Məlum olduğu kimi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbov tərəfindən 11 fevral 2014-cü ildə “Culfa rayonundakı “Əlincəqala” tarixi abidəsinin bərpa edilməsi haqqında” Sərəncam imzalanmışdır. Buna uyğun olaraq, Əlincəqalanın tarixini öyrənmək üçün AMEA Naxçıvan Bölməsində AMEA-nın müxbir üzvü Vəli Baxşəliyevin rəhbərliyi ilə xüsusi tədqiqat qrupu yaradılmışdır.
Dünən Kazım Ziya adına Ordubad Rayon Xalq Teatrında böyük yazıçı və dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin birpərdəli “Kamança” pyesi yeni quruluşda tamaşaçılara təqdim edilmişdir.
Tamaşadan əvvəl Ordubad Rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin müdiri Azər Əliyev çıxış edərək bildirmişdir ki, tamaşa 20 Yanvar faciəsinə həsr olunmuşdur. Pyesdəki faciələr qədim Qarabağ torpağında bir əsr bundan əvvəl baş versə də, müasir dövrlə səsləşir. Xüsusilə tamaşanın final hissəsinin bu günümüzlə bağlanması insanları düşündürmək məqsədi daşıyır.
Sonra teatrsevərlər “Kamança” pyesi əsasında hazırlanmış tamaşaya baxmışlar. Qəhrəman yüzbaşı (Oruc Əliyev) ətrafına qorxmaz cavanları toplayaraq öz həmvətənlərini ermənilərdən qoruyur. Oruc Əliyev Qəhrəman yüzbaşı surətini təbii və canlı şəkildə tamaşaçılara təqdim etməyi bacarmışdır. Nadir Məhərrəmovun oynadığı kamançaçalan Baxşı surəti də tamaşanın ən dinamik və maraqlı obrazı kimi yadda qalır. C.Məmmədquluzadənin dərin humanizmi və sənətkarlığı bu kiçikhəcmli pyesdə hər an görünür. Böyük ədib kamançanı da obraz səviyyəsinə qaldırır.
20 Yanvar faciəsinin 26-cı ildönümünə həsr olunmuş Naxçıvan şəhər tam orta məktəblərinin şagirdləri arasında “Torpaq uğrunda ölən varsa, vətəndir” mövzusunda inşa yazı müsabiqəsi keçirilib. Naxçıvan Şəhər Gənclər və İdman İdarəsi və Təhsil Şöbəsinin təşkilatçılığı ilə keçirilən müsabiqəyə 17 tam orta məktəbdən 34 yazı təqdim olunub. Münsiflər heyətinin qərarı ilə 16 nömrəli tam orta məktəbin IX sinif şagirdi Şəms Əliyeva birinci yerə layiq görülüb. Digər iki pillədə isə 12 nömrəli tam orta məktəbin XI sinif şagirdi Günay Mirzəyeva və 17 nömrəli tam orta məktəbin IX sinif şagirdi Bəhriyyə Hüseynova qərarlaşıblar.
Qeyd edək ki, 16 nömrəli tam orta məktəbin IX sinif şagirdi Şəms Əliyeva inşa yazısı ilə Naxçıvan Muxtar Respublika mərhələsində Naxçıvan şəhərini təmsil edəcək.
* * *
20 Yanvar faciəsinin 26-cı ildönümü ilə əlaqədar Naxçıvan şəhər tam orta məktəblərinin şagirdləri arasında keçirilən “Şəhidlər unudulmaz, hər zaman anılar” adlı şeir müsabiqəsinə yekun vurulub. Naxçıvan Şəhər Gənclər və İdman İdarəsi və Təhsil Şöbəsinin təşkil etdiyi müsabiqədə 17 tam orta məktəbdən 17 şagirdin şeiri dinlənilib. Müsabiqədə çıxış edənlər Qanlı Yanvar faciəsi barədə müsabiqə iştirakçılarına geniş məlumat veriblər. Münsiflər heyətinin qərarına əsasən, 10 nömrəli tam orta məktəbin IX sinif şagirdi Tərlan Quliyeva qalib adını qazanıb. 7 nömrəli tam orta məktəbin V sinif şagirdi İlkanə Quliyeva ikinci, 17 nömrəli tam orta məktəbin VI sinif şagirdi Əhməd Əhmədli və 16 nömrəli tam orta məktəbin VII sinif şagirdi Səma Cəlilova isə üçüncü yerlərə layiq görülüblər.
Qaliblər təşkilatçılar tərəfindən diplomlarla mükafatlandırılıblar. Müsabiqənin qalibi Tərlan Quliyeva muxtar respublika mərhələsində Naxçıvan şəhərini təmsil edəcək.
Xəbərlər şöbəsi
Azərbaycanın dövlətçilik tarixində qalaların mühüm əhəmiyyəti vardır. Araşdırmalar göstərir ki, Azərbaycan ərazisində, o cümlədən Naxçıvanda qalalar hələ Orta Tunc dövründən mövcud olmuşdur. Qalatipli yaşayış yerlərinin tariximiz üçün əhəmiyyətini qiymətləndirən Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbov 11 fevral 2014-cü ildə “Culfa rayonundakı “Əlincəqala” tarixi abidəsinin bərpa edilməsi haqqında” Sərəncam imzalamışdır.
Uzun illərin tədqiqatlarına əsaslanaraq demək olar ki, Azərbaycanda ən qədim dövlətlər qala-şəhərlər şəklində formalaşmışdır. Qalalar başlıca olaraq müdafiə, sonralar dini, ticarət, sənətkarlıq məqsədilə istifadə edilmişdir. Orta əsr qalalarında bəzi zamanlarda zərbxanalar da olmuşdur. Erkən orta əsrlərdən başlayaraq Azərbaycanın ictimai-siyasi həyatında mühüm rol oynayan belə möhtəşəm qalalardan biri də Əlincəqala idi. Əlincəqala XIII əsrin ikinci yarısı və XIV əsrin birinci yarısında Azərbaycanın sikkə zərb edilən əsas mərkəzlərindən biri olmuşdur.
Ömür yolundan səhifələr
Sadıq Elcanlı 1956-cı il yanvarın 12-də Şabran (Dəvəçi) rayonunun Surra kəndində anadan olub. 1978-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsini bitirib. “Azərbaycan Respublikasının Əməkdar jurnalisti” və “Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adlarına layiq görülüb. 1985-ci ildən Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin üzvüdür. “Sirli səsin sorağı” adlı ilk kitabı 1985-ci ildə çap olunub. 1992-1996-cı illərdə “Azərbaycantelefilm” Yaradıcılıq Birliyinin rəhbəri – baş redaktoru işləyib. 1997-ci ildən “Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətində televiziyanın Ədəbiyyat və publisistika baş redaksiyasının baş redaktoru olub. 2006-cı ildən “Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətində Ədəbi-dram verilişləri baş redaksiyasının baş redaktorudur. “Bəsdir, ağlama”, “Köhnə kədər”, “Qisasa qayıdış” bədii televiziya filmlərinin, ümummilli lider Heydər Əliyevə həsr olunan “Xilaskar”, “Heydər Əliyev və Azərbaycan dili”, “Heydər Əliyev və Naxçıvan”, “Böyük ömrün anları”, “Tikdim ki, izim qala” filmlərinin, “Üç zirvənin fatehi”, “Mətbuat fədaisi”, “Mirzə Cəlil möcüzəsi”, “Naxçıvan: Azadlığın addımları”, “Şərqdə doğan günəş”, “Qarabağ abidələri”, “Qədim yurdun baharı”, “Mif”, “Böyük yolun adamı”, “Əbədiyyət ünvanı”, “Əbədi zirvə”, “Zərif işığın Zərifəsi”, “Ağ işığın möcüzəsi”, “Həmid Araslı həqiqəti”, “Tarixin yollarında”, “Bir ömrün xatirəsi”, “Sirli salnamələr”, bütövlükdə əllidən artıq sənədli telefilmin ssenari müəllifidir.
Muzeylər istənilən bölgənin tarixi keçmişini özündə yaşadan mühüm mədəniyyət müəssisələridir. Profilindən asılı olmayaraq, muzeylər istənilən ölkə və yaxud şəhərlə tanışlıqda mühüm rol oynayır. Buna görə də turist səfərlərində ən yaddaqalan obyektlər sırasında muzeylər öndə gəlir. Hətta bu maraq bəzən o qədər yüksək olur ki, məşhur bir muzeyi görmək üçün həmin şəhərə getmək istəyənlərin sayı da artır. Təbii ki, belə maraqlar həmin muzeylərin uzun illərdən bəri aparılmış düzgün təbliğatının sayəsində mümkün olur. Ancaq məsələ ondadır ki, əgər istənilən bir muzey düzgün təbliğ olunursa, həmin muzeyin yerləşdiyi region, bölgə, şəhər və sair də dolayısı ilə təbliğ edilir. Bu da, son nəticədə, ölkəyə turist axınının artmasına səbəb olur.
Azərbaycanın qədim diyarı Naxçıvan memarlıq, incəsənət məktəbləri, köklü təhsil ənənələri ilə yanaşı, xalçaçılıq sənəti ilə də dünyada tanınıb. Bu gözəl və füsunkar təbiətli yurdumuzda vaxtilə evlərdə palaz, kilim, sumax, vərni, şəddə, zilli və cecim kimi xalça növləri toxunub, xalçatoxuma sənəti inkişaf etdirilib.
