Xəbər verdiyimiz kimi, aprelin 24-də “Şöhrət” ordenli yazıçı, millət vəkili Aqil Abbasın iştirakı ilə Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində yazıçının özünün ssenari müəllifi olduğu eyniadlı romanı əsasında çəkilmiş “Dolu” filminin təqdimat mərasimi keçirilmişdir. Həmin gün Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyində naxçıvanlı yazıçı və şairlərlə Aqil Abbasın görüşü olmuşdur.
Tədbirdən sonra yazıçı ilə görüşüb qəzetimiz üçün müsahibə aldıq:

– İlk olaraq, özünüzün də dediyiniz kimi, böyük tarixi şəxsiyyətlər, ədəbi simalar Vətəni Naxçıvan haqqında təəssüratlarınızı bilmək istərdik.

– Məni Naxçıvanla bağlayan amillər çoxdur. Birincisi, bu torpağın yetirməsi olmuş Mirzə Cəlildir. Mən özümü Mirzə Cəlil məktəbinin şagirdi hesab edirəm. Fikrimcə, Mirzə Cəlil qədər qüdrətli qələm sahibi, bəlkə də, yoxdur. Bundan başqa, Naxçıvan zaman-zaman çox böyük şəxsiyyətlər, dahilər yetişdirən dünyanın ən qədim torpağıdır. Məhz bu şəxsiyyətlərin dühası ilə Azərbaycan inkişaf edib, intibaha qovuşub. Bura peyğəmbər ayağı dəyib. Naxçıvan torpağının qeyri-adi bir rəngi var. Bu qeyri-adilik buranın insanlarına da sirayət edib. Bunu yalnız bu torpaqda yaşayanlar duya bilər.

Dünən Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində Qarabağ müharibəsi həqiqətlərindən bəhs edən, Azərbaycan kinematoqrafiyasının son dövrlərdə meydana çıxan ən dəyərli nümunələrindən biri olan “Dolu” filminin təqdimat mərasimi keçirilmişdir. Təqdimat mərasimində filmin ssenari müəllifi, “Şöhrət” ordenli yazıçı, Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Aqil Abbas çıxış etmişdir. Azərbaycanın XX əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində qanlı müharibəyə cəlb olunduğunu deyən yazıçı ölkəmizin o zaman düşdüyü ağır durumdan çıxarılmasında, parçalanmaq təhlükəsindən xilas edilməsində ümummilli lider Heydər Əliyevin misilsiz xidmətləri olduğunu vurğulamışdır.
“Dolu” filminin Naxçıvanda təqdimatının yüksək səviyyədə keçirilməsinə görə minnətdarlığını bildirən Aqil Abbas filmin çəkilişi haqqında qısa məlumat vermişdir. “Azərbaycanımızın qədim diyarı, peyğəmbərlər və dahilər Vətəni Naxçıvan mənə çox doğmadır”, – deyən yazıçı muxtar respublikaya hər səfərində şahidi olduğu dəyişikliklərin və inkişafın onda böyük fərəh hissi doğurduğunu demişdir.
Sonra film naxçıvanlı tamaşaçılara təqdim edilmişdir. Film Qarabağ müharibəsində heç nəyə baxmayaraq, Vətən uğrunda son damla qanına qədər döyüşən Azərbaycan oğullarının qəhrəmanlıqlarından bəhs edir. Rejissoru Elxan Cəfərov, bəstəkarı Xalq artisti Polad Bülbüloğlu olan filmdə baş rolları Məmməd Səfa, Rza Rzayev, Elvin Əhmədov və Fuad Poladov ifa edirlər. “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının istehsalı olan filmin çəkilişləri Bakı, Xızı, İsmayıllı, Ağdam, Şəmkir, Sumqayıt və Ağcabədidə aparılmışdır. Film tamaşaçılar tərəfindən maraqla qarşılanmışdır.

Xəbərlər şöbəsi

Dünən M.S.Ordubadi adına Naxçıvan Muxtar Respublika Kitabxanasında Üm­um­dünya Kitab və Müəllif Hüquqları Gününə həsr olunmuş tədbir keçirilmişdir. Tədbiri giriş sözü ilə kitabxananın direktoru, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Aytəkin Qəhrəmanova açaraq bildirmişdir ki, YUNESKO-nun 1995-ci il tarixli qərarı ilə 1996-cı ildən hər il aprel ayının 23-ü bütün dünyada “Ümumdünya Kitab və Müəllif Hüquqları Günü” kimi qeyd edilir. Bu günün qeyd olunmasında məqsəd kitabın bəşər mədəniyyətinin inkişafında oynadığı rola diqqət çəkməkdir. Kitabxana direktoru vurğulamışdır ki, kitab əsrlər boyu xalqlar arasında mədəni əlaqələrin qurulmasında böyük rol oynamış, bəşəriyyətə humanizm və intibah carçısı kimi xidmət etmişdir.
Kitabxananın elmi işlər üzrə direktor müavini Rahilə Məmmədova əlamətdar günlə bağlı məruzə ilə çıxış etmişdir. Məruzədə Azərbaycanda kitab mədəniyyətinin çoxəsrlik tarixinə toxunulmuş, kitabın xalqımızın mənəvi-ictimai həyatındakı əvəzsiz rolundan bəhs olunmuşdur.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin əməkdaşı İman Alırzayev çıxışında kitabın həyatımızın müxtəlif sahələrinə dair bilik mənbəyi, həmçinin bu bilik və elm xəzinəsini bu günə daşıyan əvəzsiz vasitə olmasından danışmışdır.
Kitabxananın əməkdaşı Minayə Nəbisoy çıxış edərək kitabı bəşəriyyətin ən dəyərli kəşfi kimi qiymətləndirmişdir. Vurğulanmışdır ki, kitablar insanların maariflənməsində və savadlanmasında, tarixi minilliklərlə ölçülən adət-ənənələrin yaşadılmasında misilsiz bir xəzinədir.
Kitabxanaçı Vəsilə Cəfərova çıxışında Azərbaycanda müəllif hüquq sisteminin tətbiqindən danışaraq bu sistemin Azərbaycanda yaradıcısının xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev olduğunu vurğulamışdır. Bildirilmişdir ki, ulu öndərin təsdiq etdiyi “Müəllif hüququ və əlaqəli hüquqlar haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu bu sahənin tənzimlənməsində böyük rol oynamışdır. Azərbaycan Respublikası 1996-cı ildən bu sahədə beynəlxalq konvensiyalara qoşulmuş, ölkəmizdə Müəllif Hüquqları Agentliyi yaradılmışdır.
Tədbirin sonunda yeni kitabların nümayiş etdirildiyi sərgiyə baxış olmuşdur.

Əli RZAYEV

Naxçıvan Dövlət Universitetində Azərbaycan Respublikasının əməkdar jurnalisti, Milli Məclisin deputatı, yazıçı Aqil Abbasın iştirakı ilə onun ssenarisi əsasında çəkilmiş “Dolu” filminə baxış keçirilmişdir. Filmin nümayişindən öncə universitetin rektoru, akademik İsa Həbibbəyli millət vəkili, yazıçı Aqil Abbasın müasir Azərbaycan tənqidi-realist ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrindən biri olduğunu vurğulamış, onun “Batmanqılınc”, “Ölülər”, “Çadırda Üzeyir Hacıbəyov doğula bilməz” və sair əsərlərinin ideya-bədii xüsusiyyətlərindən bəhs etmişdir. Qeyd olunmuşdur ki, yazıçının müharibə mövzusunda yazdığı “Dolu” romanının motivləri əsasında çəkilmiş eyniadlı film müharibə dəhşətlərini, dövrün ictimai-siyasi proseslərini, Qarabağ müharibəsindəki müvəqqəti məğlubiyyətlərin əsl səbəblərini açan, gəncliyin milli rəşadət və vətənpərvərlik ruhunda tərbiyə olunmasında mühüm əhəmiyyət kəsb edən uğurlu ekran əsəridir. Vurğulanmışdır ki, “Dolu” milli kino salnaməmizə müharibə mövzusunda çəkilən ən yaxşı filmlərdən biri kimi daxil olacaq.
Filmin ssenari müəllifi, yazıçı Aqil Abbas pedaqoji kollektivi, tələbələri salamlayaraq böyük tarixi şəxsiyyətlərin, ədəbi simaların, dünya şöhrətli siyasi xadim Heydər Əliyevin Vətəni Naxçıvanda, buradakı tanınmış ali təhsil ocağında olmaqdan məmnunluğunu bildirmişdir.
Sonra film nümayiş olunmuşdur. “Azərbaycanfilm” kinostudiyasının 2012-ci ildə çəkdiyi “Dolu” filmi Qarabağ müharibəsində Vətən uğrunda son damla qanlarına qədər döyüşən Azərbaycan oğullarının qəhrəmanlıqlarından bəhs edir. Filmin rejissoru Elxan Cəfərov, operatoru Nadir Mehdiyev, rəssamı Rafiq Nəzərov, bəstəkarı Polad Bülbüloğludur. Gərgin döyüş anları, qəhrəmanlıq və şücaət səhnələri ilə zəngin “Dolu” filmində istedadlı aktyor heyəti iştirak edir. İnsanda mübarizlik və döyüşkənlik ruhu, torpaqlarımızın tezliklə azad olunacağına, qələbəyə böyük inam, milli qürur aşılayan film böyük maraq və həyəcanla izlənmişdir.

Filmin nümayişindən sonra Milli Məclisin deputatı, yazıçı Aqil Abbas­la görüşən müəllim və tələbələr öz təəssüratlarını bölüşmüş, müəllif öz kitablarını onlara hədiyyə etmişdir.

