Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 14 aprel 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən yaradılan Şərur Şəhər Fizika-Riyaziyyat Təmayüllü Lisey üçün yataqxana binasının inşası davam etdirilir. 

240 şagird yerlik, zirzəmi ilə birlikdə beşmərtəbəli yataqxana binasının dam örtüyü vurulub, arakəsmələrin hörgüsü başa çatdırılıb. Hazırda binanın fasadında və interyerində suvaq işləri gedir, kommunikasiya xətləri çəkilir.

Bölgələrdə yeni iş yerlərinin yaradılması və iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi muxtar respublikamızda həyata keçirilən iqtisadi siyasətin əsas istiqamətlərindən biridir. Təbii və mineral ehtiyatlarla zəngin olan Şahbuz rayonunda kiçik sahibkarlığın inkişafı məqsədilə yaradılan istehsal və emal müəssisələri muxtar respublikamızda daxili bazarın yerli məhsullarla təmin olunması üçün böyük əhəmiyyət daşıyırlar.
Dükan və marketlərdə hər gün çox sayda müştərinin aldığı “Çınqıllı” və “Böyrək” suları, “Farma Şah” əmtəə nişanı ilə satılan, minbir dərdin dərmanı olan təbii dərman bitkiləri, muxtar respublikamızın daxili bazarının yerli yumurtaya olan tələbatının əsas hissəsini ödəyən “Badamlı Broyler” quşçuluq təsərrüfatı və digər emal-istehsal müəssisələri bunlar arasındadır.
Şahbuz rayonunun iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edir. Burada ev təsərrüfatlarında istehsal olunan yüksəkkeyfiyyətli qovurmanın, kərə yağının, pendirin, balın, meyvə kompotlarının, mürəbbələrin dadı-tamı təkcə Naxçıvanda deyil, ölkəmizin paytaxtında da yaxşı tanınır. Bununla yanaşı, Şahbuzda forel balığı yetişdirilməsi, yerli xammal əsasında kərpic istehsalı və lavaşbişirmə müəssisələri də fəaliyyət göstərir. Şahbuzun ekoloji təmiz mineral və süfrə suları öz şöhrəti ilə hər yerdə tanınır. Keçili kəndində 2007-ci ildən fəaliyyət göstərən “Çınqıllı Bulaq” MMC dövlətin kredit dəstəyi ilə işə başlamışdır. Aylıq orta hesabla 8 min litr su qablaşdırılan müəssisədə 7 nəfər daimi işlə təmin olunmuşdur. 0,5, 1, 5, 10 və 19 litrlik taralarda muxtar respublikamızın hər yerinə satışa göndərilən “Çınqıllı” suyu Bakı şəhərində də özünə xeyli alıcı tapmışdır. İlin isti dövrlərində, xüsusən yay fəslində bu suya, eləcə də “Böyrək” suyuna tələbat xeyli çoxalır.

Elektron gömrük xidmətlərinin daha da genişləndirilməsi məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Gömrük Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş bütün bəyannamələrin elektron formada qəbulunun pilot layihəsinin həyata keçirilməsinə başlanılıb.
Yeni elektron bəyanetmə sistemi gömrük sərhədindən keçirilən malların və nəqliyyat vasitələrinin gömrük orqanlarına bəyan edilməsi ilə bağlı prosedurların sadələşdirilməsi, gömrük xidmətlərinin göstərilməsində şəffaflığın təmin edilməsi, sahibkarlar üçün əlverişli biznes mühitinin yaradılması və xarici ticarətin daha da stimullaşdırılmasına xidmət edir.
Bu sistemin tətbiqi gömrük rəsmiləşdirilməsinə dair bütün prosedurların bir gömrük əməkdaşı tərəfindən yerinə yetirilməsinə imkan verir. Bu isə gömrük rəsmiləşdirilməsi prosesini tamamilə sadələşdirməklə vaxt itkisini minimuma endirmiş olur. Yeni elektron bəyanetmə sistemi pilot layihə çərçivəsində ilkin olaraq gömrük təmsilçiliyi institutu çərçivəsində həyata keçirilir. Bunda əsas məqsəd bəyanetmə prosedurlarında səhvə yol verilməsinin və digər qanunvericilik aktlarının tələblərinin pozulmasının qarşısının alınmasından və bu istiqamətdə sahibkarlara dəstək verilməsindən ibarətdir.

 Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin    2014-cü il 1 sentyabr tarixli Fərmanı ilə “Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2014-2018-ci illərdə sosial-iqtisadi inkişafı Dövlət Proqramı” qəbul olunub. Muxtar respublikamızın sosial-iqtisadi inkişafına mühüm təsiri olan bu dövlət sənədində aqrar sahənin də inkişaf etdirilməsi üçün ciddi vəzifələr qarşıya qoyulub. 

Dövlət proqramının icrasından keçən müddət ərzində aqrar sahədə görülmüş işlərlə bağlı Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyindən aldığımız məlumatda bildirilir ki, muxtar respublikada əhalinin ilboyu keyfiyyətli yerli ərzaq məhsulları ilə təmin olunması məqsədilə son iki il ərzində ümumi tutumu 1903 ton olan 5 müxtəliftutumlu soyuducu və digər ərzaq məhsullarının saxlanılması üçün anbar istifadəyə verilib. Həmçinin daxili bazarın mövsümi tərəvəz məhsulları ilə təminatının yaxşılaşdırılması üçün istixana komplekslərinin genişləndirilməsi məqsədilə 12 istixana təsərrüfatının yaradılmasına 923 min 700 manat, 16 heyvandarlıq təsərrüfatının yaradılmasına 30 milyon 376 min 200 manat həcmində dövlət maliyyə dəstəyi göstərilib.

“İcbari sığortalar haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununa edilmiş müvafiq dəyişikliklərə əsasən, cari ildən ölkəmizdə Yaşıl Kart sistemi tətbiq olunur. Yaşıl Kart sistemi avtonəqliyyat vasitəsi sahiblərinin icbari sığortalanması sahəsində yenilikdir. Belə ki, dövlət qeydiyyatında olan bütün nəqliyyat vasitələri müvəqqəti olaraq xarici ölkə ərazisinə aparılarkən onun sahibinin mülki məsuliyyəti Yaşıl Kart sistemi üzrə sığortalanır.
Azərbaycana məxsus avtonəqliyyat vasitələrinin bu sığorta növü ilə sığorta­lanması sistemin qüvvədə olduğu xarici ölkələrdə əlavə sığortahaqqının ödə­nilməməsinə zəmanət verir. Başqa sözlə, Azərbaycan Yaşıl Kartı beynəlxalq icbari sığorta müqaviləsi hesab olunur.
Yeni sistemin tətbiqi öz avtomobili ilə xaricə gedənlərin, o cümlədən ölkəmizə gələn xarici dövlətlərin avtonəqliyyat vasitəsi sahiblərinin işini xeyli sadələşdirməklə yanaşı, sərhəd-keçid məntəqələrində əlavə vaxt itkisinin də qarşısını almış olur. İndi xarici avtonəqliyyat vasitələri Azərbaycan Respublikası ərazisinə daxil olarkən sürücü tərəfindən Yaşıl Kart təqdim olunduqda, sərhəd sığorta müqaviləsi bağlanmadan buraxılış həyata keçirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2 mart 2016-cı il tarixli Sərəncamla təsdiq etdiyi “2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”da və Naxçıvan Muxtar Respublikasında turizmin inkişafı ilə bağlı keçirilmiş müşavirədə qarşıya qoyulmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsi ilə əlaqədar Naxçıvan Biznes Mərkəzində tədbir keçirilib. İqtisadiyyat Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbirdə Vergilər Nazirliyinin, Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsinin nümayəndələri, İqtisadiyyat Nazirliyi tərəfindən hamiliyə götürülmüş ixtisaslar üzrə təhsil alan tələbələr, sənətkarlar və sahibkarlar iştirak ediblər.

Tədbirdə İqtisadiyyat Nazirliyinin şöbə müdiri Mircavid Tağızadə çıxış edib. Bildirilib ki, özəl bölməyə, sahibkarlığa göstərilən dövlət qayğısından bəhrələnərək ayrı-ayrı sahələrdə fəaliyyət göstərən sahibkarlar təbəqəsi formalaşıb. Özəl sektorda işçilərin əməkhaqlarının nağdsız formada (ödəniş kartı ilə) ödənilməsinin əhəmiyyəti haqqında sahibkarların maarifləndirilməsi istiqamətində tədbirlər həyata keçirilib, əməkhaqqı kartlarının müəssisə və müəssisənin əməkdaşları üçün sərfəli olduğu barədə geniş məlumat verilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər muxtar respublika iqtisadiyyatının bütün sahələrinə, o cümlədən xarici ticarət münasibətlərinə öz müsbət təsirini göstərib. Belə ki, biznes mühiti və mövcud standartlar daha da müasirləşdirilib, xarici ölkələrlə əməkdaşlıq inkişaf etdirilib. Aparılan uğurlu siyasət nəticəsində məhsul çeşidində və ixracda davamlı olaraq artım müşahidə olunur.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının İqtisadiyyat Nazirliyindən bildiriblər ki, istehsal olunan məhsulların tanıdılması, sərgi-satışının təşkil edilməsi və sahibkarların beynəlxalq təcrübəni mənimsəmələri məqsədilə 2015-ci ildə 21 biznes-forum, sərgi və işgüzar görüşdə muxtar respublikada fəaliyyət göstərən 68 sahibkarlıq subyektinin iştirakı təmin olunub və Naxçıvanda istehsal olunan 12 növdə, 57 çeşiddə məhsul nümayiş etdirilib. 2001-ci ildən ötən dövr ərzində 50 ölkədə 239 tədbir keçirilib.
Görülən işlər nəticəsində muxtar respublikamızın 56 xarici ölkə ilə ticarət əlaqələri qurulub, ötən il 512 milyon 354,5 min ABŞ dolları dəyərində ticarət əməliyyatları aparılıb. Bu ticarət əməliyyatları nəticəsində 414 milyon 420,6 min ABŞ dolları dəyərində mal ixrac edilib, 97 milyon 933,9 min ABŞ dolları dəyərində mal idxal olunub. İdxal-ixrac əməliyyatları üzrə müsbət saldo 316 milyon 486,7 min ABŞ dolları təşkil edib. 2015-ci ildə əvvəlki illə müqayisədə ixrac əməliyyatlarının həcmi 1,4 faiz artıb, idxal əməliyyatlarının həcmi isə 10 faiz azalıb.