Muxtar respublikada aparılan arxeoloji tədqiqatlar nəticəsində xalça toxunuşunda istifadə olunan ibtidai gil cəhrələr və sümükdən hazırlanmış iy ucları kimi materialların əldə edilməsi Naxçıvanın Azərbaycanın ən qədim toxuculuq mərkəzlərindən biri olduğunu sübuta yetirir. Orta əsr ərəb müəllifləri də Naxçıvanda xalçaçılığın geniş vüsət alması və bu ərazidə toxunan xalçaların şöhrət qazanması barədə öz əlyazmalarında dəyərli məlumatlar veriblər.
Azərbaycan xalça sənətini öz ənənəvi naxışları və elementləri, özünəməxsus şux rəng çalarları ilə zənginləşdirən Naxçıvan xalçaları bu gün də dəyərini saxlamaqdadır. Naxçıvanın Şərur, Şahbuz, Ordubad, Culfa bölgələrində daha geniş yayılan xalça sənəti xalq yaradıcılığı növlərindən biri kimi diqqəti cəlb edir.
Tarixin istənilən dövründə şəhərlər böyük və ya kiçikliyindən daha çox öz ənənələri ilə seçiliblər. Hansı ki bu ənənələrdə həmin şəhərlərin dəyərləri, tarixi və mədəni inkişaf yolu, iqtisadi və sosial həyat tərzi öz əksini tapır. Ümumilikdə isə şəhər mədəniyyəti aid olduğu xalqın zəngin dəyərlərə malikliyinin bir regionun simasında təcəssümüdür. Bu mənada, Naxçıvan şəhəri həm qədim tarixi və mədəniyyəti, həm də öz milli dəyərlərinə sadiqliyi baxımından seçilir. Naxçıvanın özünəməxsusluğu ondadır ki, şəhərin istənilən yerindən həm tarixi, həm də müasir tikililəri gözlə izləmək mümkündür. Yəni şəhərdə qədimliklə müasirlik vəhdət təşkil edir.
Muxtar respublikamızın paytaxt şəhərində son illərdə müasir tikililərin sayı artsa da, milli özünəməxsusluq qorunub saxlanılır. Hamımıza məlumdur ki, Şərq şəhərlərini dünyanın digər şəhərlərindən fərqləndirən əsas tikililər minarəli məscidlər, hamamlar və bazarlardır. Buna görə də istənilən şəhərin yuxarıdan çəkilən fotoşəklinə baxsaq, onun Şərqə və yaxud Qərbə aid olduğunu müəyyən etmək mümkündür. Ötən ilin sonlarında yeni Şərq hamamının istifadəyə verilməsi də Naxçıvan şəhərinin Şərq özünəməxsusluğundakı yerini tamlığı ilə doldurmaqla yanaşı, qədim diyarımızın milli ənənələrə sadiqliyini də bir daha göstərmiş oldu.
Naxçıvan Dövlət Film Fondu bayram günlərində məktəblilərin asudə vaxtını səmərəli keçirmək üçün muxtar respublikanın iri yaşayış məntəqələrində Azərbaycan filmlərinin nümayişini təşkil edib. Kinoseanslarda, əsasən, Azərbaycan kinosu tarixində sevilən uşaq filmləri nümayiş olunub.
Fondun əməkdaşları məktəblilərə Azərbaycanda müxtəlif illərdə çəkilmiş uşaq filmləri haqqında da məlumat veriblər. Kəngərli rayonunda “Qaraca qız”, Şərur və Babək rayonlarında “Biz qayıdacağıq”, Şahbuz rayonunda “Bir qalanın sirri”, Ordubad rayonunda “Şərikli çörək”, Naxçıvan şəhərində isə “Ögey ana” bədii filmlərinə yüzlərlə məktəbli baxıb.
Əli Rzayev
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyev 25 noyabr 2015-ci ildə “Qəmbər Hüseynlinin 100 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” Sərəncam imzalamışdır.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri 2 dekabr 2015-ci il tarixdə “Bəstəkar Qəmbər Hüseynlinin 100 illik yubileyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında keçirilməsi ilə əlaqədar Tədbirlər Planı”nı təsdiq etmişdir. Tədbirlər Planında muxtar respublikamızda Qəmbər Hüseynlinin 100 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbirin keçirilməsi və bəstəkarın əsərlərindən ibarət konsertin təşkili, “Azərbaycan musiqi mədəniyyətinin zənginləşməsində Qəmbər Hüseynlinin rolu” mövzusunda konfransın keçirilməsi, muxtar respublikanın musiqi məktəblərində bir dərs saatının bəstəkar Qəmbər Hüseynlinin yaradıcılığına həsr olunması, bəstəkarın həyat və yaradıcılığına həsr olunmuş tematik verilişlərin və qəzet materiallarının hazırlanması, keçirilən tədbirlərin işıqlandırılması öz əksini tapmışdır.
Görkəmli bəstəkar Qəmbər Hüseynli 16 aprel 1916-cı ildə qədim Gəncədə dəmirçi Məşədi Muxtarın ailəsində dünyaya gəlmişdir. 1925-ci ildə Gəncədəki birinci dərəcəli məktəbdə təhsil almağa başlayanda o, Seyid Əzimin, Abbas Səhhətin, Sabirin, Aşıq Ələsgərin şeirlərini, xalq yaradıcılığımızın inciləri olan bayatıları bilirdi. Bir tərəfdən Gəncənin ədəbi-bədii mühiti, digər tərəfdən Gəncəyə yaxın olan Qarabağın musiqi dünyası onun dünyagörüşünün formalaşmasına böyük təsir göstərmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunda Azərbaycan Respublikasının Əməkdar rəssamı Əşrəf Heybətovun 65 illik yubileyinə həsr olunmuş fərdi sərgisi açılıb.
Sərginin açılış mərasimində çıxış edən Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar rəssamı Ülviyyə Həmzəyeva bildirdi ki, Naxçıvanda mədəniyyət və incəsənət xadimlərinə daim diqqət və qayğı göstərilir. 1999-cu ildən “Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar rəssamı” fəxri adının təsis edilməsi, 2011-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin 40 illik yubileyinin təntənəli şəkildə qeyd olunması, 2013-cü ildə Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin yeni binasının və burada Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunun istifadəyə verilməsi, “Naxçıvan – bəşəriyyətin beşiyi” Beynəlxalq rəsm festivallarının yüksək səviyyədə keçirilməsi bunun əyani sübutudur. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2015-ci il noyabrın 14-də imzaladığı “Rəssamlar Parkının yaradılması haqqında” Sərəncam da muxtar respublikada rəssamlığın inkişafına göstərilən yüksək dövlət qayğısının növbəti nümunəsidir.
Böyük bədii təsir gücünə malik olan aşıq sənətinin kökləri xalqımızın qədim tarixinə bağlanır. Qəhrəmanlıq, alicənablıq, xeyirxahlıq kimi ali dəyərləri özündə yaşadan, əsrlər keçdikcə cilalanıb müasir səviyyəyə çatan aşıq sənəti folklorumuzun zənginliyinin təsdiqidir. Dərin məzmunlu, zəngin sənət növü kimi aşıq yaradıcılığı Naxçıvanda da qədimdən inkişaf etmişdir.
Qeyd etmək lazımdır ki, tarix boyu mədəniyyətin yüksək inkişafı, şəhər həyatının varlığı Naxçıvanda aşıq sənətinin geniş fəaliyyət göstərməsinə imkan verirdi. Azərbaycan aşıq sənətinin tarixində mühüm yeri olan, özünəməxsusluğu ilə folklorumuza qiymətli nümunələr bəxş edən İrəvan, Dərələyəz, Urmiya aşıq mühitləri ilə yaxın sənət əlaqəsi yaradan tarixi aşıq mühitlərindən biri də Naxçıvan aşıq mühitidir. Naxçıvan aşıq mühiti keçən əsrlər ərzində söz və saz yaradıcılığı sahəsində özünəməxsusluq qazanaraq aşıq sənətinə qiymətli töhfələr vermişdir.
Bədii özfəaliyyət kollektivlərinin “İstedadlar sorağında” adlı muxtar respublika baxış-müsabiqəsinin qaliblərinin yekun konserti olmuşdur.
Konsertdən əvvəl Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Natəvan Qədimova çıxış edərək bildirmişdir ki, ümummilli liderimiz Heydər Əliyev sağlam düşüncəli gənc nəslin yetişdirilməsini dövlət və cəmiyyətin mühüm vəzifələrindən biri kimi müəyyənləşdirmişdir. Ulu öndərin müəllifi olduğu dövlət gənclər siyasəti bu gün ölkəmizdə və onun Naxçıvan Muxtar Respublikasında uğurla həyata keçirilir. Muxtar respublikada gənclərin dövlətin və cəmiyyətin sosial-iqtisadi, ictimai-siyasi və mədəni həyatında iştirakı təmin edilir, gənc istedadlara dövlət qayğısı günbəgün artırılır. Xüsusilə onların yaradıcılıq axtarışlarının stimullaşdırılması, milli ruhda və vətənpərvər böyüdülməsi diqqət mərkəzində saxlanılır.
Dünən Naxçıvan şəhərindəki Gənclər Mərkəzində muxtar respublikanın Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə “Lira” musiqili-intellektual oyunu keçirilib.
