Oktyabrın 27-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Aparatının və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Naxçıvanşünaslıq Mərkəzinin kollektivləri “Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksini və Nuh Peyğəmbərin məzarüstü türbəsini ziyarət ediblər. “Naxçıvanqala” Tarix-­Memarlıq Muzey Kompleksi ilə tanışlıq zamanı ziyarətçilərə eramızdan əvvəl V-III minilliklərə aid olan müxtəlif məişət əşyaları, Son Tunc və Erkən Dəmir dövrlərinə aid keramika məmulatları, mis alətlər, qəbirüstü abidələr, silahlar, qiymətli eksponatlar haqqında ətraflı məlumat verilib.
Nuh Peyğəmbərin məzarüstü türbəsində bildirilib ki, təxminən, 7500 il bundan əvvəl baş vermiş ümumdünya daşqını zamanı Nuh və ona iman gətirənlərin mindikləri gəmi ilk dəfə Naxçıvanda quruya çıxıb, onlar burada məskən salıblar. Zaman­-zaman dağıntılara məruz qalan məzarüstü türbə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun 2006-cı il 28 iyun tarixli “Nuh Peyğəmbərin Naxçıvan şəhərindəki məzarüstü türbəsinin bərpa edilməsi haqqında” Sərəncamına əsasən bərpa edilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun “Oxunması zəruri olan kitablar haqqında” 2017-ci il 28 avqust tarixli Sərəncamında böyüməkdə olan nəsillərin hərtərəfli inkişafına, şəxsiyyət kimi formalaşmasına mühüm təsir göstərə biləcək əsərlər seçilib mütaliə üçün tövsiyə olunmuşdur. Siyahıdakı kitablarda yeniyetmə və gənclərin sağlam ruhda formalaşması, o cümlədən vətənpərvərlik tərbiyəsi, tarixi keçmişə, milli kökə bağlılığının möhkəmləndirilməsi, siyasi dünyagörüşünün yetkinləşməsi, müstəqil dövlət quruculuğu prosesində iştiraka hazırlanması, ailədə, cəmiyyətdə davranış qaydalarına yiyələnməsi və digər mühüm vəzifələr öz ifadəsini tapmışdır. Oxunması zəruri olan kitabların siyahısında yer alan əsərlərdən biri də mütəfəkkir şair-dramaturq Hüseyn Cavidin “Azər” poemasıdır. 

Azərbaycan ədəbiyyatında romantizmin böyük ustadı sayılan Hüseyn Cavidin möhtəşəm ilham və istedadla yazılmış lirik-romantik, fəlsəfi şeirləri, “Azər” poeması, “Ana”, “Maral”, “Şeyda”, “İblis”, “Şeyx Sənan”, “Peyğəmbər”, “Topal Teymur”, “Knyaz”, “Uçurum”, “Xəyyam”, “Səyavuş” və sair pyesləri söz sənətimizin ideya­-bədii mükəmməlliyə malik qiymətli inciləri sırasına daxildir. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev Hüseyn Cavidin əsərlərinin tərbiyəvi əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirərək demişdir: “Bizim hamımızın borcu, xüsusən müəllimlərin, məktəbliləri, gənc nəsli tərbiyə edənlərin borcu ondan ibarətdir ki, Hüseyn Cavidin əsərlərini hamıya çatdırsınlar, xüsusən bizim gənclərə. Məktəblərdə Hüseyn Cavidin əsərləri xüsusi yer tutmalıdır”.

 Muxtar respublikamızda bədii sənətimizin inciləri olan folklor örnəklərinin araşdırılması, öyrənilib gələcək nəsillərə ötürülməsində mühüm əhəmiyyət daşıyan işlərdən biri bu faktların və folklor örnəklərinin kitab şəklində nəşr olunmasıdır. Etnoqrafik materialları və folklor nümunələri ilə zəngin olan qədim diyarımız Naxçıvanda folklor örnəklərinin toplan­ma­sı işi Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin sədri cə­nab Vasif Talıbovun Xalq yaradıcılığı ilə bağlı 7 fevral 2009-cu il tarixli sərəncamından sonra sistemli şəkil alıb.

Yaxın günlərdə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Folklor İnstitutunun əməkdaşları tərəfindən Naxçıvan MR-in Şə­rur bölgəsindən toplanıb nəşr edilən "Şərur folklor ör­nək­ləri" birinci kitabının əhəmiyyəti nəzərə alınıb, ikinci dəfə çap olunmasına zəruri eh­tiyac yaranıb. Bu kitab məhz qeyd olunan məqsədlə ikin­ci dəfə nəşr olunub. Müxtəlif dövrlərdə yaradılmış xalq ədəbiyyatı nümunələrinin toplanaraq nəşr olunması işinə döv­lət səviyyəsində diqqət yetirilməsi xalqımızın tarixi sayılan folk­lor nümunələrinə əbədi həyat verilməsi deməkdir.Bu günlərdə işıq üzü görən kitab AMEA Folklor İnstitutunun “Fol­klor və yazılı ədə­biy­yat” şöbəsinin əməkdaşları AMEA-nın həqiqi üzvü  Muxtar Kazımov (İMANOV) filologiya üzrə fəlsəfə doktoru , dossent  Fidan Qasımova və Gülnurə Canməmmədovanın 2012-ci ilin dekabr ayında Nax­çıvan muxtar respublikasının  Şərur rayonuna ezam olunduqları vaxt topladıqları folk­lor material­ları əsasında hazırlanıb. Bununla yanaşı kitaba AMEA-nın müxbir üzvü, filologiya üzrə elimlər doktoru Mux­tar Kazımoğlunun (İmanov) (“Bitlə birənin nağılı”, “Hal­va” adlı nağıllar, “Pərzad və Nəcəf” dastanı) və Fəridə Kəri­mo­vanın topladığı bayatı, nağıl, dastan və atalar sözləri də daxil edilib. Kitabın redaktoru filalogiya üzrə elimlər doktoru, professor  Akif  İmanlıdır.

Milli mədəniyyətimizin zəngin keçmişini özündə əks etdirən nümunələrdən biri də tarixi abidələrimizdir. Tarixi abidələr yerləşdiyi ərazinin möhürü, tarixi keçmişini təsdiq edən pasportudur. Qədim Naxçıvan da məhz çoxsaylı abidələri ilə xalqımızın milli mədəniyyətinin yaranması və formalaşmasına təsir edən zəngin diyardır. Bu diyarın köksündəki yüzlərlə abidə dünənimizdən bu günümüzə uzanan yolda bu zənginliyin təqdimatçılarıdır. Elə bu yazıda söhbət açacağımız Qarabağlar türbəsi də maddi-mədəni irsimizlə yanaşı, həm də dövlətçilik tariximizi özündə yaşadan abidələrdəndir. 