Naxçıvan şəhərinin “İstiqlal” küçəsindəki 99 nömrəli, 36 mənzilli binanın yenidən qurulmasına başlanılıb. Yenidən qurulması “Dizayn” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin inşaatçılarına həvalə edilən binada hazır­da söküntü işləri gedir.
Obyektin iş icraçısı Nazim Tağıyevin bildirdiyinə görə, ilkin mərhələdə binanın qəzalı vəziyyətdə olan eyvanları və sonradan artırılan hissələri söküləcək. Sonrakı mərhələdə bina beton sütunlarla möhkəmləndiriləcək, dam örtüyü dəyişdiriləcək, bina arxaya doğru 3 metrlik məsafədə artırılacaq. Bu da bina sakinlərinin mənzil sahəsinin genişlənməsinə, daha rahat mənzillərdə yaşamalarına şərait yaradacaq. Binanın su-kanalizasiya, qaz və elektrik xətləri də tamamilə yenilənəcək. Bundan başqa, binanın zirzəmisi də dərinləşdirilərək təmir olunacaq, yararlı vəziyyətdə Fövqəladə Hallar Nazirliyinin Mülki Müdafiə Alayına təhvil veriləcək.
Qeyd edək ki, muxtar respublikada insanların mənzil şəraitinin yaxşılaşdırılması sahəsində həyata keçirilən tədbirlər üç mərhələdə aparılır. İlk növbədə, qayğıya ehtiyacı olan vətəndaşlar mənzil və fərdi yaşayış evləri ilə təmin olunur. İkinci mərhələdə mövcud yaşayış binaları yenidən qurularaq sakinlərin istifadəsinə verilir. Üçüncü mərhələdə isə qəzalı vəziyyətdə olan yaşayış binaları sökülərək yerində daha müasir yaşayış binaları tikilir. Həyata keçirilən bu tədbirlər dövlətimizin vətəndaşlara göstərdiyi qayğının daha bir ifadəsidir.

Xəbərlər şöbəsi

Muxtar respublikamızda strateji əhəmiyyətli məhsula – taxıla olan tələbatın daxili imkanlar hesabına ödənilməsi istiqamətində həyata keçirilən ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər öz bəhrəsini verib, 2015-ci ildə 36 min 237 hektar sahədə taxıl əkini aparılıb ki, bu da 2008-ci ildə əkilmiş sahədən 2795,8 hektar çoxdur. 2015-ci ildə əkilmiş taxılın 26 min 746 hektarını buğda, 9491 hektarını isə arpa təşkil edib.

Son illər Naxçıvan şəhərində müasir yaşayış binalarının, xidmət sahələrinin istifadəyə verilməsi ilə yanaşı, dövlət qurumlarının səmərəli fəaliyyəti də diqqət mərkəzində saxlanılır, yeni inzibati binalar tikilir. Bütün bu tədbirlər əməkdaşların yaxşı şəraitdə işləməsinə hesablanıb.
Bu tədbirlərin davamı olaraq, Naxçıvan şəhərinin Cəlil Məmmədquluzadə küçəsində Naxçıvan Muxtar Respublikası Standartlaşdırma, Metrologiya və Patent üzrə Dövlət Komitəsi üçün yeni bina inşa edilir. “Gəmiqaya” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin inşaatçıları tərəfindən tikilən bina zirzəmi ilə birlikdə 5 mərtəbədən ibarət olacaq. Burada inşaat işlərinə ötən ilin aprel ayında başlanılıb. Hazırda binanın birinci mərtəbəsində arakəsmələrin hörgüsü işləri aparılır, üçüncü mərtəbədə qəlibqurma işləri gedir.
Məlumat üçün bildirək ki, sözügedən komitə üçün inşa edilən yeni binada hər cür şəraitə malik iş otaqları, qurumun əhatə etdiyi sahələrə aid fondlar, mətbəə, arxiv, server otağı, 10 min ədəd kitab üçün nəzərdə tutulmuş elmi kitabxana, laboratoriya, 108 yerlik iclas zalı yaradılacaq, binanı qış aylarında fasiləsiz istiliklə təmin etmək üçün fərdi qazanxana quraşdırılacaq.

Səbuhi Hüseynov

Ərzaq məhsulları istehsalı kənd təsərrüfatının qarşısında duran əsas vəzifədir. Muxtar respublikamızda kənd təsərrüfatının dayanıqlı inkişafı, onun çoxşaxəliliyinin təmin olunması istiqamətində aparılan tədbirlər müxtəlif bitkiçilik və heyvandarlıq məhsullarının istehsalına əlverişli şərait yaratmışdır.
Kənd təsərrüfatı qayğıya həssas bir sahədir. Belə ki, ərzaq təhlükəsizliyi kimi mühüm məsələnin həllində torpaqlardan səmərəli istifadə olunması, torpaq mülkiyyətçilərinə müxtəlif sahələrdə dəstək göstərilməsi, anbarların yaradılması, satış yarmarkalarının təşkil olunması, maşın, mexanizm, gübrə təminatının yaxşılaşdırılması, məhsuldar sort və cinslərin yetişdirilməsi, aqrar sahə üzrə mütəxəssislərin, aqronom və baytarların hazırlanması daim dövlətin diqqət mərkəzində saxlanılır. Bununla yanaşı, kənd təsərrüfatı risklərə qarşı da həssas olub digər sahələrə nisbətən təbii amillərdən daha çox asılıdır. İstər bitkiçilik, istərsə də heyvandarlıq məhsullarının istehsalında, habelə hazır məhsulun daşınması və anbarlanması zamanı yaranan qəfil, gözlənilməz hadisələr – yanğın, dolu, sel, daşqın, fırtına, şaxta və ildırım vurması, partlayış, elektrik cərəyanının təsiri, gün, yaxud istivurma, zəlzələ, uçqun, sudaboğulma, ilanların, yaxud digər zəhərli həşəratların sancması, dərəyədüşmə və başqa zədələnmələr kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan vətəndaşları və fermerləri çətin vəziyyətə sala bilər. Bu da, öz növbəsində, kənd təsərrüfatı sığortasını aktual edir.

Martın 17-də Naxçıvan Biznes Mərkəzində Naxçıvan Muxtar Respublikası Sahibkarlar Konfederasiyasının 2015-ci ilin yekunlarına həsr olunmuş yığıncağı keçirilib. Tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikası Sahibkarlar Konfederasiyasının sədri Vüqar Abbasov açaraq muxtar respublikanın hərtərəfli inkişafında sahibkarlığın rolundan danışıb, özəl sektora göstərilən dövlət qayğısından bəhs edib.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Sahibkarlar Konfederasiyasının sektor müdiri Azər Cəfərov çıxış edərək bildirib ki, Sahibkarlar Konfederasiyası 2015-ci ildə fəaliyyətini Naxçıvan Muxtar Respublikasında 2014-cü ilin yekunları və qarşıda duran vəzifələr mövzusunda keçirilən müşavirədə Ali Məclis Sədrinin sahibkarlığın inkişafı sahəsində verdiyi tapşırıqların icrası istiqamətində qurub. Ötən dövrdə Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazir­liyinin əməkdaşları ilə birlikdə yerli istehsal məhsullarının satış həcminin artırılması məqsədilə həvəsləndirici kampaniyaların keçirilməsi üçün sahibkarlıq subyektləri ilə görüşlər keçirilib, həvəsləndirici kampaniyalar müəyyən edilib və bu istiqamətdə işlər hazırda davam etdirilir.

Muxtar respublikada 2016-cı ilin yanvar-fevral aylarında 316 milyon 881 min 100 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunmuşdur ki, bu da 2015-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,2 faiz çoxdur.
Hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2015-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3,1 faiz artaraq 712,4 manata çatmışdır.

* * *

Muxtar respublikada yaradılan ümumi daxili məhsulun tərkibində ilk yeri sənaye sahəsi tutur. Sənaye üzrə 161 milyon 350 min 600 manat həcmində məhsul istehsal edilmişdir ki, bu da 2015-ci ilin müvafiq dövründəki göstəricini 1,7 faiz üstələmişdir.

* * *

İnfrastruktur quruculuğu çərçivəsində cari ilin yanvar-fevral ayları ərzində muxtar respublikada əsas kapitala 96 milyon 320 min 400 manat həcmində investisiya yönəldilmişdir. Əsas kapitala yönəldilmiş investisiyaların 89 milyon 542 min 900 manatı və ya 93 faizi tikinti-quraşdırma işlərinin payına düşmüşdür.