Oyunda Bəhruz Kəngərli adına Şərur Şəhər İncəsənət, Culfa Şəhər, Babək və Şahbuz Rayon Uşaq Musiqi məktəblərinin şagirdləri iştirak ediblər. “Lira” musiqili-intellektual oyununun məqsədi şagirdlərin musiqi haqqında dünyagörüşünü genişləndirmək, xalqımızın görkəmli bəstəkarlarının həyat və yaradıcılığını təbliğ etmək, zəngin musiqi irsimiz haqqında təsəvvürlərini genişləndirmək idi. Musiqili-intellektual oyunda iştirak edən məktəblərin komandaları müvafiq olaraq belə adlandırılmışdı: “Şərili” (Şərur Şəhər Uşaq İncəsənət Məktəbi), “Buta” (Culfa Şəhər Uşaq Musiqi Məktəbi), “Harmoniya” (Babək Rayon Uşaq Musiqi Məktəbi), “Kərəmi” (Şahbuz Rayon Uşaq Musiqi Məktəbi).
Oyun başlamazdan əvvəl aparıcı iştirakçılara oyunun şərtləri haqqında məlumat verib. Bildirilib ki, oyun hər biri 5 nəfərdən ibarət olan 4 komanda arasında keçiriləcək və 3 turdan ibarət olacaqdır. Hər bir turda komandalara musiqi ilə bağlı suallar veriləcək.
Həmişə olduğu kimi, bu il də dekabrın 31-ni səbirsizliklə gözləyirdik. Həmin gün başqalarından fərqli olaraq biz həm də Səxavət müəllimin ad gününü qeyd edirdik. Ağsaqqal dostumuz Səxavət Kəngərli bizi – jurnalistikanın sirlərini öyrətdiyi həmkarlarını başına yığar, yaddaqalan xatirələrini danışar, keçmiş günlərə səyahət edər, qəzetdə gedən yazılarımıza münasibətini bildirər, tövsiyələrini verərdi. Bu il dekabrın 31-ni onsuz keçirəcəyik. Daha bizi başına yığmayacaq, keçmiş günlərə səyahət etməyəcək, tövsiyələrini, məsləhətlərini verməyəcək.
Bu yazını qələmə alanda Səxavət Kəngərli ilə birgə işlədiyim dövrün bəzi məqamlarını gözlərim önünə gətirirəm. Zahirən zabitəli görünən bu insanın daxilən necə mehriban, qayğıkeş, işinə məsuliyyətli bir jurnalist olduğunu bir daha təsdiqləyirəm.
Ötən günlərə qayıdış: 2002-ci ilin isti iyun günlərinin birində “Şərq qapısı” qəzetinə işə dəvət olunanda burada Səxavət Kəngərli, Cəlil Vəzirov kimi ölkə mətbuatında tanınmış və özlərini təsdiq etdirmiş jurnalistlərin çalışdığını bilirdim. Belə təcrübəli qələm sahibləri ilə birgə çalışmağın məsuliyyətini düşünəndə təklifdən imtina etmək istədim. Redaksiyada baş redaktorla xeyli söhbət etdik. Düşündüklərimi ona dedim. Mərhum Məmməd Məmmədovun muxtar respublikada mətbuatın inkişafına böyük qayğı göstərilməsi, bu qayğıya əli qələm tutan ziyalıların əməli işlə cavab vermələri üçün yaradılan şərait barədə söhbətini indi də xatırlayıram. Və o söhbətdən sonra qəzetdə işləməyə razılıq verdim. Bundan sonra baş redaktor mənə Səxavət Kəngərli ilə bir otaqda oturmağı məsləhət bilərək dedi ki, təcrübəlidir, qayğıkeşdir. Ondan öyrənməyə dəyər.
Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında Naxçıvan Dövlət Filarmoniyası tərəfindən “Səni tərənnüm edirəm doğma Naxçıvan” adlı konsert proqramı təşkil olunub.
Əvvəlcə xalq çalğı alətləri orkestri və xor kollektivi Üzeyir Hacıbəyovun “Koroğlu” operasından “Çənlibel xoru”nu ifa ediblər. Qeyd edək ki, orkestrin bədii rəhbəri Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti Elman Əliyev, xormeyster Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar müəllimi Mahirə Əsgərovadır.
Solistlərdən Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artistləri Mübariz Əsgərovun və Gülyanaq Fərzəliyevanın, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artistləri Tural Bağırovun, Yaşar Qurbanovun, Elçin Nağıyevin, Hünər Əliyevin və başqalarının ifaları alqışlarla qarşılanıb. Musiqi nömrələrini estrada və kamera orkestrləri müşayiət ediblər.
Konsert proqramında mahnı və rəqs ansamblının çıxışları tədbir iştirakçılarında xoş ovqat yaradıb. Ansamblın bədii rəhbəri Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti Zeynalabdin Babayev, baletmeyster Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi Tamerlan Bağırovdur.
Xəbərlər şöbəsi
Bu rubrika ilə Şərq aləmində tanınmış filosof və həkim Nəcməddin Əhməd Əbubəkr oğlu Naxçıvani haqqında verdiyimiz yazı oxucular tərəfindən maraqla qarşılanıb. Bunu nəzərə alaraq bu dəfə oxucularımıza Naxçıvan torpağının yetişdirdiyi bədii metal ustası Osman Salman oğlu Naxçıvani barəsində məlumat verməyi qarşımıza məqsəd qoymuşuq.
Məlum olduğu kimi, Azərbaycan incəsənətinin qədim və zəngin tarixi vardır. Qobustanın qaya təsvirləri, Qafqaz Albaniyasının bədii keramika və metal məmulatı, bədii şüşə və oyma sənəti, orta əsrlərdə dünya şöhrəti qazanmış Təbriz miniatür sənəti nümunələri, rəngarəng xalçalar, tikmələr, şirli saxsı qablar, kaşı sənəti, zərif oyma şəbəkələr və gözəl zərgərlik məmulatları – bütün bunlar bədii irsimizin çox zəngin olduğunun sübutudur. Bədii metal sənəti bu sırada özünəməxsus yer tutur. Tarixə nəzər salsaq görərik ki, metalişləmə sənətkarlığı sahəsində Azərbaycanın Beyləqan, Gəncə, Naxçıvan şəhərləri mühüm mərkəzlərdən sayılıb.
Şərur rayonundakı Cəlilkənddə fəaliyyət göstərən Cəlil Məmmədquluzadənin Xatirə Muzeyində muxtar respublikamızın muzeylərində çalışan bələdçilər üçün seminar-ekskursiya keçirilib.
Seminar-ekskursiyada Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin əməkdaşı Qumral Məmiyeva çıxış edib. Bildirilib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi tərəfindən muzey işçilərinin peşə hazırlığının yüksəldilməsi ilə bağlı tədbirlərin keçirilməsi davam etdirilir. Belə tədbirlərin təşkilində məqsəd muzey bələdçilərinin fəaliyyətini stimullaşdırmaq, onların peşə hazırlığını yüksəltmək, ekskursiya işinin təşkili ilə əlaqədar mövcud nöqsan və çatışmazlıqları aradan qaldırmaq, eyni zamanda muzeylər arasında qarşılıqlı əlaqələrin inkişafına köməklik göstərməkdən ibarətdir.
Tədbir iştirakçıları muzey bələdçisinin təqdimatında muzeyin ekspozisiyası ilə tanış olduqdan sonra onlara bələdçi mətninə və bələdçinin etik davranış qaydalarına dair metodik tövsiyələr verilib.
Arzu Abdullayev
Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunda məktəblilərin və gənc istedadların yaradıcılıq nümunələrindən ibarət sərgi təşkil olunub. Sərgidə muxtar respublikanın şəhər və rayonlarından 61 şagirdin 109 rəsm əsəri və əl işi sənətsevərlərə təqdim edilib.
Tədbiri giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri Ülviyyə Həmzəyeva açaraq muxtar respublikada gənc istedadlara dövlət qayğısından danışıb, bu sərginin Rəssamlar Birliyinin aid təşkilatlarla birgə tədbirlər planına əsasən şəhər və rayonlarda keçilən ustad dərslərinin hesabatı olduğunu qeyd edib. Bildirilib ki, keçilən ustad dərsləri zamanı rəsm sahəsində istedadı və qabiliyyəti olan uşaq və gənclər üzə çıxarılıb, onların yaradıcılığının inkişaf etdirilməsi üçün bir sıra tədbirlər görülüb.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2015-ci il fevralın 20-də imzaladığı “Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin qeyd edilməsi haqqında” Sərəncam milli-mədəni irsi qoruyub yaşatmağa və yeni nəsillərin Azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə olunmasına xidmət edir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2015-ci il 25 iyul tarixli Sərəncamı ilə “Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında qeyd edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı” təsdiq olunub. Tədbirlər Planına əsasən muxtar respublikada silsilə tədbirlər keçirilir.
Culfa Rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemində “Kitabi-Dədə Qorqud” Azərbaycan xalqının milli sərvətidir” mövzusunda keçirilən tədbiri giriş sözü ilə rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin müdiri Füzuli Hüseynli açaraq Naxçıvan Muxtar Respublikasında bu istiqamətdə görülən işlərdən danışıb. Qeyd edib ki, 1999-cu ildə Naxçıvan şəhərində Dədə Qorqud meydanının yaradılması, həmin meydanda Dədə Qorqudun abidəsinin ucaldılması təkcə xalqımızın müdriklik rəmzi olan bu böyük ozana deyil, bütövlükdə, milli-mənəvi dəyərlərə, ədəbi-mədəni irsə ehtiramın ifadəsi kimi mühüm dəyərə malikdir. Elmi konfranslar, açıq dərslər, dəyirmi masalar və sair tədbirlərin təşkili də diqqət mərkəzindədir. “Naxçıvanda Dədə Qorqud” mövzusunda beynəlxalq elmi simpoziumun keçirilməsi də ən mühüm tədbirlər sırasındadır.