Muxtar respublikamızın tarixinə uğurlu illərdən biri kimi yazılacaq 2018-ci il, həm də bu tarixi abidənin kompleks şəkildə bərpa işlərindən sonra istifadəyə verilməsi ili kimi xatırlanacaq. Qeyd etmək lazımdır ki, Qarabağlar türbəsi əsrlərdir, tarixin və təbiətin ağır sınaqları ilə üz-üzə qalmış, abidənin bəzi hissələri uçub dağılsa da, öz mövcudluğunu qoruyub saxlamışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2007-ci il 15 may tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Hüseyn Cavidin 125 illiyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında keçirilməsi ilə əlaqədar Tədbirlər Planı”na əsasən hər il oktyabrın 24-ü Naxçıvan Muxtar Respublikasında “Hüseyn Cavid Poeziya Günü” kimi qeyd edilir. Bu münasibətlə oktyabrın 24-də böyük sənətkarın Naxçıvan şəhərindəki ev-muzeyində tədbir keçirilib.
Tədbir iştirakçıları əvvəlcə şair-dramaturqun və onun ailə üzvlərinin uyuduğu məqbərəni ziyarət etmiş, buraya gül qoymuşlar. Tədbirdə giriş sözü ilə çıxış edən Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət naziri Natəvan Qədimova böyük söz ustadının bəşəri ruhlu, həmişəyaşar yaradıcılığından, Cavid şəxsiyyətinə və irsinə dövlət qayğısından söhbət açıb.
Vurğulanıb ki, bu gün istər poeziyada, istərsə də dramaturgiyada orijinallığı ilə seçilən, Azərbaycan klassik ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrindən olan şair-dramaturq Hüseyn Cavid son dərəcə dərin məzmunlu yaradıcılığı ilə çoxəsrlik Azərbaycan ədəbiyyatı xəzinəsinə tarixi-mədəni dəyərlər bəxş etmiş qüdrətli söz sənətkarıdır. O, Şərqin zəngin fəlsəfi-poetik irsi zəminində yüksələrək və dünya romantizm ənənələrindən uğurla bəhrələnərək Azərbaycan xalqının ədəbi-bədii fikir salnaməsinə parlaq səhifələr yazmışdır. Mütəfəkkir sənətkarın neçə-neçə oxucu və tamaşaçı nəslinin estetik zövqünü formalaşdıran əsərləri bu gün də öz monumentallığını və yüksək təsir gücünü qorumaqdadır.

(oçerk)

Eşidəndə ki, oktyabr ayında yaxın dostum və həmkarım Elman Məmmədovun Şərur rayon qəzetində fasiləsiz olaraq çalışmasının 50 ili tamam olur, düzü, inanmağım gəlmədi. Bunun dəqiq olduğunu öyrəndikdən sonra ona telefon açıb dostumu təbrik etdim. Elman haqqında da bir yazı hazırlamaq keçdi fikrimdən...
Xatirələr məni bir qədər yaxın keçmişə apardı. Mətbuata gəldiyim ilk günlər yadıma düşdü. O günlərdə mərhum Səxavət Kəngərli, Nurəddin Babayev, Cəfər Əliyev, Maqsud Mahmudov kimi ölkə mətbuatında özlərini təsdiq etdirmiş, yüksək dövlət mükafatlarına layiq görülmüş jurnalistlər qarşıma çıxıblar. Çətin anlarda mənə kömək olublar. Sonralar yaxınlığımız, dostluğumuz başlayıb.
...Bu məqamı təsadüfən xatırlamadım. Mən mətbuata gələndə “Şərurun səsi” qəzetinin redaktoru Elman Məmmədov jurnalistlərin orta nəsil nümayəndəsi idi. Bu illərdə Elmanın şahidi olduğum ömür yolunu gözlərim önündə canlandırdım, xarakter cizgilərini yadıma salmağa çalışdım. Zahirən çox sakit görünən Elman Məmmədovun daxilən işıqlı, istiqanlı, naxçıvanlıların təbirincə desək, ifallı bir insan olduğunu onu tanıyanların hamısı təsdiq edər. Onu sevdirən də bu keyfiyyətlər və yazılarındakı səmimiyyətdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2007-ci il 15 may tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “Hüseyn Cavidin 125 illiyinin Naxçıvan Muxtar Respublikasında keçirilməsi ilə əlaqədar Tədbirlər Planı”na əsasən hər il oktyabrın 24-ü – ədibin anadan olduğu gün Naxçıvan Muxtar Respublikasında “Hüseyn Cavid Poeziya Günü” kimi qeyd edilir.
Hüseyn Cavid 1882-ci ildə Naxçıvanda Molla Abdullanın ailəsində anadan olmuşdur. O, ilk təhsilini mollaxanada almış, sonra isə təhsilini öz dövrünün görkəmli maarifpərvər ziyalısı olan Məhəmməd Tağı Sidqinin yenitipli məktəbində – “Məktəbi tərbiyə”də davam etdirmişdir. Burada dünyəvi elmlərə yiyələnmiş, “Gülçin” təxəllüsü ilə ilk şeirlərini yazmağa başlamışdır. 1906-1909-cu illərdə İstanbul Universitetinin ədəbiyyat fakültəsində oxuyan ədibin həyatında və gələcək yaradıcılığında bu illər mühüm mərhələ təşkil edir. Hüseyn Cavid burada görkəmli alimlərdən və pedaqoqlardan dərs almış, idealist fəlsəfənin sirlərinə dərindən yiyələnmişdir. 1909-1910-cu illərdə Naxçıvanda müəllimliklə məşğul olmuş və ədəbiyyatımızda ilk mənzum dram olan “Ana” pyesini məhz burada yazmışdır. 1911-1917-ci illərdə Tiflisdə həm bədii yaradıcılıqla, həm də pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olan şair-dramaturq 1913-cü ildə Tiflisdə “Keçmiş günlər” adlı ilk şeirlər kitabını çap etdirmişdir. 1917-ci ildə Bakıda “Bahar şəbnəmləri” adlı ikinci şeirlər kitabı çap edilmişdir.
Ədib 1918-ci ilin ortalarından 1919-cu ilin əvvəllərinə kimi Naxçıvanda “Rüşdiyyə” məktəbində dərs demişdir. 1919-cu ildə Abdulla Şaiqlə birgə ilk ədəbiyyat nəzəriyyəsi dərsliyimiz olan “Ədəbiyyat dərsləri” kitabını yazmışdır. 1920-ci ildən sonra Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda və Bakı Teatr Texnikumunda dərs demişdir.

