilmiş sərgilərdə nümayiş etdirilib. Rəssam 2011-ci ildə Sloveniyada keçirilən Beynəlxalq Rəsm Müsabiqəsinin qalibi olub. Hazırda Moskva Memarlıq Akademiyasının Şəhərsalma kafedrasının baş müəllimi kimi fəaliyyət göstərir.
Rəssam Eldar Zeynalov çıxışında ona göstərilən diqqətə görə minnətdarlığını bildirib.
Sonra tədbir iştirakçıları sərgidə nümayiş etdirilən əsərlərlə tanış olublar. “Ayasofya İslam”, “Anamın portreti”, “Avtoportret”, “Piran haqqında ballada”, “Lalə və Lili”, “İstanbuldan xatirə”, “Zülfüqar”, “Roma əsgərləri ilə avtoportret” əsərləri tamaşaçılarda böyük maraq oyadıb.
Məlumat üçün bildirək ki, “Portretlər” adlı sərgi martın 18-dək davam edəcək.

Xəbərlər şöbəsi

Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyi münasibətilə muxtar respublikanın bugünkü ədəbi mühiti nümayəndələrinin yazdıqları şeirlərdən nümunələr seçmək istədim. Bir-iki şeri çıxmaq şərti ilə poetik duyumu, tərənnüm olan şeir nümunəsi tapa bilmədim.

...Söz Ulu Tanrının bizə bəxş etdiyi nemətlərdən biri, mənəvi dünyamızın açarıdır. Xoşbəxtlikdən söz sarıdan Azərbaycan xalqının bəxti gətirib. Dünyanın mənəm-mənəm deyən söz meydanına çıxarmağa qüdrətli söz sərraflarımız var. Əlbəttə, hamı Füzuli, Nəsimi, Hüseyn Cavid, Səməd Vurğun, Məmməd Araz ola bilməz. Heç bu cür düşüncə tərzi də düzgün deyil. Hər bir qələm sahibinin öz duyğuları, düşüncələri, tərənnüm və təsvir üslubu, təfəkkürü, sözə fərdi münasibəti var. Amma ən məşhur qəzəlxan da, heca vəznində yazan da, sərbəst şeir qoşan şair də  ana dilimizin ahəng qanununa, qrammatik qaydalarına, şeir üçün vacib sayılan vəznə, qafiyəyə, daxili bağlılığa, bədii məzmuna, ən çox da özünəməxsusluğa, əsl şeriyyətə mütləq əməl etməlidir. Min dəfə deyilmiş, qulağı döyənək etmiş, nimdaşlaşmış məlum qafiyələri bugünkü poeziyada işlətmək daha əvvəlki effekti vermir. Atalar demişkən, sözün varsa, danış, yoxdursa, başqalarını dəng etməyin əbəsdir.

Naxçıvan Aşıqlar Birliyi muxtar respublikamızın 90 illiyi ilə bağlı konsert proqramları ilə çıxış etməyi planlaşdırmışdır. Bu günlərdə Aşıqlar Birliyinin üzvləri Şahbuz rayonundakı Ahıllar evində olmuşlar. Konsert proqramından əvvəl Naxçıvan Aşıqlar Birliyinin sədri İxtiyar Seyidov çıxış edərək qədim diyarın 90 ildə keçdiyi çətin və şərəfli inkişaf yolundan danışmışdır. Qeyd olunmuşdur ki, bu gün Naxçıvan Muxtar Respublikası öz inkişafının intibah mərhələsini yaşayır və regionda özünün iqtisadi və mədəni nüfuzu ilə seçilən bir diyara çevrilmişdir.
Sonra Naxçıvan Aşıqlar Birliyinin üzvlərindən Əli Vayxırlının, Aydın Cəfərovun, Pünhanə Nəcəflinin, Könül Taroyevanın, Turac Bayramovanın ifasında aşıq havaları səsləndirilmişdir. Tədbirdə ifa olunan “Baş dübeyti”, “Naxçıvan gülü”, “Gözəlləmə”, “Gəraylı” və başqa aşıq havaları tədbir iştirakçılarında şən ovqat yaratmışdır. Tədbirin sonunda Əli Vayxırlının ifasında qara zurnada səslənən şən rəqs havası ilə ahıllar rəqsə dəvət edilmişdir.

Əli RZAYEV

Əvvəlcə Nehrəm toponimi haqqında
Babək rayon inzibati ərazi vahidinə daxil olan Nehrəm kəndi Naxçıvan şəhərindən 15 kilometr aralı, Naxçıvan-Culfa avtomobil yolunun sağında, Araz çayının sol sahilində, strateji cəhətdən əlverişli, düzənlik və geniş bir sahədə yerləşir. Tarix boyu kəndin əsas məşğuliyyətini taxılçılıq, üzümçülük, bostançılıq, heyvandar­lıq, maldarlıq, tərəvəzçilik təşkil etmiş, kəndin Çamur ağıl, Sarı ağıl, Ölən şəhər, Kənd dərəsi, Şorsu, Göy ağıl, At ağıl, Bağırsaqdərə, Qızıl gədik kimi ərazilərində arpa, buğda, sumax, darı, kərdiyər, pərinc, mərcimək, noxud, kərəsnə, paxla, kəlül, gənəgərçək, pambıq, üzüm kimi məhsullar əkilmiş, əkin sahələri Naxçıvançaydan çəkilən Nehrəm arxı və ondan ayrılan digər arxlar vasitəsilə  suvarılmışdır.

Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının mahnı və rəqs ansamblı bu missiyanın öhdəsindən gəlməyə çalışır

Azərbaycanda xalq rəqslərinin çox qədim tarixi var. Qobustan qayaüstü rəsmlərində əksini tapmış rəqs səhnələri bunu sübut edir. Erkən orta əsrlərdən başlayaraq, əsasən, mərasim rəqslərindən müxtəlif növ xalq rəqsləri formalaşmağa başlamışdır.

Azərbaycan xalq rəqsləri mövzu baxımından rəngarəngdir; bu rəqslər əmək, mərasim, məişət, qəhrəmanlıq, birlik və güc rəmzi olan yallılar kimi növlərə bölünür. Davametmə müddətinə, rituallarının zənginliyi və rəngarəngliyinə görə toy mərasimlərində ifa olunan rəqslər daha geniş yayılıb.
Milli rəqslərimiz zəngin mədəniyyətimizin tərkib hissəsi olub, milli dəyərlər xalımızın ən qədim naxışlarındandır. Bu naxışları müasir günümüzdə yaşatmaq baxımından Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının mahnı və rəqs ansamblının fəaliyyəti maraq doğurur.

Naxçıvan Şəhər Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin təşkilatçılığı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının yaradılmasının 90 illik yubileyinə həsr olunmuş mahnı müsabiqəsi keçirilir.
Bu münasibətlə təşkil edilən tədbiri Naxçıvan Şəhər Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin müdiri İmamqulu Əhmədov açaraq iştirakçılara uğurlar arzulayıb.
Tədbirdə Naxçıvan Şəhər İcra Hakimiyyətinin şöbə müdiri İsmayıl Gülməmmədov və müsabiqənin münsiflər heyətinin sədri, Naxçıvan Muxtar Respublikasının əməkdar artisti Hünər Əliyev çıxış ediblər.
Sonra müsabiqə iştirakçılarının  doğma yurdumuza həsr olunmuş mahnılardan ibarət ifaları dinlənilib.
Xatırladaq ki, mükafatlandırma və müsabiqənin yekun konserti 14 mart 2014-cü il tarixdə  olacaq. Müsabiqənin şərtlərinə görə, iştirakçılar yalnız Naxçıvan Muxtar Respublikasına həsr olunmuş mahnılar ifa edə bilərlər.

Xəbərlər şöbəsi

Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında Milli Teatr Günü münasibətilə tədbir keçirilib.
Tədbirin əvvəlində teatrsevərlərə M.F.Axund­zadənin komediyası əsasında hazırlanmış “Lənkəran xanının vəziri” tamaşasından bir parça təqdim olunub.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasında “Milli Teatr Günü”nün təsis edilməsi haqqında” 2013-cü il 1 mart tarixli Sərəncamına əsasən, hər il martın 10-u ölkəmizdə “Milli Teatr Günü” kimi qeyd edilir.
Teatr həyatda və cəmiyyətdə baş verən hadisələri görmək, duymaq və onları dərk etmək üçün qarşılıqlı münasibətlərin inikasını yaradır, burada real həyat hadisələri obrazların dili ilə tamaşaçıya çatdırılır. Bu mənada incəsənətin heç bir növü teatrla müqayisə edilə bilməz. Çünki söz sənəti, rəssamlıq, musiqi, rəqs və digər növlərin sintezindən yaranan tamaşa dramaturqun, rejissorun, rəssamın, bəstəkarın, aktyorun və digər sənət adamlarının birgə əməyinin bəhrəsidir.
Azərbaycanda teatr sənətinin, xalq teatrımızın tarixi çox qədimlərdən başlayır. Qobustan, Gəmiqaya rəsmləri bunu bir daha təsdiq edir. Həmçinin Azərbaycanda teatr sənətinin kökləri xalqın fəaliyyəti, məişəti, şənlik və toy ənənələri, dünyagörüşü ilə bağlıdır.

8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü ərəfəsində qəzetimiz üçün maraqlı müsahib seçmişdim: müxtəlif muzeyləri bəzəyən əl işlərinin sahibini oxucularımıza daha yaxından tanış etmək üçün. Bu xanım dekorativ-tətbiqi sənət növü olan ağac üzərinə naxışişləmə sənəti ilə məşğuldur. Məlumdur ki, bu sənətlə ən çox kişilər məşğul olurlar. Çünki sənətkarlara görə, bu sənət sahəsi bilək işidir, güc tələb edir. Azərbaycan qadınının həyat tərzi, kişilərdən heç də geri qalmaması bizə onlarla öyünmək haqqı verir. O bir  əlində nənni yüyrüyü tutub, bir əlində qılınc kişilərlə bərabər yurd, torpaq qoruyub. Bir əli çörəkli, unlu olub, bir əli çöl işlərində, əkin-biçində olub. Döyüş meydanında ər kimi vuruşub, şəhid olub, əmək cəbhəsində hünər, qəhrəmanlıq göstərib. Zəkası, qüdrəti elmdə böyük kəşflərlə üzə çıxıb. 