Tədbirdə çıxış edən rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sisteminin direktoru Sədaqət Rəfiyeva, kitabxananın əməkdaşı Rübabə Mehdiyeva bildiriblər ki, “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı Azərbaycan xalqının tarixi keçmişini əks etdirən möhtəşəm sənət abidəsidir. Əsərdə vətənpərvərlik, qəhrəmanlıq, müdriklik, oğuz türklərinin dünyagörüşü, mənəvi dəyərləri, adət-ənənələri, Azərbaycan toponimləri əks olunub. Dastan dilimizin incəliklərini, tarixi hadisələri və şəxsiyyətləri, xalqımızın mədəniyyətini öyrənməkdə əvəzsiz mənbədir. “Kitabi-Dədə Qorqud” həm də dünyada dastan mədəniyyətinin zirvəsidir.
Tədbirin sonunda “Kitabi-Dədə Qorqud” Azərbaycan xalqının milli sərvətidir” adlı sərgiyə baxış olub.
Sara Əzimova
Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin “Salnamə” sənədli filmlər studiyasının istehsalı olan “Sübhdən başlanan həyat” sənədli filminin təqdimatı olub.
Filmin nümayişindən əvvəl Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin əməkdaşı Əli Rzayev çıxış edərək bildirib ki, muxtar respublikada sənədli və televiziya filmlərinin nümayişi ənənə halını alıb. Hər il müxtəlif filmlər tamaşaçılara təqdim olunur, sanballı yaradıcılıq və ekran əsərləri ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılır. Bu tədbirlərin davamı olaraq Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyi münasibətilə çəkilmiş sənədli film tamaşaçılara təqdim edilir. “Sübhdən başlanan həyat” sənədli filmi Naxçıvana həsr olunan ekran əsərlərindəndir. 33 dəqiqəlik sənədli filmdə Naxçıvanın təbiəti, qədim tarixi və müasir inkişafı, muxtar respublikada həyata keçirilən sosial-iqtisadi islahatlar, insanların həyat tərzi, vətənpərvərlik duyğuları və doğma torpağa bağlılıq hisləri, elmi mühiti, zəngin adət-ənənələri, ucqar dağ və sərhəd kəndlərinin timsalında yaşayış məntəqələrinin inkişafı, insanların fədakarlığı bütün çalarları ilə tamaşaçılara təqdim olunur.
Muxtar respublikanın uşaq musiqi, incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəblərində ustad dərslərinin keçilməsi davam etdirilir.
Ordubad Şəhər Uşaq Musiqi Məktəbində keçilən ustad dərslərini Naxçıvan Muxtar Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin baş məsləhətçisi Pərvin Həsənov açaraq bildirib ki, belə dərslərin muxtar respublikanın bütün uşaq musiqi məktəblərində keçilməsi nəzərdə tutulub. Məqsəd bu sahədə çalışan gənc müəllimlərə musiqinin incəliklərini öyrətmək, onların təcrübəsinin artmasına metodik köməklik göstərməkdən ibarətdir.
Sonra muxtar respublikanın tanınmış musiqiçilərindən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar müəllimi Nərminə Qədimova (fortepiano ixtisası üzrə), Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi Mahirə Məmmədova (kamança ixtisası üzrə), Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artisti Ayxan Məmmədov (skripka ixtisası üzrə), Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti Tural Nəcəfov (vokal ixtisası üzrə) və Səməd Əsgərov (klarnet ixtisası üzrə) müəllim və şagirdlərə ustad dərsi keçib, onları maraqlandıran sualları cavablandırıblar.
Əli RZAYEV
Tarixi abidələrlə zəngin olan Naxçıvan həm də qala tipli yaşayış yerlərinin diyarıdır. Bu ərazidə qədim qalalar hələ e.ə. III-II minilliklərdə formalaşmışdır. Məlumat üçün qeyd edək ki, Yaxın Şərq və Cənubi Qafqazda ən qədim qalalar məhz Naxçıvan ərazisindədir. Bu həm Naxçıvanın coğrafi mövqeyi, həm təbii sərvətləri, həm də onun qədim mədəniyyətlərin mərkəzi olması ilə bağlı olmuşdur. Qala tipli yaşayış yerlərinin tədqiqi Naxçıvanda məskunlaşan türkdilli tayfaların qədim dövlətçilik ənənələrinə malik olduğunu təsdiq edən faktlardan biridir.
Hörmətli oxucular! “Naxçıvan qalaları” rubrikasında təqdim edəcəyimiz yazılarda bu ərazidəki qalalar haqqında ətraflı məlumat verəcəyik. İlk yazımız Qazançı qalası barədədir.
Qazançı qalası Culfa rayonunun eyniadlı kəndindən şimal-şərqdə yerləşərək Əlincəçayın hər iki sahilini əhatə edir. Qalanın sağ sahil və sol sahil hissəsi sıldırım qayalardan ibarət dərin dərə ilə bir-birindən ayrılır. Qalada Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Tarix İnstitutunun əməkdaşları və 1991-ci ildə Naxçıvan Elm Mərkəzinin arxeoloji ekspedisiyası kəşfiyyat xarakterli tədqiqatlar aparmışlar. Nəticədə, qalanın hər iki hissəsinin planı hazırlanmışdır. Tədqiqatlar zamanı aşkar olunmuş arxeoloji materiallar Culfa Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinə verilmişdir.
M.T.Sidqi adına Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrında şair-dramaturq Zaur Vedilinin Azərbaycan xalq nağıllarının motivləri əsasında yazılmış “Çalıb-çağıran” pyesi əsasında hazırlanmış tamaşaya ictimai baxış olub.
Tamaşada ədalət, mərhəmət, qorxmazlıq, insanlara məhəbbət kimi mənəvi-əxlaqi dəyərlər təbliğ edilir. Tamaşanın quruluşçu rejissoru, Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Yasəmən Ramazanova, quruluşçu rəssamı Murad Babayev, bəstəkarı Əli Məmmədovdur. Marionetka üslubunda hazırlanmış tamaşada kuklaları teatrın aktyorları İbad Nəbiyev, Süleyman Süleymanov, İlham Babayev, Arzu Səfərov, Vəsmə Quliyeva, İlqar Babayev, Ulduz Süleymanova, Əfsanə Əsgərova səsləndirirlər. Balaca tamaşaçılar folklorumuzun ənənəvi personajları olan padşah, qarı, əjdaha və başqa maraqlı surətləri görəcəklər. Şən mahnılar, maraqlı tərtibat uşaqların zövqünə uyğun hazırlanıb. Qeyd edək ki, Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrında səhnəyə qoyulan bu pyes müəllifin uşaqlar üçün yazılmış beşinci pyesidir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2015-ci il fevralın 20-də imzaladığı “Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin qeyd edilməsi haqqında” Sərəncam milli-mədəni irsi qoruyub yaşatmağa və yeni nəsillərin Azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə olunmasına xidmət edir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 25 iyul 2015-ci il tarixli Sərəncamı ilə “Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında qeyd edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı” təsdiq edilib. Tədbirlər planına əsasən, muxtar respublikada silsilə tədbirlər keçirilir. Babək Rayon Mərkəzləşdirilmiş Kitabxana Sistemində “Kitabi-Dədə Qorqud” möhtəşəm sənət abidəsidir” mövzusunda tədbir keçirilib.
A.Babayev adına Naxçıvan Muxtar Respublikası Uşaq Kitabxanasında “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinə həsr edilmiş dəyirmi masa keçirilib.
Tədbiri giriş sözü ilə kitabxananın direktoru Kamal Axundov açaraq dastanın alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin əhəmiyyətindən danışıb.
Sonra Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun müəllimi, psixoloq Çapay Quliyevin, AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Əli Həşimovun, Naxçıvan Muxtar Respublikası Uşaq Kitabxanasının böyük kitabxanaçısı Xədicə Hüseynovanın, kitabxananın şöbə müdiri Nüşabə Seyidovanın və başqalarının çıxışları olub. Çıxışlarda qeyd edilib ki, təkcə Azərbaycan xalqının deyil, bütün Türk dünyasının möhtəşəm və əzəmətli tarixini yaşadan, onu bu günümüzə qovuşduran ulu sənət nümunələrindən biri də “Kitabi-Dədə Qorqud” eposudur. Bu bədii söz xəzinəsi türk xalqlarının tarixi salnaməsi, həyat ensiklopediyasıdır. Dastanda hər sözün, ifadənin, adın dərin mənası var və bunların hamısının arxasında soykökümüz olan oğuzların keçmiş tarixi durur. Buna görə də bu dastanın böyüməkdə olan nəslə təbliğ olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Sonra şagirdlərin ifasında dastanın müxtəlif boylarından parçalar səsləndirilib.