Nobel mükafatı laureatı kimi dünya ədəbiyyatının ən görkəmli nümayəndələrindən biri olan belçikalı şair-dramaturq, esseçi, filosof Moris Meterlinkin (1862-1949) məşhur əsərlərindən biri də yeddi hissədən ibarət “Arıların həyatı” romanıdır. Bu əsərin əhəmiyyəti ondadır ki, müəllif romanı iyirmiillik arıçılıq haqqında apardığı müşahidələr əsasında, arı yuvasının birillik tarixçəsini izləməklə yazıb. Görkəmli yazıçının zəngin həyat müşahidələri əsasında yazdığı əsərdə təbiətin ən zəhmətsevər, möcüzəvi məxluqu olan arılara, onların maraqlı yaşayışlarının şüurlu ali məxluq olan insanların həyatı ilə müqayisəli şəkildə təsvir olunur.
“Arıların həyatı” romanı Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin gənc nəsildə vətənpərvərliyin, tarixə, milli kökə bağlılığın formalaşdırılmasına xidmət edən “Oxunması zəruri olan kitablar haqqında” 2017-ci il 28 avqust tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilən Siyahıya daxil edilib. Romandan müəyyən sətirləri oxucularımızın diqqətinə çatdırırıq:

Arını duman, insanı iman yоla gətirər.

* * *
Arının şahı şah оlsa, balı Bağdaddan gələr.
* * *
Arının şan çəkməsi memarı ­utandırar.
* * *
Arı yuvasına çöp uzatmazlar.
* * *
Arı şirəyə dоlanar.
* * *
Arı yalançını sancar.

Sədərək kənd sakinləri Əli Ağayev, Süleyman Tağıyev, Fərrux Heydərov, Qaraağac kənd sakinləri İslam Şahverdiyev və Novruz Cabbar­ov tərəfindən qədim tariximizi və mədəniyyətimizi əks etdirən xalça, o cümlədən başqa toxuculuq məmulatları, mis və saxsı qablar və digər nümunələrdən ibarət 26 eksponat Sədərək Rayon Tarix-Diyarşünaslıq Muzeyinə təqdim edilib.
Bu münasibətlə keçirilən tədbirdə çıxış edən Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət naziri Natəvan Qədimova bildirib ki, muxtar respublikada tariximizin, mədəniyyətimizin, adət-ənənələrimizin araşdırılması, qorunması və gələcək nəsillərə çatdırılması diqqət mərkəzində olan məsələlərdəndir.
Qeyd edilib ki, Mədəniyyət Nazirliyinin tabeliyində 30 muzey və muzeytipli müəssisə fəaliyyət göstərir. Bu muzeylərdə də xalqımızın tarixini, həyat tərzini, adət-ənənələrini özündə əks etdirən 140 mindən çox maddi-mədəniyyət nümunəsi mühafizə olunaraq qorunub saxlanılır. Son illər ərzində yeni muzeylərin yaradılması da artıq ənənə halını alıb. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin müvafiq sərəncamlarına əsasən bu il Naxçıvan Duz Muzeyi istifadəyə verilib, Qarabağlar Türbə Kompleksi və Şərur rayonunun Yengicə kəndindəki Şərq hamamı bərpadan sonra öz qapılarını ziyarətçilərinin üzünə açıb. Bu gün muzeyləri ziyarət edənlərin də sayı əhəmiyyətli dərəcədə artıb. İlin 9 ayı ərzində muxtar respublikanın muzeylərini 435 min 560 nəfər ziyarət edib ki, onların 139 mindən çoxu əcnəbi vətəndaşdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Rəssamlar Birliyinin Bəhruz Kəngərli adına Sərgi Salonunda 18 oktyabr – Dövlət Müstəqilliyi Gününə həsr edilmiş “Müstəqil Azərbaycan” adlı rəsm sərgisinin açılışı olub.

Payızın güllü-çiçəkli yayı qovub təbiətə hakim kəsildiyi, durnaların təzəcə qatarlanıb köç etdiyi bir vaxtda gəlmişdi şair bu gəlimli­-gedimli, son ucu ölümlü dünyaya. Varlığı ilə yoxluğu arasındakı zaman kəsiyində şairlər şairi adlandırılan Məmməd Arazdan bəhs edirəm mən. Hələ sağlığında qiyməti verilən, dəyəri bilinən Məmməd Arazdan. Doğulduğu Şahbuz rayonunun Nursu kəndinə üz tutub:

Kəndim, balacasan, çox balacasan,
Adın yox dünyanın xəritəsində.
Atılıb qalmısan gözlərdən uzaq
Çaylı, baldırğanlı dağ dərəsində.

– deyən şair Nursunu bu çərçivədən çıxarıb nəinki Azərbaycana, özünün adı keçən bütün ölkələrə sığdırdı. Çünki şairlik ruhunu bu kənd vermişdi ona. Çadırdaş, Toxluqaya, Motalqaya, Novlu, Götürgə, Hamar Güney, Haçabənd, Kolarxac, Şahbulaq, Təhnəli bulaq, Damla bulaq, Məzrə düzü – hər biri bir şeiriyyət ocağı olan bu yerləri qarış-qarış gəzib onlardan poetik duyğular almışdı. Bir də ki elə şairlik ruhunu aldığı, bədahətən şeir düzüb-qoşan anası Cahan xanım onun üçün bir poeziya qaynağı idi. Azərbaycan Respublikasının Əməkdar jurnalisti, publisist Flora Xəlilzadə Məmməd Arazla bağlı xatirələrində yazır: “Mənim ruhumda böyük Məmməd Araz var. Məmməd Arazın anası Cahan xanım mənim bibimdir. Təhsil ala bilməsə də, sinədəftər xanım idi. Bizim nəsildə hər kəsin bir şeir dəftəri var. Amma Məmməd Araz nəslimizin Xan Çinarıdır”.

