Tədbir iştirakçıları əvvəlcə ­Hüseyn Cavidin şəhərin mərkəzində ucaldılan məqbərəsini ziyarət edib, dahi şairin Naxçıvan şəhərindəki ev-muzeyində olublar.
Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında keçirilən tədbiri giriş sözü ilə açan Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Natəvan Qədimova deyib ki, bu gün istər poeziyada, istərsə də dramaturgiyada orijinallığı ilə seçilən, Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olan şair-dramaturq Hüseyn Cavidin anadan olmasından 135 il ötür. Hüseyn Cavid 1937-ci ilin iyun ayında “gizli millətçi əks-inqilabi təşkilat”da iştirakı bəhanəsi ilə günahsız yerə səkkizillik həbs cəzasına məhkum olunub. Həmin ildən onun bütün əsərlərinin nəşri və tamaşaya qoyulması qadağan edilib.
Ulu öndər Heydər Əliyevin qayğısı ilə ötən əsrin 70-ci illərindən etibarən Cavidin əsərləri nəşr olunmağa başlayıb, rus dilində 2 cildliyi işıq üzü görüb. Ümummilli lider Heydər Əliyev çox böyük cəsarət tələb edən addım atıb, Cavidin ­cənazəsi 1982-ci ildə Uzaq Sibirdən Bakıya, noyabrın 2-də isə Naxçıvana gətirilib. Bu fakt keçmiş Sovetlər Birliyi məkanında repressiya olunmuş şəxsə dövlət səviyyəsində göstərilmiş münasibətin yeganə cəsarətli nümunəsidir.

Bu gün Azərbaycan klassik ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olan şair-dramaturq Hüseyn Cavidin anadan olmasından 135 il ötür. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2007-ci il 15 may tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Hüseyn Cavidin 125 illiyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında keçirilməsi ilə əlaqədar Tədbirlər Planı”na əsasən hər il oktyabrın 24-ü Naxçıvan Muxtar Respublikasında “Hüseyn Cavid Poeziya Günü” kimi qeyd edilir.

Hüseyn Cavid ilk təhsilini Naxçıvan şəhərindəki mollaxanada almış, ərəb-fars dillərini öyrənmiş, Şərq ədəbiyyatına dair ilkin biliklər əldə etmişdir. Sonra Naxçıvanda M.T.Sidqinin təşəbbüsü ilə açılmış “Tərbiyə” məktəbində təhsilini davam etdirən Hüseyn Cavid burada dünyəvi elmlərə yiyələnmiş, “Gülçin” təxəllüsü ilə ilk şeirlərini yazmağa başlamışdır. O, dünyagörüşünün inkişafında mühüm mərhələ təşkil edən İstanbul Universitetini (1906-1909) bitirdikdən sonra 1909-1910-cu illərdə Naxçıvanda müəllimlik fəaliyyəti ilə məşğul olmuşdur. 1911-ci ildə Tiflisə gedən Hüseyn Cavid 1917-ci ilə qədər burada yaşamış, ədəbi-pedaqoji fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1918-1919-cu illərdə Naxçıvandakı “Rüşdiyyə” məktəbində dərs demişdir.

Naxçıvan Dövlət Uşaq Filarmoniyasının xalq çalğı alətləri ansamblı və solistləri Naxçıvan şəhərindəki 2 nömrəli Təqaüdçülər Klubunda konsert proqramı ilə çıxış ediblər.
Əvvəlcə Naxçıvan Dövlət Uşaq Filarmoniyasının direktoru Ariz Ağayev çıxış edərək muxtar respublikada ahıllara, təqaüdçülərə göstərilən diqqət və qayğıdan bəhs edib. Bildirilib ki, muxtar respublikada sakinlərin asudə vaxtlarının ­səmərəli təşkili daim diqqət mərkəzində saxlanılır. Bu günlərdə Naxçıvan şəhərindəki 2 nömrəli Təqaüdçülər Klubunun binasının yenidən qurularaq istifadəyə verilməsi də bunun bariz nümunəsidir.
Vurğulanıb ki, Naxçıvan Dövlət Uşaq Filarmoniyası Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2010-cu il 19 aprel tarixli Sərəncamı ilə yaradılıb. Muxtar respublika rəhbərinin bu sərəncamı istedadlı uşaqların yaradıcılıq potensialından daha səmərəli istifadə olunması və milli musiqi ənənələrimizin gələcək nəsillərə çatdırılması istiqamətində atılan mühüm addımdır. Filarmoniyanın əsaslı fəaliyyətinə hərtərəfli şərait yaradılıb, musiqi alətləri, xüsusi geyim dəstləri alınıb, buraya musiqi qabiliyyəti olan uşaqlar cəlb ediliblər.
Sonra konsert proqramının təqdimatı olub. Filarmoniyanın xalq çalğı alətləri ansamblı və solistlərinin ifalarında səsləndirilən “Çahargah rəngi”, “Güləbətin”, “Gülə-gülə”, “Azərbaycan”, “Bayatı-şiraz”, “Simayi-şəms” və digər muğam, təsnif, xalq mahnıları və bəstəkar musiqiləri təqaüdçülər tərəfindən maraqla qarşılanıb.
Sonda klubun direktoru Mirvasif Seyidov çıxış edərək bu gün muxtar respublikada bütün təbəqələrdən olan insanların rahat ­yaşayışlarının və asudə vaxt­ları­nın ­səmərəli təşkilinin diqqət mər­­kəzində olduğunu deyib. Yeni istifadəyə verilən bu binada şəhərimizin yaşlı sakinlərinin mədəni istirahətlərinin təşkili üçün bütün imkanlar var. Klub müdiri bugünkü tədbirə görə minnətdarlığını bildirib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm
Nazirliyinin mətbuat xidməti

Oktyabrın 20-də Beynəlxalq Kulinariya Gününə həsr edilmiş tədbir keçirilib. Əvvəlcə milli yeməklərimizdən ibarət sərgiyə baxış olub. 

Tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin şöbə müdiri Əkbər Novruzov açaraq bildirib ki, ölkəmizin hər bir regionunun öz adət-ənənələri olduğu kimi, Naxçıvanın da özünəməxsus ləziz yemək növlərindən ibarət mətbəx mədəniyyəti vardır. Burada süfrə mədəniyyəti hər zaman ən yüksək səviyyədə qorunub saxlanılıb, bərəkətin rəmzi kimi süfrəyə böyük ehtiram göstərilib, süfrə estetikası və etikasına son dərəcə dəqiqliklə əməl olunub. Naxçıvan mətbəxinin bu zəngin mənzərəsi, muxtar respublikamızda kulinariya turizminin inkişafı üçün də gözəl zəmin yaradır.
Vurğulanıb ki, muxtar respublikada milli mətbəxin təbliği diqqət mərkəzindədir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2009-cu il 9 aprel tarixli Sərəncamı ilə “Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzinin yaradılması bunun bariz ifadəsidir.
Tədbirdə “Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzinin direktoru Türkay Səfərzadə Beynəlxalq Kulinariya Gününün yaranma tarixindən, ölkəmizdə geniş qeyd olunmasından ətraflı söhbət açıb.

Bu zirvədə söz ehkam taxtındadır

Ötən günlərin birində Şahbuz rayonunda ezamiyyətdə olarkən “Vətən mənə oğul desə, nə dərdim”, – deyən ustad şairimiz Məmməd Arazın doğulduğu Nursu kəndinə də getdim. Bir vaxtlar Məmməd Araz Nursu haqqında nisgilliklə yazırdı:

Kəndim, balacasan, çox balacasan,
Adın yox dünyanın xəritəsində.
Atılıb qalmısan gözlərdən uzaq
Çaylı, baldırğanlı dağ dərəsində.

Şair həmin şeirində doğma kəndini tozlu küçələrinin sayına görə dünyanın birinci kəndi sayırdı. Bu gün o kənd gözlərdən uzaqda deyil. Adı da dünyanın xəritəsindədir. Küçələri də şəhərlərimizin küçələrindən seçilmir. O da xüsusi qeyd olunmalıdır ki, doğulub boya-başa çatdığı, hər gülü, çiçəyi, hər daşı, qayası ilham mənbəyi olan Nursu kəndində görkəmli sənətkarın bir neçə il əvvəl yaradılmış ev-muzeyi Məmməd Arazla yanaşı, ümumən, Azərbaycan ədəbiyyatına, mədəniyyətinə, incəsənətinə böyük diqqət və ehtiramın ifadəsi kimi dəyərləndirilib. Bununla Vətən ona bir daha oğul deyib.

Oktyabrın 19-da Naxçıvan ­Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin III konfransı keçirilib.
Konfransa Yazıçılar Birliyinin üzvü Akif İmanlı sədrlik edib.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Aparatının rəhbəri Əli Həsənov Naxçıvan Muxtar Respublikası Yazıçılar Birliyinin üzvlərinə Ali Məclis Sədrinin salamlarını çatdırmış, birliyin III konfransına öz işində uğurlar arzulayaraq demişdir: Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin diqqət və qayğısı sayəsində muxtar respublikada Yazıçılar Birliyinin fəaliyyəti, o cümlədən ədəbiyyatımızın və mədəniyyətimizin inkişafı üçün əlverişli şərait yaradılmışdır. Birliyin 2012-ci ildə keçirilən konfransında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri Yazıçılar Birliyinə muxtar respublikada ədəbi prosesin və bədii yaradıcılıq işinin gücləndirilməsi, bədii tərcümənin, uşaq ədəbiyyatının və dramaturgiyanın inkişaf etdirilməsi, eləcə də kitab müzakirələrinin təşkili ilə bağlı tapşırıqlar vermişdir. Ötən 5 ildə Yazıçılar Birliyi bu istiqamətdə fəaliyyətini qurmağa çalışmış, bir sıra işlər görülmüş, tədbirlər keçirilmişdir. Lakin etiraf etməliyik ki, görülən işlər Ali Məclis Sədrinin qarşıya qoyduğu tələblər səviyyəsində deyil. Yazıçılar Birliyinin yeni seçiləcək İdarə Heyəti işdə dönüş yaratmalı, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin qarşıya qoyduğu vəzifələr əsas fəaliyyət istiqaməti olmalı, bununla bağlı Tədbirlər Planı hazırlanaraq icra edilməlidir.

Xalqımıza məxsus məişət adət-ənənələrindən biri də qışa ərzaq tədarükünün görülməsidir. Əvvəllər qış tədarükü bir qədər çətin və məşəqqətli olardı. Xüsusən qışa un tədarükü görülərdi. Bu tədarük bir neçə mərhələdən keçərdi. Əkin-biçindən əldə edilən taxıl əvvəlcə yuyulardı. Bu, çox ağır və vaxt aparan proses idi. Qohum-qonşudan palaz toplayıb üstünə buğda sərər, 2-3 gün ərzində qurudardılar. Buğdanı hissə-hissə teşt və ya məcməyilərə tökər, başqa qarışıqlardan təmizləyərdilər. Bundan sonrakı iş isə buğdanı üyütmək idi. Kəndlərdə olan su dəyirmanlarında növbə tutular, hər kəs ailəsi üçün un ehtiyatı görərdi. 

Həmin dövrdə bostan-tərəvəz məhsulları indiki kimi konservləşdirilməzdi. Ona görə də yalnız qurutmaqla qış tədarükü görülərdi. Lobya, badımcan doğranaraq, pomidor isə bütöv halda qurudulardı.
Qış hazırlıqları içərisində yavanlıqlar da xüsusi yer tutur. Bu sahədə də erkən yazdan müxtəlif işlər görülərdi. Pendir, şor, yağ ehtiyatı əsas qida məhsulları hesab edilərdi. Aprel-may ayları südün ən bol vaxtı sayılır. Bu zaman əldə edilən yağa gül (çiçək) yağı deyərlər. Çünki bu vaxtlar heyvanlar təzə-tər otlarla qidalanırlar. Qoyunlar iyulun axırına, keçilər isə sentyabrın əvvəlinə, bəzən də axırına qədər sağılır. Dəymiş otlarla bəslənən mal-heyvanın südü yağlı olduğu üçün bu mövsümdə tutulan pendir daha dadlı olur.