Muxtar respublikamızın təbii sərvətlərindən səmərəli istifadə olunmaqla yeni emal və sənaye müəssisələri həyata vəsiqə alır, daxili bazarın tələbatına uyğun yüksəkkeyfiyyətli yerli məhsullar istehsal edilir, əhalinin məşğulluğu təmin olunur, maddi rifahı daha da yaxşılaşır. Belə istehsal müəssisələrindən biri də Şərur rayonunun Məmmədsabir kəndində fəаliyyət göstərən “Şərur-3” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir.
Müəssisənin direktoru Zakir Məmmədov bizimlə söhbətində bildirdi ki, uyğunlаşdırılmış binаdа fəаliyyət göstərən müəssisədə istehsal olunan məhsullara artan tələbatın ödənilməsi, yеni istеhsаl sаhələrinin yаrаdılmаsı və bunun nəticəsi olaraq əlаvə işçi qüvvəsinin cəlb еdilməsi imkаnı məhdud оlduğundаn yеni binаnın tikilməsi, dаhа müаsir tехnоlоji аvаdаnlıqlаrın аlınıb gətirilməsi zərurəti yаrаnmışdı. Digər sаhibkаrlıq subyektləri kimi, bu müəssisə də dövlət qаyğısındаn bəhrələnmiş, Sаhibkаrlığа Kömək Fоndu tərəfindən 2012-ci ilin mart ayından başlayaraq mərhələlərlə, ümumilikdə, 180 min mаnаt dövlət mаliyyə dəstəyi göstərilmişdir. Şərur rayonunun Məmmədsabir kəndində istеhsаl müəssisəsi üçün dаhа əlvеrişli yеrdə 4950 kvadratmetr tоrpаq sаhəsi аyrılmış, burаdа müasir layihə əsasında 630 kvadratmetr ərazidə emal bölməsi, istehsal və qablaşdırma sahələri, хаmmаl və hаzır məhsullаrın sахlаnılmаsı üçün аnbаr, yeməkxana, laboratoriya və digər yardımçı otaqlardan ibarət ikimərtəbəli bina tikilib istifadəyə verilmişdir.

Muxtar respublikada rabitə sisteminin müasir standartlara uyğunlaşdırılması diqqət mərkəzində saxlanılır. Yeni texnologiyaların tətbiqi və əhaliyə keyfiyyətli rabitə, internet, poçt və teleradio xidmətlərinin göstərilməsi 2016-cı ilin fevral ayında da davam etdirilmişdir. Belə ki, ötən ay 5 baza stansiyası qurulmuş və 4-cü nəsil “Naxtel” baza stansiyalarının sayı 90-a çatdırılmışdır. 

Yaşayış məntəqələrində sabit telefon və internet xidmətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində də işlər davam etdirilmişdir. Artan tələbata uyğun olaraq, Babək rayonunun Nehrəm kəndində 384, Xal-xal kəndində 176, Ordubad rayonunun Kotam kəndində isə 96 nömrə tutumlu yeni nəsil avtomat telefon stansiyaları quraşdırılmışdır. Ümumiyyətlə, ötən ay 57-si simsiz olmaqla, 248 yeni telefon nömrəsi istismara verilmişdir. Həmçinin bu dövrdə 1350 metr fiber-optik xətt çəkilmişdir. Ötən ay internet istifadəçilərinin də sayı artmış, 545 abunəçi internetlə təmin olunmuşdur.

Muxtar respublikada nəqliyyat sahəsində işlər günün tələblərinə uyğun qurulur. 2016-cı ilin fevral ayında bu sahədə mühüm işlər görülmüş, əhaliyə göstərilən avtonəqliyyat xidmətinin səviyyəsi yüksəldilmişdir.
Muxtar respublikada nəqliyyat infrastrukturunun müasirləşdirilməsi, yüksək standartlara cavab verən avtobusların alınıb gətirilməsi bu sahədə sərnişinlərə göstərilən xidmətin keyfiyyətinin artırılmasına şərait yaratmışdır. Ötən ay İran İslam Respublikası ərazisindən keçərək Bakıya və əks istiqamətə hərəkət edən marşrutların da fəaliyyəti diqqət mərkəzində saxlanılmış, 63 reys vasitəsilə 1668 nəfər Naxçıvan-Bakı, 1937 nəfər isə Bakı-Naxçıvan istiqamətində daşınmışdır.
Ötən ay daxili sərnişindaşımalarının da fasiləsiz fəaliyyəti təmin edilmiş, 138 marşrut xəttində fəaliyyətdə olan 303 avtobus, həmçinin 487 taksi vasitəsilə rayon mərkəzləri və kəndlərin hamısına avtonəqliyyat xidməti göstərilmişdir. Payız-qış mövsümündə problemlərin yaranmaması məqsədilə verilən tapşırıqların icrası fevral ayında da uğurla yerinə yetirilmiş, avtovağzalların fəaliyyəti daim nəzarətdə saxlanılmış, marşruta buraxılan nəqliyyat vasitələrinin texniki sazlığına diqqət artırılmışdır. Şəhərdaxili və rayonlararası fəaliyyət göstərən avtobuslara gündəlik texniki baxış keçirilmiş, nasaz hissələri təmir edilmişdir. Həmçinin beynəlxalq sərnişindaşımalarda istifadə olunan avtobuslarda təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Nəqliyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti

İstehlakçı Hüquqlarının Müdafiəsi Gününün qeyd olunması dünya ictimaiyyətinin diqqətini istehlakçıların hüquqlarının qorunması problemlərinin həllinə yönəltməkdən ibarətdir.
Azərbaycanda istehlakçı hüquqlarının müdafiəsi sahəsində dövlət siyasətinin əsası ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən qoyulmuşdur. Ulu öndərin təşəbbüsü ilə 1995-ci il sentyabrın 19-da “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu qəbul edilmişdir. Bu dövrdən başlayaraq ölkəmizdə istehlakçı hüquqlarının qorunması sahəsində məqsədyönlü və ardıcıl işlər həyata keçirilmiş, bu sahəni tənzimləyən qanunvericilik bazası yaradılmış, istehsalçı və istehlakçı münasibətləri dünya təcrübəsinə uyğunlaşdırılmışdır. “Antiinhisar fəaliyyəti haqqında”, “Yeyinti məhsulları haqqında”, “Haqsız rəqabət haqqında”, “Standartlaşdırma haqqında”, “Taxıl haqqında”, “Reklam haqqında”, “Əmtəə nişanları və coğrafi göstəricilər haqqında” Azərbaycan Respublikası qanunlarının qəbul edilməsi də istehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi sahəsində mühüm əhəmiyyətə malik olmuşdur.

Daxili bazarı yüksəkkeyfiyyətli yerli məhsullarla təmin edən müəssisələrdən biri də Nахçıvаn şəhərində fəaliyyət göstərən “Fərda” Şirniyyat İstehsalı Müəssisəsidir.
Sahibkar Zamiq Səfərov bizimlə söhbətində qeyd etdi ki, dахili bаzаrı kеyfiyyətli şirniyyat məhsullаrı ilə təmin еtmək məqsədilə 2008-ci ildə binа icаrəyə götürüb fəaliyyətə başladıq. Açığını deyim ki, istehsal etdiyimiz məhsullara bu qədər tələbatın olacağını gözləmirdik. Uyğunlаşdırılmış binаdа fəаliyyət göstərən müəssisədə artan tələbatın ödənilməsi, yеni istеhsаl sаhələrinin yаrаdılmаsı və əlаvə işçi qüvvəsinin cəlb еdilməsi imkаnı məhdud оlduğundаn yеni binаnın tikilməsi zərurəti yаrаndı. Digər sаhibkаrlаr kimi, biz də dövlət qаyğısındаn bəhrələndik. 2013-cü ilin mаrt аyındа müəssisə üçün Naxçıvan şəhərinin Babək məhəlləsində 1000 kvadratmetr tоrpаq sаhəsi аyrıldı. Zirzəmi ilə birlikdə 3 mərtəbədən ibarət yeni binа inşa olundu. Binanın zirzəmisində хаmmаl və hаzır məhsullаrın sахlаnılmаsı üçün sоyuducu аnbаr, ikinci mərtəbəsində şirniyyat istehsalı sahəsi, iаşə хidməti göstərilməsi üçün yеməkхаnа, digər yаrdımçı оtаq­lаr, firma mağaza və kafe, üçüncü mərtəbəsində isə nanəli konfet, rahatlokum, dondurma istehsalı sahələri, inzibati heyət üçün ayrı-ayrı iş otaqları yerləşir.

Yeni texnologiyaların tətbiqi cəmiyyətin iqtisadi-mədəni inkişafına öz təsirini göstərən mühüm amillərdən biridir. İqtisadi həyatın mühüm hərəkətverici qüvvələrindən biri olan pul dövriyyəsi mexanizminin təkmilləşdirilməsinə yönəlmiş belə addımlar isə bu sahədə əsaslı dəyişikliklərə səbəb olmaqla iqtisadi və sosial həyatda bir sıra problemləri kökündən həll etməyə imkan verir. Elektron pul dövriyyəsi və qeyri-nağd ödənişlərə keçid bu baxımdan müasir dövrdə diqqət mərkəzindədir. Muxtar respublikamızda elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin kütləviləşdirilməsi üçün 2013-2015-ci illəri əhatə edən “Naxçıvan Muxtar Respublikasında elektron ödəniş məkanının formalaşdırılması və nağdsız ödənişlərin həcminin artırılması üzrə Tədbirlər Planı” təsdiq edilmiş, Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsi aidiyyəti qurumlarla birlikdə nəzərdə tutulmuş tədbirlərin icrasını daim diqqət mərkəzində saxlamış, işlərin icrasını uğurla həyata keçirmişdir. Yaradılmış mövcud infrastrukturdan daha məhsuldar istifadə olunması məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin Sərəncamı ilə “2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram” təsdiq edilmişdir. Yeni proqramın mahiyyəti, ondan gözlənilən nəticələr barədə oxucularımızı maraqlandıran suallarla Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsinin sədri Səbuhi Məmmədova müraciət etdik:

Muxtar respublikanın dəmir yolu təsərrüfatında daşımaların təhlükəsizliyi, infrastrukturun yeniləşdirilməsi diqqət mərkəzində saxlanılır.
Bütün bunlar xidmətin səviyyəsinin yüksəlməsinə, dəmir yolu nəqliyyatından istifadə edənlərin sayının artmasına səbəb olur. Cari ilin fevral ayında muxtar respublika üzrə 11 min 836 sərnişin dəmir yolu nəqliyyatından istifadə etmişdir. Həmçinin bu dövrdə Yük və Sərnişin Daşımaları İdarəsi tərəfindən 1134 ton müxtəlif təyinatlı yük muxtar respublika ərazisindəki ayrı-ayrı tikinti təşkilatlarının ünvanına çatdırılmışdır.