“Təmizlik imandan gəlir” deyimi tarixboyu xalqımızın gündəlik həyatının ayrılmaz ritminə çevrilib. Ölkəmizin bütün bölgələrində olduğu kimi, oğuz yurdu Naxçıvanda da orta əsrlər dövrünə aid kəhrizlərin, hamamların mövcudluğu ulu babalarımızın daim bu amilə həssaslıq göstərməsindən, təmizliyə, paklığa, səliqə-sahmana xüsusi diqqət yetirməsindən xəbər verir. Qədim diyarın ayrı-ayrı guşələrində yerləşən belə tarixi abidələr müstəqillik illərində təmir-bərpa olunaraq həyata qaytarılıb və bu gün yüksək səviyyədə qorunub yaşadılır. Tarixi keçmişimizə, əcdadlarımızın məişət həyatına işıq salan məkanlardan biri də Nахçıvаn şəhərinin Heydər Əliyеv prospеkti ilə “Təbriz” küçəsinin kəsişməsində, Dədə Qorqud mеydаnındа yerləşən, inşası XVIII əsrin ortalarına aid edilən Şərq hamamıdır. 

Şəhər sakinləri arasında bu məkana “İsmayılxan hamamı” da deyilir. Tikiliyə aid yazılı kitabə aşkar edilmədiyindən inşa olunma tarixi dəqiq bəlli deyil və barəsində çox da geniş məlumat əldə edilməyib. Dövlətimizin xalqın keçmişinə, adət-ənənələrinə verdiyi böyük önəm sayəsində hamam binası əsaslı təmir və bərpa edilərək 2005-ci ildə müasir görkəminə qovuşub.

Dünya mədəniyyətinə çox böyük töhfələr vermiş Azərbaycan xalqının ən möhtəşəm tarixi abidəsi “Kitabi­-Dədə Qorqud” dastanıdır. VII əsrdən üzübəri ozanların Oğuz yurdunu oymaq-oymaq gəzib yaydığı “Kitabi-Dədə Qorqud” boyları bu ərazidə türk dilində danışan Azərbaycan xalqının yaşadığını sübut edən əhəmiyyətli bir mənbədir. Dastanda cərəyan edən real tarixi hadisələr Azərbaycanda baş verib.
Hələ VI əsrin sonu, VII əsrin əvvəllərində Ağqoyunlu tayfaları Dərbənddən Zəncana qədər olan geniş bir ərazidə – Böyük Qafqazın ətəklərində, Qarabağda, Naxçıvanda, Göyçə gölü ətrafında yaşayıblar. Soykökü “xanlar-xanı Bayandur xana” gedib çatan Ağqoyunlular sonralar paytaxtı Diyarbəkir olan Oğuz dövləti yaradırlar. Bu dövləti idarə edən sülalə Bayandur xanın adı ilə “Bayandurlar” adlanır. Oğuzlar Göyçə gölü ilə Arpaçay arasındakı dağları Alagöz yaylaqları və ya Alagöz dağları adlandırırdılar.
Oğuz türklərinin tarixindən bəhs edən Əbu Bəkr əl-Tihrani əl-İsfahani­nin “Kitabi Diyarbəkriyyə” əsərində Ağqoyunluların ulu babası Oğuz xaqanın Göyçə gölü ətrafında vəfat etdiyini yazır. Dastanda adıçəkilən bu göl vaxtilə Oğuz elinin sərhədi daxilində yerləşən, indi isə Ermənistan ərazisində qalan Göyçə gölüdür.
Dastanın boylarında təsvir olunan həyat və məişət şəraiti oğuzların oturaq həyat sürdüyünü təsdiq edir. Ağban elinin oymaqlarında əsas peşə taxıl əkib-becərmək olub. “Qatar-qatar dəvələri”, “tövlə-tövlə şahanə atları”, saysız-hesabsız qoyun sürüləri olan oğuzlar bu peşələri müstəqil istehsal sahələrinə çevirir, oğuz sənətkarlarının düzəltdiyi əl işləri hər yerdə şöhrət qazanır, həmin məmulatlardan ən çox hərbi işlərdə istifadə edilirdi.

Muxtar respublikada mədəni-­kütləvi tədbirlərin əhatə dairəsi genişləndirilmişdir. 2018-ci ilin ötən 9 ayında “Naxçıvan İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı – 2018” devizi altında 2394 tədbir keçirilmiş, əlamətdar və tarixi günlərlə bağlı konsert, dəyirmi masa və konfranslar təşkil edilmiş, filmlər göstərilmiş, sərgilər açılmışdır.
Hesabat dövründə muzeyləri 139 mindən çoxu əcnəbi vətəndaş olmaqla, ümumilikdə, 435 min tamaşaçı ziyarət etmişdir. Həmçinin bu dövrdə muzeylərə 1065 yeni eksponat verilmiş, muzeylərlə təhsil müəssisələri arasında 7 distant və 224 açıq dərs keçilmiş, əlamətdar günlərlə bağlı 79 sərgi açılmışdır.
Muxtar respublikanın kitab­xanalarında oxucu-kitabxana əlaqələrinin düzgün qurulması diqqətdə saxlanılmış, ötən 9 ayda 799 mədəni-kütləvi tədbir keçirilmiş, 331 sərgi açılmış, “Oxunması zəruri olan kitablar”la bağlı 147 müzakirə təşkil olunmuşdur. Kitabxanalara yeni oxucu gəlişi 1785, müraciət edən oxucuların sayı 100 min 964 nəfər olmuş, elektron kitabxanadan 4724 oxucu istifadə etmişdir.
2017-2018-ci tədris ilində uşaq musiqi, incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəblərini 602 şagird bitirmişdir. Yeni tədris ilində məktəblərə 990 şagird qəbul olunmuş, istedadlı tələbə və şagirdlərin konsertlərinin təşkili diqqətdə saxlanılmışdır.
Ötən dövrdə teatr kollektivləri tərəfindən ictimaiyyətə 20 tamaşa təqdim olunmuş, Naxçıvan şəhərində və rayonlarda 40-a yaxın bədii və sənədli film nümayiş ­etdirilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Mədəniyyət Nazirliyinin
mətbuat xidməti