Dünən Naxçıvan şəhərindəki Əcəmi seyrəngahında uşaq incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəblərində dərs deyən müəllimlərin və rəsm ixtisası üzrə təhsil alan şagirdlərin iştirakı ilə ustad dərsi keçilib.
Təbiət təsvirinə həsr olunmuş ustad dərsi başlanmazdan əvvəl Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin aparıcı məsləhətçisi Leyla Əlimərdanova bildirib ki, ustad dərsi nazirliyin tabeliyində olan uşaq incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəblərində rəsm ixtisası üzrə dərs deyən müəllimlər və həmin ixtisas üzrə təhsil alan şagirdlər üçün rəssamlıq sənətinin tərkib hissəsi olan təbiət təsvirinə həsr edilib.
Sonra Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin üzvləri, Naxçıvan Dövlət Rəsm Qalereyasının direktoru Hökümə Məmmədli və Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar rəssamı Həmzə Sadiqov rəssamlıq sənətində peyzaj təsvirinin incəliklərindən bəhs edərək praktik olaraq ustad dərsi keçiblər. Müəllim və şagirdlərə təsviri incəsənət tarixi haqqında da məlumat verilib, ümumilikdə, ustad dərslərinin şagirdlərdə estetik tərbiyəni, mənəvi-əxlaqi keyfiyyətləri inkişaf etdirdiyi vurğulanıb.
Sonda müəllim və şagirdlərin sualları cavablandırılıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin mətbuat xidməti

Tarix dəfələrlə sübut etmişdir ki, assimilyasiya nəticəsində dünyada bir sıra dillər məhv olmuş, başqa dillərin təsiri nəticəsində inkişafını dayandıraraq yox olmuşdur. Azərbaycan dilinin tarixində də məhv olmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qalma halları az ­olmamışdır. Son zamanlara qədər, hətta indi də Azərbaycan dilinin yaşamağa qadir olmadığını iddia edənlərə də rast gəlinir. Filologiya elmləri doktoru, professor Sədaqət Həsən­ovanın monoqrafik araşdırmalarının nəticəsi olan, “Əcəmi” nəşriyyatında bu yaxınlarda işıq üzü görmüş “Dilimiz mənəvi kimliyimizdir” kitabı bir daha təsdiq edir ki, Azərbaycan dili yüz illər, min illər boyunca sabitliyini saxlamış, ərəb-fars dillərinin nəticəsində onun leksikasında müəyyən dəyişmələr özünü göstərsə də, assimilyasiyaya uğramamış, əksinə vaxtilə Azərbaycana köçürülən ərəblərin dili Azərbaycan dilinə assimilyasiya olunmuş, dilimizin əsas lüğət fondu və qrammatik quruluşu qorunub saxlanmışdır. Hətta bu dilin müvafiq üslubları yaranıb formalaşmış və yüksək inkişaf səviyyəsinə çatmışdır.
“Dilimiz mənəvi kimliyimizdir” kitabı üç hissədən ibarətdir. Birinci hissə “Dilimiz – mənəvi sərvətimiz, qüdrətimiz, kimliyimizdir” adlanır. Burada nitq mədəniyyəti, dialektoloji problemlər, dilimizin yayılma arealı məsələlərindən danışılır. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Azərbaycan nitq mədəniyyəti və siyasi natiqliyinin inkişafındakı rolu, dil məsələlərinə münasibəti, çağdaş dövrümüzdə nitq problemləri faktiki materiallarla üzə çıxarılmış, elmi-nəzəri təhlilə cəlb edilmişdir. Araşdırmalarda maraqlı faktlara toxunulmuş, diqqəti çəkən dil vahidlərindən bəhs olunmuşdur. Kitabın birinci hissəsinin sonunda dilimizin dünya dilləri arasındakı mövqeyi məsələsinə toxunulmuş, slavyan dillərinə təsirini göstərən faktlara müraciət edilmişdir. Sədaqət Həsənova dilimizin qorunması məsələsini ən mühüm problem kimi dəyərləndirir, onun təəssübkeşi mövqeyində dayanaraq saflaşmasına mane olan faktlara qarşı çıxır, bütün ziyalıların dilimizi qoruyub yaşatması zəruriyyətini tez-tez vurğulayır.

Azərbaycan tarixi abidələrlə zəngin bir ölkədir. Ulu babalarımızın yadigarı olan abidələr bizə keçmişimizdən xəbər verir, məxsus olduğu dövrün mədəni mühitini, xalqımızın sənətkarlıq xüsusiyyətlərini, təfəkkür və düşüncə tərzini özündə yaşadır. Bu baxımdan tarixi abidələrin mühafizəsi və tədqiqi maddi-mənəvi irsimizin qorunub gələcək nəsillərə çatdırmasına xidmət edir.
Aparılan tədqiqatlar bir daha göstərir ki, Naxçıvan təkcə Azərbaycanın deyil, dünyanın ən qədim yaşayış məskənlərindəndir. Tarixçilərin Nuh Peyğəmbər və Dünya tufanı ilə bağlı ortaya qoyduğu faktların Naxçıvanla bağlılığı bu torpağın qədimliyini sübut edir.

Arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan maddi-mədəniyyət nümunələri, Gəmiqaya yazılı abidələri, dağ süxurlarının və torpaq qatlarının öyrənilməsi və sair bu diyarda lap qədimlərdən yaşayış olduğunu göstərir. Ümumdünya daşqınına (Nuh tufanına) qədər bu diyarın adının nə olduğu bizim üçün qaranlıq olsa da, “Qurani-Kərim”də dəfələrlə xatırladılan tufandan sonra bu ərazidə Həzrəti Nuhun nəslinin və onun tərəfdarlarının məskunlaşdığı ilk sivilizasiyanın buradan başlandığı şübhəsizdir.
Naxçıvanın Nuh Peyğəmbərlə bağlılığı hələ qədim dövrlərdən diqqəti cəlb edib, yunan alimi Klavdi Ptolomey bizim eranın II əsrində ilk dəfə olaraq, Naxçıvanı Nuh Peyğəmbərin məskəni kimi xatırladıb. XVI əsrin görkəmli ərəb alimi, coğrafiyaşünas Əl-Şərifi Nuh Peyğəmbərin qəbrinin, hətta gəmisinin qalıqlarının Naxçıvanda olması barədə məlumat verib.

Türkiyə klassik musiqisinə dair yazılan bir çox mənbədə qarşımıza çıxan Murad ağa kimdir? Murad ağa 1610-cu ildə anadan olub. Əslən naxçıvanlıdır. Sultan IV Muradın Rəvan səfərindən sonra İstanbula gətirdiyi on iki sənətkar arasında yer alan Murad ağa sazəndə qrupunun iki xanəndəsindən biri olub. “İslam Ensiklopediyası”nda bu barədə məlumat verilir. Övliya Çələbi onun carta (çartar), Hüseyn Behcət sestak, Əsəd Əfəndi şeştar çaldığından bəhs edirlər. Onun şeştar ustası olması musiqişünaslar arasında Şeştari Murad ağa kimi tanınmasına gətirib çıxarıb.
Qeyd edək ki, şeştar türklər və digər müsəlman xalqları tərəfindən istifadə edilən və yerini tambura vermiş olan simli çalğı alətidir. Mənbələrdə qeyd olunur ki, təbrizli Əli xanın icad etdiyi bu musiqi aləti çartara bənzəyir. Lakin adından da bilindiyi kimi onun altı simi var. Şeştardan bu gün İran, Azərbaycan və Qafqazda da istifadə olunur. İbni Qəbinin tərifinə əsasən onun müxtəlifölçülü uda bənzəyən üç növünün olması ilə bağlı məlumat var.
Türkiyənin musiqi tarixinə dair yazılmış bir çox mənbədə də Murad ağa Şeştari ilə bağlı çox maraqlı faktlar yer alıb.

AMEA Naxçıvan Bölməsində Xaraba Gilan arxeoloji ekspedisiyasının yekununa həsr olunmuş tədbirdə çıxış edən bölmənin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev qeyd edib ki, on ildən artıqdır ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında Beynəlxalq və Respublika səviyyəli arxeoloji ekspedisiyalar aparılır. Tədqiqatlar zamanı Naxçıvanın qədim tarixi ilə bağlı əhəmiyyətli faktlar aşkar olunur.
Akademik Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin qayğısı ilə bu il də bölgənin müxtəlif ərazilərində qazıntılar aparıldığını qeyd edərək bildirib ki, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Tarix, Etnoqrafiya və Arxe­ologiya İnstitutunun aparıcı elmi işçisi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Bəhlul İbrahimlinin rəhbərliyi ilə iki aydan çoxdur, Ordubad ərazisində fəaliyyət göstərən Xaraba Gilan arxeoloji ekspedisiyası tədqiqatlarını yekunlaşdırıb.
Tədbirdə Xaraba Gilan arxeoloji ekspedisiyasının rəhbəri Bəhlul İbrahimli Naxçıvan bölgəsinin arxeoloji abidələrinin zənginliyindən danışaraq Ordubad ərazisində aparılan ekspedisiyanın nəticələri ilə bağlı ətraflı məlumat verib. O, Xaraba Gilan və onun ətrafında olan abidələrin Azərbaycan arxeologiyası üçün əhəmiyyətli olduğunu bildirərək gələcəkdə də bu ərazilərdə genişləndirilmiş tədqiqat işlərinin aparılacağını deyib.
Sonra Bəhlul İbrahimli tədqiqat zamanı aşkar olunan maddi-­mədəniyyət nümunələrini – bəzək əşyalarını, qəbirləri, tikililər və sümük qalıqlarını, daşlar üzərinə həkk edilmiş təsvirləri videogörüntü vasitəsilə tədbir iştirakçılarının diqqətinə çatdırıb. Bildirib ki, ekspedisiya zamanı ərazidən aşkar edilən 229 maddi-mədəniyyət nümunəsi yaxın günlərdə bölmənin Аrхeоlо­giyа və Etnоqrаfiyа muzeyinə təqdim ediləcək.
Daha sonra arxeoloji ekspedisiyanın rəhbəri tədbir iştirakçılarının suallarını cavablandırıb.

AMEA Naxçıvan Bölməsinin
İnformasiya şöbəsi

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun “Oxunması zəruri olan kitablar haqqında” 2017-ci il 28 avqust tarixli Sərəncamının imzalanmasından ötən dövr ərzində muxtar respublikanın təhsil və mədəniyyət müəssisələrində məqsədyönlü tədbirlərə başlanılıb. Guşələr yaradılıb, diskussiyalar təşkil olunub, bir neçə kitabın müzakirəsi keçirilib. Həmin tədbirlərin davamı kimi “Şərq qapısı” qəzetinin redaksiyasında muxtar respublikanın tanınmış ziyalıları, təhsil və mədəniyyət işçilərinin iştirakı ilə keçirilən dəyirmi masada görülmüş və gələcəkdə görüləcək tədbirlər barədə geniş söhbət aparılıb. Maraqlı olacağını nəzərə alıb həmin söhbəti oxucularımıza təqdim edirik.