Ərzaq təhlükəsizliyinin təminatında taxılçılığın inkişafı mühüm əhəmiyyət daşıyır. Taxılçılıq əhalinin çörək və çörək məmulatlarına olan tələbatını ödəməklə yanaşı, həm də heyvandarlıq üçün qüvvəli və qaba yem tədarükündə mühüm rol oynayır. Ona görə də ölkəmizdə taxıl istehsalının həcminin artırılması qarşıya mühüm məsələ kimi qoyulmuş, bu sahənin inkişafını təmin edən fərman və sərəncamlar imzalanmış, taxılçılıqla məşğul olan torpaq mülkiyyətçilərinə subsidiyaların ödənilməsinə başlanılmışdır.
Strateji ərzaq məhsulu olan taxıla tələbatın Naxçıvan Muxtar Respublikasında daxili imkanlar hesabına ödənilməsi məqsədilə ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin Sərəncamı ilə təsdiq olunan “2008-2015-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatına dair Dövlət Proqramı”nın icrası taxılçılıq sahəsində də məhsul istehsalının artmasına səbəb olmuşdur. Ötən dövrdə muxtar respublikada məhsuldarlığın intensiv amillər hesabına artırılmasına xidmət edən tədbirlər həyata keçirilmişdir. “Araz” Elm-İstehsalat Birliyi tərəfindən muxtar respublikanın iqlim şəraitinə uyğun taxıl sortlarının müəyyənləşdirilməsi, torpaq mülkiyyətçiləri arasında maarifləndirmə işlərinin aparılması, mütərəqqi əkin və suvarma metodlarının tətbiqi bol məhsul istehsalına imkan verir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 18 fevral 2016-cı il tarixli “Naxçıvan Muxtar Respublikasında Apellyasiya şuralarının yaradılması haqqında” Fərmanına uyğun olaraq, İqtisadiyyat Nazirliyində Apellyasiya Şurası yaradılmışdır. Martın 9-da şuranın ilk iclası keçirilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyat naziri Famil Seyidov iclası giriş sözü ilə açaraq bildirmişdir ki, Apellyasiya Şurası sahibkarlıq fəaliyyəti göstərən fiziki və hüquqi şəxslər tərəfindən özlərinin sahibkar­lıq fəaliyyəti ilə bağlı nazirliyin aparatının və onun struktur qurumlarının qərarlarından, hərəkət və ya hərəkətsizliyindən (korrupsiya ilə əlaqədar hüquqpozmalarla bağlı müraciətlər istisna olmaqla) verilmiş təkrar şikayətlərə baxan və ictimai əsaslarla fəaliyyət göstərən kollegial orqandır.
Nazir qeyd etmişdir ki, iqtisadiyyat nazirinin müavininin rəhbərlik etdiyi Apellyasiya Şurasının üzvlüyünə İqtisadi təhlil və proqnozlaşdırma, Sahibkarlığın inkişafı, İnvestisiyaların təşviqi və ixraca dəstək şöbələri və Hüquq sektoru daxil edilmişdir.

İqtisadi aktivliyin yüksəldilməsi məqsədilə sahibkarlara güzəştli şərtlərlə maliyyə dəstəyinin göstərilməsi öz bəhrəsini verib, idxaləvəzləyici və ixracyönümlü məhsullar istehsal edən emal və sənaye müəssisələri həyata vəsiqə alıb, ümumi daxili məhsul istehsalında özəl bölmənin payı artaraq 87 faizi ötüb. Özəl bölmənin inkişafı əhalinin tələbatının yerli istehsal hesabına yüksəkkeyfiyyətli məhsullarla təmin olunmasına da əlverişli şərait yaradıb.

Daxili bazarı yüksəkkeyfiyyətli yerli ərzaq məhsulları ilə təmin edən müəssisələrdən biri də 2011-ci ilin noyabr ayında yaradılmış “Ləzzət Broyler” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir. Özəl bölməyə, sahibkarlıq fəaliyyətinə göstərilən dövlət qayğısından bu müəssisə də bəhrələnib, Sahibkarlığa Kömək Fondundan 2012-ci ilin may ayında 400 min manat, dekabr ayında isə 650 min manat dövlət maliyyə dəstəyi göstərilib. Ətlik istiqamətli quşçuluq təsərrüfatının yaradılması üçün Babək rayonunun Kərimbəyli kəndində 20 min 674 kvadratmetr, kəsim və paketləmə istehsalı sahəsi üçün isə Hacıvar kəndində 5013 kvadratmetr torpaq sahəsi ayrılıb. Quşçuluq təsərrüfatında quşların bəslənilməsi üçün hər biri 15 min baş quş tutumuna malik 5 bina inşa olunub. Həmin binalarda Türkiyənin “Tavsan” firmasının istehsalı olan kompüterlə idarəetmə mərkəzi ilə təmin olunmuş müasir texnoloji avadanlıqlar quraşdırılıb, quşların yemlənməsi və suvarılması üçün tam avtomatlaşdırılmış xətt istifadəyə verilib, isitmə və soyutma sistemi yaradılıb.

Muxtar respublikamızda daxili bazarın qorunmasına, əhalinin keyfiyyətli idxal məhsulları ilə təmin olunmasına xüsusi diqqət yetirilir. Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlər Naxçıvanın sosial-iqtisadi inkişafına, o cümlədən qida təhlükəsizliyinin təmin olunmasına xidmət edir. Fevral ayının 10-da sahibkarlarla keçirilən işgüzar görüşdə Ali Məclisin Sədri tərəfindən Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinə idxal olunan məhsulların keyfiyyətinə nəzarətin gücləndirilməsi, geni dəyişdirilmiş məhsulların muxtar respublikaya gətirilməsinin qarşısının alınması ilə bağlı verilmiş tapşırıqlar bu istiqamətlər üzrə gömrük orqanlarının məsuliyyətini daha da artırır.
Gömrük orqanları tərəfindən idxal olunan məhsulların keyfiyyətinə nəzarət olunarkən mallara dair sertifikatların mövcudluğuna, onların daşınma şəraitinə, əmtəə görünüşünə, qablaşdırılmasına, meyvə-tərəvəz məhsullarının tərkibində nitritlərin miqdarına xüsusi diqqət yetirilir. Təkcə ötən il üzərində istehlak müddəti olmadığından və ya bitdiyindən, tərkibində nitratların həcmi normadan artıq olduğundan, keyfiyyəti standartlara cavab vermədiyindən ümumi çəkisi 112 tondan artıq malın geri qaytarılması bu sahədə görülən işlərin əyani göstəricisidir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2014-cü il 31 yanvar tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunan və icrası uğurla başa çatdırılan “2014-2015-ci illərdə Naxçıvan şəhərinin sosial-iqtisadi inkişafı üzrə Proqram” Naxçıvan şəhərində bir çox istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərə stimul verib.

Proqramın icrası istiqamətində görülən işlər muxtar respublika paytaxtında əhəmiyyətli dəyişikliklərə səbəb olub. Həyata keçirilən tədbirlər sırasında əhalinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması mühüm yer tutur. Xüsusilə yeni yaşayış binalarının tikilməsi və mövcud binaların əsaslı şəkildə yenidən qurulması sakinlərin rahatlığının təmin olunması, onların yaşayış şəraitinin daha da yaxşılaşdırılması məqsədi daşıyır.
Bu sahədə görülən işlərin davamı kimi hazırda Naxçıvan şəhərinin Əliqulu Qəmküsar küçəsində 8 mərtəbəli yeni yaşayış binasının tikintisi aparılır. Tikinti işlərinə 2015-ci ilin mart ayında başlanılıb. Naxçıvan Şəhər Abadlıq və Təmir-Tikinti İdarəsinin inşaatçıları tərəfindən ötən müddətdə burada xeyli iş görülüb. Belə ki, binada hörgü işləri başa çatdırılıb, dam örtüyü vurulub, pəncərələr salınıb. Yaxın günlərdə daxili qapıların salınmasına, döşəmələrin vurulmasına başlanılacaq. Eyni zamanda yaşayış binasının fasadında birinci mərtəbəyədək olan hissənin üzlük daşla üzlənməsi işləri davam etdirilir.
Qeyd edək ki, yaşayış binasında, ümumilikdə, 32 mənzil yerləşir ki, bunlardan 8-i üçotaqlı, 24-ü isə ikiotaqlıdır.
Obyektin tikintisi zamanı yerli inşaat materiallarına üstünlük verilməklə yanaşı, təhlükəsizlik tədbirlərinin də nəzarətdə saxlanılması təmin olunub.

Xəbərlər şöbəsi

Muxtar respublikada əmlak və torpaq münasibətlərinin nizamlanmasında fəaliyyətin təkmilləşdirilməsi və qanunvericiliyin tələblərinə ciddi riayət olunması mühüm nəticələrin əldə edilməsinə, vətəndaşlara göstərilən xidmətlərin səviyyəsinin yüksəldilməsinə şərait yaratmışdır. 2016-cı ilin fevral ayında Naxçıvan Muxtar Respublikası Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsi üzrə işlər mütəşəkkil davam etdirilmişdir. Bu dövrdə daşınmaz əmlakın hüquqi ekspertizası və reyestrin aparılmasına diqqət artırılmış, ümumilikdə muxtar respublika üzrə 238 torpaq sahəsi və 496 daşınmaz əmlak obyekti qeydiyyata alınmışdır. Təsdiq olunmuş qrafik əsasında Şərur rayonunun Düdəngə, Şahbuz rayonunun Türkeş, Kəngərli rayonunun Qabıllı, Ordubad rayonunun Gilançay və Baş Dizə, Culfa rayonunun Yaycı və Ləkətağ, Babək rayonunun Xəlilli kəndlərində vətəndaşlara səyyar xidmət göstərilmiş, 119 müraciətə baxılmışdır.
Komitə tərəfindən hazırlanmış 500 texniki sənədin parametrləri və digər məlumatları Milli Qeydiyyat Sisteminə daxil edilmiş, daxil olmuş müraciətlər əsasında 187-si müxtəlif növ əmlaklar üçün texniki pasport, 183-ü isə torpaq sahələri üçün plan-ölçü olmaqla, 370 texniki sənəd hazırlanmışdır. Həmçinin qeyd olunan dövrdə muxtar respublika üzrə ilkin qeydiyyat, bölünmə və birləşmə nəticəsində yeni yaranmış 97 daşınmaz əmlak obyektinə ünvan verilmişdir.