Mehriban SULTAN

YUNESKO bəşəriyyətin sosial və mədəni inkişafında kitabın əvəzsiz rolunu qiymətləndirmək məqsədilə 1995-ci ildə 23 apreli “Ümumdünya Kitab və Müəllif Hüquqları Günü” elan etmişdir. Bu gün 2001-ci ildən etibarən hər il ölkəmizdə də qeyd edilir.
Kitab və müəlliflik bir-biri ilə ayrılmaz əlaqədə, daimi təmasda olan və bir-birini tamamlayan məfhumlardır. Müəlliflik hüququ yaradıcılıq anlayışı ilə bağlıdır. Bu hüquq insan mədəniyyətinin və biliklərin uzaq keçmişindən bəhrələnən məhsuludur. Azərbaycanda kitab nəşrinin, eləcə də müəlliflik anlayışının tarixi çox qədimdir. Xalqımız tərəfindən yaradılan qədim əmək mahnıları, əfsanələr, rəvayətlər, qəhrəmanlıq dastanları əvvəllər şifahi formada yayılmış, sonralar isə daş, ağac, gil üzərinə köçürülərək bu günümüzə gəlib çatmışdır. Orta əsrlərdən başlayaraq görkəmli Azərbaycan şairləri öz şeirlərinin sonunda poetik adlarını işlətməklə müəlliflik hüququnun ilkin səmərəli qorunma formasını yaratmışlar.

Aprelin 20-də Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 90 illik yubileyinə həsr olunmuş uşaq musiqi, incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəbləri şagirdlərinin muxtar respublika müsabiqəsinin II turuna start verilmişdir.
İki yaş qrupu üzrə – 9-13 və 14-17 yaş qrupu olmaqla keçirilən müsabiqənin II turunun açılış mərasimindən əvvəl tədbir iştirakçıları ulu öndər Heydər Əliyevin Naxçıvan şəhərindəki büstünü ziyarət etmiş, abidə önünə gül dəstələri düzmüşlər.
“Gənclik” Mərkəzindəki açılış mərasimində çıxış edən Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Sarvan İbrahimov ümummilli lider Heydər Əliyevin mədəniyyətimizin bütün sahələrinə qayğısından danışmışdır. Qeyd olunmuşdur ki, dahi rəhbərin mədəniyyətimizin inkişafı sahəsində həyata keçirdiyi tədbirlər bu gün muxtar respublikamızda uğurla davam etdirilir. Son illər Naxçıvanda 20-dən çox musiqi məktəbi binası tikilmiş və ya əsaslı təmir olunmuşdur.

Qədim yunan dramaturqu Esxilin “Zəncirlənmiş Prometey” faciəsi əsasında Naxçıvan Dövlət Universitetinin Tələbə Teatr Studiyasının səhnələşdirdiyi tamaşaya ictimai baxış olmuşdur.
Tədbirdə ali təhsil ocağının rektoru, akademik İsa Həbibbəyli çıxış edərək Azərbaycanın zəngin teatr tarixindən danışmışdır. Vurğulanmışdır ki, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin “Azərbaycanda peşəkar milli teatrın yaradılmasının 140 illiyi haqqında”, “Azərbaycan Respublikasında “Milli Teatr Günü”nün təsis edilməsi haqqında” 1 mart 2013-cü il tarixli sərəncamları milli mədəniyyətin, teatr sənətinin inkişafına göstərilən diqqət və qayğının bariz ifadəsidir.
Universitetin on beş yaşlı Tələbə Teatr Studiyasının yarandığı gündən qazandığı sənət uğurlarından da danışan rektor Azərbaycan məktəb teatrı tarixində ilk dəfə səhnələşdirilən tamaşanın ideya-bədii xüsusiyyətlərindən, uğurlu rejissor və aktyor işindən bəhs etmişdir.

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi ilə əlaqədar olaraq, ölkəmizin hər yerində olduğu kimi, muxtar respublikamızda da rəngarəng tədbirlər keçirilir. Rəşid Behbudov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı Teatrının solisti, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Bilal Əliyevin Naxçıvan Muxtar Respublikasına qastrol səfərinə gəlməsi bu tədbirlərin davamıdır. Müğənnini Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti Elman Əliyevin bədii rəhbəri olduğu Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının “Gəmiqaya” instrumental ansamblı müşayiət edir. Bilal Əliyev aprel ayının 17-də Şərur, 18-də Ordubad, dünən isə Culfa rayonunun ictimaiyyəti qarşısında maraqlı proqramla çıxış edib. Konsertlərdən əvvəl Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Həsən Ağasoy ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan mədəniyyəti və incəsənətinin inkişafındakı xidmətlərindən danışıb. Xalq artisti Bilal Əliyevin ifa etdiyi ulu öndərimiz Heydər Əliyevə həsr olunmuş mahnılar, xalq mahnıları və təsniflər tamaşaçılar tərəfindən alqışlarla qarşılanıb.
Məlumat üçün bildirək ki, müğənni aprel ayının 22-də Kəngərli, 29-da Babək rayonunun ictimaiyyəti qarşısında çıxış edəcək. Yekun konserti aprel ayının 30-da Naxçıvan şəhərində olacaq.

Xəbərlər şöbəsi

Dünən Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin yaradılmasının 60 illiyi ilə əlaqədar Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində tədbir keçirilmişdir. Tədbir iştirakçıları əvvəlcə Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin Naxçıvan şəhərinin baş meydanında əzəmətlə ucalan abidəsini ziyarət etmiş, abidə önünə gül dəstələri düzmüş, Heydər Əliyev Muzeyində olmuşlar.
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində keçirilən tədbiri giriş sözü ilə açan mədəniyyət və turizm naziri Sarvan İbrahimov nazirliyin 60 ildə keçdiyi yol haqqında məruzə ilə çıxış etmişdir. Bildirilmişdir ki, ölkəmizdə, o cümlədən muxtar respublikamızda mədəniyyətin xalqımızın həyatında və dövlətimizin fəaliyyətində mühüm sahəyə çevrilməsi, onun inkişaf və intibaha qovuşması xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Ulu öndərin ölkəmizə rəhbərlik etdiyi bütün dövrlərdə mədəniyyətin, incəsənətin inkişafını təmin etmək, mədəni-maarif müəssisələrinin şəbəkələrini genişləndirmək, yeni muzey və mədəniyyət evləri, uşaq musiqi məktəbləri, teatr və kitabxanalar yaratmaq, mədəniyyət və incəsənət sahəsində çalışan insanların əməyini qiymətləndirmək istiqamətində çox mühüm işlər görülmüşdür. “Bu gün dahi rəhbərin bu siyasəti ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilir”, – deyən nazir qeyd etmişdir ki, ölkə Prezidentinin mədəniyyət və turizm sahəsinə dair imzaladığı 200-dən çox fərman və sərəncam, təsdiq etdiyi Dövlət proqramları bunun əyani ifadəsidir.

Naxçıvan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Ali Sovetinin 1953-cü il 18 aprel tarixli qərarı ilə Naxçıvanda Mədəniyyət Nazirliyi yaradılmış, bununla da, muxtar respublikada mədəniyyət sisteminin dövlət tərəfindən tənzimlənməsinin əsası qoyulmuşdur.
Naxçıvan Muxtar Respublikasında mədəniyyətin inkişafı Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Ulu öndəri­mizin rəhbərliyi ilə ötən əsrin 70-ci illərindən başlayaraq muxtar respublikada mədəniyyət müəssisələrinin şəbəkəsi genişləndirilmiş, mədəniyyət sahəsində yüksək səviyyəli kadrların hazırlanması istiqamətində genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilmişdir. Dahi şəxsiyyət mədəniyyətin inkişafının mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini bildirərək deyirdi: “Xalq bir çox xüsusiyyətləri ilə tanınır, sayılır və dünya xalqları içərisində fərqlənir. Bu xüsusiyyətlərdən ən yüksəyi, ən böyüyü mədəniyyətdir”.

18 aprel Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günüdür. 1983-cü ildən YUNESKO-nun təşəbbüsü ilə keçirilən Beynəlxalq Abidələr və Tarixi Yerlər Günü Azərbaycanda da hər il qeyd olunur.
Keçmişdən gələcəyə körpü rolunu oynayan və ulu babalarımızın bizə yadigar qoyduğu hər bir abidə xalqımızın qədim mədəniyyətinin göstəricisidir. “Biz tarixi keçmişimizə nəzər salarkən ulu babalarımızın yaratdığı və indiyə qədər yaşayan abidələrlə, qalalarla, şəhərlərlə, heykəllərlə, yollarla – yaradılan hər şeylə fəxr edir və bunları yaradanları daim xatırlayırıq”, – deyən Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin ölkəmizə rəhbərliyi dövründə xalqımızın tarixinin öyrənilməsi, tarixi və mədəni irsinin qorunub saxlanılması sahəsində mühüm işlər görülmüşdür. 1998-ci ildə “Tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun qəbul edilməsi, tarixi abidələrin qorunması, tədqiqi və mühafizəsinin qanunvericilik qaydasında təsbit olunması bu sahədə həyata keçirilən tədbirlərin miqyasını daha da genişləndirmişdir.

XIX yüzilliyin sonlarında Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi Naxçıvanda maarifçiliyin formalaşmasında və inkişafında yüksək demokratik əhval-ruhiyyə duyulurdu. Naxçıvanda hamı maarifə can atırdı. 1830-cu ildən sonra yaradılan və dünyəvi elmləri öyrədən məktəblərin sayı artmaqda idi. Əslində, işğalçı dövlətlərin apardığı müharibələr ötən yüzilliklərdə maarifçiliyin nizamını pozmuş və onu “unutdurmuşdu”. Amma tarixi sənədlər o dövrdə yaşamış insanların elmi, biliyi, təhsili çox yüksək qiymətləndirdiklərindən xəbər verir. Naxçıvanlılar ulu əcdadlarının şanlı ənənələrini yaşatmaq üçün əllərindən gələni əsirgəmir, imkanlı şəxslər yaradılan məktəblərə xeyriyyəçilik edirdilər. Rusiya imperiyası digər millətlərin kamil təhsil almasını istəmirdi və bunun üçün hər cür maneələr yaradırdı. Amma dağların sinəsindən çağlayan bulaqların gözünü bağlamaq mümkün olmadığı kimi, xalqın da təhsilə, elmə vurğunluğunun qarşısını almaq mümkün deyil. Çar məmurları naxçıvanlıların təhsilə dərin maraqlarının qarşısını ala bilmirdilər. Tarixi izlərlə geriyə qayıdarkən görürük ki, bu inkişafa, oyanışa əsas səbəb böyük alim Mirzə Kazımbəyin 26 yanvar 1838-ci ildə çap etdirdiyi “Müraciət” olmuşdu.