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Bilik Fondunun İş Planına əsasən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin iştirakı ilə sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin və istedadlı qadınların rəsm və əl işlərindən ibarət təşkil olunan sərgi-satış başa çatıb.
10 gün davam edən sərgi-satışa 188 müəllifin 2427 əl işi, o cümlədən Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən 165 qadının 2127 əl işi cəlb edilib və nümayiş olunub. Muxtar respublikanın şəhər və rayonlarından toplanılan əl işlərindən ibarət keçirilən sərgi-satışda istedadlı, sağlamlıq imkanları məhdud qadınlarla yanaşı, Heydər Əliyev Uşaq-Gənclər Yaradıcı­lıq, Texniki Yaradıcılıq mərkəzlərinin dərnək rəhbərləri və üzvlərinin, məktəb və məktəbəqədər, orta ixtisas və ali təhsil müəssisələrinin müəllim və tələbə­lərinin, Naxçıvan Biznes Mərkəzinin emalatxanasında çalışan qadınlar və rəssamların, evdar, həmçinin məhkum qadınların da əl işləri sərgilənib. Ümumilikdə, 158 müəllifin 8626 manat dəyərində 681 əl işi satılaraq vəsaiti qadınlara ödənilib.
Artıq üç ildir ki, belə sərgi-satışlar təşkil olunur. Qadınlar bu sərgi-satışlarda nümayiş olunan əl işləri ilə keçmişimizi yaşadır, ailə dəyərlərimizi, adət-ənənələrimizi, nəsildən-nəslə ötürdüyümüz milli dəyərlərimizi gənclərə aşılayırlar. Həmçinin builki sərgi-satışda Naxçıvan şəhərinin 2018-ci ildə İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı seçilməsi ilə əlaqədar hazırlanan əl işləri ilə qadınlar bu əlamətdar hadisəyə öz töhfələrini veriblər.

Müdriklik xəzinəsinin əvəzsiz incilərindən olan el sənəti nümunələri xalqımızın istək və arzularını özündə birləşdirir, yurdumuzun ­tarixindən, milli kimliyimizdən soraq verir, dünənimizdən bu günümüzə söz açır. Belə sənət nümunələrindən biri olan zərgərlik də zəngin ənənəyə malikdir. 

Metalişləmə sənətinin başlıca sahələrindən olan zərgərliyin inkişafı yerli xammalın – qızıl, gümüş və digər əlvan metalların geniş istehsalı ilə bağlı olub. Tədqiqatçılar Azərbaycan zərgərlik sənətinin ilk mərhələsi kimi Naxçıvan Muxtar Respublikasının Kültəpə yaşayış məntəqəsindən və Gəncəçay vadisindən tapılmış bəzək nümunələrini göstərirlər.
Qədim diyarımızda zərgərliklə bağlı ilkin arxeoloji materiallardan aydın olur ki, bu sahə Eneolit dövründə (eramızdan əvvəl VI-V minillik) yaranmağa başlayıb. Belə ki, həmin dövrdən başlayaraq cəmiyyət həyatında əkinçiliyin, maldarlığın intensiv inkişaf etməsi nəticəsində Naxçıvanda da ilkin sənətkarlıq vərdişləri formalaşıb. Erkən Tunc dövründə metalişləmənin inkişafı zərgərliyə də təsir edib, sənətkarlar tuncdan üzük, bilərzik və digər bəzək əşyaları düzəldiblər. Sonralar sənətkarlığın müstəqil sahəyə çevrilməsi nəticəsində zərgərlik daha da inkişaf edib, belə əşyaların çeşid və keyfiyyəti artıb. Qızılburun, Şahtaxtı, Çalxanqala, II Kültəpə abidələrindən tapılan Orta Tunc dövrünə aid müxtəlifformalı bilərziklər, halqalar, sırğalar, muncuqlar və digər bəzək əşyaları da bunu sübut edir.

Naxçıvan şəhərindəki Saat meydanında Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi və Yeni Azərbaycan Partiyası Naxçıvan Muxtar Respublika Təşkilatı Heydər Əliyev adına Gənclər Birliyinin təşkilatçılığı ilə “Oxunması zəruri olan kitablar”la bağlı tədbirlərin davamı olaraq “Kitablar tozlanmasın” devizi altında “Kitab qoy, kitab götür” layihəsinin təbliğat kampaniyası keçirilib.

Gənclər və İdman Nazirliyinin Gənclərlə iş şöbəsinin müdiri Tahir Məmmədli çıxış edərək muxtar respublikada həyata keçirilən gənclər siyasəti, həmçinin gənclərə göstərilən diqqət və qayğıdan, eyni zamanda keçirilən kampaniyanın mahiyyəti haqqında geniş məlumat verib.
Bildirilib ki, layihənin keçirilməsində məqsəd gənc nəsildə vətənpərvərlik, tarixə, milli köklərə bağlılığın formalaşdırılması, onların kənar təsirlərdən qorunması üçün dünyagörüşünün zənginləşdirilməsi, dövlətə, dövlətçiliyə, Vətənə, xalqa bağlılıq hisslərinin, mütaliə vərdişlərinin aşılanması, intellektual səviyyələrinin yüksəldilməsi və asudə vaxtlarının səmərəli təşkil edilməsidir.

“Milax” termini üzümün qurudulması ilə bağlıdır. Hələ soyuducuların olmadığı dövrdə milaxlar, həmçinin armudun, heyvanın, narın qışa saxlanılması üçün də mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Naxçıvanın üzüm bağlarında yetişən aborigen üzüm sortlarından – hənəqırna, ağaldərə, sarı aldərə, əsasən, milax üzümü hesab edilir. Bağlarda gecyetişən və qabığı qalın olan hənəqırna, südağı, eləcə də sarı aldərə üzüm sortları, əsasən, oktyabr ayında toplanılır, bir-iki gün günün altına sərilir, sonra xarab olan gilələr təmizlənir, milaxlara düzülərək tavandan asılır. 

Ta qədim zamanlardan üzümü qışda istifadə üçün asanda iki üsuldan istifadə edilirdi: əvvəla, evin tavanında ip, yaxud məftil çəkilir, üzüm salxımları düzülərək asılırdı. Milax çoxlu qol-qanadı olan ağac parçasıdır. Ənənəvi olaraq milax, əsasən, at pıtrağı (xalq arasında buna qaraxot da deyirlər) bitkisindən hazırlanırdı. Həyətyanı sahələrdə alaq kimi bitən, enliyarpaqlı bu bitkinin hündürlüyü bir metrdən artıq olur. Yaxşı inkişaf edən, qarşı-qarşıya olan yan budaqları vardır. Bitki quruyan zaman yüngül olmaqla yanaşı, budaqları qırılmağa qarşı davamlıdır. O quruyan zaman dibdən vurulur, budaqları 20-40 santimetr olmaqla, ucları kəsilir. Asmaq üçün baş hissəsində ipdən ilgək düzəldilir. Qaraxot olmadıqda şaxələnmiş budaqları olan ağaclardan istifadə edilirdi. Həmin milaxlar qaraxotdan düzəldilənə nisbətən daha ağır olurdu.