Muxtar respublikada enerji təhlükəsizliyinin təmin olunması istiqamətində ardıcıl tədbirlər görülmüş, bütün yaşayış məntəqələri qazlaşdırılmışdır. Məskunlaşmanın artması, yeni istehsal və xidmət sahələrinin yaradılması təbii qaz istifadəçilərinin sayının da artmasına səbəb olur. 2016-cı ilin fevral ayında daxil olan müraciətlər əsasında 185-i əhali, 9-u qeyri-əhali olmaqla, 194 mənzil, fərdi ev və digər müxtəlif təyinatlı obyektə yeni qaz xətləri çəkilmişdir.
Qış mövsümündə təbii qaza olan tələbatın artması qaz nəqli sisteminin daha artıq yüklənməsinə və gərgin işləməsinə səbəb olur. Buna görə də abonentlərin dayanıqlı mavi yanacaqla təmin olunması üçün müvafiq tədbirlər görülmüş, mövcud xətlərdə təmir-bərpa işləri aparılmış, təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilmişdir. Ay ərzində bütün sistem boyu qaz kəmərlərinə texniki baxış keçirilmiş, fərdi evlərin, ictimai yaşayış binalarının və istehsal sahələrinin daxili qaz xətlərinə və avadanlıqlarına nəzarət edilmişdir. Həmçinin ay ərzində istehlakçılar tərəfindən qəza dispetçer xidmətlərinə daxil olan çağırışlara uyğun tədbirlər görülmüş, qaz təsərrüfatı şəbəkələrində sızmalar aşkarlanaraq aradan qaldırılmışdır.
İstehlakçıların təhlükəsizlik təlimatlarına riayət etməsinə nəzarət məqsədilə reydlər ötən ay da davam etdirilmiş, əhali arasında müvafiq maarifləndirmə və izahat işinin təşkili diqqət mərkəzində saxlanılmışdır. Reydlər zamanı ortaya çıxan nöqsanlar aradan qaldırılmış, sayğaclara və qaz xətlərinə kənar müdaxilələrlə bağlı müvafiq inzibati tədbirlər görülmüş, yararsız sayğaclar yenisi ilə əvəz edilmişdir. Həmçinin Naxçıvan şəhərində 193 ədəd yeni smartkarttipli sayğac quraşdırılmışdır.

“Naxçıvanqaz” İstehsalat
Birliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikanın hava nəqliyyatında uçuşların təhlükəsizliyi təmin olunur, sərnişin və yükdaşımalarının səviyyəsi ilbəil yüksəldilir. Son illər aero­vağzal kompleksinin yenidən qurulması, infrastrukturun yenilənməsi xidmətin müasir tələblər səviyyəsində qurulmasına imkan verir. 2016-cı ilin fevral ayında da Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanının fasiləsiz fəaliyyəti təmin edilmişdir.
Uçuşların təhlükəsizliyinin təmin olunması məqsədilə beynəlxalq hava limanında bütün zəruri tədbirlər yerinə yetirilmiş, hava gəmilərinin və texniki avadanlıqların sazlığı müntəzəm olaraq diqqət mərkəzində saxlanılmış, aero­dromda, eləcə də uçuş-enmə zolağının ətrafındakı nəzarət qüllələrində, bokslarda, aerovağzal, VİP və digər inzibati binalarda təmir işləri aparılmışdır. İstifadə olunan bütün növ maşın və texnikalara, yanğınsöndürən avtomobillərə texniki xidmət göstərilmiş, xidməti ərazilərdə profilaktik yoxlamalar aparılmış, yararsız yanğınsöndürmə balonları yeniləri ilə əvəz olunmuşdur. Texnoloji avadanlıqların istismarı və təmiri sahəsi üzrə işlər qrafikə uyğun davam etmiş, cihazların davamlı və normal işinin təşkili üçün qabaqlayıcı tədbirlər görülmüşdür. Bu dövrdə istismara yararsız X-Ray avadanlığı yenisi ilə əvəz olunmuş, hava gəmilərinin yedəklənməsi üçün qurğu alınmışdır.

Muxtar respublikada su təsərrüfatı sistemlərinin istismarının yaxşılaşdırılması istiqamətində görülən işlərin əhatə dairəsi genişləndirilir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinin əməkdaşları tərəfindən fevral ayında 3,5 kilometr məsafədə yeni suvarma xətti çəkilmiş, 2,36 kilometr təzyiqli boru xətti, 450 metr suvarma, 1,3 kilometr açıq və 170 metr qapalı drenaj xətləri təmir edilmiş, 35 kilometr kanal və 59 kilometr ara arxları lildən təmizlənmişdir. Həmçinin 16 nasos stansiyasında təmir işləri başa çatdırılmış, bütün nasos stansiyaları suvarma mövsümünə hazır vəziyyətə gətirilmişdir. Ötən ay Kəngərli rayonunun Böyükdüz və Xok kənd­lərini əhatə edən 107 hektarlıq qapalı suvarma şəbəkəsinin tikintisi işləri də davam etdirilmiş, 1464 metr məsafədə boru xətti şəbəkəyə qoşulmuşdur. Şərur rayonunun Ələkli kəndinə birbaşa suvarma suyunun verilməsi üçün isə Arpaçay sol sahil kanalından 640 metr boru xətti çəkilmişdir. Bu dövrdə yaşayış məntəqələrinin və əkin sahələrinin sel sularından mühafizəsi məqsədilə 3,2 kilometr istiqamətləndirici bənd salınmış, Araz çayında 1,4 kilometr sahilbərkitmə işi görülmüşdür.

İqtisadi inkişafın mühüm göstəricilərindən biri xarici ticarətin həcmidir. Məhz aktiv xarici ticarət hesabına əldə olunan müsbət saldo ölkənin valyuta ehtiyatlarının artmasına və iqtisadi təhlükəsizliyin təmin olunmasına imkan yaradır. Muxtar respublikamızda daxili imkanlar hesabına iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi regionun ixrac imkanlarını artırıb. Nəticədə, dünya bazarına çıxa bilən naxçıvanlı sahibkarlar qarşısında yaxşı fürsətlər yaranıb. 

2015-ci ildə muxtar respublikamızın 56 xarici ölkə ilə ticarət əlaqələri olub. Ötən il ərzində xarici dövlətlərlə 512 milyon 354,5 min ABŞ dolları dəyərində ticarət əməliyyatları aparılıb. Bu qədər həcmdə xarici ticarət əməliyyatlarında idxal və ixracın payına və strukturuna gəldikdə, görürük ki, bu müddət ərzində 414 milyon 420,6 min ABŞ dolları dəyərində mal ixraca göndərilib, 97 milyon 933,9 min ABŞ dolları dəyərində mal idxal olunub. İdxal-ixrac əməliy­yatları üzrə müsbət saldo 316 milyon 486,7 min ABŞ dolları təşkil edib. İdxal-ixrac əməliyyatlarının həcmini 2014-cü illə müqayisə etdikdə isə 2015-ci ildə ixrac əməliyyatlarının həcminin 1,4 faiz artdığını, idxal əməliyyatlarının həcminin isə 10 faiz azaldığını görürük.

İqtisadiyyatın rəqabət qabiliyyətinin yüksəldilməsində istehlak üçün hazır məhsul istehsalı üzrə ixtisaslaşmış müəssisələrin mühüm əhəmiyyəti vardır. Yerli xammalın emal olunaraq müxtəlif tələbatların ödənilməsi həm iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, həm də daxili tələbatın təmin olunması prinsipləri baxımından ən sərfəli iqtisadi qərarlardan sayılır. Buna görə də muxtar respublikamızda həyata keçirilən iqtisadi siyasət tədbirləri arasında xüsusən bölgələrdə emal yönümlü istehsal müəssisələrinin yaradılması dövlətin əsas prioritetlərindən biridir. 

Naxçıvan Muxtar Respublikasının ən böyük rayonlarından biri olan Babəkdə fəaliyyət göstərən istehsal müəssisələrinə nəzər saldıqda burada onların həm çoxprofilli, həm də rayonun, demək olar ki, əksər yaşayış məntəqələrində olduğunu görməkdəyik. Bu, bir tərəfdən yerli işçi qüvvəsinin imkanlarından səmərəli istifadə olunmasına, digər tərəfdən də mövcud xammal və enerji potensialından maksimum istifadəyə imkan yaradır. Ümumiyyətlə, Naxçıvan Muxtar Respublikasının əksər bölgələrində də müşahidə olunan bu tendensiyanın Babək rayonunda əhəmiyyəti ona görə böyükdür ki, bu rayon həm muxtar respublikanın paytaxtına yaxın ərazidə yerləşir, həm də əhali və torpaq-su ehtiyatları baxımından çox geniş potensiala malikdir.