Naxçıvan Şəhər 3 nömrəli Uşaq Musiqi Məktəbində 8 Mart – Beynəlxalq Qadınlar Günü münasibətilə tədbir keçirilib.
Tədbirdə Naxçıvan Şəhər Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin müdiri İmamqulu Əhmədov, məktəbin direktoru Günay Əliyeva, dərs  hissə müdiri Nizami Məmmədov çıxış ediblər.
Sonra söz məktəbin şagirdlərinə və müəllimlərinə verilib. Onların hazırladığı musiqi çələngi şagird valideynləri tərəfindən alqışlarla qarşılanıb.

Xəbərlər şöbəsi

Naxçıvan Dövlət Universitetində Prezident təqaüdçüsü, Fizika və energetika kafedrasının dosenti, fizika-riyaziyyat üzrə fəlsəfə doktoru Faiq Mirişlinin anadan olmasının 75 illiyinə həsr edilmiş tədbir keçirilib.
Yubiley tədbirini Naxçıvan Dövlət Universitetinin rektoru, professor Saleh Məhərrəmov açaraq bildirib ki, universitetdə fəaliyyət göstərdiyi illər ərzində F.Mirişli Elektroradiotexnika və materialşünaslıq kafedrasının müdiri, 1992-1997-ci illərdə universitetin tədris işləri üzrə prorektoru, 1997-2007-ci illərdə Fizika kafedrasının müdiri vəzifələrində çalışıb.

Yazın gəlişini ovçuluqla, maldarlıqla, əkinçiliklə məşğul olan bütün soy birləşmələri, qəbilə birləşmələri, xalqlar, o sıradan azərbaycanlılar səbirsizliklə gözləmişlər. Yaz özü ilə ruzi-bərəkət, istilik gətirir. Əski insan, ulu ata-babalar məhz buna görə də yazı qarşılamaq üçün onun istisinin şərəfinə mərasim keçirirdilər.
Əcdadlarımız oda xoşbəxtlik, insana uğur bəxş edən hami – canlı kimi baxmış, ona and içmiş, dua etmiş, alqış və etiqadlar yaratmışlar. Odla bağlı “Qodu xan” etiqadında deyilir: od çərşənbəsində adamlar sübh tezdən hündür bir təpənin üstündə tonqal qalayardılar. Həmin tonqalın dövrəsinə toplaşıb Günəşin doğmasını gözləyərdilər. Elə ki Günəş doğdu, hamı onu salamlayan “Qodu xan” nəğməsini oxuyar, tonqalın başında dövrə vurar, sonra da hərə tonqaldan bir üskü götürüb ocağını alışdırmaq üçün evə tələsərdi. Adamlar tonqalın dövrəsinə dolandıqda, eləcə də gəlib öz ocaqlarını yandırdıqda oxuyardılar:

Dünən Naxçıvan Dövlət Universitetində Azərbaycan ictimai fikir tarixinin görkəmli nümayəndəsi, tanınmış maarifçi və yazıçı-publisist Əli bəy Hüseynzadənin anadan olmasının 150 illik yubileyi münasibətilə “Həqiqətin böyüyü: Əli bəy Hüseynzadə – 150” mövzusunda  elmi konfrans keçirilib.
Konfransı giriş sözü ilə Naxçıvan Dövlət Universitetinin rektoru, professor Saleh Məhərrəmov açaraq  bildirib ki, 2014-cü il yanvar ayının 21-də Ə.Hüseynzadənin 150 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev Sərəncam imzalayıb. Sərəncamda bu görkəmli şəxsiyyətin türk dünyası xalqlarının mədəni inteqrasiyasının məfkurə kimi təşəkkül tapmasında mühüm rol oynadığı, müasir cəmiyyət quruculuğunda demokratik prinsiplərin ənənəvi dəyərlər zəminində bərqərar olmasının vacibliyini irəli sürdüyü və müstəqil milli dövlətçiliyin nəzəri əsaslarının işlənib hazırlanmasında yaxından iştirak etdiyi, eləcə də çoxşaxəli fəaliyyəti boyunca yaratdığı zəngin fəlsəfi-publisistik, ədəbi-elmi irsi sayəsində Azərbaycan maarifçiliyi tarixinə qiymətli töhfələr verdiyi vurğulanır.

Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı növbəti yaradıcılıq mövsümünün ilk tamaşasının məşqlərinə başlayıb. Bu günlərdə İsveç yazıçısı Henrik İbsenin “Kuklalar evi” pyesinin masaarxası məşqləri aparılır. Tamaşanın rejissoru Tofiq Seyidov, rəssamı Naxçıvan Muxtar Respublikasının əməkdar rəssamı Əbülfəz Axundov, musiqi tərtibatçısı Fətəli Axundzadədir. Ailə-məişət mövzusunda olan əsərin qayəsində sədaqət dayanır. Hər kəs bir-birinə hörmətlə yanaşmalı, ailə daxilindəki məsələlərdə kompromisə getməli və hər bir iş ümumi razılıqla görülməlidir. Əks halda belə ailələri son anda dağılmaq gözləyir. Bu işdə isə güc ailənin aparıcı qüvvəsi olan ata və ananın üzərinə düşür. Bəs bu problem necə həll olunacaq? “Kuklalar evi” tamaşası bu sualın cavabına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının səhnəsində aydınlıq gətirəcək.
Rejissor tamaşaya daha çox teatrın gənc aktyor və aktrisalarını cəlb edib. 8 obrazın canlandırıldığı səhnə əsərində rolları Nurbəniz Niftəliyeva, Elnur Rzayev, Xalq artisti Şirzad Abutalıbov, Nazlı Hüseynquliyeva, Tahir İsmayılov, Zülfiyyə Zeynalova, Anar Eyvazov və Şölə Novruzbəyli ifa edəcəklər.  