“Dövlət başçısının “Azərbaycan Respublikasında “Milli Teatr Gü­nü”nün təsis edilməsi haqqında” və “Azərbaycanda peşəkar milli teatrın yaradılmasının 140 illiyi haqqında” 1 mart 2013-cü il tarixli sərəncamları bütün teatrsevərlər tərəfindən böyük ruh yüksəkliyi ilə qarşılanmışdır. Ölkə rəhbərinin ayrı-ayrı illərdə imzaladığı sərəncamlar, onun bütün sahələrdə olduğu kimi, teatr sənətinin inkişaf etdirilməsinə göstərdiyi diqqət və qayğısından xəbər verir. Teatr binalarının əsaslı təmir olunması, teatrların maddi-texniki bazalarının möhkəmləndirilməsi istiqamətində atılan addımlar bunun bariz nümunəsidir”. Dünən AMEA Naxçıvan Bölməsində keçirilən Azərbaycan teatrının yaradılmasının 140 illiyinə həsr olunmuş elmi konfransdakı giriş sözünə bu fikirlərlə başlayan AMEA Naxçıvan Bölməsinin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın əsas mədəniyyət mərkəzlərindən biri kimi Naxçıvanda da teatrın özünəməxsus ənənələri var və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin xüsusi diqqət və qayğısı sayəsində bu ənənələr davam etdirilir. Yaradılan yüksək şəraitdən, möhkəmləndirilən maddi-texniki bazadan əlavə, Naxçıvan teatrının tarixinin elmi şəkildə araşdırılmasına ən yüksək səviyyədə verilən dəstək də bu fikri bir daha təsdiqləyir. Təsadüfi deyil ki, məhz Naxçıvanda teatr tarixinin araşdırılması sahəsində unikal nümunələrdən olan “Naxçıvan teatrının salnaməsi” hazır­lanaraq çap olunmuşdur.

Nəcib duyğu və arzuları, mübarizə və qələbəni tərənnüm edən çoxəsrlik Azərbaycan xalq musiqisi öz dərin rişələri üzərində qidalanaraq cilalanmış və Yer üzünün, demək olar ki, hər yerində səslənərək özünə layiq bir yer tutmuşdur. Xalqın ürəyində döyünən musiqimiz xalq qəhrəmanlarımızın gücünə güc qatmış, əzmkarlıq və cəsarət dərsi oxumuş, ana-bacılarımıza mətanət, ismət və qeyrət çələngi toxumuşdur. Cəmiyyət inkişaf etdikcə sadədən mürəkkəbə doğru özünün milli xüsusiyyətlərini saxlamaqla inkişaf etmiş Azərbaycan xalq musiqisi gözəl və təkraredilməz milli xüsusiyyətlərinə görə başqa xalqların musiqisindən fərqlənir. 

İlk dəfə səsləndirilən cəng, budaqda nəğmə oxuyan bülbülün cəh-cəhini kəsərək onu utandıran ud, feodal müharibələri, daxili çarpışma və vuruşmalar zamanı fəğan qoparan təbil, “musiqi alətlərinin müəllimi” hesab edilən tənbur, təbiətində həssaslıq, zərif və incəlik olan, taleyini qadın nəvazişinə bağlayan qanun, tamlığın və bütövlüyün cəmi, sazla qaynayıb qovuşan, sirli, sehrli hikmət sayılan qopuz, şairlərin könül həmdəmi rübab, sinifli cəmiyyətin ilk dövrlərində meydana gələn tulum, qulaq batıran, boğucu və dəhşətli səsə malik olan kərənay və başqa qədim musiqi alətləri folklorumuzun zəngin incilərindəndir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Texniki Yaradıcılıq Mərkəzində ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilib.
Tədbirdə mərkəzin direktoru Sevinc Mirzəyeva çıxış edərək ulu öndər Heydər Əliyevin uşaqlara göstərdiyi diqqət və qayğıdan danışıb.
Qeyd olunub ki, “Uşaqlar bizim sevincimiz, xoşbəxtliyimiz, cəmiyyətin gələcəyidir. Uşaqlar hər bir insanın mənəviyyatıdır. Ona görə də dünyada, hər bir insanpərvər cəmiyyətdə uşaqlara daim xüsusi qayğı, xüsusi diqqət göstərilibdir. Uşaqlar daim qayğı altında olmalıdır, onları qorumaq, müdafiə etmək, böyütmək, insan cəmiyyətinin fəal iştirakçısı, fəal üzvü etmək lazımdır. Mən bu gün bəyan edirəm ki, uşaqlara, körpələrə olan qayğı bütün qayğılardan üstündür”, – deyən ümummilli lider Heydər Əliyevin dahiliyi, onun əvəzolunmazlığını sübut edən ən birinci fakt məhz odur ki, O, böyüklərə qarşı nə qədər tələbkar idisə, eyni zamanda uşaqlara qarşı son dərəcə nəzakətli və mərhəmətli idi.
Sonra tədbir iştirakçıları dahi rəhbərə həsr edilmiş sərgiyə baxıblar. “Uşaqların ən yaxın dostu” adlı sərgidə mərkəzin dərnək üzvlərinin bacarıq və istedadını əks etdirən əl işləri nümayiş etdirilib. 

Xəbərlər şöbəsi

Milyon illərdir, dil deyir, dil söyləyir, dil danışır: məqsədsə yeganədir – duyğu və düşüncələrin, ağıl və zəkanın ifadəsi... Bu gün mədəni və mənəvi səviyyəsindən asılı olmayaraq, könüllərdən könüllərə yollanan yolun yeganə körpüsü bəllidir: dil körpüsü. Dil ünsiyyətin, anlamağın, dərk etməyin yeganə açarıdır. Tarix boyu insan cəmiyyətləri, həqiqətən də, fövqəladə varidatlar yaratmışlar ki, onların da hər biri çağdaş insanın qürur mənbəyidir. Şəhərlər, elmi-texniki yeniliklər, dövlətlər, mədəniyyət, sənət abidələri, təfəkkür möcüzələri, siyasi-iqtisadi qanunauyğunluqlar, idarəetmə, elm və daha nələr, nələr yalnız insan zəkasına məxsusdur. Ünsiyyət vasitəsi olan dil isə bu zəka sahibi insanın bəxtiyarlığıdır. Dil əvəzolunmazdır. Dildən qopan söz canlıdır, onun az qala natural mövcudluğu, nəfəsi, ruhu var.

Naxçıvan deyəndə göz önünə, adətən, Haçadağ və Möminə xatın türbəsi gəlir. Bu abidələr qədim diyara ilk dəfə səfər edən hər kəsə sanki bir ev sahibi kimi “xoş gəldin” deyir. Haçadağ əgər təbiətin möcüzəsidirsə, Möminə xatın Naxçıvanın insanlarının, onu sevən övladlarının bizə yadigarıdır. Hələ 1990-cı illərin əvvəllərində ermənilər Naxçıvana hücum edəndə bir ağsaqqal arxayınlıqla “Qorxmayın, bala! Naxçıvanı Allah özü qoruyur. Çünki Əshabi-Kəhf, Nuh nəbinin ayaq basdığı Gəmiqaya kimi müqəddəs yerlər var burda. Ona görə də heç vaxt bu yerlərdə düşmən at oynada bilməz”, – demişdi. Naxçıvanı Tanrı qoruyur, naxçıvanlılar isə öz abidələrini – bu, o zaman mənim ağlıma gələn ilk fikir oldu. 

Naxçıvan abidələri, sözün əsl mənasında, naxçıvanlıların, Naxçıvan tarixinin daş pasportudur. 800 il bundan əvvəl Əcəmi əllərində naxışa dönən kərpiclərdən ucalan Möminə xatın türbəsi qadına olan sevgi, məhəbbət və ehtiramın ən böyük nümunəsidir. Daşdan işlənən şəbəkə, yazılan “Quran” ayələrinin sayı və ölçüsü baxımından da abidə orijinaldır. Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, daşla yazılan hərflərin ümumi uzunluğu 600 metrdən çoxdur.

“Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzinin yaradılmasının dördüncü ildönümü münasibətilə tədbir keçirilib.
Tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin şöbə müdiri Gülbuta Babayeva, nazirliyin Mədəniyyət üzrə Elmi-Metodik Mərkəzinin direktoru Nizami Əzizəliyev, “Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzinin direktor əvəzi Zaur Əliyev, Naxçıvan Dövlət Rəsm Qalereyasının baş elmi işçisi Yadulla Məmmədov çıxış ediblər.
Qeyd olunub ki, tarixi uzun minilliklərə dayanan, əsası və özülü olan hər bir xalqın, hər bir millətin özünün milli dəyərləri vardır. Milli dəyərlər isə xalqları, millətləri, toplumları digər xalqlardan fərqləndirən üstün keyfiyyətlərdir. Milli kökə və milli təmələ sahib olan Azərbaycan xalqının da milli dəyərləri kifayət qədərdir. Dilindən, musiqisindən, folklorundan, himnindən, gerbindən, bayrağından tutmuş özünün dünya şöhrətli şəxsiyyətlərinə qədər. Milli ideologiya, milli tarix, dil, mədəniyyət və incəsənət, ədəbiyyat, özünüdərk, bir sözlə, milli olan bütün keyfiyyətlərimiz dəyərlər sisteminə aiddir. Bu mənada xalqımızın milli dəyərləri haqqında ətraflı danışmaq olar.