Ölkəmizin digər regionlarında olduğu kimi, muxtar respublikamızda da genişmiqyaslı quruculuq tədbirləri həyata keçirilir, Naxçıvan şəhərindən, rayon mərkəzlərindən başlamış ucqar dağ və sərhəd kəndlərinədək geniş və rahat yollar salınır, yol-nəqliyyat infrastrukturu daha da təkmilləşdirilir, yeni məktəblər, kənd mərkəzləri tikilib sakinlərin istifadəsinə verilir. Qədimliyi saxlanılmaqla müasirləşən, yeniləşən Naxçıvanın simasına yeni çalarlar qatan, müasir memarlıq üslubu ilə gözoxşayan, bir-birini tamamlayan, lakin bir-birinə bənzəməyən sənət əsərləri həyata vəsiqə alır, insanların məşğulluğuna, istirahətinə və onlara nümunəvi xidmət göstərilməsinə əlverişli şərait yaradılır. İnsanların maddi rifahı yaxşılaşdıqca, təbii ki, daha yaxşı fərdi yaşayış evləri tikilir, daha komfortlu avtomobillər alınır. Amma istər təhlükəsizlik, istərsə də rahatlıq baxımından avtomobillərin mütəmadi olaraq müayinədən keçirilməsi, lazımi ehtiyat hissələrinin yenilənməsi də vacib şərtdir. 

Nəzarət-kassa aparatlarından istifadə vəziyyəti ilə bağlı bir neçə qeyd

Naxçıvan Muxtar Respublikasında ticarət və xidmət sahələrində əhalidən ödənc şəklində daxil olan nağd pul vəsaitlərinin qəbulunu və qeydiyyatını qaydaya salmaq, pul dövriyyəsini möhkəmləndirmək, vergilərin yığılıb büdcəyə daxil olmasını təmin etmək və istehlakçıların hüquqlarını müdafiə etmək məqsədilə hüquqi-təşkilati və mülkiyyət formalarından, habelə tabeliyindən asılı olmayaraq, bütün ticarət, ictimai iaşə və xidmət obyektlərində əhali ilə nağd pul hesablaşmalarının aparılmasında nəzarət-kassa aparatları tətbiq olunur, bu sahə ilbəil təkmilləşdirilir. Ancaq bütün bunlara baxmayaraq, nəzarət-kassa aparatlarından istifadə sahəsində nöqsanlar hələ də qalmaqdadır. Bunu ən böyük bölgələrimizdən biri olan Şərur rayonunda apardığımız müşahidələr zamanı bir daha gördük. 

Müşahidələrimiz zamanı məlum oldu ki, rayonun Xanlıqlar kəndində fəaliyyət göstərən ərzaq mağazasında satıcı nəzarət-kassa aparatını yalnız çek tələb etdikdən sonra işə salır. Həmin kənddəki sənaye malları mağazasında isə sözügedən aparat işləmirdi. Satıcı bunu onunla izah etdi ki, o, yeni gəlib və nəzarət-kassa aparatını işlətməyi bacarmır.

2015-ci ildə “Naxçıvan Duz İstehsalı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti  8 min 339 ton 700 kiloqram məhsul istehsal edib. Həmin məhsulun 5 min 736,7 tonu daş, 2 min 603 tonu isə narın duz olub. Bəhs olunan dövrdə, ümumilikdə, 4 min 917,4 ton duzun satışı həyata keçirilib. Bunun 2 min 755 tonunu narın, 2 min 162 tonunu daşduz təşkil edib. Bu ilin ötən dövründə isə müəssisədə 673 kiloqram məhsul istehsal edilib. Bunun 500 kiloqramı daş, 173 kiloqramı narın duz olub. 

Cəmiyyətin direktoru Anar Əsədullayevin bildirdiyinə görə, gündəlik istehsal gücü 40-45 ton daş, 20-25 ton isə üyüdülmüş duz olan “Naxçıvan Duz İstehsalı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətində 18 çeşiddə duz istehsal olunur və bu məhsullardan məişətdə, heyvandarlıqda, kimya sənayesində istifadə edilir. Yodlaşdırılmış duz həm nəfis tərtibatla bəzədilmiş 0,5, 1 kiloqramlıq karton və plastik, həm də 0,2, 0,5 kiloqramlıq polietilen taralarda və 25 kiloqramlıq kisələrdə “Duzdağ” əmtəə nişanı ilə satışa çıxarılır. 68 nəfərin işlə təmin olunduğu müəssisənin ixrac potensialı ildən-ilə genişləndirilir. Xammalın çıxarılmasından satışa göndərilməsinədək bütün texnoloji proseslərə, istehsal olunan duzun keyfiyyətinə və sanitar-gigiyenik qaydalara ciddi əməl olunur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2004-cü il 28 fevral tarixli Fərmanı ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazir­liyi yaradılmış, ötən dövrdə muxtar respublikada rabitə və yeni texnologiyaların davamlı inkişafı təmin edilmişdir.
Yaxın onilliklər üçün inkişaf perspektivlərinin biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatla birbaşa bağlı olduğunu böyük uzaqgörənliklə düşünən ulu öndər ölkəmizdə informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafının təməlini hələ ötən əsrin 70-ci illərində qoymuşdur. Məhz Onun qəbul etdiyi 2003-cü il 17 fevral tarixli “Azərbaycanın inkişafı naminə informasiya və kommunikasiya texnologiyaları üzrə Milli Strategiya (2003-2012-ci illər)” ilə Azərbaycanda bu sahədə məqsədyönlü fəaliyyət və gələcək perspektivlər müəyyən edildi.
Ümummilli lider Heydər Əliyevin sosial-iqtisadi inkişaf strategiyasını uğurla davam etdirən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev yeni texnologiyaların inkişafını diqqətdə saxlayır. Bu sahədə qəbul olunan dövlət proqramları və həyata keçirilən mühüm islahatlar nəticəsində Azərbaycan ümumdünya elektron məkanına sürətlə inteqrasiya edir.
Muxtar respublikada da informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı və əhatə dairəsinin genişləndirilməsi diqqət mərkəzində saxlanılır. Rabitə və informasiya sistemlərinin inkişafı və yeni texnologiyaların tətbiqi məqsədilə reallaşdırılmış məqsədyönlü tədbirlər muxtar respublikanın hazırkı sosial-iqtisadi inkişafında bu sahənin rolunu daha da artırmışdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2014-cü il 19 sentyabr tarixli Fərmanına əsasən, Rabitə və İnformasiya Texnologiyaları Nazirliyi Rabitə və Yeni Texnologiyalar Nazirliyi adlandırılmış, nazirliyin səlahiyyətləri daha da genişləndirilmişdir. Son illərdə muxtar respublikada əhaliyə nümunəvi rabitə xidmətlərinin göstərilməsi məqsədilə konkret vəzifələr müəyyənləşdirilmiş, bu sahədə mühüm irəliləyişlər əldə olunmuşdur. Ötən dövrdə nazirliyin aparatının, mərkəzi poçtun, eləcə də İnternet və Yeni Texnologiyaların Tədrisi Mərkəzi və texniki binalar əsaslı təmir edilmiş, Babək qəsəbəsində, Şərur və Şahbuz şəhərində yenitipli rabitə evləri tikilərək istifadəyə verilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin tələbatının yerli istehsal hesabına ödənilməsi, idxaldan asılılığın azaldılması, yerli resurslardan səmərəli istifadənin təmin edilməsi istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir.
Fevralın 24-də “Naxçıvan Taxıl Məmulatları Sənaye Kompleksi” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti tərəfindən yaradılan yarma istehsalı sahəsi fəaliyyətə başlamışdır.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin müavini Mirhəşim Seyidov bu münasibətlə keçirilən tədbirdə iştirak etmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyat naziri Famil Seyidov məlumat vermişdir ki, istehsal sahəsi Sahibkarlığa Kömək Fondundan ayrılan vəsait və müəssisənin daxili imkanları hesabına yaradılmışdır. İstehsal sahəsində quraşdırılan müasir avadanlıqlar vasitəsilə yüksəkkeyfiyyətli məhsul istehsalına nail olmaq mümkündür. 576 kvadratmetr sahəyə malik olan müəssisədə 3 çeşiddə – 800 qram və 3 kiloqramlıq polietilen paketdə, 25 kiloqramlıq kisədə yarma istehsal olunur. Müəssisənin illik istehsal gücü 1500 tondur. Bu da daxili tələbatı tam ödəyəcəkdir. İndiyə kimi bu məhsula olan tələbat idxal hesabına ödənilirdi. Gələcəkdə məhsulun xarici bazara çıxarılması da nəzərdə tutulur. Müəssisədə 10 yeni iş yeri açılmışdır.

“Şərq qapısı”

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri işləyərkən, 1992-ci il fevralın 24-də qəbul etdiyi qərarla Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi yaranmışdır. Bu dövrdə ulu öndərimizin xüsusi dövlətçilik səriştəsi və şəxsi nüfuzu sayəsində İran ərazisindən keçməklə Azərbaycanın digər bölgələri ilə nəqliyyat əlaqəsinin qurulması, Sədərək-Dilucu və Şahtaxtı-Poldəşt sərhəd-keçid məntəqələrinin yaradılması blokadada olan Naxçıvanın böhranlı vəziyyətdən çıxarılmasında, gömrük və ticarət əlaqələrinin inkişafında mühüm rol oynamışdır.