Səməd CANBAXŞIYEV

Tanrının insanlara bəxş etdiyi ən böyük və əvəzsiz nemət sayılan suya inamın başlıca səbəblərindən biri onun varlığı təmin edən əsas vasitələrdən biri olmasıdır. Susuz yaşayışın mümkün olmadığını düşünən əcdadlarımız məhz bu səbəbdən suya ehtiramla yanaşmış, onu qorumuşlar. Eyni zamanda ta əski çağlardan suya ruhun əks­etdiricisi kimi baxılmışdır. Əcdadlarımız tərəfindən görülən bəd, qorxulu yuxunun sınsın deyə, suya, yəni suda əks olunan ruha danışılması, səfərə yollananın işi uğurlu alınsın, o, sağ-salamat qayıtsın deyə, arxasınca su səpilməsi müqəddəs ünsürə inamın göstəricisidir. Suyun murdarlanması ən böyük günahlardan sayılmışdır.

Xalqın su ilə bağlı etiqadlarında su canlı, deyiləni eşidən, başa düşən zənn olunmuşdur. Məsələn, xalqımızın qəhrəmanlıq dastanlarından olan “Kitabi-Dədə Qorqud”da Salur Qazan evinin kimlər tərəfindən talan edildiyini öyrənmək üçün “Su haqq üzün görmüşdür, mən bu suyla xəbərləşim”, – deyib suya üz tutur. Sorğusunun sonunda Qazan xanın:

Dünən Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunda Xocalı faciəsinin 22-ci ildönümü ilə əlaqədar sərgi təşkil edilmişdir. Sərgiyə baxışdan əvvəl birliyin sədri, Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı Ülviyyə Həmzəyeva və Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının üzvü, Naxçıvan Muxtar Respublikasının əməkdar rəssamı Məhəmmədəli Ələkbərov çıxış edərək bildirmişlər ki, 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə erməni silahlı birləşmələri keçmiş sovet ordusunun 366-cı motoatıcı alayı ilə birlikdə Xocalı şəhərini işğal edərək azərbaycanlılara qarşı soyqırımı törətmiş, yüzlərlə sakin bu vəhşiliyin qurbanı olmuş, əsir alınmış və itkin düşmüşdür.

Muxtariyyətdən öncəki Naxçıvan səhiyyəsi “Molla Nəsrəddin” jurnalında

– Ağa, mənim oğlum naxoşdu, bu saat ölüm halətindədi... Həyə inanmırsan, gəl, elə bu saat gedək öz gözlərinlə də gör ki, mən yalan demirəm. Niyə mənə nə olub, sinnimin bu vaxtında yalan deyim? Xeyr. Bə bir də ki, yalan niyə deyirəm? Əgər yalan desəm, adam başıma qəhətdi? Bir adam tapa bilmirəm, gərək elə gəlib səni tovlayam? Allaha and olsun!
“Danabaş kəndinin məktəbi” povestində Mirzə Cəlilin qüdrətli sənətkar qələmi ilə təsvir edilmiş bir epizodda maarif və mədəniyyət məsələsində qəti mövqeyi olan kəndlinin hökumət məmuru qarşısında and-amanıdır bu. “Əsgərlik”, “məktəb” sözlərindən şübhələnərək oğlunu ağılagəlməyən yerdə gizlətmiş kəndli öz yalanını ən inandırıcı amillə körükləyir. Çünki bu cəmiyyətdə xəstələnmək, ölüm halətində olmaq ən inandırıcı fakt, xəstə cəmiyyətin xəstə övladlar yetirməsi heç kəsdə şəkk-şübhə doğurmayan yeganə dəlil idi.

Fevralın 21-də Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunda Beynəlxalq Ana Dili Günü münasibətilə “Ana dili mənəvi kimliyimizdir” mövzusunda elmi-praktik konfrans keçirilmişdir.
Konfransı giriş sözü ilə institutun rektoru, professor Oruc Həsənli açaraq qeyd etmişdir ki, bu gün ölkəmizdə ana dilinin qorunması, onun işləklik dairəsinin genişləndirilməsi istiqamətində bir sıra mühüm tədbirlər həyata keçirilir. Ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2013-cü il  9 ap­rel tarixli Sərəncamına əsasən, “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Pro­qramı”nın təsdiq edilməsi bunun bariz ifadəsidir.