Xəbərlər şöbəsi
Naxçıvan qədim və zəngin tarixə malikdir. Bu ərazidə qədim Daş dövründən (Paleolit dövründən) başlayaraq insanlar yaşamışlar. Bunu Naxçıvanın ərazisində olan çoxsaylı abidələr də sübut edir. Tariximizin şahidi olan, onun daş yaddaşına çevrilən, nəsillərdən-nəsillərə yadigar qalan abidələrimizin hər biri Azərbaycan tarixində mühüm elmi əhəmiyyət daşıyır. Bu abidələr içərisində Araz çayının sol sahilində yerləşən XII əsrin memarlıq abidəsi olan Gülüstan türbəsini də qeyd etmək olar. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 7 oktyabr 2015-ci ildə imzaladığı “Gülüstan türbəsinin bərpası və tədqiq olunması haqqında” Sərəncam bu sahə ilə məşğul olan tədqiqatçıların qarşısında yeni vəzifələr qoymuşdur. Həmin vəzifələrin yerinə yetirilməsi məqsədilə oktyabrın 8-də AMEA Naxçıvan Bölməsində “Gülüstan türbəsi” tədqiqat qrupu yaradılmışdır.
Naxçıvan Şəhər “Gənclik” Xalq Teatrı Tofiq Həsənovun “Şöhrət ardınca” birpərdəli komediyasını tamaşaçılara təqdim etmişdir. Tamaşadan əvvəl Naxçıvan Şəhər Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin müdiri, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi İmamqulu Əhmədov çıxış edərək bildirmişdir ki, Naxçıvan Şəhər Xalq Teatrı 1973-cü ildən Naxçıvan şəhər 1 nömrəli mədəniyyət evində dram dərnəyi kimi fəaliyyətə başlamış, 1978-ci ildə kollektivə xalq teatrı statusu verilmişdir.
Bu rubrika ilə veriləcək yazılarımızda orta əsrlər dövründən başlayaraq müasir dövrümüzədək Naxçıvan torpağının yetişdirdiyi dahilərdən, məşhur şəxsiyyətlərdən söhbət açacağıq. İlk yazımız Şərq aləmində tanınmış filosof və həkim Nəcməddin Əhməd Əbubəkr oğlu Naxçıvani haqqındadır. Bu yaxınlarda Naxçıvan şəhərindəki Nəcməddin Naxçıvani küçəsində olduq. Şərq dünyasına öz adını qızıl hərflərlə həkk edən, Qərbin mərkəzlərində əsərləri qorunan bu şəxsiyyəti, görəsən, bu küçədə yaşayan, bu küçədən keçib işinə, evinə tələsən insanlar tanıyırmı? düşüncəsi ilə Nəcməddin Naxçıvani kimdir? sualını ətrafımdakı insanlara versəm də, onun haqqında tam dolğun məlumat ala bilmədim... Hətta Nəcməddin Naxçıvani adını ilk dəfə eşidirmiş kimi dönüb küçənin adına maraqla baxanlar da tapıldı. Öz fəlsəfi fikirləri ilə şöhrət qazanan, əsərləri dünyanın elm və mədəniyyət beşiklərindən sayılan bir çox şəhərdə mühafizə edilən bu görkəmli şəxsiyyət haqqında oxuculara ətraflı məlumat vermək istədik.
Əlyazma mətnlərdə orta əsr Naxçıvan tibb elminin inkişafında əvəzsiz xidmətləri olan böyük şəxsiyyətlərin yetişdiyi göstərilir. Bunlardan biri də Şərq aləmində tanınmış filosof və həkim Nəcməddin Naxçıvanidir. O, öz dövrünün böyük filosof və mütəfəkkiri olmaqla yanaşı, həm də tibb sahəsində zəngin biliyə malik şəxsiyyət kimi tanınmışdır. N.Naxçıvani Naxçıvanda təhsil almış, elmin bütün sahələrini mükəmməl öyrənmişdir. Ömrünün müəyyən hissəsini Azərbaycanda yaşamış, Marağa rəsədxanasında çalışmışdır. XIII əsrdə yaşamış Nəcməddin Naxçıvani özünün fəlsəfə, tibb, məntiq və təbiət elmlərinə dair əsərləri ilə Yaxın və Orta Şərq ölkələrində şöhrət tapmışdır. Nəsirəddin Tusinin tələbəsi, məşhur alim İbn əl-İbri (1226-1286) Nəcməddin Naxçıvani barədə yazırdi: “O, böyük fəzilət sahibi, dəqiq elmlərin dərindən bilicisi idi. Öz vətənində fəlsəfə ilə məşğul olurdu. Ölkələri səyahətə çıxdı, xeyli gəzib dolaşdı, axırda Kiçik Asiyaya daxil oldu, böyük mənsəblər tutdu. Oradan Suriyaya yola düşdü”.
Dünən M.S.Ordubadi adına Naxçıvan Muxtar Respublika Kitabxanasında Naxçıvanda fəaliyyət göstərən muzeylərin əməkdaşları ilə muzey işi üzrə seminar keçirilmişdir.
Tədbiri giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin şöbə müdiri Həsən Kərimov açaraq muzey şəbəkələrinin genişləndirilməsi sahəsində görülən işlərdən danışmışdır. Qeyd edilmişdir ki, muxtar respublikamızda son illər yeni muzeylər yaradılmış, fəaliyyətdə olan muzeylər üçün yeni binalar tikilmiş və təmir edilmiş, belə mədəniyyət müəssisələrinin maddi-texniki bazaları gücləndirilmişdir.
Sonra nazirliyin əməkdaşı Qumral Məmiyeva “Muzey işinin metodikası” mövzusunda çıxış etmişdir. Muxtar respublikamızın muzeylərində saxlanılan eksponatların uçotu və mühafizəsinə dair metodik təlimatlar muzey işçilərinə slaydlar vasitəsilə nümayiş olunmuşdur. Çıxışda uçot-mühafizə işinin qaydaları, bu işlə məşğul olan əməkdaşların vəzifələri, muzey əşyalarının elmi inventarizasiyası, fondların uçotu qaydaları, muzey mühafizəsinin təşkili, muzey əşyalarının ayrı-ayrılıqda mühafizəsi haqqında danışılmışdır. Bu işlərin həyata keçirilməsi zamanı kargüzarlıq işinin düzgün aparılması, muzey jurnallarının, inventar kitablarının işləmə qaydaları slaydlar vasitəsilə geniş izah edilmişdir.
Sonda tədbir iştirakçılarını maraqlandıran suallar cavablandırılmışdır.
Əli RZAYEV
Аzərbаycаnın аyrılmаz tərkib hissəsi оlаn Nахçıvаnın tаriхi аbidələri nəinki Аzərbаycаn tаriхini, həmçinin bütün Yахın Şərq və Cənubi Qаfqаzdа bаş vеrən tаriхi-mədəni prоsеsləri izləmək bахımındаn оlduqcа əhəmiyyətlidir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri 2001-ci ilin aprelində “Ordubad rayonundakı Gəmiqaya abidəsinin tədqiq edilməsi haqqında” Sərəncam imzalamış və buna uyğun olaraq Azərbaycan alimlərindən ibarət ekspedisiya yaradılmışdır. 2005-ci ildə Gəmiqаyа аbidəsinə beynəlxalq еlmi еkspеdisiyа təşkil еdilmişdir. Еkspеdisiyаnın apardığı uğurlu tədqiqat işi nəticəsində Gəmiqаyа haqqında onlarla monoqrafiya, yüzlərlə elmi məqalə yazılaraq bu аbidənin qədim Azərbaycan xalqına aid olduğu sübut edilmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 fevral 2015-ci il tarixli “Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin qeyd edilməsi haqqında” Sərəncamı milli-mədəni irsi qoruyub yaşatmağa və yeni nəsillərin Azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə olunmasına xidmət edir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 25 iyul 2015-ci il tarixli Sərəncamı ilə “Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında qeyd edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı” təsdiq edilib. Tədbirlər planına əsasən, muxtar respublikada silsilə tədbirlər keçirilir.
Bu münasibətlə Kəngərli Rayon Mədəniyyət Evində dəyirmi masa təşkil edilib. Dəyirmi masada Kəngərli Rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin müdiri Kərim Qazıbəyov çıxış edərək keçirilən tədbirin məqsəd və mahiyyətindən danışıb.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəni həyatı Göynük qalası, Gülüm-gülüm piri, Gənzə hamamı, Gülüstan türbəsi və Gülüstan körpüsünün tədqiq edilməsi ilə əhəmiyyətli dərəcədə zənginləşdirilmişdir.
Ordubad rayonunun Gənzə kəndində yerləşən və XV yüzilliyə aid olan Gənzə hamamı Naxçıvanın ən qədim abidələrindən hesab olunur. Hamam Hacı Hüseynqulu məscidinin şimal-şərq tərəfində yerləşir. 2014-cü ilin sonlarında bu abidəyə səfərim zamanı müşahidə etdim ki, şimal-şərqdən girişi olan hamamın uzunluğu 22,6, eni 9,4, hündürlüyü isə 5,6 metrdir. Ümumi sahəsi 213 kvadratmetr olan hamamın əsas və köməkçi otaqları iki günbəzlə örtülüb. Otaqlar bir-biri ilə kiçik tamburlar vasitəsilə birləşir. İsti su hovuzu əsas otağa bitişik inşa olunub. Keçmişdə hovuza su dağlardan çəkilmiş saxsı su boruları ilə gətirilmişdir. Su xəzinənin arxasında inşa olunmuş su anbarına toplanaraq oradan hamama və hovuza verilirmiş. İnsanlar isti suyu yuyunma otağına açılan hovuzdan, soyuq suyu isə digər borular vasitəsi ilə xəzinənin yanında yerləşdirilmiş otaqdan götürərmiş. Otaqların altında isti hava verən kanallar keçir. Hamamın 3 bacası var. Hamamı digər orta əsr hamamlarından fərqləndirən cəhəti onun divarlarının, günbəz və tağ-tavanlarının dağ daşı ilə inşa olunmasıdır. Hamamın içərisi günbəz və tağ-tavanların tavanının mərkəzində qoyulmuş baca vasitəsilə işıqlandırılır. Döşəmənin altından hovuzdakı suyu qızdırmaq üçün istifadə olunan borular keçir.