Muxtar Məmmədov – “Şərq qapısı” qəzetinin məsul katibi:
– Adıçəkilən sərəncamın imzalanması muxtar respublika ziyalıları, mütaliəsevər oxucu auditoriyası tərəfindən sevinclə qarşılanıb, yüksək dəyərləndirilib. Bugünkü söhbətimiz də sərəncamın əhəmiyyəti barədədir. Dəvətimizi qəbul edib dəyirmi masada iştirakınıza görə redaksiya kollektivi adından minnətdarlığımızı bildirir, belə bir tədbirin keçirilməsində hamınıza fəallıq arzulayırıq.
Hüseyn Həşimli – professor, filologiya üzrə elmlər doktoru, Əməkdar elm xadimi:
– Ulu öndər Heydər Əliyev kitabın, kitabxananın əhəmiyyətini yüksək dəyərləndirirdi: “Kitabxana xalq, millət üçün, cəmiyyət üçün müqəddəs bir yer, mənəviyyat, bilik, zəka mənbəyidir”. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun imzaladığı adıçəkilən sərəncam məhz gənc nəsli mənəviyyat, bilik, zəka mənbəyi olan kitabxanalara, faydalı kitabları mütaliə etməyə dəvət edən qiymətli tarixi sənəddir.

“Muzey günləri” çərçivəsində Naxçıvan Dövlət Universitetinin kollektivi “Xan Sarayı” Dövlət Tarix-Memarlıq, Möminə Xatın və Açıq Səma Altında Muzey Kompleksində olublar.
Açıq Səma Altında Muzeyi ziyarət zamanı məlumat verilib ki, xalqımızın zəngin tarixi-mədəni irsi memarlıq abidələri ilə bərabər, həm də daş abidələrdə yaşayır. Əcdadlarımızın yaratdıqları daş abidələr, xüsusilə Gəmiqaya rəsmləri bəşəriyyətin tarixindən xəbər verir. Muzeydə muxtar respublika ərazisindən tapılan müxtəlif dövrlərə aid daşdan düzəldilmiş qoç heykəllər, daş kitabələr, müxtəlif daş fiqurlar, qəbirüstü sənduqələr nümayiş olunur. Ekspozisiyadakı 450 maddi-mədəniyyət nümunəsi ulu Naxçıvanın daş yaddaşıdır.
Möminə xatın türbəsi ilə tanışlıq zamanı qeyd olunub ki, Azərbaycan milli memarlığının möhtəşəm abidəsi, Şərq memarlığı incilərindən biri olan bu türbə 1186-cı ildə tikilib. Nəinki Azərbaycan, bütövlükdə, İslam memarlığında seçilən kompozisiyalı türbələrdən olan Möminə xatın türbəsi sərdabə və yerüstü hissədən ibarətdir. Xalqın yaddaşında “Atabəy günbəzi” adı ilə qalan abidənin baştağında kufi xətti ilə bu sözlər yazılıb: “Biz gedirik, ancaq qalır ruzigar. Biz ölürük, əsər qalır yadigar”.
Xan sarayında bildirilib ki, Naxçıvan xanı I Kalbalı xan Kəngərliyə və onun varislərinə məxsus olan bu saray Azərbaycanın orta əsrlər memarlığının nadir incilərindən biridir. Xüsusi memarlıq üslubunda inşa edilən və xalq tətbiqi sənətinin bir çox növlərinin birləşdiyi Xan sarayı orijinal görünüşü ilə seçilir. Muzeydə Naxçıvan xanlığının və Kəngərli nəslinin tarixi ilə bağlı nəşr olunmuş kitablar, Naxçıvan xanlarının şəcərəsi, xanlığın xəritəsi, məişət əşyaları – misgərlik nümunələri, saxsı və çini qablar, qədim kişi və qadın milli geyimləri də nümayiş etdirilir.

Səadət Əliyeva

Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində aparılan tədqiqatlar zamanı müxtəlif dövrlərə aid tarix və mədəniyyət abidələri aşkar olunmuşdur. Abidələrimizin tədqiqinə və qorunmasına dövlət qayğısının artırılmasının nəticəsidir ki, hazırda muxtar respublika ərazisində onlarla tarix və mədəniyyət abidəsi bərpa edilərək milli və mənəvi sərvətimizə çevrilmişdir. Tarixi abidələrimizdən aşkar olunan maddi-mədəniyyət nümunələri muzeylərimizin qiymətli eksponatları kimi diqqəti cəlb edir. “Naxçıvanda Duz Muzeyinin yaradılması haqqında” Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2017-ci il 12 sentyabr tarixli Sərəncam imzalaması maddi və mənəvi sərvətlərimizin qorunub saxlanılması sahəsində növbəti mühüm addımlardan biridir. Sərəncamda deyilir: “Bu ərazidə Eneolit dövründən başlayaraq duz mədənçiliyinin əsası qoyulmuşdur. Bu isə 5 min illik Naxçıvan şəhər mədəniyyətinin formalaşmasına güclü təsir göstərmişdir”.

Duzdağ Naxçıvan şəhərindən 10 kilometr şimal-qərbdə, qədim İpək Yolunun yaxınlığında, Araz çayının sol sahilində yerləşir. Duzdağ yatağı yuxarı miosen və dördüncü dövrün çöküntülərindən ibarətdir. Yaxın Şərqdə zəngin duz yataqları Türkiyədə Tuzluca, şimal-qərbi İranda Xoy şəhəri yaxınlığında yerləşir. Bundan başqa, Ərzurum və Van yaxınlığında da duz təzahürlərinə rast gəlinir. Xoy yaxınlığındakı duz yatağında qədim mədən izləri vardır. Lakin onların əksəriyyəti ya Əhəmənilər, ya da Osmanlılar dövründə istismar edilmişdir. Bu yataqlar arasında Naxçıvan yaxınlığındakı Duzdağ həm duz laylarının, həm də aşkar olunan arxeoloji materialların zənginliyinə görə digərlərindən fərqlənir.

Xalq şairi Məmməd Arazın ədəbiyyat və əbədiyyət dünyasına səyahət

Müasir Azərbaycan poeziyasının qüdrətli ədəbiyyat nəhəngi, Xalq şairi Məmməd Araz zəngin poetik irsi, fəlsəfi lirikası, vətəndaşlıq mövqeyi və əqidə bütövlüyü ilə seçilir. Müxtəlif janrlı əsərlərin, şeirlərin, poemaların müəllifi olan Məmməd Arazın zəngin yara­dıcılığı olduqca rəngarəngdir. Şairin yaradıcılığında mövzu müxtəlifliyi var – vətənpərvərlik, sevgi, insanlıq, dostluq, lirika, insani hisslər, ictimai-siyasi məzmun.
Məmməd Arazın doğum günü ilə əlaqədar onun çoxcəhətli, özünü və dünyanı dərk poeziyasına, ölməz yaradıcılığına baş vurarkən Naxçıvan Dövlət Universitetinin Jurnalistika və dünya ədəbiyyatı kafedrasının dosenti İman Cəfərov bizə yol yoldaşı oldu.

– İman müəllim, şairin poeziyasını bütünlüklə “Vətənə məhəbbət dastanı” adlandırmaq olar. Məmməd Arazın Vətən sevgisinin səbəbi onun xalq yaradıcılığına bağlılığından, yoxsa xalqın şairi olmaq missiyasından irəli gəlir?
– Fikrimcə, zaman gələcək, Azərbaycan xalqı yeni bir dastanını yaradacaq və bu dastan Məmməd Arazın adı ilə bağlı olacaq. Bu dastanda məhəbbət lirikası öz yerini tutsa da belə, mənim obrazlı ifadəmə görə dastanın adı “Məmməd Araz və ­Vətən” olacaq. Məmməd Araz poeziyasında məhəbbət aparıcı yer tutur. Amma o, bizim orta əsrlər şairləri kimi məhəbbəti bir baxış bucağından işıqlandırmırdı. Məmməd Araz poeziyasındakı məhəbbəti Füzuli, Nəsimi kimi göylərdə axtarmırdı. Bu məhəbbətin özəyi od məhəbbəti, məmləkət, yurd məhəbbəti, bizim gündəlik həyatımızda mövcud olan, real məhəbbətdir. Məmməd Arazın məhəbbət lirikası özünəməxsusdur, tamamilə yenidir, bizim üçün yeni cığırlar açır.

AMEA-nın Naxçıvan Bölməsi yarandığı vaxtdan bu günə kimi Naxçıvan Muxtar Respublikasının tarixini, coğrafiyasını, mədəniyyətini özündə əks etdirən bir çox fundamental kitabların nəşrinə nail olmuşdur.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin tövsiyəsi, diqqət və qayğısı ilə nəşr edilən ikicildlik “Naxçıvan Ensiklоpediyası”, Azərbaycan və ingilis dillərində işıq üzü görən “Naxçıvan abidələri ­ensiklоpediyası”, üçcildlik “Naxçıvan tarixi” çoxcildliyi, “Naxçıvanın tarixi atlası”, üçcildlik “Naxçıvan folkloru antologiyası”, “Naxçıvan teatrının salnaməsi”, ikicildlik “Naxçıvan Muxtar Respublikasının “Qırmızı Kitabı”, “Naxçıvan Muxtar Respublikasının ampeloqrafiyası”, “Naxçıvan Muxtar Respublikasının dərman bitkiləri” və digərləri bu qəbildən olan nəşrlərdir. Bu günlərdə isə daha yeni bir nəşr – “Dədə Qorqud yurdu – Naxçıvan” tarixi-coğrafi və etnoqrafik atlası elmi ictimaiyyətə təqdim olunacaqdır.
Məlumdur ki, oğuz türklərinin dastanı olan “Kitabi-Dədə Qorqud”un dil xüsusiyyətləri, cərəyan edən hadisələrin coğrafi məkanı baxımından daha çox Azərbaycanla bağlı olması artıq öz elmi təsdiqini tapıb. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanının 1300 illik yubileyi ilə əlaqədar keçirilən Dövlət Komissiyasının iclasında demişdir: “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı bütün Türk dünyasına məxsusdur, onun vətəni Azərbaycandır, sahibi Azərbaycan xalqıdır, müstəqil Azərbaycan dövlətidir”.

Gənc nəsildə vətənpərvərliyin, tarixə, milli kökə bağlı­lığın formalaşdırılmasına xidmət edən “Oxunması zəruri olan kitablar haqqında” Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2017-ci il 28 avqust tarixli Sərəncamından irəli gələn vəzifələrin yerinə yetirilməsi muxtar respublikanın təhsil müəssisələrində diqqət mərkəzində saxlanılır. 

Bu məqsədlə Naxçıvan Şəhər Təhsil Şöbəsi tərəfindən şəhər ümumtəhsil məktəblərində keçiriləcək tədbirlərlə bağlı qrafik tərtib olunub. Qrafikə əsasən hər ayın ikinci və dördüncü həftəsinin cümə günləri ümumtəhsil məktəblərində görüşlərin keçirilməsi, həmin kitablar haqqında müzakirələrin aparılması nəzərdə tutulub. İlk belə tədbir Naxçıvan şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbdə keçirilib. Burada Adil Babayev adına Naxçıvan Muxtar Respublika Uşaq Kitabxanası əməkdaşlarının məktəbin şagird və müəllim kollektivi ilə görüşü təşkil olunub.
Tədbirdə kitabxananın əməkdaşı Samirə Əliyeva adıçəkilən sərəncamın mahiyyəti barədə məlumat verib. Bildirilib ki, mütaliə insanın daxili aləminin zənginləşdirilməsində, dünyagörüşünün düzgün formalaşdırılmasında, nitq qabiliyyətinin inkişaf etdirilməsində mühüm əhəmiyyət daşımaqla yanaşı, həm də müsbət insani və iradi keyfiyyətlərin yaradılmasında böyük rol oynayır. Bu dövlət sənədinin imzalanması gənclərdə mütaliəyə olan marağın artmasına, onlarda bədii zövqün formalaşmasına mühüm təsir edəcək.
Sonra Samirə Əliyeva siyahıda yer almış “Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin Yeni 2001-ci il, Yeni əsr və Üçüncü minillik münasibətilə Azərbaycan xalqına müraciəti”, Naxçıvan şəhər 1 nömrəli orta məktəbin dərs hissə müdiri Cəmilə Nağıyeva “Eynəli bəy Sultanov. Məqalələr”, məktəbin ədəbiyyat müəllimi Naibə Hacıyeva “Nizaminin hikmət və nəsihətləri”, Naxçıvan Şəhər Təhsil Şöbəsinin əməkdaşı Təhminə İbrahimova “Məhəmməd Tağı Sidqi. Məktəb hekayələri” kitabları barədə çıxış ediblər.