YUNESKO-nun 1999-cu ildə qəbul etdiyi qərara əsasən, hər il fevralın 21-i bütün dünyada Beynəlxalq Ana Dili Günü kimi qeyd olunur.
Dünyada məhv olmaq təhlükəsi ilə üzləşən dillərin qorunması məqsədilə qeyd edilən Beynəlxalq Ana Dili Günü hər kəsə öz doğma dilinin varlığını hiss etmək, onu qorumaq, inkişaf etdirmək hüququ olduğunu bir daha xatırladır. İnsanlar arasında ən mühüm ünsiyyət vasitəsi olan dil xalqın varlığının təzahürü, onun milli sərvətidir. Xalqın taleyi, onun mənliyi, mənəviyyatı və mədəniyyəti olan dil cəmiyyətin təşəkkülü və inkişafı ilə birgə yaranmışdır.
Azərbaycan dili çox qədimlərdən etibarən böyük bir inkişaf yolu keçmişdir. Bu dil uzaq keçmişdə xalqımızın ictimai həyatında böyük nüfuz qazanmış, tarixin ayrı-ayrı dövrlərində dövlət dili kimi işlənmiş, geniş məkanda ünsiyyət vasitəsinə çevrilmişdir. Ölkəmizin zaman-zaman müxtəlif imperiyalar tərkibində yaşamağa məcbur olmasına baxmayaraq, ana dilimiz hətta bu ağır vaxtlarda belə, milli məfkurənin, milli şüurun və milli-mədəni dəyərlərin layiqincə yaşamasını və inkişafını təmin etmişdir.

Dünən Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyi ilə birgə Xocalı faciəsinin 22-ci ildönümü ilə əlaqədar muxtar respublikada fəaliyyət göstərən ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrinin tələbələri arasında rəsm müsabiqəsi keçirmişdir. Müsabiqə başlanmazdan əvvəl çıxış edənlər 22 il öncə  ermənilərin dinc Xocalı sakinlərinə qarşı törətdikləri vəhşiliklərdən, faciənin başvermə səbəblərindən, o vaxtkı Azərbaycan hakimiyyətinin öz vətəndaşlarının taleyinə qarşı göstərdiyi biganəlikdən danışmışlar.
Sonra müsabiqənin nəticələri elan olunmuşdur. Orta təhsil müəssisələri arasında Naxçıvan Dövlət Texniki Kollecin tələbələri Axtər Sadiqova və Könül Mərdanova birinci və ikinci yerlərin sahibi olmuşlar. Üçüncü yerə Naxçıvan Tibb Kollecinin tələbəsi Elmar Ağasoy çıxmışdır.
Ali təhsil müəssisələri üzrə Naxçıvan Dövlət Universitetinin tələbəsi Araz Həsənzadə birinci, Naxçıvan Özəl Universitetinin tələbəsi Məhəmmədəli Məmmədli ikinci, Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun tələbəsi Lalə Mirzəyeva üçüncü yerlərə layiq görülmüşlər.  
Qaliblərə  təşkilatçılar tərəfindən diplom və hədiyyələr verilmişdir.

Xəbərlər şöbəsi

Novruz bayramı Azərbaycan xalqının milli-mənəvi varlığını bütün dolğunluğu ilə əks etdirən, ümumxalq səviyyəsində qeyd olunan, etnik təfəkkürdə daşlaşmış bayramdır. Novruz gecə ilə gündüzün bərabərləşməsi, xeyir qüvvələrin şər qüvvələr üzərində qələbə çalması ilə səciyyələnən, əkinçilik və təsərrüfat həyatının müxtəlif sahələrinin başlanğıcını özündə təcəssüm etdirən bir bayramdır.

Novruz bayramının semantikasında xalq meydan tamaşalarından tutmuş ayrı-ayrı mövsümi atributlara, hətta milli mətbəx atributlarına qədər bu “mifoloji yol”un izləri özünü qoruyub saxlamışdır. Bila­vasitə yazın, bununla bərabər, həm də yeni təsərrüfat ilinin başlanılması şərəfinə böyük təntənə ilə hər il qeyd olunan Novruz bayramına qədər xalq təqvimində müəyyən məqamlar mövcuddur. Məhz bu təqvim  qədim əcdadlarımız tərəfindən ətraf mühitdəki hadisə və proseslərə ad verilməsi, ilin fəsil, ay və günlərinin məzmunundakı mahiyyəti ilə səciyyələnir.

Yazıçı-dramaturq Əli Əmirli 8 kitabın, 25 pyesin müəllifidir. Fevral ayının 18-də Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında premyerası olan “Ağa Məhəmməd şah Qacar” tamaşası onun 2005-ci ildə yazdığı “Bütün deyilənlərə rəğmən və ya Ağa Məhəmməd şah Qacar” əsəri əsasında səhnələşdirilib. Naxçıvana birgünlük qonaq gələn və yüksək anşlaqla keçən tamaşanın premyerasından sonra Əli Əmirlidən müsahibə götürmək bizə gecədən xeyli keçmiş qismət olur. Naxçıvan şəhərindəki “Təbriz” mehmanxanasının qeydiyyat bölməsindən yazıçının qaldığı 508-ci otaqla əlaqə saxlayırıq və qəzetimiz üçün müsahibə almaqdan ötrü onunla görüşmək istədiyimizi bildiririk.