Qədim Naxçıvan diyarı tarixi abidələri ilə bütün dünyada məşhurdur. Bir çox abidələrimizi daha da əsrarəngiz, ecazkar edən amillərdən biri də abidələrimizin əksəriyyətində şəbəkə sənəti nümunələrinə geniş yer verilməsidir.
Oxucularımızın bu sənətə olan marağını nəzərə alaraq deyək ki, şəbəkə sözü tor və ya barmaqlıq mənasını verir. Ayrı-ayrı taxta parçaları yapışqan və mismar olmadan quraşdırılır. Hazırda da bu sənəti qoruyub yaşadanlar, yeniliklər gətirənlər çoxdur. Şəbəkənin hazırlanmasında, əsasən, fısdıq ağacından istifadə edilir ki, bu da onun elastikliyi ilə əlaqədardır. Şəbəkənin uzunömürlü olması üçün taxtalar bişirilir və qurudulur, daha sonra isə onlar incəliklə kəsilərək müəyyən formalara salınır. Həmin parçalar müəyyən həndəsi fiqurlar formasında yığılaraq əlvan rəngli şüşələrlə bəzədilir. “Cəfəri”, “səkkiz”, “onaltı”, “gülabi”, “şəmsi”, “göllü” və “bəndi-rumi” şəbəkənin ənənəvi kompozisiyalarıdır. Şəbəkənin təsvir dili xalçanın həndəsi ornamentlərinə yaxındır. Əslində, şəbəkə bir çox elmi özündə birləşdirir.
Şəbəkə ənənəsindən söhbət açıldığında Naxçıvan şəhərindəki Xan sarayını, Ordubad şəhərindəki Came, Sərşəhər məscidlərini, eləcə də Naxçıvan şəhərindəki bir sıra abidələri xatırlatmamaq mümkün deyil. Son illərdə bərpa edilən abidələrin qapı və pəncərələrində də şəbəkə sənəti nümunələrindən geniş istifadə edilir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Naxçıvan Muxtar Respublikasında Xalq yaradıcılığı günlərinin keçirilməsi haqqında” 2009-cu il 7 fevral tarixli Sərəncamında deyilir: “Arxeoloji qazıntılar nəticəsində əldə olunmuş materiallar Naxçıvanın qədim sakinlərinin sümükdən və daşdan da əmək və bəzək alətləri hazırladıqlarını göstərir. Sonrakı dövrlərdə sənətkarlıq daha da inkişaf etmiş, xalq sənətinin ağacişləmə, misgərlik, zərgərlik, ipəkçilik, boyaqçılıq, papaqçılıq, dabbaqlıq, dülgərlik, toxuculuq, xüsusilə də xalçaçılıq kimi sahələri genişlənmiş, Naxçıvanın zövqlə hazırlanmış müxtəlif məişət əşyaları və zərgərlik məmulatları böyük şöhrət qazanmışdır”.
Bu sırada ağacişləmə sənətini xüsusi qeyd etmək olar. Tarixi mənbələrdən aydın olur ki, Azərbaycanın bir çox şəhərlərində hələ XI-XII əsrlərdə ağacdan yüksəkkeyfiyyətli bədii ağacişləmə məmulatları hazırlanmışdır. Bu dövrlərdə Azərbaycanda olmuş bir ərəb səyyahının gündəliyində göstərilir ki, Naxçıvanda hazırlanmış və yaxşı rənglənmiş ağac qablar – kasa, tabaq, təknə və sair məmulatlar xaricə göndərilmək üçün ən yaxşı mallar idi. Həmin məmulatlar bədii taxta sənətinin oyma, şəbəkə və xatəmkarlıq üsulları ilə hazırlanmışdır.
“Naxçıvan” Universitetində “Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinə həsr edilmiş tədbir keçirilmişdir. Tədbir başlamazdan əvvəl “Dədə Qorqud” bədii filmindən bir parça göstərilmişdir.
Tədbiri giriş sözü ilə universitetin rektoru, professor İsmayıl Əliyev açaraq dastanın yaranma tarixi, onun ilk dəfə elmə məlum olması, adının əbədiləşdirilməsi, dünya ictimaiyyətinə çatdırılması, Naxçıvanla bağlılığı və gənc nəslin milli-mənəvi tərbiyəsində rolundan danışmışdır.
Tədbirdə Azərbaycan dili və ədəbiyyat kafedrasının professoru Sədaqət Həsənovanın “Dədə Qorqudun söz dünyası”, Təbiət elmləri kafedrasının dosenti Nazim Bababəylinin “Kitabi-Dədə Qorqud dastanında Naxçıvan toponimi”, Azərbaycan dili və ədəbiyyat kafedrasının müəllimi Təranə Qəbulovanın “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı milli-mənəvi sərvətimizdir”, Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimliyi ixtisası üzrə IV kurs tələbələri Nərmin Mərdanlının “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında qadın surətləri” və Ruqiyyə Nəcəfovanın “Kitabi-Dədə Qorqud Türk dünyasının ən qədim yazılı abidələrindən biridir”, İnformatika müəllimliyi ixtisası üzrə III kurs tələbəsi Gülay Əliyevanın “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanında Qaraca Çoban Azərbaycan ədəbiyyatında ilk zəhmətkeş insan surətidir” mövzularında çıxışları olmuşdur.
Dünən Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasında Naxçıvan Şəhər Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin tabeliyində olan uşaq musiqi, incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəblərinin fortepiano ixtisası müəllimləri və şagirdləri üçün ustad dərsləri keçilmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin əməkdaşı Pərvin Həsənov çıxış edərək ustad dərslərinin keçilməsinin məqsəd və əhəmiyyətindən danışmışdır. Bildirilmişdir ki, ustad dərslərini muxtar respublikanın tanınmış müəllim və musiqiçilərinin aparmasında məqsəd gənc müəllim və şagirdlərə bu sahənin incəliklərini öyrətmək, müəllimlərin təcrübəsini artırmaq, şagirdlərə isə fortepiano ixtisası üzrə yaradıcılıq fəaliyyətinin və təhsilin yüksəldilməsinə metodik köməklik göstərməkdən ibarətdir. Muxtar respublikanın bir neçə uşaq musiqi, incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəbində də ustad dərsləri keçilmişdir.
Dünən Ordubad Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyində muxtar respublikanın bütün bölgələrində fəaliyyət göstərən muzey bələdçiləri üçün seminar-ekskursiya keçirilib.
Seminar-ekskursiyada Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Aparatının şöbə müdiri Həsən Kərimov çıxış edib. Bildirilib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin 2015-ci il üçün iş planına əsasən, il ərzində muzey işçilərinin peşə hazırlığının yüksəldilməsinə həsr olunmuş tədbirlərin keçirilməsi nəzərdə tutulub.
Məqsəd rayonlarda fəaliyyət göstərən muzey bələdçilərinin bu seminarlarda iştirakını təmin etməklə onların fəaliyyətini stimullaşdırmaq, ekskursiya işinin təşkili ilə əlaqədar mövcud nöqsan və çatışmazlıqları aradan qaldırmaq, eyni zamanda muxtar respublikanın müxtəlif bölgələrində fəaliyyət göstərən muzeylər arasında qarşılıqlı əlaqələrin inkişafına köməklik göstərməkdən ibarətdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin imzaladığı “Rəssamlar Parkının yaradılması haqqında” 2015-ci il 14 noyabr tarixli Sərəncam əsl bayram əhval-ruhiyyəsi yaradıb. Sərəncamla bağlı bir neçə rəssamla həmsöhbət olub təəssüratlarını öyrəndik.
Ülviyyə HƏMZƏYEVA – Azərbaycan Respublikasının Əməkdar rəssamı, Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri: – Ulu öndər Heydər Əliyevin yenidən hakimiyyətə qayıdışından sonra bütün sahələrdə olduğu kimi, rəssamlığın inkişafında da əsaslı dönüş yarandı. Buna əyani misal olaraq 2002-ci ildə ulu öndərin tövsiyəsi ilə Bəhruz Kəngərlinin xatirəsini əbədiləşdirmək məqsədilə Naxçıvan şəhərində Bəhruz Kəngərli Muzeyinin fəaliyyətə başlamasını göstərmək olar. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri bu sahənin inkişafına xüsusi diqqət yetirir. 1998-ci ildə Rəssamlar Birliyinin sərgi salonunun əsaslı təmir edilməsi, 2000-ci ildə Azərbaycan Rəssamlar İttifaqının Naxçıvan Təşkilatının Naxçıvan Muxtar Respublikasının Rəssamlar Birliyinə çevrilməsi, 2011-ci ilin iyun ayında Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin yeni inzibati binasının və Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunun rəssamların ixtiyarına verilməsi, Rəssamlar Birliyinin 40 illik yubileyinin keçirilməsi muxtar respublikada rəssamlıq sənətinə göstərilən qayğının təzahürüdür.
Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasında “İstedadlar sorağında” devizi altında bir ay davam edəcək özfəaliyyət kollektivlərinin baxış-müsabiqəsinə dünən start verilmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən baxış-müsabiqənin məqsədi muxtar respublikada fəaliyyət göstərən mədəniyyət evi və klub müəssisələrində milli-mənəvi dəyərlərimizin qorunub saxlanılması və təbliğ olunması, xüsusi istedada malik uşaq və yeniyetmələrin üzə çıxarılması, bədii özfəaliyyət kollektivlərinin inkişafına kömək etməkdir.