“Naxçıvanı qoruyan rəmzlər” silsiləsindən V yazı 

Dağlar yerin dayaq nöqtələridir. O dayaqları isə Yer üzünə Tanrı vurub. Elə, bəlkə də, ona görə Tanrını yüksəkliklərdə, çox yüksəkliklərdə axtarıb insan. Halbuki bütün dinlərdə O, hər yerdədir deyilmişdi. İbadət edən insanlara fikir vermisinizmi? Dinlərin əksəriyyətində ibadət edən insanların əlləri göylərə qalxır və nəzərləri harasa lap yuxarıya, naməlum bir nöqtəyə dikilir. Türkün Göy Tanrı inancı belə, Tanrını göydə axtarıb. Folklorşünas alim Məhsəti İsmayıl “Naxçıvan əfsanələri” kitabında yazır ki, türklərin Altay yaradılış dastanına görə, Tanrı Ülgen Altun dağda oturur.
“Nə qədər qəribə olsa da, Allah hər yerdədir, bizə şah damarımızdan da yaxındır”, – deyən peyğəmbərlərin hər biri də Tanrı ilə əlaqəni məhz dağlarda qurublar. İbrahim peyğəmbər oğlu İsmayılı qurban kəssin deyə, Mina dağına qalxıb, Musaya vəhy Turi-Sina dağında gəlib, Məhəmməd peyğəmbərə isə ilk vəhy Hira dağında. Nuhun gəmisi Gəmiqayaya toxunanda qarşı tərəfə boylanaraq Böyük Əyri dağını – Ağrı dağı görüb. Amma maraqlıdır ki, “Nuh tufanı” əfsanəsi ilə bağlı Haçadağ – İlandağ müqəddəs görülüb.

M.T.Sidqi adına Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrının qastrol səfərləri davam edir. Aprelin 8-dən başlanan qastrol səfərləri may ayının sonuna qədər davam edəcək.
Hazırda teatrın kollektivi Səbuhi Hüseynovun “Seymurun sirli dünyası” adlı tamaşası ilə Şərur rayonunun müxtəlif kəndlərində qastrol səfərindədir. Tamaşanın quruluşçu rejissoru Azərbaycan Respublikasının xalq artisti Yasəmən Ramazanova, quruluşçu rəssamı Murad Babayev, bəstəkarı Əli Məmməd­ovdur. Əsas rolları Ləman Vəliyeva, Əfsanə Nəsirova, Səriyyə İslamzadə, Xuraman Seyidova, Nailə Hüseyn­ova və başqaları ifa edirlər.
Onu da vurğulayaq ki, tamaşa Naxçıvan Muxtar Respublikasının digər rayonlarında da balaca tamaşaçılara göstəriləcək.

Firəngiz HÜSEYNBƏYLİ

Naxçıvan şəhər 17 nömrəli tam orta məktəbdə ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi münasibətilə muxtar respublikada yaşayıb-yaradan şairlərlə bu təhsil ocağının şagirdlərinin görüşü olub.
“Heydər Əliyev Naxçıvan şairlərinin yaradıcılığında” mövzusu ilə bağlı keçirilən görüşdə məktəbin direktoru Aynur Mustafayeva, Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin sədri Asim Yadigar, şairlərdən Əbülfəz Muxtaroğlu, Həsənəli Eyvazlı və başqaları iştirak ediblər.
Görüşdə şagirdlər ulu öndər Heydər Əliyevə həsr edilən şeirləri bədii qiraət ediblər.

Xəbərlər şöbəsi

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi münasibətilə dünən Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Bəstəkarlar Təşkilatı ilə birgə “Muğam lektoriyası”na start vermişdir. Ərtoğrol Cavid adına Uşaq Musiqi və Bədii Sənətkarlıq Məktəbində keçirilən ilk lektoriyanı giriş sözü ilə mədəniyyət və turizm naziri Sarvan İbrahimov açaraq keçirilən tədbirin məqsəd və mahiyyətindən danışmışdır. Qeyd olunmuşdur ki, ulu öndər Heydər Əliyev xalq musiqisinə həmişə böyük məhəbbətlə yanaşmış və bu musiqinin inkişafına qayğı göstərmişdir. Ümummilli lider hər zaman milli mədəniyyətimizin əsas tərkib hissəsi olan muğamlarımızın təbliğinə geniş yer vermişdir. “Azərbaycanın zəngin mədəniyyətinin və tarixinin ən gözəl incilərindən biri olan muğam sənəti bizim milli sərvətimizdir”, – deyən nazir qeyd etmişdir ki, Azərbaycanın müstəqilliyi dövründə milli muğam ifaçılığı yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoymuşdur. Yüzilliklərlə cilalanan, zaman-zaman üslub, obraz, məzmun, ifaçılıq mahiyyəti ilə zənginləşən Azərbaycan muğamının müasir tarixində Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, UNESCO-nun və İSESCO-nun xoşməramlı səfiri, Milli Məclisin deputatı Mehriban xanım Əliyevanın rəhbərliyi ilə həyata keçirilən çoxşaxəli silsilə tədbirlər müstəsna rol oynayır. Bu fəaliyyətin nəticəsidir ki, son illər muğam ifaçılığı müxtəlif aspektlərdən hərtərəfli dəstək alaraq, sözün əsl mənasında, intibah dövrünü yaşayır. UNESCO-nun qərarı ilə dünya mədəniyyətinin qeyri-maddi irsinin bəşəri əhəmiyyətə malik sərvətləri sırasına daxil edilməsi muğamın təkcə xalqımızın deyil, bütün bəşəriyyətin misilsiz mədəni sərvətinin ayrılmaz hissəsi kimi qiymətləndirilməsinə bariz nümunədir.
Lektoriyada Naxçıvan Muxtar Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi Əkrəm Məmmədli, Naxçıvan Musiqi Kollecinin müəllimi Tağı Tağıyev və Naxçıvan Muxtar Respublikası Bəstəkarlar Təşkilatının üzvü, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Bənövşə Rzayeva çıxış edərək musiqi irsimizdə geniş inkişaf etmiş muğamlar barədə məlumat vermişlər.
Lektoriyada Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının solistlərinin, Naxçıvan Musiqi Kollecinin tələbələrinin ifasında Azərbaycan muğamlarından nümunələr səsləndirilmişdir.

Xəbərlər şöbəsi

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi münasibətilə Babək Rayon Uşaq Musiqi Məktəbi muğam müsabiqəsi keçirib. Tədbirdə rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Nailə Vəliyeva, məktəbin direktoru Niyaz İsmayılov, müəllimlər Zülfüqar Babayev və Aydın Məmmədli çıxış edərək ümummilli liderimizin Azərbaycan mədəniyyətinin, o cümlədən musiqinin inkişafına göstərdiyi qayğıdan danışıblar. Qeyd olunub ki, gənc istedadların üzə çıxarılması, uşaqların musiqi təhsili almaları üçün muxtar respublikamızda, o cümlədən Babək rayonunda böyük işlər görülür, musiqi məktəbləri üçün yeni, müasir binalar inşa olunur. Musiqi məktəblərinin şagirdləri arasında tez-tez müsabiqələr keçirilir.
Sonra xanəndəlik sinfi üzrə keçirilən müsabiqədə şagirdlərin ifasında muğamlar, ritmik muğamlar və xalq mahnıları səsləndirilib.

Xəbərlər şöbəsi

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “İslam Səfərlinin 90 illik yubileyinin keçirilməsi haqqında” 18 yanvar 2013-cü il tarixli Sərəncamına əsasən, şair-dramaturqun yubileyi muxtar respublikamızda geniş qeyd olunmaqdadır. İslam Səfərlinin 90 illik yubileyinin keçirilməsi ilə əlaqədar təsdiq edilmiş Tədbirlər Planında dramaturqun “Göz həkimi” əsərinin də səhnələşdirilməsi nəzərdə tutulmuşdur.
Əsər ilk dəfə 28 mart 1955-ci ildə Naxçıvan teatrının səhnəsində tamaşaya qoyulmuşdur. O zaman şair-dramaturq Naxçıvana gələrək tamaşaya baxmışdır. Həmin tamaşanın rejissoru Səftər Turabov, rəssamı Naxçıvan Muxtar Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi Məmməd Qasımov olmuşdur.
Aprelin 2-də Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında ədibin “Göz həkimi” əsəri əsasında hazırlanmış eyniadlı tamaşaya ictimai baxış olmuşdur. Yeni tamaşanın quruluşçu rejissoru Xalq artisti Rövşən Hüseynov, quruluşçu rəssamı Naxçıvan Muxtar Respublikasının əməkdar rəssamı Səyyad Bayramov, bəstəkarı və musiqi tərtibatçısı Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti Elman Əliyevdir.

“Gülüm hey” folklor qrupu isə tamaşaçıların daha çox rəğbətini qazanıb

Kəngərlinin sosial-iqtisadi həyatının bütün sahələrini əhatə edən inkişaf bölgənin mədəni həyatında özünü daha qabarıq göstərir, mədəni-kütləvi tədbirlər, bayramlar, əlamətdar günlər son vaxtlar siyasi-ideoloji və bədii-estetik baxımdan yüksək səviyyədə təşkil olunur.
Rayon Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin müdiri Kərim Qazıbəyov söhbət zamanı bildirdi ki, bu gün rayonda 1 mərkəzləşdirilmiş kitabxana və onun 11 filialı, 1 Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyi və 1 ev-muzey, mədəniyyət və istirahət parkı, 2 uşaq musiqi məktəbi, rayon Mədəniyyət Evi fəaliyyət göstərir. Bundan əlavə, 5 kənd mədəniyyət evi, 5 kənd klubu əhalinin xidmətindədir. Son illər tikinti-quruculuq işləri nəticəsində kəndlərdə fəaliyyət göstərən mədəniyyət müəssisələri, kitabxana, klub və mədəniyyət evlərinin əksəriyyəti yeni və müasir binalara köçürülmüşdür. Belə ki, rayonun Qabıllı, Şahtaxtı, Qarabağlar, Çalxanqala, Böyükdüz, Təzəkənd və Xıncab kəndlərindəki klub və kitabxanalar müasir avadanlıqlarla təchiz olunmuş otaqlarda yerləşdirilmişdir. Ötən ilin may ayında Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyev muxtar respublikamıza səfəri zamanı Kəngərli rayonunda olmuş, burada Heydər Əliyev Mədəniyyət və İstirahət Parkının, rayon Mədəniyyət Evinin açılışında iştirak etmişdir.