– Əli müəllim, əvvəlcə, bugünkü tamaşaya görə sizi təbrik etmək istərdik. Bildiyimizə görə, əvvəllər də Naxçıvanda olmusunuz və bura ilə bağlı maraqlı xatirələriniz var. Müsahibəmizə də elə bu məqamdan başlamaq istərdik.

Milli adət-ənənələrin öyrənilməsi, onların milli dəyərlər sistemində tədqiqi həmişə aktual olmuşdur. Çünki milli adət-ənənələr tarixin bütün mərhələlərini özündə yaşadan mədəni dəyərlər toplusudur. Ulu öndər Heydər Əliyev mədəniyyətimizi yüksək qiymətləndirərək demişdir: “Mədəniyyəti yüksək olan xalq daim irəli gedəcək, daim yüksələcəkdir”.
Xalqımızın zəngin və qədim tarixi ənənələri ilə öyünməyə haqqı var. Bu tarixi ənənələrimizdən biri də toy mərasimidir. Toy xalqımızın qədim zamanlarından formalaşıb günümüzədək gəlib çatmış məişət mərasimlərindən biridir. Toy adətlərinin tarixi xalqımızın tarixi qədər qədim və uludur. Toylar təkcə əyləncə, şənlənmə mərasimi olmayıb, həm də dərin məna və məzmunu ilə səciyyələnir. XX əsrin ortalarına qədər xalqımızın ənənəvi toyları simvolik ayinlər, oyunlar, rəqslər, zorxanalar və sair ilə müşayiət olunurdu. Bu baxımdan Azərbaycan xalqının keçmişini, mənəvi mədəniyyətini, dünyagörüşünü tədqiq etmək üçün toy mərasimləri ən qiymətli mənbələrdən biridir. Müasir dövrdə isə toy iki nəfərin ailə-məişət mərasimindən daha çox iki nəfərin, onların ailələrinin borca salınması mərasiminə çevrilir.

Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Muxtar Respublika Ədəbiyyat Muzeyində “Muxtariyyət ili” ilə əlaqədar Naxçıvan şəhər 16 nömrəli tam orta məktəbin şagirdlərinin iştirakı ilə “Naxçıvan ədəbi mühiti muxtariyyət illərində” mövzusunda açıq dərs keçilmişdir.
Naxçıvan şəhər 16 nömrəli tam orta məktəbin Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi  Lalə Nəbiyeva açıq dərsdə bildirmişdir ki, XX əsrdə Naxçıvan diyarı Azərbaycan ədəbi mühitinə və mədəniyyətinə bir sıra böyük şəxsiyyətlər bəxş etmişdir. C.Məmmədquluzadə, H.Cavid, M.S.Ordubadi, A.Babayev, Ə.Qəmküsar, H.İbrahim­ov, İ.Səfərli kimi görkəmli şair və yazıçıları ilə tanınmış Naxçıvan Azərbaycan ədəbiyyatının inkişafına mühüm təsir göstərmişdir. Naxçıvanın muxtariyyət statusu öz hüquqi həllini tapandan cəmi 4 il sonra – 1928-ci ildə Bakıda fəaliyyət göstərən “Gənc qələmlər” təşkilatının Naxçıvan filialı yaradılmış, 1934-cü ildə isə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı fəaliyyətə başlamışdır. Həmin dövrdə Naxçıvanda Yazıçılar İttifaqının filialı üzvlərinin sayı az olduğundan geniş fəaliyyət göstərə bilməmişdir.

Təkcə Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi, Yaxın Şərqin qədim mədəniyyət, Azərbaycanın isə dövlətçilik mərkəzlərindən biri deyil, böyük Vətən ilə quru yol əlaqəsi olmayan yavru Vətəndir Naxçıvan. Kiminin gözündə bəşəriyyətin ilk anası, kiminin gözündə qeyrət qalasıdır Naxçıvan. Bəzilərinin baxışlarında “Nəqşi-cahan”dır – “Dünyanın bəzəyi”dir, bəzilərinin düşüncəsində “Nuhçıxan” – Nuhun quruya ayaq basdığı torpaqdır Naxçıvan. Azərbaycanı sevən insanların dayaq nöqtəsi, Azərbaycan sözündəki “can” kəlməsidir Naxçıvan. Şairlərin ilham dünyasıdır Azərbaycanımızın qeyrət qalası Naxçıvan. Elə Naxçıvanımızın qeyrət qalası sayılan Sədərəkdə dünyaya göz açan, ömrünü bu yurdun gözəlliklərinin tərənnümünə həsr etmiş şair Vaqif Məmmədov üçün də Naxçıvan bir ayrı aləmdir, ən müqəddəs ilham qaynağıdır.