 Fatma BABAYEVA

Orijinallığı, bənzərsiz naxışları, heyrətamiz rəng çalarları, kompozisiya zənginliyi ilə seçilən Naxçıvan xalçaları... Hər bir ilmə, hər bir naxış milli mədəniyyətimizin qədimliyindən, xalqımızın tarixindən, onun düşüncə tərzindən, adət-ənənəsindən, məişətindən xəbər verir. Xalçalarımız təkcə bədii estetik zövqün daşıyıcısı deyil, həm də milli və mənəvi dəyərlərin, mədəni təşəkkülün, xalq təfəkkürünün ilmələrdə pıçıltısıdır. Evləri bəzəyən min bir naxışlı xalçalarda ömrünü ilmələrə calayan el sənətkarlarının ürəyinin əksini görmək olar. Bu ilmələri vuran, naxışların harmoniyasını quran insanların əziyyətləri min bir rəngin parıltısında sanki öz dincliyinə qovuşur. 

Boyalarının tükənməz zənginliyi, naxışlarının əsrarəngiz gözəlliyi, yaradıcılıq təxəyyülünün gücü və yüksək sənətkarlığı ilə seçilən bu sənət nümunələri xalqımızın yaşı minilliklərlə ölçülən zəngin mədəniyyətinin ən dəyərli incilərindən sayılır. Bu xalçalarda nəsillərin bir-birinə ötürdüyü ornamentlər, xalqın təfəkkürü yaşayır. Xalçaçı qadınlarımız əl işləri ilə özləri də çox vaxt fərqində olmadan keçmişlə gələcək arasında əlaqələndirici rolunu oynamışlar. Ona görə də Naxçıvan xalçaçılıq sənətinin bənzərsiz örnəkləri olan bu el sənəti nümunələrinin öyrənilməsi olduqca əhəmiyyətlidir.

AMEA Naxçıvan Bölməsinin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev Türkiyənin Muğla Sıtkı Koçman Universitetində keçirilən “Turizm və mədəni miras” adlı beynəlxalq konqresdə iştirak edib.

Dünyanın bir sıra ölkələrindən olan elm xadimlərinin və tədqiqatçıların qatıldığı tədbirdə türk xalqlarına aid sənət, ədəbiyyat, memarlıq, dil və adət-ənənələrlə bağlı müxtəlif mövzularda məruzələr dinlənilib.
Türk dünyasının zəngin mədəniyyətini tanıtmaq, nəsildən-nəslə ötürmək və qorumaq məqsədi daşıyan konqresin bölmə iclaslarından birinə sədrlik edən akademik İsmayıl Hacıyev “Naxçıvan turizmi və mədəniyyət abidələri: Qarabağlar türbəsi” mövzusunda məruzəsini təqdim edib. Alim Naxçıvan Muxtar Respublikasında bütün sahələrlə yanaşı, bu bölgənin tarixinin öyrənilməsi, qaranlıq səhifələrin işıqlandırılması istiqamətində mühüm işlərin görüldüyünü diqqətə çatdırıb. Bildirib ki, muxtar respublikada qədim yaşayış yerləri, tаriхi-memаrlıq аbidələri qeydə аlınır, mövcud olan abidələrdə tədqiqatlar aparılır, aşkar olunan abidələr tədqiq edilir.
Günümüzə gəlib çatan abidələr içərisində türbələrin özünəməxsus yeri olduğunu deyən İsmayıl Hacıyev bildirib ki, Naxçıvanın qədim memarlıq məktəbinin qiymətli abidələrindən biri də Qarabağlar Türbə Kompleksidir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun “Qarabağlar Türbə Kompleksinin bərpa və tədqiq olunması haqqında” 2016-cı il 4 iyul tarixli Sərəncamına əsasən dünya əhəmiyyətli abidə olan türbə bu gün elmi və tarixi əsaslarla bərpa edilir. Qarabağlar Türbə Kompleksi regiona gələn turistlərin böyük marağına səbəb olur.
Məruzə konqres iştirakçıları tərəfindən maraqla qarşılanıb.

AMEA Naxçıvan Bölməsinin
İnformasiya şöbəsi

Muzey bələdçiləri üçün növbəti seminar-treninq Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Muxtar Respublika Ədəbiyyat Muzeyində keçirilib.
Muxtar respublika Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə keçirilən seminar-treninqdə nazirliyin mədəni irs və muzey işi üzrə baş məsləhətçisi Qumral Məmiyeva “Muzey bələdçisinin davranış qaydaları” mövzusunda çıxış edərək bildirib ki, ötən ildən başlayaraq muzeylərdə keçirilən seminar-treninqlər muzey işçilərinin iş prinsipi və onların davranış qaydalarına əməl etmələri baxımından əhəmiyyətlidir. Muzey bələdçiləri üçün seminar-treninqlərin keçirilməsində əsas məqsəd muzeylərdə ekskursiya işinin təşkili ilə bağlı bələdçilərin nəzəri və praktik bilik səviyyəsini yüksəltməkdir. Seminar-treninqlərdə muzey bələdçiləri vəzifə funksiyalarını dərindən öyrənməyə səy göstərməklə yanaşı, muzey işi haqqında ətraflı məlumat əldə etmiş olurlar. Eyni zamanda bu tədbirlər muzey işçilərinin qədim diyarımızın bütün bölgələrində yerləşən muzeylərlə tanış olmasına şərait yaratmaq baxımından da önəmlidir.

Naxçıvan ədəbi mühitinin yetirdiyi istedadlı sənətkarlardan olan Ələkbər Qərib Naxçıvanlının zəngin, çoxşaxəli yaradıcılığı son vaxtlaradək öyrənilməmiş, elmi fikrin diqqətindən kənarda qalmışdır. Unudulmuş ədibin ədəbi irsinin sorağı ilə Azərbaycan və Gürcüstan arxivlərində, kitabxanalarında, müxtəlif mətbuat nümunələrində apardığımız uzunmüddətli araşdırmalar nəticəsində onun həyat və yaradıcılığına aid çoxsaylı materiallar əldə etmişik. Yazıçının əsərlərini və onun haqqında monoqrafiyanı çapa hazırlayırıq.

Ələkbər Qərib Naxçıvanlı (Abbasov Ələkbər Tağı oğlu) 1910-30-cu illərdə ədəbi prosesdə yaxından iştirak edən, nəsr, publisistika, ədəbi tənqid və bədii tərcümə sahəsindəki səmərəli, məhsuldar fəaliyyəti ilə diqqəti çəkən istedadlı sənətkarlarımızdan biridir. Onun “Ələkbər Qərib”, “Əliəkbər Naxçıvanlı”, “Ələkbər Abbasov”, “Ə.Qərib” və digər imzalarla çap etdirdiyi roman, povest və hekayələr, publisistik və ədəbi-tənqidi məqalələr, müxtəlif xalqların ədəbiyyatından etdiyi tərcümələr ciddi yaradıcılıq axtarışlarının məhsuludur.
Ələkbər Abbasov Naxçıvanda dünyaya göz açmış, ilk təhsilini əsası məşhur maarifçi M.T.Sidqi tərəfindən 1894-cü ildə qoyulmuş “Məktəbi-tərbiyə”də almışdır. 1909-cu ildə Qori Müəllimlər Seminariyasına daxil olan Ələkbər 1913-cü ildə həmin təhsil ocağını bitirmiş, maarif, mətbuat, ədəbiyyat, mədəniyyət sahəsində səmərəli çalışmaqla yanaşı, ictimai işlərdə də fəallıq göstərmişdir. Birinci Dünya müharibəsi illərində Osmanlı türklərinə kömək üçün Xosrov bəy Sultanovun rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən xeyriyyə cəmiyyətinin xətti ilə Əhməd Cavad, Əli Səbri kimi ziyalılarla bir sırada Ələkbər Qərib də Batumi,Trabzon, Qars, Ərdəhan və digər yerlərdə həyata keçirilən tədbirlərin əsas təşkilatçılarından olmuşdur.

Naxçıvan ədəbi mühitinin yetirdiyi istedadlı sənətkarlardan olan Ələkbər Qərib Naxçıvanlının zəngin, çoxşaxəli yaradıcılığı son vaxtlaradək öyrənilməmiş, elmi fikrin diqqətindən kənarda qalmışdır. Unudulmuş ədibin ədəbi irsinin sorağı ilə Azərbaycan və Gürcüstan arxivlərində, kitabxanalarında, müxtəlif mətbuat nümunələrində apardığımız uzunmüddətli araşdırmalar nəticəsində onun həyat və yaradıcılığına aid çoxsaylı materiallar əldə etmişik. Yazıçının əsərlərini və onun haqqında monoqrafiyanı çapa hazırlayırıq.

Ələkbər Qərib Naxçıvanlı (Abbasov Ələkbər Tağı oğlu) 1910-30-cu illərdə ədəbi prosesdə yaxından iştirak edən, nəsr, publisistika, ədəbi tənqid və bədii tərcümə sahəsindəki səmərəli, məhsuldar fəaliyyəti ilə diqqəti çəkən istedadlı sənətkarlarımızdan biridir. Onun “Ələkbər Qərib”, “Əliəkbər Naxçıvanlı”, “Ələkbər Abbasov”, “Ə.Qərib” və digər imzalarla çap etdirdiyi roman, povest və hekayələr, publisistik və ədəbi-tənqidi məqalələr, müxtəlif xalqların ədəbiyyatından etdiyi tərcümələr ciddi yaradıcılıq axtarışlarının məhsuludur.
Ələkbər Abbasov Naxçıvanda dünyaya göz açmış, ilk təhsilini əsası məşhur maarifçi M.T.Sidqi tərəfindən 1894-cü ildə qoyulmuş “Məktəbi-tərbiyə”də almışdır. 1909-cu ildə Qori Müəllimlər Seminariyasına daxil olan Ələkbər 1913-cü ildə həmin təhsil ocağını bitirmiş, maarif, mətbuat, ədəbiyyat, mədəniyyət sahəsində səmərəli çalışmaqla yanaşı, ictimai işlərdə də fəallıq göstərmişdir. Birinci Dünya müharibəsi illərində Osmanlı türklərinə kömək üçün Xosrov bəy Sultanovun rəhbərliyi altında fəaliyyət göstərən xeyriyyə cəmiyyətinin xətti ilə Əhməd Cavad, Əli Səbri kimi ziyalılarla bir sırada Ələkbər Qərib də Batumi,Trabzon, Qars, Ərdəhan və digər yerlərdə həyata keçirilən tədbirlərin əsas təşkilatçılarından olmuşdur.