Bu ilin mart ayında Naxçıvan Dövlət Televiziyasında muxtar respublika kitabxanalarının fəaliyyətlərindən bəhs edən süjet yayımlanmış, “Şərq qapısı” qəzetində kənd mədəniyyət evlərində və kitabxanalarda işin təşkilindən bəhs edən tənqidi məqalə dərc olunmuşdur. Bununla bağlı Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyində tədbir keçirilmiş, kitabxanalarda və mədəniyyət müəssisələrində yol verilən nöqsanların aradan qaldırılması və əhaliyə göstərilən xidmətin səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində ardıcıl tədbirlər görülmüşdür.
Martın 4-də Naxçıvan Dövlət Televiziyasında yayımlanan və Məmməd Səid Ordubadi adına Naxçıvan Muxtar Respublika Kitabxanasının fəaliyyətindən bəhs edən süjetdə kitabxana-oxucu münasibətlərinin günün tələbləri səviyyəsində olmadığı göstərilmişdir. Süjetin yayımından sonra kitabxanaya oxucu cəlb etmək məqsədilə maarifləndirmə işlərinə başlanmış, əməkdaşlar elm və təhsil müəssisələrində, bir sıra təşkilatlarda olmuş, müxtəlif sahələrə aid tövsiyə xarakterli ədəbiyyat siyahıları hazır­lanaraq təşkilatlara göndərilmişdir. Hazırda kitabxana-oxucu münasibətlərinin daha yaxşı qurulması istiqamətində işlər davam etdirilir. Xəbər süjetində Adil Babayev adına Naxçıvan Muxtar Respublika Uşaq Kitabxanasında kitabxanaçı Şəfa Orucovanın öz işinə laqeyd yanaşması, fondda saxlanılan kitablar haqqında məlumata malik olmaması müşahidə olunmuşdur. Qeyd olunan məsələ ilə bağlı Şəfa Orucovaya xəbərdarlıq edilərək işində dönüş yaratması tapşırılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin Sərgi Salonunda 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar sərgi təşkil olunmuşdur.
Tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri, Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı Ülviyyə Həmzəyeva, Naxçıvan Muxtar Respublikası mədəniyyət və turizm nazirinin müavini Məhəmməd Həsənov, muxtar respublika Yazıçılar Birliyinin sədri Asim Yadigar, AMEA-nın müxbir üzvü, professor Kərim Kərimov, AMEA Naxçıvan Bölməsinin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev çıxış edərək xalqımızın başına gətirilən faciələrdən danışıblar.

Qeyd olunub ki, bu gün hər bir Azərbaycan vətəndaşı soyqırımının bütün dünyada tanıdılmasına, əsl həqiqətlərin dünya ictimaiyyətinə çatdırılmasına öz töhfəsini verməlidir. Bugünkü sərginin təşkil olunmasında da məqsəd incəsənət adamları olan rəssamlarımızın soyqırımına öz münasibətini bildirməsi, faciələrin rəsm əsərləri vasitəsilə xalqın yaddaşına köçürülməsidir. 
Sonra sərgiyə baxış olmuşdur. Qeyd edək ki, sərgidə 20 rəssamın 33 rəsm əsəri nümayiş etdirilir.

Xəbərlər şöbəsi

Dünən Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi və Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin təşkilatçılığı ilə 31 Mart – Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr olunmuş muxtar respublika ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrinin tələbələri arasında rəsm müsabiqəsi keçirilib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunda keçirilən müsabiqəyə 10 rəsm işi təqdim olunub.
Müsabiqə başlanmazdan əvvəl Rəssamlar Birliyinin sədri, Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı Ülviyyə Həmzəyeva, Gənclər və İdman Nazirliyinin Gənclərlə iş şöbəsinin müdiri Canməmməd Canməmmədov və Naxçıvan Özəl Universitetinin prorektoru Əli Yusifov çıxış edərək tədbirin keçirilməsinin gənc nəslin vətənpərvərlik tərbiyəsinin yüksəldilməsi baxımından əhəmiyyətli olduğunu vurğulayıblar. Müsabiqənin yekun nəticəsinə görə, Naxçıvan Dövlət Universitetinin tələbəsi Tünzalə Orucovanın rəsm işi münsiflər heyəti tərəfindən birinci yerlə qiymətləndirilib. Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun tələbəsi Nuray Vəliyeva ikinci, Naxçıvan Özəl Universitetinin tələbəsi Müseyib Bayramov isə üçüncü yerlərə layiq görülüblər.
Fəxri yerləri tutan və fərqlənən müsabiqə iştirakçılarına Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin diplomları, fəxri fərmanları və hədiyyələri, Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin diplomları verilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Gənclər və İdman Nazirliyinin mətbuat xidməti

Martın 27-də – Beynəlxalq Teatr Günündə Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı dünya şöhrətli rus yazıçısı Anton Pavloviç Çexovun (1860-1904) “Ayı” və “Təklif” vodevilləri əsasında səhnələşdirilmiş “Russayağı evlənmə” tamaşasını teatrsevərlərə təqdim etmişdir.
Bu tamaşa XIX əsr Rusiya həyatının nöqsan və eybəcərliklərini yazıçıya məxsus kinayə və istehzalarla göstərən şən səhnə əsəri təsiri bağışlayır. Əsəri səhnələşdirən və ona quruluş verən rejissor hər iki vodevilin süjetlərini birləşdirməklə tamaşanın finalında maraqlı rejissor təsvirinə nail olmuşdur. Quruluşçu rəssam Naxçıvan Muxtar Respublikasının əməkdar rəssamı Əbülfəz Axundovun səhnə tərtibatı XIX əsr Rusiya həyatının reallıqlarını tam mənası ilə özündə əks etdirirdi.
“Ayı” vodevilində hadisələr Yelena İvanovna Ponovanın (aktrisa Zəminə Baxşəli­yeva) qonaq otağında baş verir. Buraya borcunu almağa gələn Qriqori Stepanoviç Smirnov (Naxçıvan Muxtar Respublikasının əməkdar artisti Əbülfəz İmanov) komik bir vəziyyətə düşür. Dul qalmış mülkədar arvadı Ponova mülkədar Smirnova borcunu qaytarmır. Əsərdə Smirnov Ponovaya eşq elan edir. Əsərdəki XIX əsr Rusiya həyatının tipik nökər surəti olan Luka obrazını Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti Bəhruz Haqverdiyev özünəməxsus cizgilərlə yaratmaqla tamaşaya xoş ovqat qatmışdır.

Poeziya, hər şeydən əvvəl, həyat, ondan sonra isə incəsənətdir

Ulu öndər Heydər ƏLİYEV: İnsanlara şeir qədər, ədəbiyyat qədər güclü təsir edən, insanlığın mənəviyyatına, əxlaqına, tərbiyəsinə, fikirlərinin formalaşmasına bu qədər güclü təsir göstərən başqa bir vasitə yoxdur.

YUNESKO-nun 1999-cu ildə keçirilən 30-cu iclasında hər il martın 21-i “Beynəlxalq Poeziya Günü” elan edilmişdir.
Poeziya ən qədim zamanlardan başlayaraq insanın mənəvi ehtiyacına çevrilmiş, onun arzu və istəklərinin, duyğu və düşüncələrinin, sevinc və kədərinin poetik tərcümanı olmuşdur. Dünyanın bir sıra mədəni xalqlarının ədəbiyyatı kimi, bəşəriyyətin söz xəzinəsini zənginləşdirən Azərbaycan poeziyası da xalqımızın tarixi qədər qədim, mənəviyyatı qədər zəngindir. Azərbaycan şairləri, bütövlükdə, Yaxın və Orta Şərq, eləcə də dünya ədəbiyyatının inkişafına güclü təsir göstərmiş, özünəməxsus poeziya məktəbi yaratmışlar. Bu poeziya məktəbi nümayəndələrinin yaradıcılığında yüksək peşəkarlıq, sözün poetik imkanlarından istifadə bacarığı özünü daha aydın göstərmişdir.

Bu günlərdə 80 illik yubileyini qeyd etdiyimiz XX əsr ədəbiyyatımızın ən qüdrətli simalarından biri Məmməd Araz Azərbaycan ədəbiyyatında daha çox vətənpərvərlik şeirləri və ədəbi tərcümələri ilə yadda qalıb. Onun şeirləri hələ sovet dövründə Azərbaycanda milli təfəkkürün formalaşmasına əhəmiyyətli təsir göstərib. Məmməd Arazın şeir və poemaları ilə yanaşı, publisistikası da məhz bu məqsədə – ülvi amallara xidmət edib. Oxucularımız üçün maraqlı olacağını və günümüzlə səsləşdiyini nəzərə alaraq şeirləri və poemaları kimi, publisistik yazıları da axıcı bir dillə yazılan Məmməd Arazın 1989-cu ildə “Azərbaycan təbiəti” jurnalında çapdan çıxmış “Nur xonçası” adlı yazısını təqdim edirik.  

       Bahar, istəklimsən başdan-binadan,
       Ən gözəl qızısan sən təbiətin...

Mənə elə gəlir ki, bu, əlli il, yüz il əvvəlin şeri deyil. Bu, nə vaxtsa – min il, iki min il, üç min il bundan öncə baharın qoynunda yaz işığına, yaz hərarətinə adaş doğulub.

Ordubad rayonu Naxçıvanın qədim və zəngin mətbəx mədəniyyətinin simvoludur. Burada bişirilən şirniyyatların şöhrəti dillər əzbəridir. Bu yazımızda Ordubadda bişirilən “Səməni horrası” adlı şirniyyat haqqında söhbət açacağıq. Əvvəlcə onu bildirək ki, səməni horrası yalnız Ordubadda bişirilir. Bəzi bölgələrimizdə səməninin halvası hazırlanır. Ordubadda bişirilən səməni horrası isə bu halvadan tamam fərqlənir. Çünki bunun içərisinə heç bir şirin qatılmır. Səməninin bişirilməsində yalnız su, buğda və undan istifadə olunur. Ordubad rayonunda bu şirniyyatın bişirilməsinə görə tanınan Şərqiyyə Məmmədova deyir ki, qohum-qonşu bir yerə yığılır, böyük tabaqlarda buğda töküb isladırlar. Buğda göyərir, rişələri bir-birinə yapışır. Sonra onu parça-parça doğrayıb əzirlər. Əzilən buğdanın suyunu qablara sıxırlar. Sıxılan buğdanı atırlar. Alınmış buğda suyu unda yoğrulur. Sonra onu qazana töküb qaynadırlar. Səməni horrasının bişirilməsi çox zəhmət tələb edir. Məsələn, 8 saat ərzində ocaq üzərində olan səməni horrası dayanmadan qarışdırılmalıdır. Buna görə də səməni horrası bişirilərkən 5-6 nəfərin köməyinə ehtiyac duyulur. Qohum-qonşulardan qız-gəlinlər də evə dəvət edilir, onlar növbə ilə səməni horrasını qarışdırırlar. Bəzən bu işi könüllü görmək istəyənlər də olur. Çünki buna həm də savab iş kimi baxılır.