Naxçıvan şəhər 7 nömrəli uşaq bağçasında “Muxtariyyət ili” ilə əlaqədar ədəbi-bədii gecə keçirilmişdir.
Məktəbəqədər müəssisənin kiçikyaşlı sakinlərinin, tərbiyəçilərin, valideynlərin iştirak etdiyi tədbirdə bağçanın müdiri Şəbnəm Həmzəyeva çıxış edərək bildirmişdir ki, dövlətimiz uşaqların sağlam, firavan böyüməsinə, gələcəklərinin tam təmin olunmasına xüsusi diqqət və qayğı göstərir. Bu gün biz uşaqlarımızın gələcəyi naminə atılan hər bir addımda dövlətimizin yanında olmalı, ona dəstək verməliyik. Tədbirin keçirilməsində də əsas məqsəd balacalarda doğma torpağa, el-obaya məhəbbət hissləri aşılamaq, onlarda vətənpərvərlik duyğularını gücləndirmək,  incəsənətə maraq oyatmaqdır.
Valideyn Aynurə Abbasova “Muxtariyyət ili”ndə bu qəbildən keçirilən tədbirlərin uşaqların inkişafı baxımından böyük əhəmiyyətə malik olduğunu bildirmiş, uşaqların məktəbəqədər təhsilinin ən yüksək səviyyədə inkişafının muxtar respublika sakinləri tərəfindən minnətdarlıqla qarşılandığını qeyd etmişdir.
Uşaqların ifasında  doğma Naxçıvana, onun bənzərsiz gözəlliklərinə, qədim tarixinə həsr olunmuş mahnılar səsləndirilmiş, Azərbaycanın Dövlət atributları haqqında şeirlər bədii qiraət edilmişdir. Milli rəqslərimizin uşaqlar tərəfindən özünəməxsus tərzdə ifası tədbir iştirakçıları tərəfindən alqışlarla qarşılanmışdır. Vətən haqqında uşaqlar tərəfindən göstərilən səhnəciklər də tamaşaçıların böyük marağına səbəb olmuşdur.
Sonda tədbir iştirakçıları “Muxtariyyət – 90” başlığı altında təşkil edilmiş sərgiyə baxmışlar.

Xəbərlər şöbəsi

Azərbaycan türklərinin məişətində, inamlar sistemində önəmli yer tutan və qeyri-maddi mədəni irsimizdə qorunub saxlanmasına böyük ehtiyac olan Xıdır Nəbi bayramı ilə bağlı bəzi məqamları oxucularla bölüşmək istərdik. Bəri başdan qeyd edək ki, yazının hazırlanmasında Naxçıvan ərazisindən toplanmış etnoqrafik materiallardan, şifahi xalq yaradıcılığı nümunələrindən, müxtəlif qaynaqlardan və dini mənbələrdən istifadə edilmişdir.

Naxçıvan bölgəsinin bir sıra kənd­lərində və Naxçıvan şəhərində fеvral ayında, yəni “qışın оğlan çağında”, “kiçik çillə tüğyan еdən vaxt”, “kiçik çillənin soyuğu təndirə təpər toyuğu” söylənən bir vaxtda xalq arasında “Xıdır Nəbi” adı ilə bilinən mərasim qеyd еdilir. Tоplanmış еtnоqrafik matеriallara əsaslanaraq dеmək оlar ki, bayram Xızır Pеyğəmbərin şərəfinə kеçirilir. Lakin maraqlı cəhət bundan ibarətdir ki, bayram nəyə görə məhz fеvral ayında, qışın ən sərt vaxtı qeyd edilir?  Məlum оlduğu kimi, Xızır Pеyğəmbər daha çоx çətinlik anında insanlara yardıma gəlir.

Azərbaycan ədəbiyyatına C.Məmmədquluzadə, H.Cavid, M.S.Ordubadi, Ə.Qəmküsar, H.İbrahimov, M.Araz, A.Babayev, İ.Səfərli kimi görkəmli şair və yazıçılar bəxş edən Naxçıvan zaman-zaman ədəbiyyatımızın inkişafına güclü təsir göstərib.
1928-ci ildə Bakıda fəaliyyət göstərən “Gənc qələmlər” təşkilatının Naxçıvan filialı yaradılır. 1934-cü ildə Azərbaycan Yazıçılar İttifaqı fəaliyyətə başlayır. Həmin dövrdən başlayaraq Naxçıvanda yaşayıb-yaradan müəlliflər də yeni bir yaradıcı­lıq təşkilatında çalışırlar. Bir müddət Naxçıvanda Azərbaycan Yazıçılar İttifaqının filialı fəaliyyət göstərir. Lakin ittifaq üzvlərinin sayı az olduğu üçün ittifaq geniş fəaliyyət göstərə bilmir. 1941-1945-ci illər müharibəsindən sonra Yazıçılar İtti­faqının Naxçıvan filialı fəaliyyətə başlayır. Ötən əsrin 40-50-ci illərində Naxçıvan ədəbi mühitində imzaları görünən Adil Babayev, İslam Səfərli, Müzəffər Nəsirli, Nağı Nağıyev, Məmmədəli Tarverdiyev, Əbülfəz Abbasquliyev, Əvəz Sadıq, Hüseyn İbrahimov, Hüseyn Razi, Hüseyn Əzim və başqaları sonrakı dövrlərdə Azərbaycan ədəbi mühitində yaxşı tanınan şair və yazıçılar kimi öz sözlərini deyiblər.
1945-1951-ci illərdə yazıçı Nağı Nağıyev Yazıçılar İttifaqının Naxçıvan filialına rəhbərlik edib. Sonra isə Müzəffər Nəsirli və Hüseyn İbrahimov 60-cı ilə kimi ayrı-ayrı vaxtlarda filiala rəhbərlik ediblər.