Azərbaycan ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi Məmməd Səid ­Ordubadi 1872-ci il martın 24-də Ordubad şəhərində dünyaya göz açıb. Onun atası Hacı Ağa müəllimliklə məşğul olub, bir çox şeirlər yazıb. “Fəqir” təxəllüsünü qəbul edib və bu adla da tanınıb.

Azərbaycanın mühüm mədəniyyət mərkəzlərindən biri olan Naxçıvanda xalçaçılıq sənəti çox qədim tarixə və ənənələrə malikdir. Naxçıvan diyarındakı I Kültəpədən tapılan xalçaçılıqla bağlı 177 ədəd alət tədqiqatçılar tərəfindən Kür-Araz mədəniyyətinə (eramızdan əvvəl V-III min­illiklər) aid edilib. Şərur rayonundakı Ovçular təpəsindən 2009-cu ildə aşkar olunmuş sümük alətlər, o cümlədən toxuculuqda istifadə edilən bizlər insanların Naxçıvan ərazisində hələ Eneolit dövründən toxuculuqla məşğul olduğunu söyləməyə əsas verir.

Turşular türk xalqlarının  ən qədim  qış təamlarındandır. Bu, insanların qida maddələrini uzun müddət saxlamaq və həmin qidalardan qış fəslində faydalanmaq üçün yaratdıqları saxlama üsulu da sayılır. Hələ qədim zamanlardan müxtəlif meyvə, tərəvəz və bitkilərdən şorabalar hazırlayardılar. Naxçıvanda şoraba “turşu” adlandırılır. Bəzi bölgələrimizdə isə buna “şərov” deyirlər. Turşuların böyük əksəriyyəti duza qoyulur, bəzilərini hazırlayarkən sirkədən də istifadə edilir. Pomidor, xiyar, kələm, kərəviz, soğan, kök, bibər, yeralması, baldırğan, çaşır, sobu, bolu, manda, qızqaytaran, armud, qarpız, yalamanın körpə zoğlarından cürbəcür turşular hazırlanır. Əvvəllər turşular şirli küpələrdə, sonralar taxta çəlləkdə qoyulurdu. Bu gün də bəzi yerlərdə çəlləkdən istifadə edilir. Son dövrlərdə isə adətən, şüşə balonlardan istifadə olunur.

Yaxşı tutulmuş turşunun dadı bir başqadır. Amma yaxşı tutmaq da bacarıq tələb edir. Çox vaxt analarımızın hazırladığı və ya hansısa qonaq olduğumuz evdə yediyimiz turşunun dadı damağımızda qalır. Dəfələrlə hazırlamaq qaydasını öyrənib, bu qaydaya riayət etsək də, yenə eyni dadı ala bilmirik. Əslində isə işin təməli su, duz, sirkə və ya limonun lazımi miqdarda qatılması olsa da, əsas olan turşunu hazırladıqdan sonra onun “qayğısı”na qalmaqdır.

Bu gün muxtar respublikamızın ayrı-ayrı bölgələrində müxtəlif xalq teatrları fəaliyyət göstərir. Bu ­teatrlardan biri də Rza Təhmasib adına Şərur Rayon Xalq Teatrıdır. Teatr 1938-ci ildə dram dərnəyi kimi fəaliyyətə başlayıb. Dərnək ayrı-ayrı əsərlərdən parçalar səhnələşdirməklə tamaşaçıların rəğbətini qazanıb.
Dərnək muxtar respublikada keçirilən mədəni-kütləvi tədbirlərdə də iştirak edib, özünə tamaşaçı auditoriyası toplamaq üçün teatr sənətinin imkanlarından istifadə etməyə səy göstərib. İllər ötdükcə könüllü sənətsevərləri ətrafında cəmləşdirə bilib. 1981-ci ildə isə “Xalq teatrı” statusunu alıb. Teatrın repertuarında Azərbaycan dramaturqlarının əsərləri xüsusi yer tutur. Bəhs olunan dövrdə teatrda Mirzə Fətəli Axundzadənin “Müsyö Jordan və Dərviş Məstəli şah”, Süleyman Rüstəmin “Çimnaz xanım yuxudadır”, Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsərinin motivləri əsasında “Yuxu” menipeyası, Əbdürrəhim bəy Haqverdiyevin “Ac həriflər” və başqa əsərlər öz səhnə həllini tapıb. Teatr dünya dramaturgiyasına müraciət etməyi də unutmayıb. Ötən illər ərzində bu teatrın səhnəsində Aleksandr Serqeyeviç Puşkinin “Motsart və Solyeri”, Anton Çexovun “Ayı” və başqa əsərlər tamaşaya qoyulub. Fəaliyyəti dövründə burada aktyorlar, rejissorlar nəsli formalaşıb. Onlar professional səhnələrdə fəaliyyət göstərən həmkar­larının təcrübəsindən bəhrələnməyə çalışırlar.

Naxçıvanın folklor nümunələri və adət-ənənələrində duz zəngin məna çalarlarına malikdir

Naxçıvan Duzdağı özünün qədimliyi ilə dünya və bəşər tarixində ən əhəmiyyətli yerlərdən birini tutur. Tarixi mənbələr, müxtəlif alim və səyyahların qeydləri, həmçinin burada aparılan arxeoloji tədqiqatlar zamanı tapılan maddi-mədəniyyət nümunələri də bu yerin tarixinin daha qədimlərə aid olduğunu göstərir. Karbon analizlərinin gətirdiyi nəticələr isə Naxçıvan Duzdağının, ümumən, dünyada ən qədim duzçıxarma tarixinə malik olduğunu təsdiqləyib. Tədqiqatçıların qənaətinə görə, Naxçıvan yaxınlığında mövcud olan Duzdağ həm də Naxçıvan şəhərinin bizim eradan əvvəl üçüncü-ikinci minilliklərdə təşəkkül tapan qədim şəhər mədəniyyətinin formalaşmasında mühüm rol oynayıb. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbov demişdir: “Tarixşünaslıq baxımından bugünkü Naxçıvan özündə üç vacib elementi birləşdirir: o, həm tarixiliyi yaşadır, həm müqəddəsliyi yaşadır, həm də yeni həyatın başlandığı yerdir. Dünyada çox az sayda ərazilər var ki, qədim sivilizasiyanın davamlı inkişafını izləmək üçün qeyd olunan 3 amilin hamısını özündə cəmləşdirə bilsin”. Bu mənada, Naxçıvan Duzdağı və duz Naxçıvanın tarixi ilə bağlı vacib faktları ortaya çıxara biləcək mühüm detallardandır. Ümumiyyətlə, doğru deyilmişdir ki, duz bütün türk xalqlarında müqəddəs sayılan bir maddə, nemət olaraq diqqət çəkir. Türk inam və mədəniyyətində duzun əhəmiyyətli bir yeri vardır. Belə bir qədim tarixə malik olan və özünün xüsusi əhəmiyyətilə mühüm mövqe nümayiş etdirən Naxçıvan duzu və Duzdağı yerli əhalinin müxtəlif yaradıcılıq sahələrində də xüsusi məna yükü daşımaqla bədii-estetik səciyyə və fəallıq qazanmışdır.

Tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikasının Gənclər Fondunun icraçı direktoru Cəbi Quliyev açaraq bildirib ki, bu gün muxtar respublikamızda gənclərin mütaliə mədəniyyətinin artırılması diqqət mərkəzindədir. Naxçıvan Muxtar Respublika Kitabxanasında, AMEA Naxçıvan Bölməsində, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Naxçıvanşünaslıq Mərkəzində, Naxçıvan Dövlət Universitetində və Gənclər Mərkəzindəki elektron kitabxanalarda mövcud çoxsaylı ədəbiyyatlar gənclərimizin mütaliə mədəniyyətinin inkişafına geniş imkanlar açır.
Diqqətə çatdırılıb ki, bu gün yaradıcı gənclərimiz dövlətimizin onlara yaratdığı hərtərəfli şəraitdən istifadə edir, yeni-yeni əsərlər ərsəyə gətirirlər. Tural Həsənli də belə gənclərimizdəndir. O, roman və şeirlər kitablarının müəllifi kimi bu gün geniş oxucu kütləsi qazanıb.
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşları Elxan Yurdoğlu və Leyla Səfərova çıxış edərək bildiriblər ki, dedektiv janrda qələmə alınan və “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində yüksək poliqrafik keyfiyyətlə nəşr olunan “Təşəbbüs” romanında müəllifin marağını cəlb edən aktual məsələlərlə bağlı fikirlər öz əksini tapıb.
Tural Həsənli tədbirin təşkilinə görə minnətdarlığını bildirib.

 Ramiyyə ƏKBƏROVA

Sentyabrın 28-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Bilik Fondunun Himayəçilik Şurasının Tədbirlər Planına əsasən Naxçıvan şəhərindəki Heydər Əliyev Sarayında sağlamlıq imkanları ­məhdud şəxslərin və istedadlı qadınların rəsm və əl işlərinin sərgi-satışı təşkil olunub.

Bütün dövrlərdə ictimai-siyasi hadisələr, sosial problemlər, qayğılar, yaxud uğurlar ədəbiyyatın mövzu mənbəyi olub. Xalqımızın yaşadığı şanlı tarix Azərbaycan tarixi ilə yanaşı, milli ədəbiyyatımızda da öz əksini tapıb. Tarix səhnəsində baş verən təlatümlər, ağrı-acılar, müharibələr, ideoloji dəyişikliklər, faciələr, bəzən sevinclər, qələbələr, bəzən Sabirsayağı gülüşlər söz sənətimizin, ədəbiyyatımızın mövzu dairəsini genişləndirib.
Təkcə XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatına nəzər salsaq görərik ki, bu dövrdə dəfələrlə mövzu dəyişikliyi yaşanıb. Xurafatı, cəhaləti qamçılayan əsərlər, mövzu etibarı ilə öz yerini sosializm quruluşuna aid əsərlərə, müharibə mövzusunda yazılmış bədii nümunələrə, XX əsrin sonlarına doğru istiqlal atəşi, azadlıq eşqi ilə qələmə alınan əsərlərə verdi. Təbii ki, müstəqillik illərində də ədəbiyyata yeni mövzular daxil oldu. Bu gün də ədəbi mühit yeni mövzular axtarışındadır. Bir sözlə, istənilən dövrün ictimai-siyasi, tarixi hadisələri, sosial həyatı ədəbi prosesə birbaşa təsir edir.
Ötən illərdə xalqımızın rastlaşdığı bütün çətinliklər qarşısında mərdliklə dayanması, mübariz yaşaması, öz külündən köz almağı bacarması taleyin bir lütfüdür. Dəfələrlə uçurumun kənarından dönən Odlar yurdu bu gün dünyanın diqqət mərkəzindədir. Bununsa təməlində min bir zəhmət, fədakarlıq, cəsarət və verilən qurbanlar naminə qazandığımız müstəqillik dayanır.

Ata-babalarımız qış hazırlığına hələ erkən yazda başlayardılar. Ənənəvi qış hazırlığında altı əsas mərhələ var idi. Əvvəla, o vaxtlar kirəmit, şifer olmadığı üçün evlərin dam örtüyünü ildə bir dəfə suvamaq lazım gəlirdi. Bu iş isə yayın sonları – payızın əvvəllərində görülərdi. Suvağın hazırlanması üçün çala qazılar, qazılmış torpağa saman qatılardı. Suvaq 7-10 gün ərzində hər gün qarışdırılar və gözləyərdilər ki, “dəysin”. Suvağı çəkən zaman qohum və qonşular köməyə gələrdilər. Çünki bu işi, əsasən, dörd nəfər görərdi. Suvaqçəkən səriştəli adam olmalı idi.
Qış hazırlığının ikincisi, daha doğrusu, ən vacibi bu fəsil üçün un tədarükünün görülməsi idi. Bu prosesdə həm kişilər, həm də qadınlar iştirak edərdilər. Buğdanın yuyulub­-qurudulması, alaq toxumlarından təmizlənməsi qadınların üzərinə düşərdi. Dəyirmana taxılı daşımaq, növbə saxlamaq, üyütmək isə kişilərin işi idi. Su dəyirmanlarının istehsal gücləri aşağı, sayı isə az idi. Bəzi kəndlərdə isə dəyirman olmadığı üçün üyüdüləcək buğdanın qonşu kəndlərə aparılması çox zəhmət tələb edərdi. Hər kəs ailəsinin ehtiyacı qədər buğda üyüdər, yunla əyirilmiş ipdən toxunmuş çuvallara yığıb saxlayardı.