Nizaminin yaradıcılıq manifesti sayılan “Sirlər xəzinəsi”nin müqəddiməsində şairin sözün qüdrəti və qiyməti, qızıla bərabər dəyərilə bağlı belə bir məqam var:
` Kimsə alıb söz və zəri bir sabah
Sərrafa göstərdi, dedi: – Ey qoçaq,
Köhnə qızıl ya təzə söz yaxşıdır?
Söylədi usta: – Təzə söz yaxşıdır.
Bəli, söz vaxtında və yerində, haqlı olaraq deyiləndə qiyməti qızıldan da baha olur. Təzə söz demək isə tarixən çətin və məsuliyyətli olub. Çünki köhnə sözlər artıq işlənib və nəticələri də hər kəsə əyan olduğu səbəbilə çoxları üçün bu asan tapılan tikəyə çevrilib, hər kəs başını əvvəldə deyilən sözlərlə qatıb. Bu da söz tənbəlləri üçün əla fürsətə çevrilib, söz çeynəndikcə çeynənib, bir çox hallarda dəyərdən və kəsərdən düşüb. Sözdən söz çıxarmaq da adət, dəb halını alıb. Bu gün elə “söz ustalarımız” var ki, sözlə güştü tutmaqla nəsə yeni bir şey kəşf etdiyini zənn edir.
... Bu günlərdə Bakı şəhərindəki nəşriyyatlardan birinin qarşısında belə “söz ustaları”ndan biri ilə qarşılaşdım. İlk tanışlıq əsnasında məlum oldu ki, o, Naxçıvanda “yaşayıb-yaradan” şairlərdəndir. Çox sayda şeir kitabları var, (sözün düzü, bu adamın adını ilk dəfə eşidirdim və bu kitablarda nə yazıldığı hələlik mənim üçün qaranlıq idi), ancaq onların hamısı Naxçıvanda yox, paytaxtdakı özəl nəşriyyatlardan birində işıq üzü görüb. Bunun səbəbini soruşduqda həmin “şair” dedi ki, şeirləri çox gözəl olduğu üçün onun söz dünyasının “nemətlərini” heç kim həzm edə bilmir, buna görə də paxıllıq edir, “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində nəşr etmək istəmirlər. Maraq üçün alıb bir-iki misra oxuyanda məlum oldu ki, misralar uzun müddət gecələr yata bilməyən və sonradan qısa müddətə yuxuya gedən birinin sayıqlamalarına bənzəyir:

Zəngin tarixə malik olan mətbəximiz milli mədəniyyətimizin mühüm tərkib hissəsidir. Elə bu səbəbdən xalq yaradıcılığının ən qədim sahələrindən olan kulinariya mədəniyyətinin sistemli şəkildə öyrənilməsi, inkişaf etdirilməsi və təbliğ olunması məqsədilə muxtar respublikamızda genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun 2009-cu il 9 aprel tarixli Sərəncamı ilə  “Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzinin yaranması və fəaliyyətə başlaması milli yeməklərimizin yaşadılması, qorunması, təbliği istiqamətində atılan mühüm addımlardan biridir. Xalqımızın milli dəyərlərinin tərkib hissəsi olan milli mətbəximizin özünəməxsusluğunun təbliği ilə yanaşı, ailələrdə milli mətbəxlə bağlı adət-ənənələrin qorunub saxlanması işinə töhfə vermək üçün mərkəz öz imkanlarından geniş istifadə edir.

Mərkəzin direktoru Türkay Səfərzadə ilə görüşüb onların fəaliyyəti ilə maraqlandıq. ­O, söhbət zamanı bildirdi ki, turistlərin maraq dairəsinin əsasını təşkil edən milli kulinariyamızın bugünkü vəziyyəti barədə xeyli danışmaq olar. Milli mətbəximizin qorunub saxlanması, onun elmi-tarixi əsaslarla lazımınca inkişaf etdirilməsi, milli yeməklərimizin başqaları tərəfindən özününküləşdirilməsinin qarşısının alınması istiqamətində əsaslı addımlar atılır. Milli kulinarlarımızın layiqincə təqdim olunması üçün peşə hazırlığı səviyyəsi yüksəldilir. Müasir dövrə qədər gəlib çatmamış, lakin çox yüksək qiymətə layiq olan elə milli yeməklərimiz var ki, biz onları bu gün milli mətbəximizə qaytarmalıyıq.

80 yaşını tamamlayan şairə Kəmalə Ağayeva ilə söhbət

Qədim diyarımız tarixən həm də söz sənəti məkanı kimi tanınıb. Bu yurdun burada doğulan, boya-başa çatan, ölməz əsərlər yaradan, dünyada tanınan Hüseyn Cavidini, Mirzə Cəlilini, Məmməd Səidini... böyük qürurla xatırlayırıq. Həmin sənətkarların ədəbiyyatımızın qızıl fondunu təşkil edən qiymətli əsərləri xalqımızın mənəvi sərvətidir. Yaratdıqları ədəbi məktəbin nümayəndələri mərhum Müzəffər Nəsirli, Hüseyn Razi, Hüseyn İbrahimov, Elman Həbib ulu Naxçıvan torpağından ilham alaraq qədim diyarımızı yüksək sevgi ilə tərənnüm ediblər. Bu gün də öz yaradıcılıqları ilə oxucuların sevimlisinə çevrilən Kəmalə Ağayeva, Muxtar Qasımzadə, Asim Yadigar, İbrahim Yusif­oğlu, gənc nəslin nümayəndələri Rahil Tahirli, Elxan Yurdoğlu və başqaları yaratdıqları əsərlərlə ədəbiyyatımıza töhfələrini verməkdədirlər. Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi, Prezident təqaüdçüsü Kəmalə Ağayevanın bu sənət adamları içərisində xüsusi yeri var.

Qısa tərcümeyi-halı: 80 yaşı tamam olan Kəmalə Ağayeva ya­radıcı­lığa şeirlə başlayıb. Mənzum dram, poema, oçerk, məqalə kimi müxtəlif janrlara da müraciət edib. İlk şeirini 12 yaşında yazıb. 20 yaşında Məhsəti Gəncəvinin həyatından bəhs edən “Məhsəti” mənzum pyesini qələmə alıb. Bu, onun dramaturgiya sahəsində ilk qələm təcrübəsi idi. İlk dəfə Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında tamaşaya qoyulan 4 pərdəli mənzum faciə janrında yazılmış bu əsərin premyerası 1964-cü il oktyabrın 24-də olub.

...Onunla ötən il qarşılaşmışdım. Dostum, bəlkə də, 30 il olardı ki, Naxçıvana gəlmirdi. “Təbriz” mehmanxanasının qarşısında görüşdük. O, faytona minib Naxçıvan şəhərini qarış-qarış gəzmək istədiyini dedi. Şəxsi avtomobilim yaxınlıqda idi, avtomobillə gəzdirmək təklif etsəm də, qəbul etmədi, – mən bu faytonla doğma şəhərimi, onun mənə əziz olan ünvanlarını gəzmək istəyirəm, yəqin ki, sən məni daha yaxşı anlayarsan, – dedi.

Sözsüz ki, yazının əvvəlindəki sətirlər sizdə çox suallar yaratdı, öz-özünüzə, görəsən, bu hansı zamandan, hansı məkandan, kimdən yazır? İllərdir, şəhərdə nəinki fayton, heç at arabası da görünməyib, – dediniz. Bəli, elədir, əziz oxucular, çox istərdim ki, Naxçıvanla bağlı bugünkü əhvalatlarda faytonun və faytonçunun da adı keçsin: “fayton filan yerdə dayanmışdı, faytonçu müştəriyə belə dedi” kimi ifadələr işlədilsin. Elə bu səbəbdəndi ki, bu yazını tamamən təxəyyül məhsulu ilə başladım, yəni ilk sətirlər sırf düşündüklərimdən ibarət idi.
Hələ avtomobil ixtira edilməzdən əvvəl at arabaları insanın uzun məsafələrə yük daşımasına kömək edən nəqliyyat vasitələrindən olub. Kənd camaatının dediyinə görə, Şahbuz rayonunun Daylaqlı kəndinin də adı üçtəkərli at arabalarından götürülüb. At arabaları bir neçə peşə sahəsini – dülgərliyi, boyaçılığı, dəmirçiliyi, dəri emalını, nalbəndliyi inkişaf etdirib. Tarixən Azərbaycanın da daxil olduğu bölgələrdə at arabaları ən önəmli nəqliyyat vasitələri kimi ortaya çıxıb. Folklorumuzda at arabalarıyla bağlı çox sayda deyimlər, bayatılar mövcuddur. Belə arabalar təkcə nəqliyyat vasitəsi kimi deyil, həm də uzaq məsafələrə məktub aparmaq, yük daşımaq üçün əvəzolunmaz idi. At arabası ustaları, əsasən, ağac materiallarından istifadə edir, hər bir usta belə arabalarda öz məharətini göstərməyə çalışırdı. Araba ustalarının o dövrdə yaxşı dolanışığı olduğu üçün, şagirdlər də bu ustaların yanına axın edir, beləliklə də, bu peşə, necə deyərlər, öz həyatını sürürdü.

Muxtar respublikada müxtəlif fəaliyyət sahələri ilə məşğul olan qadınlar kimi, xüsusi istedadları ilə seçilən, rəssamlıq, toxuculuq, el sənəti nümunələrini yaşatmağı özünə fəaliyyət sahəsi seçən və asudə vaxtını bu işlərə sərf edən qadınlara xüsusi diqqət göstərilir. Onların məşğulluğu təmin edilir, sosial rifah hallarının yüksəldilməsi üçün əl işlərinin sərgi-satışları təşkil olunur. Onu da xüsusi vurğulamaq lazımdır ki, Ali Məclis Sədrinin diqqət və qayğısı sayəsində muxtar respublikada xalçaçı, dərzi, ağac üzərində oyma kimi peşə kursları təşkil olunur ki, bu kurslara sağlamlıq imkanları məhdud qadınlar da cəlb edilir. Onlara istər texniki köməklik, istərsə də mənəvi dəstək göstərilməsi, ­hazırladıqları əl işlərindən ibarət sərgilərin təşkili də diqqət mərkəzində saxlanılır.
Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin və istedadlı qadınların rəsm və əl işlərinin növbəti satış-sərgisi sentyabrın 29-da Naxçıvan şəhərindəki Heydər Əliyev Sarayında təşkil olunmuşdu. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Bilik Fondunun Tədbirlər Planına uyğun olaraq Bilik Fondunun ­Himayəçilik Şurasının, Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin təşkil etdiyi sərgi-satışa böyük maraq var idi. Buraya üz tutan muxtar respublika sakinləri və qonaqlar hədiyyəlik əşyalar alır, sərgidə nümayiş etdirilən digər nümunələrlə maraqlanırdılar.

Naxçıvan Şəhər Mədəniyyət və Turizm Şöbəsinin 2 nömrəli Təqaüdçülər Klubunda Azərbaycan poezi­yasının görkəmli nümayəndəsi Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın “Heydərbabaya salam” poema­sının müzakirəsi keçirilib.
Tədbiri Məmməd Səid Ordubadi adına Naxçıvan Muxtar Respublika Kitabxanasının direktoru, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Aytəkin Qəhrəmanova açaraq Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2017-ci il 28 avqust tarixdə imzaladığı “Oxunması zəruri olan kitablar haqqında” Sərəncamın əhəmiyyətindən danışıb. O, “Heydərbabaya salam” poemasının da daxil olduğu oxunması zəruri olan kitabların müzakirələrinin keçirilməsinin vacibliyini vurğulayıb. Kitabxana direktoru Məhəmmədhüseyn Şəhriyarın yaradıcılığının tədqiqinin və təbliğinin əhəmiyyətindən danışıb, onun nəinki XX əsr Azərbaycan və Yaxın Şərq poeziyasının, bütövlükdə, dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən biri olduğunu vurğulayıb.

Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında Naxçıvan Dövlət Uşaq Teatrının yaradılmasının 10 illiyi ilə bağlı tədbir keçirilib.
Tədbirdə muxtar respublikanın mədəniyyət və turizm naziri Natəvan Qədimova çıxış edərək bildirib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2006-cı il 4 oktyabr tarixli Sərəncamı ilə yaradılan Naxçıvan Dövlət Uşaq Teatrı on ildən artıqdır, balaca teatrsevərlərin dünyagörüşünü zənginləşdirir və inkişaf etdirir. Eyni zamanda teatr bu gün uşaqlarda incəsənətin müxtəlif növləri haqqında dolğun məlumat yaradan sənət ocağına çevrilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi, Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatının Heydər Əliyev adına Gənclər Birliyinin birgə təşkilatçılığı ilə gənclərin Hüseyn Cavidin ev-muzeyinə ekskursiyası təşkil olunub.
Gənclər və İdman Nazirliyinin Gənclərlə iş şöbəsinin müdiri Tahir Məmmədli çıxış edərək bildirib ki, ekskursiyanın təşkil olunmasında məqsəd gənclərin görkəmli ədibin həyat və fəaliyyəti ilə yaxından tanış olmaları, tariximizin unudulmaması və gələcək nəsillərə çatdırılmasıdır.
Sonra muzeyin bələdçisi məlumat verərək vurğulayıb ki, Hüseyn Cavidin həyat və yaradıcılığını əks etdirən fotoşəkillər, əsərlərin ilk nəşrləri, üzərində müəllifin avtoqrafı olan “İblis” və “Səyavuş” əsərlərinin nadir nüsxələri, Əziz Şərifin şəxsən üzünü köçürüb muzeyə bağışladığı məktublardan ibarət dəftər, şairin qızı Turan Cavidin hədiyyə etdiyi “Knyaz” əsərinin əlyazması da muzeydə nümayiş ­etdirilməkdədir.
Daha sonra gənclər Hüseyn Cavidin Xatirə Kompleksində olub, burada onları maraqlandıran suallar cavablandırılıb.
Ekskursiyada 30 nəfər gənc iştirak edib.