Dünən Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Rövşən Hüseynovun 60 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilib.
Tədbiri giriş sözü ilə açan Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Sarvan İbrahimov yubilyarın yaradıcılığından, Naxçıvan teatrının səhnəsində yaratdığı müxtəlifxarakterli obraz və personajlardan söhbət açmışdır. Qeyd edilmişdir ki, Xalq artistinin bu günə qədər yaratdığı obrazlar yaddaqalan olmuş, tamaşaçı rəğbətini qazanmışdır. Onun səhnəmizdə yaratdığı Özdəmir (“Şeyx Sənan”), Şmaqa (“Günahsız müqəssirlər”), Ədhəm (“Nadir şah”), Şirinbala (“Şirinbala bal yığır”), Həsənqulu bəy (“O olmasın, bu olsun”), Bəhram (“Solğun çiçəklər”), Simeon (“Qaraağaclar altında məhəbbət”), Lətif müəllim (“Sahilsiz çaylar”), Lalbyuz (“Dəli yığıncağı”), Ayəba (“Atabəylər”), Həfçi Məlik (“Adamın adamı”), Andrea (“Sükut divarı”) və başqa çoxsaylı obrazlar, personajlar aktyorun yaradıcılıq imkanlarının geniş və rəngarəngliyindən xəbər verir. Rövşən Hüseynov istər dramatik, istər faciəvi, istərsə də komik obrazları düşdüyü psixoloji mühitə uyğun canlandırmaqla geniş yaradıcı­lıq imkanı nümayiş etdirən sənətkarlardandır.

Teatr səhnəsi bir möcüzədir. Burda insan sirli, sehrli  bir aləmə düşür: kitablardan oxuduğu qəhrəmanın canlı obrazını seyr edir, hadisələrin həyatda inikasını görür, hadisələrin canlı şahidinə, bəzənsə dolayı yolla iştirakçısına çevrilir. Amma unutmaq olmaz ki, obrazı səhnəyə gətirən, canlandıran, ona həyat verən aktyordur – səhnədə başqalaşan, obrazın daxili aləmini açan, ona can verən aktyor.
O da aktyordur. Təkcə Naxçıvanda deyil, bütün Azərbaycanda sənətsevərlərin yaxşı tanıdığı aktyor – Xalq artisti Rövşən Hüseynov. Əminik ki, onun adını oxuyanların üzündə təbəssüm yarandı. Bu da təbiidir, çünki onu daha çox komediya aktyoru kimi tanıyırıq.
Rövşən Hüseynov 1954-cü il fevralın 6-da Naxçıvanda  sənətkar ailəsində doğulub. Anası Xalq artisti Sofiya Hüseynova, atası uzun illər Naxçıvan teatrında inzibati işlərdə çalışan Maqsud Hüseynov balaca Rövşəni uşaqlıqdan sərbəst böyüdüblər. Uşaqlıq illərini teatrın səhnəsində keçirən Rövşən sonradan elə valideynləri kimi ömrünü də böyük səhnəyə bağlayır. Uşaqkən müəyyən epizodlarda çıxış eləsə də, 1968-ci ildən, yəni 14 yaşından teatrın truppasına aktyor kimi  qəbul edilir. Sözsüz ki, istedadı nəzərə alınmaqla.

Yanvarın 29-da Xəzər Universitetinin, “Vienna Art Center”in və “Yves Rocher” Fransa şirkətinin birgə dəstəyi, “Dirçəliş” Gənclərin Sosial-Psixoloji Reabilitasiya Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə 2 fevral – Gənclər Günü ilə əlaqədar Xəzər Universitetində Azərbaycanın gənc rəssamlarının əsərlərindən ibarət “Kompromis” adlı sərgi keçirilmişdir.
Sərginin açılışında çıxış edən Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının katibi, Xalq rəssamı Ağaəli İbrahimov müasir incəsənətimizdə potensial gənclərin kifayət qədər olduğunu, onların üzə çıxarılmasında bu kimi sərgilərin keçirilməsinin vacibliyini bildirmişdir. Avstriya Respublikasının Azərbaycan Respublikasındakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri xanım Silvia Mayer-Kaybiç çıxış edərək Azərbaycan incəsənətinə heyran olduğunu, əsasən də, gənc azərbaycanlı rəssamların əsərlərinin xüsusi maraq doğurduğunu vurğulamışdır.
Sərgidə 16 rəssamın 64 rəsm tablosu  nümayiş olunmuşdur. Onlardan həmyerlimiz Tural Həsənli və Bəhruz Quliyevin əsərlərini xüsusilə qeyd etmək lazımdır.
Nümayiş olunan əsərlər rəngkarlıq və qrafikanın müxtəlif sahələri üzrə təqdim edilmişdir. Sərginin təşkilində əsas məqsəd azərbaycanlı gənc rəssamların istedadlarını nümayiş etdirməkdən, onların yaradıcılıq imkanlarının genişlənməsinə şərait yaratmaqdan ibarət olmuşdur.

Xəbərlər şöbəsi