Min illərdir, el-obamız Novruza ürəyinin başında, gözünün üstündə yer verib, ağ gününü, sevincini, şadlığını, bəxtəvər çağını, inamını, sevgisini, gümanını, ruzi-bərəkətini onun adıyla bağlayıb. Bənövşə ətirli, nərgiz qoxulu Novruz ən uzun dövranı olan bayramdır; bizlərdə deyərlər, tut sovuşanacan, gilas ağaranacan Novruzdur. El-oba Novruzun bayram taxt-tacına ürəkdolusu, gözdolusu məhəbbətlə baxıb; bəlkə, buna görə Novruza “bayramların sultanı” deyilib. Həmin günlər torpaqdan boylanan çiçəyə “Novruz gülü”, əsən küləyə “Novruz yeli” (bayram yeli, vədə yeli), yandırılan tonqala “bayram tonqalı”, açılan süfrəyə “bayram süfrəsi” deyilib. Beləcə, olan-qalanı, necə deyərlər, özününküləşdirib, əzəlləşdirib, gözəlləşdirib bu bayram. Çillələrdən keçə-keçə qışın çiləsi sovuşub, gələn yaz ilaxır çərşənbələrin su, od, yel, torpaq müqəddəsliyi ilə qışa öz qalib, məğrur sifətini göstərib. Su, od, yel, torpaq sevindikcə gələn yazın da sevincdən çiçəyi çıtlayıb.

Naxçıvanda belə bir inanc var: “Xızır peyğəmbər kiçik çillənin ilk günlərində atını havaya çıxarır. Atın ayaqları torpağa dəyən kimi aləm dəyişir”. Qarşıdan gələn yazın hələ qışın oğlan çağında “aləmi dəyişmək” gücünə də beləcə inanıblar. Bu bayramla bağlı nə varsa, elin nəzərində əzizdir, müqəddəsdir.

Xalqımızın min illərdən bəri el arasında yaşayan elə bayramları var ki, yaranarkən nə bir sözü, nə bir nəğməsi yazıya alınıb. Ulu qaynaqlardan süzülüb gələn bir-birindən oynaq, şux, lətafətli bu bayram nəğmələri, ilkin görüş və təsəvvürlərlə bağlı ayinlər, etiqadlar, adət-ənənələr, mərasimlər, tamaşalar nəsillərin yaddaşında yaşayaraq əsrlər, qərinələr aşmış, gəlib bu günümüzə çatmışdır. Yüzilliklər dolabında bu el sözü və nəğmələrinin nəqşi pozulanı da olub, bəndi unudulanı da. Lakin xalq coşqun bir yaradıcılıqla nəğməsinin pozulmuş ahəngini, unudulmuş bəndini cilalamış, bayramlarını rəngarəng oyunlar, açıq havada keçirilən meydan tamaşaları, yallı və rəqslərlə bəzəmişdir.
Ta qədimdən insanlar onlara həyat verən dörd ünsürün – su, od, hava və torpağın oyanmasını əlamətdar hadisə hesab etmiş və onun şəninə mərasimlər, ayinlər yaratmışlar. Bununla əlaqədar xalq hər çərşənbəni bir təbiət ünsürü ilə əlaqələndirmiş və Novruz bayramına dörd həftə qalmış həmin mərasimlərin icrasına başlamışdır.

Yallıların geniş yayıldığı Şərur mahalının qədim oğuz yurdu olmasını sübut edən dəlillər sırasında bu rəqs növü xüsusi yer tutur. Yallı Şərurun qədimlik rəmzi, oğuz möhrüdür. Adı “Dədə Qorqud” dastanlarında çəkilən Şərur elində yallıların əsrlərdən bəri yayılması və yaşadılması yurdumuzun bu mahalının həm qədimliyindən, həm də mənəvi zənginliyindən soraq verir.

Üzeyir bəyin xeyir-duası ilə yaradılan ansambl

...1937-ci ildə böyük bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin keçmiş SSRİ Ali Sovetinə Şərur rayonundan deputatlığa namizədliyi irəli sürülür. Seçiciləri ilə görüşə gələn böyük bəstəkarın şərəfinə bədii özfəaliyyət kollektivi konsert verir. Səhnədə bir-birini əvəz edən yallı və rəqslər Üzeyir bəyi valeh edir. Axırda o, bədii özfəaliyyət kollektivinə xeyir-dua verir və tövsiyə edir ki, onlar xalqımızın qədim yallılarını, rəqslərini dünya xalqları qarşısında da nümayiş etdirsinlər.
Əslində, Şərurda ilk yallı qrupu 1924-cü ildən fəaliyyətə başlamışdır. Məhz həmin il yengicəli Həsən bəy adlı bir ziyalı Yengicə, Çərçiboğan, Çomaxtur, Oğlanqala, Cəlilkənd və digər kəndlərin istedadlı gənclərini başına toplamış, unudulmaqda olan yallılarımıza yeni nəfəs vermiş, onu səhnəyə çıxartmışdı. Elə Üzeyir bəyin qarşısında çıxış edən gənc­lərin çoxu Həsən bəyin yetirmələri idi.

...Deyirlər, hər fəslin öz gözəlliyi, öz füsunkarlığı var. Qarlı-şaxtalı qışın da, qızılı yarpaqlarla torpağı bəzəyən yağışlı-çiskinli payızın da, al-əlvan meyvələrilə süfrələri rövnəqləndirən yayın da. Yəqin, düşünəcəksiniz ki, bəs yazı niyə yaddan çıxardıq. Yox, əziz oxucular, heç bu fəsli unutmaq olar? Yazı ona görə sona saxladım ki, bu fəsil haqqında ürək sözlərimi sizinlə bölüşəcəyəm. O fəsil haqqında danışacağam ki, dünya yaranandan bəri insanları tək-tənha qoymayıb. Soyuq qarlı-şaxtalı qışdan sonra evlərin pəncərələrini döyüb, pəncərələrimizdən öz ilıq nəfəsini hiss etdirib, qapılarımızı taybatay açdırıb. Təbiətə min rəngə çalan al-əlvan naxışlar vurub, ürəkləri riqqətə gətirən nəğmələr ilə ruhumuzu oxşayıb. Elə bil bu nəğməni ulu Tanrımız özü bəstələyib. Daşlardan-qayalardan axan su şırıltısından, quşların şən civiltisindən, uşaqların qəhqəhələrindən yaranan bu nəğmələrlə dünyanı, bizi əhatə edən aləmi daha dərin məhəbbətlə sevmişik, yaşayıb-yaratmağa həvəslənmişik. Yazın gəlişi ilə çalarını dəyişib yamyaşıl rəngə bürünən meşələri, çəmənləri gəzmişik, doğma yurdumuzun hər bir qarışının gözəlliklərinə dönə-dönə, doymadan baxmışıq. Hiss etmişik ki, təbiət bizim düşündüyümüzdən daha canlı, daha hərəkətlidir. Danışmağa dili olmasa da, insanlara deməyə ürəkdolusu sözü var. Və bu sözləri baharda rəng­lərin dili, bulaqların zümzüməsi ilə deyir. Deməyin ki yox, bunu insanoğlu dinləyə, qavraya bilməz. Dinləyə də bilər, qavraya da. İndi soruşacaqsınız ki, yaxşı, sən eşidirsənsə de görək, təbiət bizə nə deyir? Yaxşı, deyəcəyəm, istər inanın, istər inanmayın...

Qışın soyuq keçən günlərini bir-bir sayaraq, nəhayət ki, mavi səmadan pəncərəmizə düşən bir yaz Günəşinin təravəti ilə sanki yuxudan ayılırıq: yurdumuza yaz gəlir! Belə bir gündə gözəl kəlmələrlə deyilən hər söz, edilən hər bir nəsihət, göstərilən qonaqpərvərlik insanları Günəşin mehrindən də artıq isidən, bu dünyada yaxşılıq etməyə, halal zəhmətlə yaşamağa və qarşılıqlı sevgiyə qovuşmağa çağıran bir xalq hikməti, Novruz bərəkətidir.
İnsan təbiəti çox həssas olduğu kimi, tələbatları da çox dərindir. O, sadəcə, bir canlı kimi deyil, həm də ali bir sosial varlıq kimi yaşadıqca həyatının hər anının, yaşadığı hər günün bir dəyəri, qiyməti vardır. İnkişaf edən iqtisadiyyat, yeni texnologiya hər nə qədər cəmiyyətin sürətlə dəyişən mədəni tələbatlarını qovalasa da, elə bil yenə də hansısa gizli qüvvə insanları torpağın, suyun, havanın bərəkətinə bir daha əl açmağa, hər şeyə yenidən başlamağa məcbur edir. Bu mənada, təbiətlə birgə oyanıb hamıdan qabaqda olmağa, qonaq-qaranın qabağına geniş süfrə ilə çıxmağa çalışan hər bir insan üçün Novruz bayramı yeni bir həyatın başlanğıcı, yaz bərəkətidir.

Azərbaycan mifoloji düşüncəsində dərin köklərə bağlı olan Novruz bayramının yaşı olduqca qədimdir. Bu milli bayram xalqın bütün etnogenetik ənənəvi xüsusiyyətlərini tam aydınlığı ilə nümayiş etdirməkdədir. Azərbaycanda ənənəvi Novruz bayramına qədər bütün mövsümlərin xarakterini əks etdirəcək rituallar icra olunmuşdur. “Novruz bayramı” ifadəsi, ilk növbədə, mövsümlərin dəyişməsini, yazın gəlişini ağıllara gətirir. Bayrama qədər etnoqrafik ənənələr silsiləsi mövcuddur. Müasir insanın əsas hərəkət meyarı zaman və vaxt anlayışları ilə ölçülür. Bəs qədim zamanlarda əcdadlarımız illərin, günlərin, ayların yerini necə təyin edirdi? Əski xalq inanclarında təqvim təbii hadisələrin ardıcıllığı ilə izah olunurdu: Qışın axırıncı ayı el arasında “Ağlar-gülər”, “Boz ay”, “Alaçalpo”, “Çilləbeçələr” adlanır. Boz çillədə qışın yatıraraq dondurduğu təbiəti yaz dörd həftədə oyadır. Bütün əlamətlərinə görə xalq deyimləri ilə üst-üstə düşən çillələr insanları Novruz bayramına yaxınlaşdırır. 