Dövlətimizin hərtərəfli diqqət və qayğısı ilə böyük inkişaf yolu keçən muxtar respublikanın gömrük sistemi bu gün yüksək maddi-texniki bazası və müasir idarəetmə modeli ilə seçilir. Son illər qonşu Türkiyə və İran İslam respublikaları ilə imzalanmış sazişlər, həyata keçirilən rəsmi səfərlər sayəsində xarici əlaqələrin əhatə dairəsi xeyli genişlənmişdir. Şahtaxtı-Poldəşt sərhəd-keçid məntəqəsinə beynəlxalq statusun verilməsi, Sədərək və Culfa gömrük sərhəd-buraxılış məntəqələrində 24 saatlıq, Şahtaxtı gömrük sərhəd-buraxılış məntəqəsində 12 saatlıq iş rejiminin tətbiq edilməsi gömrük işi sahəsindəki hərtərəfli inkişafın əyani göstəricisidir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin kənd təsərrüfatı məhsullarına olan tələbatının yerli istehsal hesabına ödənilməsi istiqamətində kompleks tədbirlər həyata keçirilir. “2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın əsas hədəflərindən biri özəl sektorun inkişafı hesabına yerli istehsalın artırılmasıdır.
Muxtar respublikada sahibkarlığın yeni mərhələyə qədəm qoyması nəticəsində ənənəvi fəaliyyət sahələrinə yeni innovasiyaların tətbiqi genişlənir. Belə gəlirli sahələrdən biri də istixana kompleksləridir. Bu məqsədlə davamlı tədbirlər həyata keçirilir, sahibkarlara dövlət maliyyə dəstəyi göstərilir, yeni istixana kompleksləri yaradılır.
Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyindən aldığımız məlumata görə, hazırda Naxçıvan şəhəri, Şərur, Babək, Culfa, Kəngərli, Ordubad rayonlarında olmaqla, regionun müxtəlif yerlərində 116 min 392 kvadratmetr sahədə 20 istixana təsərrüfatı fəaliyyət göstərir. Bunların 101 min 476 kvadratmetri dövlət maliyyə dəstəyi hesabına, 12 min 416 kvadratmetri şəxsi vəsaitlər hesabına yaradılan müasir istixana kompleksləridir. Bu təsərrüfatlarda 2015-2016-cı mövsüm ilində pomidor, xiyar, badımcan, bibər, limon, çiyələk, göbələk, göyərti, gül kələm, kahı, brokoli və şitil əkini həyata keçirilib.

Daşınmaz əmlakın dövlət qeydiyyatı ilə bağlı prosedurların sadələşdirilməsi, məlumatların dəqiqliyinin təmin edilməsi, elektron xidmətlərin tətbiqi, torpaqların elektron uçotunun aparılması və elektron kadastr xəritələrinin hazırlanması məqsədilə 2015-ci ilin avqust ayından etibarən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinin tabeliyində olan Dövlət Yerquruluşu, Geodeziya və Xəritəçəkmə Layihə İnstitutu tərəfindən muxtar respublikanın rayonları üzrə həyətyanı torpaq sahələrinin dəqiqləşmə-ölçü işlərinə başlanılıb. 

Bunun üçün 3 mobil qrup yaradılaraq müasir geodeziya-ölçü avadanlıqları ilə təmin olunub. 1381-i Babək rayonunun Babək qəsəbəsi, 683-ü Sirab kəndi, 836-sı Qahab kəndi, 169-u Naxışnərgiz kəndi, 181-i Xəlilli kəndi, 165-i Yuxarı Uzunoba kəndi, 191-i Aşağı Uzunoba kəndi üzrə olmaqla, ümumilikdə, 3606 həyətyanı torpaq sahəsi ölçülüb. Əldə olunan materiallar və ilkin baza məlumatları əsasında ölçülmüş həyətyanı torpaq sahələrinin kameral şəraitdə uçotu dəqiqləşdirilib, elektron kadastr xəritələrinin hazırlanmasına başlanılıb. Hazırda Şərur rayonunun Mahmudkənd və Babək rayonunun Vayxır kəndlərində həyətyanı torpaq sahələrinin sərhədlərinin dəqiqləşdirilməsi məqsədilə geodeziya ölçmələri davam etdirilir.

Bu gün hər bir Azərbaycan qadını həyatımızın bütün sahələrində təmsil olunur, Vətənə, xalqa xidmət edir. Bu, əlbəttə, sevindirici haldır: onlar siyasi arenada da öz sözlərini deyir, cəmiyyəti narahat edən bütün məsələlərə operativ, çevik münasibət bildirirlər. Sözsüz ki, bütün bunlar ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda yaradılan ictimai-siyasi sabitliyin, münbit şəraitin nəticəsidir. Həyatımızın hansı sahəsinə baxsaq, orada qadın əməyi­nin izlərini görürük. Artıq qadınlarımız sahibkarlıq sahəsində də özlərini sınayırlar.
Etiraf edək ki, çoxumuz biznesin kişilər tərəfindən idarə edilməsini düşünürük. Ancaq bunu unuduruq ki, istənilən biznesdə uğur qazanmağın əsas motivi qadınlardır. Məşhur Harvard Universiteti tədqiqatçılarının apardığı araşdırmalara görə, istənilən alış prosesində kişilər əldə edəcəyi məhsula, qadınlar isə məhsulla yanaşı, əlavə dəyərlərə də üstünlük verirlər.

Muxtar respublikamızda əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatı istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərin davamlı xarakter alması regionumuza digər yerlərdən daxil olan, baha qiymətə başa gələn, mənşəyi bilinməyən məhsulların qarşısının alınmasında mühüm əhəmiyyət daşıyır. Ayrı-ayrı vaxtlarda qəbul edilmiş bəzi dövlət proqramları da bu məqsədə xidmət edir. Kartofçuluğun, meyvə və tərəvəzçiliyin inkişafı ilə bağlı icrası müvəffəqiyyətlə başa çatan dövlət proqramları bu sahədə xeyli uğurlar qazanılmasına stimul olub. “2012-2015-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”ndan irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi dövründə Akademik Həsən Əliyev adına “Araz” Elm-İstehsalat Birliyinin Ordubad dayaq məntəqəsində muxtar respublikanın iqlim-torpaq şəraitinə uyğunlaşmış, yüksək məhsuldarlığa malik meyvə sortlarının genetik fondu toplanılıb, AMEA Naxçıvan Bölməsinin Bioresurslar İnstitutunun genofond bağına yeni sortlar gətirilərək əkilib.

Meyvəçiliyin inkişafına maliyyə dəstəyi davam etdirilərək Sahibkarlığa Kömək Fondunun vəsaiti hesabına müvəkkil kredit təşkilatları tərəfindən bağçılığın inkişafı məqsədilə 63 layihə üzrə 1 milyon 363 min manatdan çox kredit verilib.
Muxtar respublikanın torpaq, iqlim və relyef xüsusiyyətlərinə asan uyğunlaşan meyvə sortlarından ibarət tingçilik sahələri yaradılıb, proqramın icrası dövründə muxtar respublika üzrə 751 hektar ərazidə 660 minə yaxın ting əkilib.

Muxtar respublikamızda həyata keçirilən tikinti-quruculuq tədbirləri çərçivəsində əhalinin mənzil-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması üstün istiqamət verilən sahələrdən biridir. Son illərdə Naxçıvan şəhərində və  rayon mərkəzlərində onlarla yaşayış binası yenidən qurulub, yeni binalar tikilib.

Muxtar respublikada 2016-cı ilin yanvar ayında 149 milyon 359 min 800 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunmuşdur ki, bu da 2015-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,2 faiz çoxdur.
Hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2015-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3 faiz artaraq 335,9 manata çatmışdır.

* * *

Muxtar respublikada yaradılan ümumi daxili məhsulun tərkibində ilk yeri sənaye sahəsi tutur. Sənaye üzrə 86 milyon 282 min 800 manat həcmində məhsul istehsal edilmişdir ki, bu da 2015-ci ilin müvafiq dövründəki göstəricini 1,8 faiz üstələmişdir.

* * *

İnfrastruktur quruculuğu çərçivəsində cari ilin yanvar ayı ərzində muxtar respublikada əsas kapitala 46 milyon 901 min 500 manat həcmdə investisiya yönəldilmişdir. Əsas kapitala yönəldilmiş investisiyaların 44 milyon 218 min 100 manatı və ya 94,3 faizi tikinti-quraşdırma işlərinin payına düşmüşdür.

* * *

2016-cı ilin yanvar ayında informasiya və rabitə xidmətlərinin həcmi 3 milyon 650 min manata yaxın olmuşdur ki, bu da 2015-ci­ ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 0,9 faiz çoxdur. Bu müddət ərzində mobil rabitə xidmətlərinin həcmi 2 milyon 901 min manat olmaqla bir il öncəki göstəricini 1,9 faiz üstələmişdir.

Muxtar respublikada sаhibkаrlıq subyеktlərinin fəаliyyətinin stimullаşdırılmаsı və gеnişləndirilməsi məqsədilə dövlət maliyyə dəstəyi göstərilir, idxal­əvəzləyici və ixracyönümlü məhsullar istehsal edən emal və sənaye müəssisələri həyata vəsiqə alır. Bu da, təbii ki, özəl sеktоrun ümumi dахili məhsuldаkı pаyının ilbəil artması ilə müşahidə olunur. Bu artım da, öz növbəsində, dахili bаzаrın yеrli istеhsаl hеsаbınа yüksəkkеyfiyyətli məhsullаrlа təmin оlunmаsınа rəvac verir. 1995-1996-cı illərdə yаlnız 4-5 növ məhsulа оlаn tələbаtın аz bir hissəsinin yеrli istеhsаl hеsаbınа ödənildiyi muхtаr rеspublikаmızdа hаzırdа yеni yаrаdılmış və ya fəаliyyəti bərpа оlunmuş müəssisələrdə 361 növdə məhsul istеhsаl edilir. İstеhsаl оlunаn 107 növdə ərzаq, 236 növdə qеyri-ərzаq olmaqla, 343 növdə məhsula оlаn tələbаt yеrli istеhsаl hеsаbınа ödənilir.
“Ləzzət Biskvit və Şokolad Fabriki” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti də özəl bölmənin, sаhibkаrlıq fəаliyyətinin inkişаfınа göstərilən dövlət qаyğısındаn bəhrələnmiş, Nахçıvаn şəhərində sənаyе şəhərciyi üçün аyrılmış ərаzidə ayrı-ayrı iş otaqlarından ibarət inzibаti binа, istеhsаl sahəsi, yеmək­хаnа və digər yardımçı binalar tikilib istifаdəyə vеrilmiş, ətrafında abadlıq işləri aparılmışdır. Onu da qeyd edək ki, istehsal sahəsinin yaradılmasına 1 milyon 716 min 960 manat vəsait sərf olunmuşdur ki, bunun da 1 milyon 12 min manatı Sahibkarlığa Kömək Fondundan, 704 min 960 manatı isə daxili imkanlar hesabına ödənilmişdir.