Baxış-müsabiqəni Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi aparatının rəhbəri Gülbuta Babayeva giriş sözü ilə açaraq muxtar respublikada mədəniyyətə və incəsənətə göstərilən qayğıdan danışmış və iştirakçılara uğurlar arzulamışdır. Qeyd edilmişdir ki, baxış-müsabiqənin şərtlərinə görə müsabiqədə 10 yaşından 30 yaşınadək istedadlı və ifaçılıq qabiliyyəti ilə seçilən şəxslər xalq və bəstəkar mahnıları, muğamlar, rəqslər, səhnəciklərlə çıxış edə bilərlər. Münsiflər heyəti iki turdan ibarət olacaq baxış-müsabiqədə həm də iştirakçıların ifaçılıq məharəti ilə yanaşı, onların səhnə mədəniyyətini və geyimlərini də nəzərə alacaqdır. Baxış-müsabiqənin nəticələri məlum olandan sonra dekabr ayının ortalarında qaliblərin iştirakı ilə yekun konserti təşkil ediləcək və qaliblərə Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin diplomları və fəxri fərmanları təqdim olunacaq.
Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının Heydər Əliyev adına Gənclər Birliyi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Gənclər Fondu, Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin birgə təşkilatçılığı ilə Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində 10-17 noyabr – Beynəlxalq Tələbə-Gənclər Həftəsi ilə əlaqədar şən və hazırcavablar klubları arasında müsabiqə keçirilib. Müsabiqənin keçirilməsində məqsəd gənclərin asudə vaxtlarının səmərəli təşkili, 10-17 noyabr – Beynəlxalq Tələbə-Gənclər Həftəsi ilə əlaqədar təsdiq olunmuş tədbirlər planının icrasının təmin edilməsi, gənclərin öz yaradıcılıq qabiliyyətlərini nümayiş etdirmələrinə şərait yaratmaq və istedadlı gənclərin üzə çıxarılmasıdır.
Müsabiqədə 5 təhsil müəssisəsinin eyni sayda komandası mübarizə aparıb. Müsabiqədən əvvəl çıxış edən Gənclər və İdman Nazirliyi aparatının Gənclərlə iş şöbəsinin müdiri Nicat Babayev, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Gənclər Fondunun məsləhətçisi Qabil Vəliyev və Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının əməkdaşı Zakir Fətəliyev iştirakçılara uğurlar arzulayıb və oyunun şərtləri haqqında məlumat veriblər.
Müsabiqənin yekun nəticəsinə əsasən, Naxçıvan Dövlət Universitetinin “Karvan” komandası birinci olub. Digər iki pillədə isə Naxçıvan Dövlət Texniki Kollecinin “Zirvə” komandası və Naxçıvan Tibb Kollecinin “Loğman” komandası qərarlaşıb.
Ceyhun Məmmədov
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Kitabi-Dədə Qorqud”un alman dilində ilk tərcüməsi və nəşrinin 200 illiyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında qeyd edilməsi ilə bağlı Tədbirlər Planı”nın təsdiq edilməsi haqqında” 25 iyul 2015-ci il tarixli Sərəncamına əsasən, muxtar respublikada silsilə tədbirlər keçirilməkdədir. Bu tədbirlərin davamı kimi, “Naxçıvan” Universitetinin Xarici dillər fakültəsinin tələbələri tərəfindən “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanındakı “Uruzun dustaq olduğu, Qazan xanın onu xilas etdiyi boy” səhnələşdirilmişdir.
Təzadlarla dolu olan yaşadığımız həyatda insan ömrü çox qısadır. Ulu Dədə Qorqud deyirdi: “Gəlimli-gedimli dünya, son ucu ölümlü dünya”. Məsələ bu qısa zaman kəsiyində ömrü necə yaşamaqdır ki, cəmiyyət üçün faydalı işlər görə biləsən. Bu ömrü kamil insanlar öz yaxşı əməlləri ilə, necə deyərlər, uzada bilirlər. Həmin əməllərin fövqündə dayanan isə Ulu Tanrının bizə bəxş etdiyi ömrü doğruluqla başa vurmaq, həyatda doğru yol tutmaqdır.
Bu yolu seçənlər, bu yolda çətinlikləri dəf etməyi bacaranlar mənzil başına çatıb arxaya dönəndə qət etdiyi yolun doğruluğunu, bir qədər obrazlı desək, şirinliyini görürlər. Cəmiyyət qarşısında alnıaçıq, üzüağ olduqları üçün ürəkdolusu nəfəs alırlar. Bu da ulu Dədə Qorqudun tövsiyəsidir: Doğru yolu görürkən, əyri yoldan gəlməyəlim.
Cəmiyyət öz inkişafı tarixində dəyişən müxtəlif mərhələlərdən keçir. Quruluşlar dəyişir, hakimiyyətlər bir-birlərini əvəz edir, dünənlə bu gün arasındakı fərq dəyərləndirilir. Dəyişməyən isə ən qiymətli dəyər kimi doğrunun doğru kimi bütün dövrlərdə öz mövqeyini saxlaması olub.
Doğruluq ciddi əxlaqi problemdir. Bu hiss, bu mənəvi keyfiyyət insanın daxili təmizliyidir, saflığıdır, mənsub olduğu xalqa sevgi və məhəbbətidir, dövlətə və dövlətçiliyə sədaqətidir. Doğruluq obyektivlik meyarıdır, insan əməyinin əsl qiymətini verən ölçüdür. Yalnız bu yolla güclü şəxsiyyətə çevrilmək olar.
1990-cı ilin 17 noyabrında ilk dəfə Naxçıvanda ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağı Dövlət Bayrağı kimi yenidən qaldırılmış, sonra bu bayraq bütün Azərbaycan üzərində dalğalanmağa başlamışdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun 2014-cü il 17 noyabr tarixli “Naxçıvan Muxtar Respublikasının Dövlət Bayrağı haqqında” Sərəncamına əsasən, bu ildən başlayaraq muxtar respublikamızda 17 noyabr Dövlət Bayrağı Günü kimi qeyd edilir.
Dünən bu münasibətlə Ordubad Rayon Mədəniyyət Evində Naxçıvan Dövlət Filarmoniyası Kamera Orkestrinin konserti olmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti, Naxçıvan Dövlət Filarmoniyası Kamera Orkestrinin bədii rəhbəri və dirijoru Çingiz Axundovun başçılıq etdiyi kollektivin ifasında əvvəlcə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti Tural Nəcəfovun ifasında “Azərbaycan” mahnısı səsləndirilmişdir. Əli Davudinin ifa etdiyi “Dahilər dühası” mahnısı konsert iştirakçıları tərəfindən alqışlarla qarşılanmışdır.
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artistləri Mübariz Əsgərovun, Gülyanaq Fərzəliyevanın, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artistləri Elçin Nağıyevin, Yaşar Qurbanovun ifasında Azərbaycan bəstəkarlarından Tofiq Quliyevin “Bakı haqqında mahnı”, Süleyman Ələsgərovun “Vətənimdir” romansı, Cahangir Cahangirovun “Alagöz”, Vasif Adıgözəlovun “Naz-naz”, Səid Rüstəmovun “Getmə”, Rauf Hacıyevin “Azərbaycan”, Mehriban Əhmədovanın “Ana” mahnıları səsləndirilmişdir.
Konsertdə tamaşaçılara simfonik əsərlərdən də fraqmentlər təqdim olunmuş, sonda bütün ifaçılar birlikdə tanınmış Azərbaycan bəstəkarı Eldar Mansurovun “İlhamla sabaha” mahnısını ifa etmişlər.
Əli RZAYEV
1990-cı ilin 17 noyabrında ilk dəfə Naxçıvanda ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin üçrəngli bayrağı Dövlət Bayrağı kimi yenidən qaldırılmış, sonra bu bayraq bütün Azərbaycan üzərində dalğalanmağa başlamışdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun 2014-cü il 17 noyabr tarixli “Naxçıvan Muxtar Respublikasının Dövlət Bayrağı haqqında” Sərəncamına əsasən, bu ildən başlayaraq muxtar respublikamızda 17 noyabr Dövlət Bayrağı Günü kimi qeyd edilir.
Dünən bu münasibətlə Ordubad Rayon Mədəniyyət Evində Naxçıvan Dövlət Filarmoniyası Kamera Orkestrinin konserti olmuşdur. Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti, Naxçıvan Dövlət Filarmoniyası Kamera Orkestrinin bədii rəhbəri və dirijoru Çingiz Axundovun başçılıq etdiyi kollektivin ifasında əvvəlcə Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti Tural Nəcəfovun ifasında “Azərbaycan” mahnısı səsləndirilmişdir. Əli Davudinin ifa etdiyi “Dahilər dühası” mahnısı konsert iştirakçıları tərəfindən alqışlarla qarşılanmışdır.
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artistləri Mübariz Əsgərovun, Gülyanaq Fərzəliyevanın, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artistləri Elçin Nağıyevin, Yaşar Qurbanovun ifasında Azərbaycan bəstəkarlarından Tofiq Quliyevin “Bakı haqqında mahnı”, Süleyman Ələsgərovun “Vətənimdir” romansı, Cahangir Cahangirovun “Alagöz”, Vasif Adıgözəlovun “Naz-naz”, Səid Rüstəmovun “Getmə”, Rauf Hacıyevin “Azərbaycan”, Mehriban Əhmədovanın “Ana” mahnıları səsləndirilmişdir.