Novruz yeni başlanan ilin ilk günü olduğu kimi, həm də yaşıllıq, göyərti, təbii gözəllik deməkdir. Buna görə də bayram ərəfəsində səməni cücərtmək Novruz adətlərindəndir. Səməni yaşıllıq rəmzidir, insanlara xoş əhval-ruhiyyə, bahar təravəti gətirir.

          Səməni, saxla məni,
          Hər il göyərdərəm səni.

Səməni müqəddəs hesab edilmiş, insanlara can verən, xoşbəxtlik gətirən amil kimi də tərənnüm edilmişdir. Səməni ürəkdə tutulan diləyin yerinə yetiriləcəyinə inam doğurmuşdur. Səməni qədim azərbaycanlıların müqəddəs saydığı bir bitkidir. Ona görə də Novruzu qarşılamaq üçün mütləq səməni göyərtmək lazımdır.

Sara ƏZİMOVA

    Çaylar dolu buz gəlir,
    Əldə çörək, duz gəlir.
    Müjdə verin, ay ellər,
    Yurduma Novruz gəlir.

Hər dəfə axar çaylarımız gurlaşanda, ağacların budaqları tumurcuqlayanda, buludlar dolmuş gözlərini sıxanda təbiətdə bir möcüzə baş verir: Yer-göy oyanır, torpaq cana gəlir, göydə Günəş təzələnir. Elə bu vaxt yaz qanadından, bahar qoynundan bir gün doğur – Novruz!
Novruzda insan sanki mənən saflaşır, durulur, ürəklərə ən xoş duyğular yol tapır. Hər dəfə Novruz üzünə, əziz gün qədəmlərinə açılan qapılarımızı bahar döyəndə Azərbaycan torpağı al-əlvan bir xalını xatırladır.
Ulu əcdadlarımızdan yadigar qalan Novruz Azərbaycan xalqının ən ülvi, ən müqəddəs bayramlarındandır. Qışın bitməsi, yazın gəlişi ilə yaranan dünya yaşıdı bu qədim ümumxalq bayramı xalqımızın zəngin, qədimdən-qədim adət-ənənəsini, milli dəyərlərini özündə yaşatmaqdadır.

Müqəddəsləşən, vətənləşən varlıqla bağlı yaranan çərşənbə - torpaq çərşənbəsi

Ulu əcdadlarımız ilkin çağlarda təbiətdə baş verən hadisələri öz istəklərinə uyğunlaşdırmaq naminə cürbəcür şənliklərə əl atmış, get-gedə bu şənliklər sabitləşməyə, bütöv halda ayinə, mərasimə, adət-ənənəyə, nəhayət, bayrama çevrilməyə başlamışdır. İşlə, əməklə, ümumi şəkildə xalqın təsərrüfat həyatı ilə bağlı yaranan və mənəvi mədəniyyətin tərkib hissələrindən olan, eyni zamanda tarixin əski çağlarından dövrümüzə cilalana-cilalana gələn ayin, mərasim və bayramlara adi məişət aktı kimi deyil, daha çox sosial-mədəni, əxlaqi-estetik ideyalar ifadə edən fakt kimi baxılmışdır. Çünki bayram və bayram mərasimləri, ayinləri, eləcə də burada ifa olunan nəğmələr, icra olunan oyun-əyləncələr, göstərilən tamaşalar, ümumilikdə, xalqın sosial durumunu, adət-ənənəsini, həyata fəlsəfi-estetik münasibətini ifadə edir. Tarixi olduqca qədimlərə gedib çıxan Novruz bayramı gecə ilə gündüzün bərabərləşməsi, xeyir qüvvələrin şər qüvvələr üzərində qələbə çalması və əkinçilik həyatının başlanğıcını özündə təcəssüm etdirən bir bayramdır. 

“Naxçıvanlı şair və yazıçıların son altı ildə 350-dən çox kitabı və 3 almanaxı çap olunub. Hazırda Yazıçılar Birliyi tərəfindən uşaqlar üçün bir kitab, tərcümə əsərlərindən ibarət başqa bir kitab, gənclərin yaradıcılığını əhatə edən almanax hazırlanır”. Bu fikirləri Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin 21 mart – Beynəxalq Poeziya Gününə həsr olunmuş tədbirində çıxış edən birliyin sədri Asim Yadigar səsləndirib. 21 mart – Beynəlxalq Poeziya Gününün tarixindən danışan Asim Yadigar qeyd edib ki, YUNESKO-nun qərarı ilə 2000-ci ildən etibarən hər il mart ayının 21-i Beynəlxalq Poeziya Günü kimi qeyd olunur. Ölkəmizdə isə Beynəlxalq Poeziya Günü 2007-ci ildən qeyd edilir. Beynəlxalq Poeziya Günü ərəfəsində Azərbaycan şairləri, poeziya həvəskarları bir araya toplaşaraq yaradıcılıq mübadiləsi aparırlar. Beynəlxalq Poeziya Günü 2008-ci ildən etibarən Naxçıvan Muxtar Respublikasında da qeyd olunur. Elə həmin ilin yanvar ayından göstərilən dövlət qayğısı ilə birlik yeni binada fəaliyyət göstərir. Muxtar respublikada yazıb-yaradan şair və yazıçılarımızın əməyi də dövlətimiz tərəfindən yüksək qiymətləndirilib.

Dünən Naxçıvan Dövlət Universitetində Novruz şənliyi keçirilib. Əvvəlcə rektor, akademik İsa Həbibbəyli çıxış edərək kollektivi əziz bayram münasibətilə təbrik edib. Qeyd olunub ki, çox­əsrlik tarixə malik, xalqımızın günümüzə qədər yaşatdığı, qoruyub gələcək nəsillərə ötürdüyü Novruz bayramı özündə həyatı, yaranış və dirçəlişi, milli birliyi, təbiətin füsunkar gözəlliklərini, insanların gələcəyə, xoşbəxtliyə, bolluğa ümidini əks etdirir. Novruz bayramının mənşəyi, astroloji mənası, bütün türk xalqlarının ümumi bayramı olması ilə bağlı ətraflı məlumat verən rektor bildirib ki, sovetlər zamanı qadağan olunmuş bu bayram xalqın yaddaşında yaşayaraq, müstəqillik qazanıldıqdan sonra ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə dövlət səviyyəsində qeyd olunmağa başlanıb. Novruz bayramı 2009-cu ildə YUNESKO-nun qeyri-maddi mədəni irs siyahısına daxil edilib, 2010-cu ildə isə BMT Baş Assambleyasının 64-cü sessiyasının iclasında mart ayının 21-i “Beynəlxalq Novruz Günü” elan olunub.
Bayram konsertində nümayiş etdirilən Novruz adət-ənənələri, musiqi nömrələri, universitetin koreyalı, gürcü, türkiyəli tələbələrinin də qoşulduğu yallılar, “Karvan” Şən və Hazırcavablar Klubunun şux zarafatları tamaşaçılara yüksək əhval-ruhiyyə bəxş edib.

Xəbərlər şöbəsi

Bakı şəhərində keçirilən “Muğam aləmi” III Beynəlxalq Muğam Festivalı çərçivəsində Liviyanın “Turasu Libya Makam” qrupunun muxtar respublikamızda konserti olub.
Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının muğam kollektivi və Liviyanın “Turasu Libya Makam” qrupu eyni səhnəni bölüşüblər.
Konsertdən əvvəl Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Sarvan İbrahimov çıxış edərək bildirib ki, muğam xalqımızın milli-mədəni sərvətidir. Muğam sənətinə bu gün dövlət səviyyəsində diqqət və qayğı göstərilir. Bunun nəticəsidir ki, gənc­lər arasında bu sahəyə maraq xeyli artıb, istedadlı və bacarıqlı muğam ifaçıları yetişib. Mart ayının 9-da Bakı şəhərindəki Heydər Əliyev Mərkəzində “Muğam aləmi” III Beynəlxalq Muğam Festivalının təntənəli açılış mərasimi olub. Festival ölkəmizin ayrı-ayrı bölgələrində davam edir. 24 ölkədən muğam ustalarının qatıldığı festivalda “Turasu Libya Makam” qrupu da iştirak edir.
Əvvəlcə Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının Muğam qrupunun solistlərindən Zülfüqar Mahmud­ovun, Qəribə Həsənovanın, Mehman Tağıyevin ifasında muğamlar səsləndirilib. Sonra “Turasu Libya Makam” qrupu maraqlı konsert pro­qramı ilə çıxış edib.
Konsert proqramından sonra Naxçıvan Muxtar Respublikası Baş nazirinin müavini Təranə Quliyeva qonaqlarla görüşərək maraqlı konsert proqramı münasibətilə onları təbrik edib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Vasif Talıbovun adından qonaqlara hədiyyələr təqdim olunub.  