Ceyhun MƏMMƏDOV

Naxçıvan Turizm İnformasiya Mərkəzində keçirilən tədbiri giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi aparatının rəhbəri Gülbuta Babayeva açaraq bildirib ki, muxtar respublikamızda xalq yaradıcılığının ən qədim sahələrindən olan mətbəx mədəniyyətinin öyrənilməsi və inkişaf etdirilməsi, təbliği, tanıdılması sahəsində əhəmiyyətli işlər görülüb. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2009-cu il 9 aprel tarixli Sərəncamı ilə yaradılan “Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzi ölkəmizdə bu sahənin təbliği məqsədilə fəaliyyət göstərən ilk mərkəzlərdən biridir.
Vurğulanıb ki, qədim diyarımızın mətbəx mədəniyyətinə aid, unudulmaqda olan milli mətbəx nümunələrimizi gələcək nəsillərə tanıtmaq məqsədi daşıyan belə tədbirlər davamlı olaraq keçirilir. Ali Məclis Sədrinin diqqət və qayğısı ilə 2012-ci ildə nəfis şəkildə Azərbaycan və ingilis dillərində nəşr olunan “Naxçıvan mətbəxi” kitabı diyarımızın mətbəx mədəniyyətinin qədim və zəngin tarixini öyrənmək və təbliğ etmək baxımından nadir mənbədir.
“Naxçıvan Mətbəxi” Kulinariya Mərkəzinin direktoru Türkay Səfərzadə çıxış edərək bildirib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Naxçıvan Muxtar Respublikasında Xalq yaradıcılığı günlərinin keçirilməsi haqqında” 2009-cu il 7 fevral tarixli Sərəncamından sonra bu istiqamətdə mühüm tədbirlər həyata keçirilib.

Dahi şairimiz Nizami Gəncəvi deyirdi: “Bilik öyrənməyi ar bilən hər kəs, dünyada mərifət qazana bilməz”. “Bir insanın dəyəri onun oxuduğu kitablarla ölçülür”, – bunu isə ingilis filosofu Herbert Spenser deyib. Bu iki fikir, əslində, bir-birini tamamlayır. Hər iki fikirdə cəmiyyət əxlaqının mənbəyində kitab mütaliəsinin dayandığı aydın olur.
Azərbaycan xalqı gələcəyimiz olan gənc nəslin vətənə məhəbbət, xalqına, elinə və obasına hörmət, soykökünə, öz ata-babalarının ənənələrinə sədaqət ruhunda tərbiyə olunmasına həmişə böyük məsuliyyətlə yanaşıb və ona həyati məsələ kimi baxıb. Bütün bunların qorunub saxlanılmasında, gənc nəslə ötürülməsində kitabın çox böyük rolu vardır. Biz insanlar həyatı həm yaşayaraq öyrənirik, həm də oxuyaraq. Qədim tarixə, zəngin mədəniyyətə, köklü mənəvi dəyərlərə malik xalqımız bəşəriyyətin təşəkkül dövründən bu günədək maddi-mədəniyyət nümunələri ilə bərabər, mənəvi tərəqqisi ilə də dünya xalqları arasında özünəməxsus yer tutur. Bu baxımdan insanların ən önəmli maddi-mənəvi nemətlərindən sayılan kitab və kitaboxuma vərdişləri Azərbaycanda da vacib amil kimi qiymətləndirilir.

AMEA Naxçıvan Bölməsində Əməkdar incəsənət xadimi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, professor Vidadi Muradovun “Naxçıvan diyarında sənətkarlıq və ticarət (XVIII-XX əsrin əvvəlləri)” monoqrafiyasının təqdimatı keçirilib.
Tədbiri bölmənin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev açaraq çoxsaylı tədqiqatların nəticəsini özündə əks etdirən yeni nəşrin Azərbaycan tarixşünaslığı üçün elmi əhəmiyyətindən danışıb. O, Vidadi Muradov tərəfindən aparılan araşdırmalar zamanı Naxçıvan xalçaçılıq məktəbinin, Naxçıvan xalçalarının texniki və bədii xüsusiyyətlərinin tədqiq və təhlil olunduğunu diqqətə çatdırıb. Bildirilib ki, professorun Naxçıvan xalçaçılıq tarixi ilə bağlı tədqiqatları respublikamızın müxtəlif elmi jurnal və qəzetlərində işıq üzü görüb. Onun araşdırmaları Azərbaycan, ingilis, rus dillərində dərc edilən “Naxçıvan xalçaçıları” adlı kitablarda, “Azərbaycan xalçaları: Naxçıvan qrupu” filmində əksini tapıb.
İsmayıl Hacıyev Naxçıvanda xalq yaradıcılığı – xalçaçılıq sahəsinin inkişafındakı səmərəli xidmətinə görə Vidadi Muradovun Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2013-cü il 7 noyabr tarixli Sərəncamı ilə “Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi” fəxri adına layiq görüldüyünü bildirib.

Tədbiri giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Memarlar Birliyinin sədri Heydər Əhmədov açaraq bildirib ki, sərgi-müsabiqənin keçirilməsində məqsəd muxtar respublika memarlarının bacarıq və ideyalarını üzə çıxarmaq, müasir Naxçıvan memarlığının müstəqillik illərindəki inkişafını əl işlərinin timsalında təqdim etməkdir.
Qeyd olunub ki, son illər aparılan tikinti-quruculuq işlərinin geniş vüsət alması nəticəsində Naxçıvan şəhərinin, eyni zamanda rayon mərkəzlərinin və kəndlərimizin siması xeyli dərəcədə dəyişib. Muxtar respublikamızın ən ucqar dağ kəndində belə, müasir tələblərə cavab verən bir-birindən yaraşıqlı binalar inşa olunub. Son illərdə tikilən binalar qədimliklə müasirliyi özündə cəmləşdirməklə yanaşı, memarlıq üslubuna görə də seçilir. Bu binalar yerləşdikləri ünvanlara xüsusi gözəllik verir, ətrafla harmoniya yaradır. Dünya, eləcə də tanınmış Azərbaycan memarlarının təcrübəsini mənimsəyən memarlarımız muxtar respublikanın inşaat sektoruna yeni üslublar və müasir dizayn formaları gətirməkdədirlər.
Sonra Naxçıvan Muxtar Respublikası Memarlar Birliyinin üzvü Qabil Cəfərova, Naxçıvan Dövlət Universitetinin baş müəllimi, Memarlıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Qadir Əliyevə, universitetin baş müəllimi Abbas İsayevə Beynəlxalq Memarlar Günü münasibətilə hədiyyələr verilib.

Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi olan Naxçıvanın dünya miqyaslı  şəxsiyyətləri, elm, ədəbiyyat və mədəniyyət xadimləri tarixən ölkənin elm sahəsinin inkişafına dəyərli töhfələri ilə seçilmişdir. Azərbaycan folklorunun yorulmaz tədqiqatçısı, “folklorumuzun ilk doktoru”, folklor motivlərindən məharətlə istifadə edən dramaturq, ssenarist, tərcüməçi, uzun illər ali məktəblərimizdə folklor fənnini tədris edən pedaqoq-alim Məmmədhüseyn Təhmasib (1907-1982) qədim tarixi diyar olan Naxçıvanın Azərbaycan elminə bəxş etdiyi elm xadimlərindən biridir.  Folklor motivləri əsasında qələmə aldığı “Nəbi” kinossenarisi, “Çiçəkli dağ” nağıl-pyesi, bir neçə dram əsəri, “Nizami əsərlərinin el variantları”, 5 cildlik “Azərbaycan dastanları”, 5 cildlik “Azərbaycan nağılları”, “Kor­oğlu” dastanı”, “Molla Nəsrəddin lətifələri”, “Ağ atlı oğlan” və sair əsərlər böyük alimin elmi, tərtibçilik, ədəbi və mədəni fəaliyyətinin çox geniş diapazonundan xəbər verir. 

Ali məktəblərimizdə şifahi ədəbiyyatı tədrisə ilk dəfə M.Təhmasib başlamış, Azərbaycan folkloru kursunu bir fənn kimi o yaratmışdır. Onun “Azərbaycan xalq dastanları (orta əsrlər)” mövzusunda doktorluq dissertasiyası 1972-ci ildə “Elm” nəşriyyatı tərəfindən Əməkdar elm xadimi, akademik Həmid Araslının redaktorluğu ilə monoqrafiya şəklində nəşr olunmuşdur. Bu əsər nəinki Azərbaycan folklorşünaslıq elminin, hətta bütövlükdə, türkologiya elminin uğuru kimi dəyərləndirilmişdir. Çünki alim “Aşıq”, “Ozan”, “Dastan”, “Qəhrəmanlıq dastanları”, “Məhəbbət dastanları”, “Məcazi məhəbbətə həsr edilmiş dastanlar”, “Ailə-əxlaq dastanları” haqqındakı qənaətlərini ümumtürk kontekstindən çıxış edərək təqdim etmiş, dastanların təkcə Azərbaycan yox, bir çox türk xalqlarına məxsus variantları ilə müqayisə və qarşılaşdırmalar aparmış, son məqamda isə, məsələn, “Koroğlu” dastanının və digər əsərlərin daha çox Azərbaycana məxsusluğuna diqqəti cəlb etmişdir.

Məlumat əldə etmək, oxuyub savad sahibi olmaq hər bir insanın əsas intellektual tələbatlarından biridir. Bu mənada, bəşər­iyyətin yaratdığı hər cür elmi, mədəni və bədii potensialı gələcək nəsillərə çatdıran kitablar ən qiymətli xəzinədir. Kitab yazıb ərsəyə gətirmək qədər onun çap edilib oxuculara çatdırılması da informasiya erasının mühüm yeniliklərindən biridir.

Şübhəsiz, hələ XV əsrin ortalarında almaniyalı İohan Quttenberq kitab çapını kəşf etdiyində yüz illər sonra insanların kitablar vasitəsilə nə qədər məlumatlı ola biləcəyini, bəlkə də, düşünə bilməzdi. Elə indi də biz beş yüz il sonra yer üzündə nələr olacağını deyə bilməsək də, gələcəkdəki bütün texnoloji yeniliklərə baxmayaraq, kitaba olan marağın heç zaman azalmayacağını əminliklə deyə bilərik. Çünki kitab cəmiyyətin ən dəyərli maddi və mənəvi sərvətlərindən biridir.
Yaddaşlarda dərin iz buraxan kitabları mütaliə həvəskarı olan oxucular çox sevir. Mütaliənin isə hər bir insanın cəmiyyətin mükəmməl bir fərdi kimi yetişməsində, intellektual səviyyəsinin dərinləşməsində mühüm rolu vardır. Müasir texnoloji yeniliklərlə nəfis şəkildə çap olunmuş kitablar da mütaliəsevənlər üçün, sözün əsl mənasında, ən dəyərli hədiyyədir. Əgər belə bir hədiyyəni Naxçıvan kimi qədim elmi, ədəbi və mədəni tarixi keçmişə malik torpaqda yaşayanlara təqdim etsək, bu, onların yaddaşında daimi olaraq qalacaq. Naxçıvanda fəaliyyət göstərən “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyinin çap məhsullarının da, bu mənada, yüksək elmi-mədəni və publisistik dəyəri vardır.