Konsertdə tamaşaçılara simfonik əsərlərdən də fraqmentlər təqdim olunmuş, sonda bütün ifaçılar birlikdə tanınmış Azərbaycan bəstəkarı Eldar Mansurovun “İlhamla sabaha” mahnısını ifa etmişlər.
Əli RZAYEV
Yeniyetmələrin tarixi abidələrlə daha yaxından tanış olması, tariximizin unudulmaması və gələcək nəsillərə çatdırılması məqsədilə noyabrın 13-də Naxçıvan Şəhər Gənclər və İdman İdarəsinin, Təhsil Şöbəsinin və “Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksinin birgə təşkilatçılığı ilə Naxçıvan şəhər tam orta məktəbləri şagirdlərinin “Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksinə ekskursiyası təşkil olunub. Muzeyin direktoru Elçin Əliyev şagirdlərə muzeyin yaranma tarixi haqqında geniş məlumat verib. Bildirib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2013-cü il 5 iyun tarixli Sərəncamı ilə “Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksi yaradılıb. Qeyd olunub ki, ilk orta əsrlərə aid mənbələrdə Naxçıvan şəhəri ətrafı möhkəmləndirilmiş qala kimi xarakterizə edilib. Naxçıvan şəhərinin 1827-ci ilə aid planında Naxçıvanqalanın sxematik təsviri verilib. Plana əsasən, qala iki hissədən – kiçik qala (Narınqala) və böyük qaladan ibarətdir. Narınqalanın qalıqları günümüzədək qorunub saxlanılıb. Qala divarları daş qatışığı olan möhrədən inşa edilib, yarımdairəvi bürclərlə möhkəmləndirilib. Yaşayış binaları, əsasən, qala divarları boyunca salınıb, onların üstündən döyüşçülərin və qala keşikçilərinin hərəkət etməsi üçün istifadə olunub. Naxçıvanqalanın altından keçən kəhrizlər istər dinc, istərsə də mühasirə və müharibə dövrlərində qala sakinlərinin su ilə təminatına, eləcə də ərzaq məhsullarının saxlanmasına şərait yaradıb. Vurğulanıb ki, ötən əsrin ortalarında Naxçıvanqalada aparılmış tədqiqatlar zamanı zəngin arxeoloji materiallar, saxsı qablar və Tunc dövründə (eradan əvvəl 3-2-ci minilliklər) duz mədənlərində əmək aləti kimi istifadə olunmuş daş gürzlər aşkar edilib. Qeyd olunanlar sənətkarlığın inkişaf etdiyi və şəhər mədəniyyətinin formalaşdığı tarixi-etnoqrafik ərazilərdən biri kimi Naxçıvanqalanın əhəmiyyətini daha da artırır.
Sonra muzeyin bələdçisi Şahnaz Əliyeva şagirdləri muzeydə olan eksponatlarla yaxından tanış edib və onları maraqlandıran sualları cavablandırıb.
Ceyhun Məmmədov
Dünən Şahbuz şəhərindəki Ahıllar evində Naxçıvan Dövlət Uşaq Filarmoniyasının muğam ansamblının konserti olmuşdur.
Konsertdən əvvəl Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin əməkdaşı Pərvin Həsənov bildirmişdir ki, ölkəmizdə yaşlı və ahıl nəslin nümayəndələrinə həmişə böyük diqqət və qayğı göstərilmişdir. Ahıl insanlar, onların problemlərini diqqət mərkəzində saxlanılır, bu istiqamətdə ardıcıl tədbirlər görülür.
Ahıllar evinin direktoru Ülviyyə Quliyeva çıxışında muxtar respublikamızda ahıl insanlara göstərilən dövlət qayğısından danışmışdır. Qeyd edilmişdir ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2006-cı il 30 may tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “Naxçıvan Muxtar Respublikasında ahıl vətəndaşların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi üzrə Dövlət Proqramı” bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərin davamlı xarakter almasının ifadəsidir. Muxtar respublikada ahıl və yaşlı insanlarla görüşlərin, onların həyat yolunun gənc nəsillərə örnək olduğunu göstərən tədbirlərin keçirilməsi isə artıq ənənə şəklini almışdır. Onların asudə vaxtlarının səmərəli və mənalı keçirilməsi xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Bu gün Naxçıvan Dövlət Uşaq Filarmoniyasının muğam ansamblının Ahıllar evində konsert proqramı ilə çıxış etməsi gənc nəslin belə insanlara ehtiram və hörmət, onlara xoş əhval-ruhiyyə bəxş etmək ənənəsindən qaynaqlanır.
Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının Heydər Əliyev adına Gənclər Birliyi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Gənclər Fondu və Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi tərəfindən 10-17 noyabr – Beynəlxalq Tələbə-Gənclər Həftəsi ilə əlaqədar hazırlanmış tədbirlər planına əsasən, tələbə-gənclər Heydər Əliyev Muzeyini, Naxçıvan Dövlət Tarix Muzeyini və Xatirə Muzeyini ziyarət ediblər. Gənclərə ümummilli lider Heydər Əliyevin həyatı və siyasi fəaliyyəti, Vətənin müdafiəsi uğrunda həlak olmuş milli qəhrəmanlarımız haqqında ətraflı məlumat verilib, onlar tariximizi özündə əks etdirən eksponatlarla yaxından tanış olublar.
Ceyhun Məmmədov
Cəmiyyətin hərtərəfli inkişafı yalnız mədəni inkişafla mümkündür. Ölkəmizin qədim regionlarından olan Naxçıvan Muxtar Respublikasında da mədəniyyətin inkişafı burada yaşayan əhalinin adət-ənənələri, həyat tərzi və dünyagörüşünün formalaşmasında mühüm rol oynamışdır.
Muxtar diyarımızın hər bir bölgəsinin müasir inkişafında mədəni inkişafın izlərini görməmək mümkün deyil. Müstəqil Azərbaycanın müstəqil qərarları ilə həyata vəsiqə qazanmış Kəngərli rayonunda da bu bölgənin mədəni irsinin qorunmasına, təbliğ edilməsinə hərtərəfli şərait yaradılmışdır.
Əvvəlki yazılarımızda qeyd etdiyimiz kimi, Kəngərli rayonu inzibati ərazi vahidi kimi yeni yaradılsa da, bu yaşayış məntəqəsinin tarixi çox qədimdir. Rayon ərazisində qədim insanların əmək fəaliyyətini və həyat tərzini əks etdirən maddi-mədəniyyət qalıqları ilə zəngin xeyli arxeoloji abidə var. Bu abidələr qədim yaşayış yerləri, qalalar, qəbiristanlıqlar, kurqanlar və memarlıq abidələrindən ibarətdir. Son illər Kəngərli rayonunda da mədəniyyətin inkişafına böyük dövlət qayğısı göstərilmiş, çoxsaylı mədəniyyət obyektləri tikilərək istifadəyə verilmişdir.
Xəbər verdiyimiz kimi, Azərbaycanın tanınmış sənət adamları Naxçıvanda ustad dərsləri keçiblər. Bundan başqa, ifaçılar 9 Noyabr – Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı Günü münasibətilə Heydər Əliyev Sarayında konsert proqramı ilə çıxış ediblər. Konsertdən sonra onların bir neçəsi ilə həmsöhbət olub, təəssüratlarını öyrəndik.
İlqar MURADOV – Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti: – Mən Naxçıvana hər gəlişimdə uşaq kimi sevinirəm. Bu da çox təbiidir. Çünki bura mənim doğma Vətənimdir. Doğulub boya-başa çatdığım torpaqdır. Buradakı insanların münasibətindən həmişə müsbət enerji alıram. Naxçıvanda təşkil olunan konsert proqramlarında həmişə böyük məmnuniyyətlə iştirak edirəm. Çünki bu konsertlərdə həmyerlilərimlə görüşürəm. Əlamətdar gün münasibətilə naxçıvanlıların qonağı olduq. Bu torpağın yetirmələri Xalq artisti Samir Cəfərov, Əməkdar artistlər Cahangir Qurbanov, Nuriyyə Hüseynova, “Muğam Müsabiqəsi-2013” Televiziya Müsabiqəsinin qalibi Sərxan Bünyadzadə bu konsertdə böyük həvəslə çıxış etdilər. Naxçıvanda əsl bayram əhval-ruhiyyəsi hökm sürür. İnsanların üzündəki xoş təbəssüm məni bir sənət adamı kimi çox sevindirir. Həm də ona görə sevinirəm ki, bu gün Naxçıvanda mədəniyyətin inkişafı yüksək səviyyədədir. Gənc istedadlara böyük qayğı var. Ustad dərslərində bunun bir daha şahidi oldum. Biz dərslərdə gənclərə səs diapazonuna uyğun repertuar seçimi, düzgün tələffüz və vurğu, ifa zamanı tənəffüs orqanlarının fəaliyyətinin düzgün tənzimlənməsi, səhnə mədəniyyəti, jestikulyasiyalardan yerində istifadə ilə bağlı tövsiyələr verdik. İstedadlı gənclərin sayı çoxdur. Onlar gələcəyin peşəkar musiqiçisi kimi yetişirlər. Yaxın gələcəkdə onları böyük səhnələrdə görəcəyik.
Dekabr 2021 |