Səbuhi HÜSEYNOV

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 90 illik yubileyi haqqında” 21 yanvar 2013-cü il tarixli Sərəncamı və bu ilin muxtar respublikamızda “Heydər Əliyev ili” elan edilməsi ilə əlaqədar olaraq Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunda silsilə tədbirlər həyata keçirilir.
Bu münasibətlə institutda ali təhsil ocağının təsviri incəsənət müəllimliyi ixtisası üzrə IV kurs tələbəsi Lətafət Əliyevanın ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 90 illik yubileyinə həs edilmiş dekorativ-tətbiqi sənət və kvilink janrı üzrə fərdi sərgisinin açılışı olmuşdur.
Tədbirdə çıxış edən institutun rektoru, professor Oruc Həsənli bildirmişdir ki, bu il institutun müstə­qil fəaliyyətinin 10 ili tamam olur. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin xeyir-duası ilə fəaliyyətə başlayan institut ötən illər ərzində bir sıra uğurlara imza atmışdır. Bu fərdi sərgi də həmin uğurlardan biridir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri, Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı Ülviyyə Həmzəyeva çıxış edərək vurğulamışdır ki, sərgisi təşkil olunan Lətafət Əliyevanın orijinal üslubda təqdim etdiyi bu əl işləri dekorativ tətbiqi sənət və kvilink janrının inkişafı sahəsində müasir ruhlu bir rəssamın yetişdiyindən xəbər verir. Bu isə onu göstərir ki, Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunda təkcə rəsm müəllimi deyil, eyni zamanda gələcəyin rəssamları da yetişir.
Xalq rəssamı Hüseynqulu Əliyev, Azərbaycan Respublikasının əməkdar rəssamı Telman Abdinov, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Həsənəli Eyvazlı, pedaqogika üzrə fəlsəfə doktoru, rəssam Mahir Xəlilov çıxış edərək fərdi sərgidə nümayiş etdirilən rəsm əsərləri haqqında fikirlərini bildirmişlər.

Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun
mətbuat xidməti

Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində Naxçıvan Musiqi Kollecinin “Mahirlər” ansamblının konserti olub. Kollecin tələbə və gənc müəllimlərinin təmsil olunduğu ansambl tamaşaçılar qarşısında bir-birindən maraqlı nömrələrlə çıxış edib. Zərb alətlərində səlis ritmlər, kompozisiyalar alqışlarla qarşılanıb. Nağarada Qurban Əsgərovun, Munis Əlisoyun, Mahmud Əliyevin, zəngli alətlərdə Nəcəf Hacılının, tarda Cəlil İsmayılovun, kamançada Nurlan Nuriyevin, elektron alətlərdə Sadiq Hüseynovun, balabanda Asiman İsmayılovun mahir ifaları konsertə rəngarənglik qatıb.

Xəbərlər şöbəsi

140 il bundan əvvəl – 1873-cü il mart ayının 10-da Bakıda Mirzə Fətəli Axundzadənin “Lənkəran xanının vəziri” komediyasının səhnəyə qoyulması ilə Azərbaycan peşəkar milli teatrının əsası qoyulub. Bu il martın 1-də Azərbaycan Respublikasının Prezidenti “Azərbaycan Respublikasında “Milli Teatr Günü”nün təsis edilməsi haqqında” Sərəncam imzalayıb, 10 mart ölkəmizdə “Milli Teatr Günü” kimi təsis edilib.
Bu əlamətdar gün münasibətilə mart ayının 10-da Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında tədbir keçirilib, M.F.Axundzadənin “Hekayəti-xırs quldurbasan” komediyası nümayiş etdirilib.
Əvvəlcə tamaşaya gələnlər teatrın foyesində təşkil olunan Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının keçdiyi inkişaf yoluna həsr edilən sərgiyə baxıblar.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Sarvan İbrahimov çıxış edərək Azərbaycanda teatr sənətinin yaranma tarixindən, bu sənət növünün inkişafına göstərilən dövlət qayğısından danışıb. Qeyd olunub ki, bu gün ulu öndərimizin layiqli davamçısı ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyev teatr sənətinin inkişafına xüsusi diqqət göstərir, bu sahədə səmərəli islahatlar həyata keçirir. Dövlət başçısının “Azərbaycan teatr sənətinin inkişaf etdirilməsi haqqında” 19 fevral 2007-ci il tarixli, “2009-2019-cu illərdə Azərbaycan teatrının inkişafı Dövlət Pro­qramı”nın təsdiq edilməsi haqqında” 18 may 2009-cu il tarixli sərəncamları bunu bir daha təsdiq edir. Bu il martın 1-də dövlət başçısı “Azərbaycan Respublikasında “Milli Teatr Günü”nün təsis edilməsi haqqında” Sərəncam imzalayıb, 10 mart ölkəmizdə “Milli Teatr Günü” kimi təsis edilib. Həmçinin ölkə Prezidenti “Azərbaycanda peşəkar milli teatrın yaradılmasının 140 illiyi haqqında” da Sərəncam imzalayıb. Bu sərəncam teatr sənətinə göstərilən diqqət və qayğının bariz nümunəsidir.

Milli-mənəvi dəyərlərimizin əsas göstəricilərindən olan adət-ənənələrimiz uzun əsrlər boyu xalqımızın ruhunu, bədii-estetik dünyagörüşünü, həyat fəlsəfəsini, etnoqrafiyasını, sənətkarlıq qüdrətini özündə hifz edib saxlamışdır. Zəngin folklor nümunələrimiz məhz adət-ənənələrimizlə müasir dövrümüzə qədər gəlib çatmışdır. Tarixi kökləri qədim milli dəyərlərimizə, zəngin adət-ənənələrimizə, bayram və mərasimlərimizə söykənən mənəvi mədəniyyətimiz adət-ənənələr məkanında klassikləşərək mədəni bəşəri irsə çevrilmişdir.
Hər bir adət-ənənə isə müəyyən əxlaqi məzmun və məna daşıyır. Onları qoruyub saxlamağı bacarmamaq cəmiyyətdə ciddi narazılığa, insan münasibətlərinin kəskinləşməsinə, şəxsiyyətlə onun ictimai mühiti və ətrafı arasında ziddiyyətin meydana gəlməsinə səbəb olur. Yazılmamış əxlaq və ünsiyyət qanunlarını özündə əks etdirən adət-ənənələrə bələd olduqca insan özünüdərk prosesində mənsub olduğu xalq haqqında ətraflı biliklər əldə edir. Bunu əxz etmək isə insanın hisslərini, duyğularını ülviləşdirməklə təfəkkürünü dərinləşdirir, onun mentalitetini zənginləşdirir. Nəticədə, son dərəcə dərin düşüncə sahibi olan fərdlərdən ibarət cəmiyyət daha da saflaşır, büllurlaşır. Məhz bu kontekstdən yanaşdıqda, xalqımızın milli mədəniyyətinin köklərini araşdırdıqda xalqın ictimai həyatında Novruz bayramının əvəzsiz inci olduğunun şahidi oluruq. İslamaqədərki bayramlar arasında Novruz yeganə bayramdır ki, onun elliklə qeyd olunduğu günə qədər insana həyat verən dörd müqəddəs ünsürün – suyun, odun, yelin (havanın) və torpağın isinməsi, “dirilməsi” şərəfinə ilaxır çərşənbələrdə mərasimlər icra olunur.

XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olan İslam Səfərli (1923-1974) şeirlərini, əsasən, heca vəznində yazmış, hətta “Heca vəznliyəm mən” adlı ayrıca bir şerində bu vəznə sədaqətini xüsusi vurğu ilə bəyan etmişdir. Şairə görə, Molla Pənah Vaqifin, Aşıq Ələsgərin Azərbaycan şerinin “qoca vəzni” olan hecada yazdıqları şeirlər əbədi olaraq qalan “el malı”na çevrilmişdir. İslam Səfərli həmin şeirlə ümumilikdə “Azərbaycan şerinin ahəngi” adlandırdığı heca vəznli şerin və bu vəzndə XX əsrdə dillər əzbəri olan poeziya nümunələrini yaratmış Səməd Vurğun məktəbi ənənəsinin əbədiliyinə inamını ifadə etmişdir. İslam Səfərlinin ədəbi aləmdə ilk addımlarını atmasında və tanıdılmasında da Xalq şairi Səməd Vurğunun böyük rolu olmuşdur.

Yazıçı dostu Azərbaycan Dövlət Universitetində onunla birlikdə təhsil almış Əlfi Qasımovun xatirələrində deyilir ki, “İslam Səfərlinin tələbəlik illərində yazdığı uğurlu şeirlər gənclərin böyük qayğıkeşi Səməd Vurğunun da diqqətini cəlb etmişdir... Üçüncü kursda oxuyurduq. Böyük şair tələbələrə qonaq gəlmişdi. ...O, xitabət kürsüsünə qartal kimi sinə gərib, müasir poeziyamızın qarşısında duran vəzifələrdən danışdı... Səməd Vurğun nəyi isə xatırlayıb susdu. Zala göz gəzdirdi: – Hanı o mənə oxşayan qara İslam?
– Buradayam, Səməd müəllim.
...– Yazıçılar İttifaqında keçən “Gənclər günü”ndə bir şeir oxudun ha, indi oxuya bilərsənmi onu?

Azərbaycan peşəkar milli teatrının yaradılmasından 140 il ötür

140 il bundan əvvəl – 1873-cü il mart ayının 10-da Bakıda Mirzə Fətəli Axundzadənin “Lənkəran xanının vəziri” komediyasının səhnəyə qoyulması ilə Azərbaycan peşəkar milli teatrının əsası qoyulmuşdur.
Azərbaycanda teatr sənətinin, xalq teatrımızın tarixi çox-çox qədimlərdən başlayır. Qobustan, Gəmiqaya rəsmlərinə əsaslanaraq qeyd etmək olar ki, Azərbaycan ərazisində teatr ənənələri qədim dövrlərə gedib çıxır. Xalqımızın yaratdığı xalq oyunları, xalq komediyaları, meydan və qaravəlli tamaşaları, bayram məzhəkələri teatr sənətimizin ilk nümunələri kimi çox maraqlıdır. Xalqımızın yaradıcı təfəkkürünü əks etdirən, folklorumuzun zənginliyini ortaya qoyan bu tamaşalar peşəkar milli teatrın yaranmasında əhəmiyyətli rol oynamışlar. Azərbaycan milli teatrının yaradılmasında Həsən bəy Zərdabi, Nəcəf bəy Vəzirov və Əsgərağa Adıgözəlovun xüsusi xidmətləri olmuşdur. Yaxın Şərqdə ilk dəfə olaraq peşəkar teatrın Bakıda yaranması xalqımızın milli dəyərlərinin qorunmasında və təbliğində, estetik zövqünün formalaşmasında böyük rol oynamış, mütərəqqi ideyaların yayılmasına, teatrın işıqlı amalların carçısına çevrilməsinə səbəb olmuşdur.