Məktəblilərin tarixi abidələrlə daha yaxından tanış olması, tariximizin unudulmaması və gələcək nəsillərə çatdırılması məqsədilə Naxçıvan şəhər məktəblilərinin “Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksinə ekskursiyası təşkil olunub. Naxçıvan Şəhər Gənclər və İdman İdarəsi və Təhsil Şöbəsinin birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbirdə 30 şagird iştirak edib. Muzeyin bələdçisi Nərmin Orucova idmançılara muzey haqqında geniş məlumat verib və onları muzeydə olan eksponatlarla tanış edib.
Sonda idmançıları maraqlandıran suallar muzeyin bələdçisi tərəfindən cavablandırılıb.

Ceyhun Məmmədov

Qədim mədəniyyət beşiyi olan Naxçıvanın tarixi abidələri dünyada böyük maraq doğurmaqdadır. Amerikalı jurnalist Peter Tasenin ingilis dilində çapdan çıxmış “Azərbaycanın Naxçıvanının qədim abidələri və sərvətləri” kitabında da ölkəmizin bu qədim diyarının tarix və mədəniyyət abidələri haqqında geniş və maraqlı məlumatlar öz əksini tapmışdır. 

ABŞ-ın Milvuake ştatının “Lulu Enterprises” nəşriyyatında nəfis şəkildə çap olunmuş kitab 38 paraqraf və 208 səhifədən ibarətdir. Kitabın redaktoru Bosniya və ­Hersoqovinadan olan alim və jurnalist Sabhudin Hadzialiçin ön söz yazdığı kitab Azərbaycanın Naxçıvan Muxtar Respublikası haqqında qısa məlumatla başlayır. Burada Naxçıvanın müasir inkişaf səviyyəsi, tarix və mədəniyyət abidələri haqqında fikirlərə yer verilərək Naxçıvan Muxtar Respublikasının 5,5 min kvadratkilometrlik ərazisində 1200-dən artıq tarixi-mədəni və arxeoloji abidənin qeydə alındığı, onlardan 58-nin dünya əhəmiyyətli olduğu bildirilir. Bu bölümdə, həmçinin Naxçıvanın təcavüzkar ­Ermənistan tərəfindən 26 ildən artıq davam edən blokadasının yaratdığı çətinliklərə baxmayaraq, iqtisadi-sosial və mədəni sahədə qət etdiyi inkişafdan, tikilmiş 250-dən artıq modern təhsil obyektindən və aparılmış islahatlardan bəhs olunur. Kitabda Naxçıvanın Azərbaycan tarixində tutduğu yer, xüsusilə onun XII əsrdə Atabəylər hakimiyyəti dövründə paytaxt şəhər olmasının əhəmiyyəti vurğulanır. Həmçinin bəhs olunan tarixi abidələrin Naxçıvana səyahət edənlərin diqqətini cəlb etdiyi bildirilir.

Naxçıvanın milli geyimləri xalqımızın mədəniyyət tarixini öyrənmək üçün qiymətli mənbələrdəndir. Xalq geyimləri daha çox bu bölgənin milli xüsusiyyətlərini özündə əks etdirir. Çünki xalq yaradıcılığının tarixi, etnoqrafik və bədii xüsusiyyətlərinin bir qismi öz əksini Naxçıvanın milli geyimlərində tapır. Qədim diyarda milli geyimlərin inkişaf tarixi haqqında bölgənin ayrı-ayrı yerlərindən tapılmış arxeoloji materiallar və müxtəlif başqa mənbələr əsasında müəyyən fikir demək mümkündür. 

   Sentyabrın 26-da Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi, dramaturq Əli Əmirlinin “Onun iki qabırğası” ikihissəli komediyası əsasında hazırlanmış tamaşa ilə Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı 135-ci teatr mövsümünü açıb. 

Teatrın direktoru, Xalq artisti Rza Xudiyev bu sənət ocağının keçdiyi çətin və şərəfli inkişaf yolundan danışıb. Qeyd edib ki, bu gün teatrlarımıza diqqət və qayğını muxtar respublikamızda fəaliyyət göstərən sənət ocaqlarının timsalında aydın görmək mümkündür. Muxtar respublikada teatr sənətinin davamlı inkişafı təmin edilib, sənət ocaqlarının maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi üçün ardıcıl tədbirlər həyata keçirilib.
Vurğulanıb ki, 2008-ci ildə Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının 125 illiyi yüksək səviyyədə qeyd edilib. Muxtar respublikanın teatr kollektivlərinin əməyi də dövlətimiz tərəfindən daim yüksək qiymətləndirilib, səmərəli fəaliyyətlərinə görə yaradıcı heyət fəxri adlara, Prezident təqaüdünə və mükafatlara layiq görülüb.
Tanınmış dramaturqun “Onun iki qabırğası” pyesində keçid dövrünə xas olan ailə dramı əks etdirilir. Quruluşçu rejissor, Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Kamran Quliyev tamaşada kiçik aktyor kollektivi ilə maraqlı və dinamik səhnə əsəri yaratmağa müvəffəq olub və müəllifin ideyasını aça bilib.
Tamaşanın quruluşçu rəssamı, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar rəssamı Əbülfəz Axundov, musiqi tərtibatçısı, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi İmamqulu Əhmədovdur.
Tamaşa teatrsevərlər tərəfindən alqışlarla qarşılanıb.

Əli RZAYEV

Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunda Azərbaycan Respublikasının Əməkdar rəssamı, Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin sədri Ülviyyə Həmzəyevanın “Portal” adlı yeni fərdi sərgisi açılıb.
Sərgini giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin üzvü, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru Nizami Alıyev açaraq rəssamın yaradıcılıq yoluna nəzər salıb.
Tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət və turizm naziri Natəvan Qədimova çıxış edərək bildirib ki, rəssamın zəngin yaradıcılığı rənglərin dili ilə yazılmış bədii həqiqətlər məcmusuna bənzəyir. İldən-ilə rəssamın palitrasında yer almış rənglərin işığı artdıqca, yaradıcı təcrübəsi çoxaldıqca bu dünya ona daha sirli-soraqlı, daha maraqlı görünüb. Bu da rəssama mövzu və süjetlərin alt qatına nüfuz etməyə, orada gizlənən mənəvi-­fəlsəfi qatı aşkarlamağa imkan verib. Odur ki, ildən-ilə ərsəyə gətirdiyi əsərlərin qarşısında tamaşaçı seyrçi kimi yox, müsahib kimi dayanır, onunla dialoqa girir.

AMEA Naxçıvan Bölməsində təsəvvüf alimi Baba Nemətullah Naxçıvaninin həyat və yaradıcılığına həsr olunan tədbir keçirilib.
Tədbirdə bölmənin sədri, akademik İsmayıl Hacıyev tarixən Şərqin ticarət, sənətkarlıq, elm və mədəniyyət mərkəzi olan Naxçıvanın görkəmli yetirmələri ilə də tanındığını deyib. Azərbaycanın təsəvvüf alimləri arasında xüsusi yeri olan Baba Nemətul­lah Naxçıvaninin həyat və yaradıcı­lığı barədə məlumat verən İsmayıl Hacıyev onun “Qurani-Kərim”i təsəvvüf üslubunda şərh edən ilk alim kimi tarixə düşdüyünü diqqətə ­çatdırıb.
Sonra akademik İsmayıl Hacıyev bölmənin Tarix, Etnoqrafiya və Arxeologiya, İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat institutlarının və Əlyazmalar Fondunun elmi əməkdaşlarına Türkiyə və İranın arxiv, muzey və kitabxanalarında sufi alimin irsi ilə bağlı tədqiqatlar aparmalarına dair tapşırıqlarını verib.
Tədbirdə İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun Ədəbiyyatşünaslıq şöbəsi tərəfindən “Taleyi və sənəti” layihəsi çərçivəsində hər il işıq üzü görən məqalələr toplusunun 2018-ci il üçün olan növbəti sayca 12-ci nəşrinin Baba Nemətullah Naxçıvaniyə həsr edilməsi barədə qərar verilib.
Qeyd edək ki, həyatının çoxunu Naxçıvanda keçirən alim İranda və Türkiyədə yaşayıb. O, təsəvvüf və təfsir sahəsində əsərlərini də burada qələmə alıb.

AMEA Naxçıvan Bölməsinin
İnformasiya şöbəsi

Bu günlərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Naxçıvan Bölməsinin İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun Folklorşünaslıq şöbəsinin elmi işçisi, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Çinarə Rzayevanın iki cilddə nəzərdə tutulmuş “Hüseyn Cavid və folklor” monoqrafiyasının birinci cildi çapdan çıxıb. “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində nəşr olunan monoqrafiya Hüseyn Cavid yaradıcılığında folklorun yerinin, həm də folklorun romantizm müstəvisində rolunun müəyyənləşdirilməsi baxımından diqqəti cəlb edir. 

Əməkdar elm xadimi, filologiya elmləri doktoru, professor Hüseyn Həşimlinin elmi redaktorluğu ilə nəşr olunan monoqrafiyaya akademik Nizami Cəfərov və AMEA-nın müxbir üzvü, filologiya elmləri doktoru, professor, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun direktoru Əbülfəz Quliyev rəy vermişlər.
Romantizm ədəbi cərəyanının görkəmli nümayəndəsi olan Hüseyn Cavid yaradıcılığında milli və mənəvi dəyərlərin təcəssümü ədibin bənzərsiz istedada malik olması ilə bərabər, həm də milli mənsubiyyətini, tarixi köklərini unutmaması və unutdurmamasıdır. Ulu öndərimiz Heydər Əliyevin Hüseyn Cavid haqqında dediyi “Hüseyn Cavid Azərbaycan xalqını, onun mədəniyyətini, ədəbiyyatını, elmini yüksəklərə qaldıran böyük şəxsiyyətlərdən biridir. Hüseyn Cavidin yaratdığı əsərlər Azərbaycan xalqının milli sərvətidir. Onlar bu gün üçün, gələcək nəsillər üçün dərslik kitablarıdır” fikri də monoqrafiyanın əvvəlində verilmişdir ki, bu da mütəfəkkir şairin yaradıcı­lığının həmişəyaşarlığından xəbər verir. Azərbaycan xalqının keçmişinin, adət-ənənəsinin əks etdirilməsi baxımından görkəmli şair-dramaturqun yaradıcılığı çox əhəmiyyətlidir. Ədibin öz yaradıcı­lığında folklor nümunələrindən istifadəsi də məhz bunun təməlində dayanan faktorlardandır ki, bu da Çinarə Rzayevanın “Hüseyn Cavid və folklor” monoqrafiyasının aktual­lığının mühüm göstəricisidir. Monoqrafiyada folklor nümunələrindən istifadə məqamları, onların rəng­arəngliyi təhlil olunmuşdur.