Babək rayonunun Yarımca kəndinə yeni sosial obyektlərin – kənd mərkəzi, həkim ambulatoriyası və xidmət mərkəzinin inşa edilməsi, məktəb binasında əsaslı təmir işlərinin aparılması nəticəsində bu yaşayış məntəqəsi müasir görkəmə qovuşub.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin Naxçıvan Şəhər İdarəsinin tikintisini həyata keçirdiyi kənd mərkəzi, həkim ambulatoriyası və xidmət mərkəzində artıq işlər başa çatdırılıb.
Həkim ambulatoriyası iki mərtəbədən ibarətdir. Ambulatoriya kənddə nümunəvi tibbi xidmətin təşkilinə imkan verəcək.
Kənd mərkəzinin binası isə 3 mərtəbəlidir. Binada icra nümayəndəliyi, bələdiyyə və digər qurumlar üçün müasir iş şəraiti yaradılıb.
Kənddə inşa edilən xidmət mərkəzinin binasında da işlər yekunlaşıb. Binanın ətrafında abadlıq işləri aparılıb, işıqlandırma sistemləri quraşdırılıb. Xidmət mərkəzində ərzaq və sənaye malları mağazaları fəaliyyət göstərəcək.
Yarımcada görülən işlər bununla məhdudlaşmır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Şəhərsalma və Arxitektura Komitəsinin Babək Rayon İdarəsi tərəfindən Yarımca kəndindəki məktəb binasında əsaslı təmir işləri həyata keçirilib. Məktəb binasının arxa tərəfində qazanxana və bufet üçün yeni bina inşa edilib. Məktəbin həyətində genişmiqyaslı abadlıq işləri aparılıb, yaşıllıqlar salınıb, işıqlandırma sistemləri quraşdırılıb.

Xəbərlər şöbəsi

Bаzаr iqtisаdiyyаtının tələblərinə uyğun muхtаr rеspublikаmızdа sаhibkаrlıq mühitinin fоrmаlаşdırılmаsı, iş аdаmlаrı üçün əlvеrişli şərаitin yаrаdılmаsı istiqаmətində аrdıcıl və məqsədyönlü tədbirlər həyаtа kеçirilir. Sаhibkаrlıq subyеktlərinin fəаliyyətinin stimullаşdırılmаsı və gеnişləndirilməsi məqsədilə muхtаr rеspublikаmızdа fəаliyyət göstərən sаhibkаrlаrа dövlət mаliyyə dəstəyi göstərilir, bаnklаr və krеdit təşkilаtlаrı tərəfindən onlara güzəştli krеditlər vеrilir. Həyаtа kеçirilən аrdıcıl və məqsədyönlü tədbirlər öz bəhrəsini vеrir, rəqаbətqаbiliyyətli müəssisələr həyаtа vəsiqə аlır.
Belə müəssisələrdən biri də Kəngərli rayonunun Qıvraq qəsəbəsində qurulan “Şahanə” Mebel Fabrikidir. Sahibkar Əli Cəfərov bizimlə söhbətində qeyd etdi ki, uzun illərdir, həyətimizdə qurduğum kiçik bir sexdə mebel istehsal edir, fərdi sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olurdum. Lakin uyğunlаşdırılmış binаdа fəаliyyət göstərən müəssisədə yеni istеhsаl sаhələrinin yаrаdılmаsı və əlаvə işçi qüvvəsinin cəlb еdilməsi imkаnı məhdud оlduğundаn yеni binаnın tikilməsi zərurəti yаrаndı. Bu məqsədlə biznes-plan hazırlanıb Sahibkarlığa Kömək Fonduna təqdim olundu.

Fevralın 16-da Naxçıvan Biznes Mərkəzində Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə sahibkarlarla görüş keçirilib. “Tələbatın ödənilməsi və yerli istehsalçıların mənafeyinin qorunması” mövzusunda keçirilən tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyat naziri Famil Seyidov açıb. 

Bildirilib ki, bu gün ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda yaradılmış ictimai-siyasi sabitlik iqtisadiyyatın bütün sahələrinin inkişaf etdirilməsinə hərtərəfli şərait yaradıb. Sahibkarlığın inkişafına göstərilən dövlət dəstəyi hesabına ümumi daxili məhsulda özəl bölmənin xüsusi çəkisi artaraq 87 faiz olub. Ötən dövrdə qəbul olunmuş dövlət proqramlarının icrası sahibkarlığın inkişafına öz töhfəsini verib. Belə ki, sahibkarlar tərəfindən yeni istehsal sahələri, iş yerləri yaradılıb, məşğulluq təmin olunub. Yeni istehsal və emal sahələrinin sayının artması nəticəsində muxtar respublikada 361 növdə məhsul istehsal olunur. Əhalinin 107-si ərzaq, 236-sı qeyri-ərzaq olmaqla, 343 növdə məhsula olan tələbatı tamamilə yerli istehsal hesabına ödənilir.

“Naxçıvan Dəmir Yolları” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətindən aldığımız məlumata görə, cəmiyyətin Texniki İnzibati Binaların Təmir-Tikinti İdarəsi tərəfindən Ordubad dəmiryol sərnişin vağzalında, Yol Sahəsinin inzibati binasında, İdarəetmə Mərkəzində, Yol Sahəsinin yardımçı binalarında, yük anbarlarında, eləcə də onları əhatə edən ərazidə, sərnişin və yük platformalarında kompleks tikinti, yenidənqurma və əsaslı təmir işləri davam etdirilir.
Cəmiyyətdən qəzetimizə verilən məlumatda o da bildirilib ki, vağzalda əsas tikinti işləri başa çatdırılıb, binaların çardağı qurulub, pəncərələr salınıb, tikililərin fasadına suvaq çəkilib.
Xatırladaq ki, son illərdə “Naxçıvan Dəmir Yolları” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin maddi-texniki bazası gücləndirilib, dəmir yolu nəqliyyatı sistemi müasir tələblər səviyyəsində qurulub. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2011-ci il 16 mart tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunan “Naxçıvan Muxtar Respublikasında dəmir yolu nəqliyyat sisteminin 2011-2015-ci illər üzrə inkişaf Proqramı”nın uğurlu icrası bu sahənin hərtərəfli inkişafını təmin edib.

Xəbərlər şöbəsi

Əhaliyə göstərilən nəqliyyat xidmətinin səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində işlər 2016-cı ilin yanvar ayında da davam etdirilmişdir. Muxtar respublikadakı avtovağzallarda, Avtobus Parkında qış mövsümünün gedişi və marşrut xətlərinə buraxılan nəqliyyat vasitələrinin texniki sazlığı nəzarətdə saxlanılmışdır. Ötən ay sərnişindaşıma ilə məşğul olan avtobusların təmizliyinə, sürücülərin geyim formasına və hərəkət qrafikinə nəzarət edilmiş, axşam saatlarında şəhərdaxili marşrutların işi səmərəli təşkil olunmuşdur.
Naxçıvan-Bakı-Naxçıvan marşrutu üzrə ötən ay Naxçıvandan Bakıya 85 reys edilmiş, 2550 nəfər sərnişin daşınmışdır. Əks istiqamətdə daşınan sərnişinlərin sayı isə 2697 nəfər olmuşdur. Həmçinin yükdaşıma fəaliyyəti göstərən fiziki və hüquqi şəxslərin avtonəqliyyat vasitələrinə baxış keçirilmiş, təhlükəsizlik tədbirləri izah olunmuşdur.
Şəhərdaxili və rayonlararası nəqliyyatın, xüsusilə sərhəd və ucqar dağ kəndlərinə işləyən avtobusların fəaliyyəti xüsusi nəzarətdə saxlanılmış, avtobuslara gündəlik texniki baxış keçirilərək lazımi təmir işləri görülmüşdür. Bütün bunların nəticəsidir ki, muxtar respublikada sərnişindaşıma xidmətinin səviyyəsi daha da yüksəldilmiş, fəaliyyətdə olan 138 marşrut xəttindəki 303 avtobusla rayon mərkəzləri və kənd­lərin hamısına avtonəqliyyat xidməti göstərilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Nəqliyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti

Alman biznesi haqqında yazmaq o qədər də asan deyil, baxmayaraq ki, almanlar mahiyyət etibarilə sabit və məqsədə doğru inamla getməyi bacaran xalqlardandır. Onları nə yaponla, nə də çinli ilə müqayisə etmək mümkündür. Almanlar şərqlilərdən fərqli dəyərlərə köklənən xalqdır. Həddən ziyadə maşınlara, texnikaya və mexanizmlərə bağlıdırlar, qayda-qanun isə onlar üçün müqəddəsdir. Ona görə də almanları, yumordan nə qədər uzaq olsalar da, xarakterizə edən bir cümləlik məşhur Avropa lətifəsini xatırlamasan olmur: alman cənnətə düşsə mütləq mexanik, cəhənnəmdə isə polis vəzifəsini seçəcək. Alman mentaliteti əvvəl özünü, sonra başqalarını düşünməyə köklənsə də, digər mədəniyyətlərə qarşı həssas və diqqətcildir.

Alman stereotipi təşkilatçıdır, qaydaları sevir, qanunlara əməl edir, idealda isə hərbi marşın ritmi ilə yaşayır. Bu, onların dəqiqlik və prinsipiallığından irəli gəlir. Almanlara biz “alman”, ruslar “nemets”, ingilislər “german”, fransızlar “allemande”, italyanlar “tedesco”, özləri isə “deutsche” deyirlər. Bunu almanların tarixi köklərinin digər xalqlara bağlılığı ilə izah edirlər. Çətin başa düşülən bir xalqdır, tarixdə baş verən müharibələrə görə onlardan ehtiyatlananlar bu gün də az deyil.