M.T.Sidqi adına Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrı yeni teatr mövsümünü “Göyçək Fatma” tamaşası ilə açıb.
Qeyd edək ki, Azərbaycan xalq nağılı əsasında hazırlanmış “Göyçək Fatma” tamaşası Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi, tanınmış şairə-dramaturq Kəmalə Ağayevanın nəzmlə yazdığı pyes əsasında səhnələşdirilib.
Əvvəlcə teatrın bədii rəhbər-direktoru, Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Şirzad Abutalıbov çıxış edərək balaca tamaşaçılara 28-ci mövsümdə baxacaqları tamaşalar haqqında məlumat verib. Xalq artisti bildirib ki, bu gün mövsümün açılışında tanınmış şairə-dramaturqumuz Kəmalə Ağayevanın özü də iştirak edir.
Sonra teatrın bədii şurasının üzvü, sənətşünaslıq üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Ələkbər Qasımov Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrının keçdiyi yaradıcılıq yolu haqqında danışıb. Qeyd edib ki, teatr uşaq və yeniyetmələrin milli və mənəvi dəyərlər ruhunda tərbiyəsində, estetik zövqünün formalaşmasında mühüm rol oynayır. Teatr bu illərdə xarici ölkələrdə də qastrol səfərlərində olub və teatr festivallarında iştirak edərək tamaşaçı rəğbəti qazanıb.
Nağılda olduğu kimi, “Göyçək Fatma” tamaşasında da ictimai məsələlər məişətdə baş verən ədalətsizliklər fonunda göstərilir. Kiçik bir ailədəki münaqişə getdikcə böyüyür, bütün xeyirxah qüvvələr ədalətsizlik əleyhinə çevrilir. Fatma gözəl və nəcib insani sifətlərə malikdir. Lakin bu gözəllik, nəciblik anası öldükdən sonra ona fəlakət gətirir. Tamaşanın nikbin sonluqla bitməsi xeyrin şər qüvvələr üzərində qələbəsi kimi səslənir.

   Osmanlı dövründə böyüyən və Nəqşibəndi təriqətinin böyük mütəfəkkirlərindən sayılan, hörmət və izzət sahibi İslam alimlərindən olan Baba Nemətullah Naxçıvani Şərqin gözəl diyarı Naxçıvanda anadan olub.  

Alimin həyatı haqqında çox az məlumat vardır. Qaynaqlarda onun Ağqoyunlu hökmdarı Uzun Həsənin dövründə (1467-1478) təhsil aldığı, Sultan Yaqubun dövründə isə (1478-1490) Naxçıvan mədrəsələrində müəllimlik etdiyi söylənilir. Mənbələrdə ondan Şeyx Əlvan, Ulvanəl Ağşəhri, Nemətullah Baba, Nemətullah Sultan, Baba Nemət, Baba Naxçıvani kimi bəhs edilir (o dövrdə dərvişlər türk xalqları arasında “baba” və “dədə” adlarıyla bilinirdi). Həyatının çox hissəsini Naxçıvanda keçirən Nemətullah Naxçıvani yaşadığı dövrün görkəmli alimlərindən dərs alıb, dünyəvi elmlərə dərindən bələd olub, sonra isə təsəvvüfə yönəlib. O, yaşadığı dövrdə bir sıra dəyərli alimlərlə tanış olub, onlardan xeyir-dua alıb. Özünəməxsus biliyi və dərin mənəvi keyfiyyətləri ilə məşhurlaşan Baba Nemətullah Naxçıvani Türkiyəyə gedib, Ağşəhərdə yaşamağa başlayıb.
Nemətullah Naxçıvaninin yazdığı əsərlər əxlaq, fəzilət, elm və ürfan nümunəsi kimi məşhurlaşıb, ona xalqın rəğbət və məhəbbətini qazandırıb. Zahiri və batini elmlərdə çox yüksək biliyə malik Nemətullah Naxçıvani mənəvi elmlərdəki dərin biliyi ilə təsəvvüfdə ilahi sirlər dənizinə vaqif ­olanlardandır.
Professorlar Fəxrəddin Səfərli və Məmməd Rzayev öz məqalələrində onun fəlsəfi görüşlərindən bəhs edib, həyat və yaradıcılığı haqqında maraqlı faktlar irəli sürüblər. Əhməd Faruq Güney də öz elmi əsərlərində alimi məşhurlaşdıran təfsirlərindən bəhs edib. Əhməd Faruq Güney araşdırmasında Nemətullah Naxçıvaninin həyatı, yaradıcılığı və naxçıvanlı olması haqqında məlumat verib.

 50 illik yubileyi təntənəli şəkildə qeyd olunan Naxçıvan Dövlət Universitetinin ötən müddət ərzində ölkəmiz üçün müxtəlif ixtisaslar üzrə mütəxəssislər yetişdirməsindəki fəaliyyəti nümunə gücündədir. Bu baxımdan ali təhsil ocağının İncəsənət fakültəsinin tərkibində 1998-ci il martın 28-də yaradılmış Tələbə Teatr Studiyasının öz ətrafına topladığı istedadlı tələbələrin təhsillərini başa vurduqdan sonra müxtəlif teatrlarda çalışması diqqətəlayiqdir. Studiyanın fəaliyyəti ilə yaxından tanış olmaq üçün kollektivin rəhbəri, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar mədəniyyət işçisi Gülxarə Əhmədova ilə həmsöhbət olduq. O bildirdi ki, studiya universitetin mədəni həyatının tərkib hissəsinə çevrilib. Yaradıcı qurum tələbə-gənclərin istedad və qabiliyyətlərinin üzə çıxarılmasında mühüm rol oynayır. 

Studiyanın ilk tamaşası kimi “Beyrəyin andı” pyesi seçilib. Dərin həyati fəlsəfəsilə fərqlənən pyes tarixi-mənəvi dəyərlərimizin ədəbi abidəsi “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanlarının motivləri əsasında, müasir düşüncə prizmasında uğurlu həllini tapıb.

Azərbaycanda oyma, yonma, döymə üsulu ilə sənət əsərlərinin yaradılması ənənəsi tarixən mövcud olub. Ölkəmizin qədim məskənlərindən olan Gəmiqayada və Qobustanda daşlar üzərindəki oymalar, rəsmlər, fiqurlar buna sübutdur. 

Bu gün haqqında danışacağımız sənətkar daşduzdan əl işləri yaradan Naxçıvan şəhər sakini Zülfüqar Zeynalovdur. Doğma Naxçıvanımızı müalicə turizmi məkanı kimi də şöhrətləndirən, tariximizin qədimliyinin daş möhürü olan duz Zülfü­qar­ Zeynalov üçün ilham mənbəyidir. Bu günə kimi 30-a yaxın sənət əsəri ərsəyə gətirən usta nəinki Naxçıvanda, bütövlükdə Azərbaycanda yeganə sənətkardır ki, əsərlərini daşduzdan yaradır. Cansız daşduz parçalarından yaratdığı əl işləri insanı düşüncələr aləminə aparır. Daşduzdan bacarıqla istifadə edərək əsərlər yaradan usta deyir ki, dünyanın bir sıra ölkələrinin muzeylərində gördüyüm müxtəlif daş materiallardan hazırlanmış eksponatlarla bağlı videokadrlara həsədlə baxardım. Əvvəlcə taxtadan, keramikadan müxtəlif suvenirlər, abidələr hazır­layırdım. 2004-cü ildə isə daşduzdan ilk əl işim olan qılıncı ərsəyə gətirdim. Zülfüqar ustanın sözlərinə görə, daşduzla işləmək, ondan sənət əsəri yaratmaq o qədər də asan deyil. Necə deyərlər, yüz ölçüb, bir biçməlisən. Daşduz adi daş kimi mülayim, “sözəbaxan” olmadığına görə bu materialla işləyən zaman daha dəqiq və diqqətli olmaq lazımdır. Bu sənət insandan dözüm, səbir, istedad, sevgi tələb edir. Bunlar kompleks şəkildə olanda yaxşı əsər meydana gəlir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman, Təhsil nazirliklərinin, Gənclər Fondunun, Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatı Heydər Əliyev adına Gənclər Birliyinin təşkilatçılığı ilə “Naxçıvanı tanıyaq” devizi altında gənclərin Ordubad rayonunda yerləşən muzeylərə ekskursiyası təşkil olunub.
Əvvəlcə Gənclər və İdman Nazirliyinin Gənclərlə iş şöbəsinin müdiri Tahir Məmmədli çıxış edərək gəncləri muxtar respublikada turizmin inkişaf etdirilməsi ilə bağlı görülən işlərdə aktiv olmağa və gəzinti zamanı çəkilmiş fotoşəkillərin sosial şəbəkələrdə müxtəlif xarici dillərdə paylaşılmasında fəallıq göstərməyə çağırıb. Gənclərin gəzintiləri Ordubad Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyindən başlayıb. Burada onlara eksponatlar haqqında məlumat verilib.
Sonra gənclər kimyaçı-alim Yusif Məmmədəliyevin, pedaqoq, şair-publisist Məhəmməd Tağı Sidqinin və yazıçı-publisist Məmməd Səid Ordubadinin ev-muzeylərində olublar.
Muzey bələdçiləri Azərbaycan elminə, ədəbiyyatına öz töhfələrini vermiş şəxsiyyətlər haqqında geniş məlumat veriblər.
Ekskursiyada 30 gənc iştirak edib.

 Ceyhun MƏMMƏDOV

Naxçıvan şəhərində dəvət olunduğum bir toy ziyafətində masabəyinin iştirakçılara təqdim etdiyi müğənni qısa bir vaxtda bütün məclisin diqqətini özünə cəlb edə bildi. Onun ifa etdiyi “Sarı gəlin” xalq mahnısında vurduğu zəngulələr özünəməxsusluğu ilə diqqət çəkirdi. Ziyafət iştirakçılarının da çoxlarının tanımadıqları bu vokalist kimdir? – deyə fikrimdən keçirdim. Bu an mahnı sona çatdı. Toya dəvətlilərin xahişi ilə o, daha bir neçə mahnı ifa etdi. “Küçələrə su səpmişəm”, “Niyə gəlməz oldun” xalq mahnıları, Müslüm Maqomayevin “Mənim Azərbaycanım” mahnısı da alqışlarla qarşılandı. Onun Ukrayna Respublikasında, yaxınlarının isə Naxçıvan şəhərinin Qaraçuq kəndində yaşadığını bir qədər sonra öyrəndim. Jurnalist marağı məni ona yaxınlaşmağa, tanış olmağa sövq etdi...

Qurban Abbasov 1952-ci ildə Naxçıvan şəhərinin Qaraçuq kəndində anadan olub. Naxçıvan şəhər 39 nömrəli dəmiryol məktəbini bitirib. Bir il Araz Su Elektrik Stansiyasında fəhlə işləyib. 1971-ci ildə Şıxəli Qurbanov adına Azərbaycan Dövlət Musiqili Komediya Teatrının xor qrupuna işə dəvət alıb. Həmin il Asəf Zeynallı adına Bakı Musiqi Texnikumunun rus bölməsinə daxil olub. Bu təhsil müəssisəsində görkəmli vokal ustası Pərixanım Behbudovadan dərs alıb. Bir il sonra xor qrupu Ukraynanın Vladimirsk, Kursk, Bryansk, Oryol şəhərlərində qastrol səfərlərində olub. Qurban Abbasov xor qrupunun tərkibində solist kimi öz istedadını göstərə bilib. Burada ona Qliyer adına Musiqi Texnikumunda təhsil almağı təklif ediblər. Razılaşıb. Ukraynanın Əməkdar artisti İvan İqnatyeviç Polivodanın sinfində oxuyub. 1978-ci ildə Ukrayna Dövlət Konservatoriyasına daxil olub. Paralel olaraq həm də rejissorluq kursunu bitirib. Ali məktəbi başa vurduqdan sonra Ukrayna Dövlət Opera və Balet Teatrına dəvət alıb. Konservatoriyada ona dərs deyən Ukraynanın Xalq artisti Vasili Yakovleviçlə çiyin-çiyinə çalışıb. Müəllimi ilə birgə işləmək onun bir sənətkar kimi formalaşmasında mühüm rol oynayıb. Teatrda onun birinci işi dünya şöhrətli bəstəkar Cüzeppe Verdinin “Traviata” operasında Alfredo rolu olub. Bu rolda həmyerlimiz öz səs diapazonu imkanlarını ortaya qoymağı bacarıb. Bir müddət müqavilə ilə Almaniyanın Veymar şəhərində fəaliyyət göstərən Musiqili Komediya Teatrında və oradakı sovet qoşunlarının hərbi ansamblının solisti kimi çalışıb.