Dünən “Gənclik” Mərkəzində “İslam filmləri həftəsi”ndə 1982-ci ildə Özbəkistan və Taci­kistan kinematoqraflarının birgə istehsalı olan “Dahinin gəncliyi” filmi tamaşaçılara göstərilmişdir.
İslam aləminin dünya elminə verdiyi böyük alim, filosof, həkim Əbu Əli ibn Sinanın uşaqlıq və gənclik illərindən bəhs edən bu bədii filmin rejissoru və ssenari müəllifi Elyor İşmühəmmədovdur.
Filmin baş qəhrəmanı əsl adı Əbu Əli Hüseyn ibn Abdullah olan dahi şəxsiyyət Buxara şəhəri yaxınlığında Əfşanak kəndində dünyaya göz açıb. Filmdə dünya elminə və fəlsəfəsinə böyük töhfələr vermiş alimin fitri istedada sahib olmasından, romantik və coşqun həyatından lövhələr ekrana gətirilmişdir. Bu böyük elm xadiminin 250-dən çox əsəri dövrümüzə gəlib çatmışdır.
Qeyd edək ki, film 1984-cü ildə Sovet İttifaqında Dövlət mükafatına layiq görülmüşdür.
Film tamaşaçılar tərəfindən ­maraqla qarşılanmışdır.
Bu gün isə “İslam filmləri həftəsi” türk rejissoru Cağan İrmakın çəkdiyi “Ulak” (2008) filminin nümayişi ilə davam edəcəkdir.

Əli RZAYEV

AMEA Naxçıvan Bölməsinin İncəsənət, Dil və Ədəbiyyat İnstitutunun əməkdaşı Nazirə Əsgərovanın bu günlərdə işıq üzü görən “Folklorun poetik özünəməxsusluğu: mühit, janr, ənənə” adlı kitabı öz dəyəri və elmi yeniliyi ilə seçilir. Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru Elxan Məmmədovun və bu sətirlərin müəllifinin elmi redaktorluğu ilə “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində nəşr olunan kitabı dəyərli edən amillərdən biri onun folklorun müxtəlif janrlarına həsr olunmasıdır.
Tədqiqatçının topladığı folklor materialları üçcildlik “Naxçıvan folkloru antologiyası” kitabında yer alıb. O topladığı materiallar əsasında apardığı tədqiqatların nəticəsi olan elmi məqalələrini müxtəlif xarici və ölkədaxili elmi jurnallarda nəşr etdirib.
Bu kitabda Nazirə Əsgərovanın folklor janrları ilə bağlı apardığı 100-ə yaxın elmi tədqiqatının bir qismi toplanıb.
Kitabın əvvəlində görkəmli folklorşünas alim Məmmədhüseyn Təhmasiblə bağlı məqalə yer alıb. Bu da tədqiqatçının folklorşünasların yaradıcılıqları ilə maraqlanmasının, onların elmi irslərinə yaxından bələd olmasının göstəricisidir.
Yeni nəşrdə dastanlarla bağlı bir neçə məqalə də yer alıb. Bu yazılarda Nazirə Əsgərova məhəbbət dastanlarında butavermə və dastanların variantlılıq məsələlərini də araşdırıb, xeyli sayda nümunələr göstərməklə elmi nəticələr əldə edib.
Müəllif, həmçinin lətifələrin, atalar sözləri və məsəllərin bədii-məzmun xüsusiyyətlərini, bayatıların poetik özəlliklərini tədqiq etməklə bir sıra təhlillər aparıb və müxtəlif elmi qənaətlər ortaya qoyub.

“Gənclik” Mərkəzində “İslam filmləri həftəsi” çərçivəsində məşhur İran rejissoru və ssenaristi Məcid Məcidinin “Yağış” bədii filmi kinosevərlərə təqdim edilib.
“Baran” yaxud “Yağış” filmi 25-ci Monreal (Kanada) Dünya Film Festivalı çərçivəsində “Ən yaxşı film” mükafatına layiq görülüb və Avropa Film Akademiyasının mükafatına namizəd olub. Qeyd edək ki, tanınmış İran rejissorunun çəkdiyi ekran əsərləri dünyada geniş tamaşaçı auditoriyası toplayıb, bir sıra film festivallarında onlarla mükafata layiq görülüb. Yeni İran kinosunun yaradıcılarından hesab edilən Məcid Məcidi “Ata”, “Yağış”, “Sərçələrin nəğməsi”, “Cənnətin uşaqları”, “Tanrının rəngi”, “Söyüd ağacı” və başqa filmlərində insan qəlbinin ən dərin dünyasını bütün cizgiləri və koloriti ilə ekranlaşdırıb.
2001-ci ildə çəkilmiş “Yağış” filmi mövzu və problemin ekran həlli baxımından maraqlıdır. Filmdə Əfqanıstanda baş verən vətəndaş müharibəsindən sonra İranda məskunlaşan qaçqınların ağır vəziyyəti təsvir olunur. Yüksək sənətkarlıq məziyyətlərinə görədir ki, “Yağış” filmi indiyədək müxtəlif beynəlxalq festivallarda 10-dək mükafat qazanıb.
Qeyd edək ki, bu gün “İslam filmləri həftəsi”ndə Özbəkistan və Tacikistan kinematoqraflarının birgə istehsalı olan “Dahinin gəncliyi” filmi tamaşaçılara göstəriləcəkdir.

Əli RZAYEV

Dünən Rəna Hüseynovanın anadan olmasının 70 illik yubileyi münasibətilə tədbir keçirilib.
“Təbriz” mehmanxanasının tədbirlər zalında təşkil edilən çay süfrəsi ətrafında keçirilən tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Ramilə Seyidova çıxış edərək Rəna Hüseynovanı yubiley münasibətilə təbrik edib.
Bildirilib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin diqqət və qayğısı sayəsində muxtar respublikada qadınlarımızın əməyi yüksək qiymətləndirilir, ictimai-siyasi fəaliyyəti ilə dövlətimizə xidmət etmiş qadınların yubileyləri qeyd olunur. Bütün bunlar onların cəmiyyətdə fəallığının artırılmasına göstərilən yüksək dövlət qayğısının əyani təzahürüdür.
Vurğulanıb ki, yaşadığı mənalı insan ömrü ilə həyatın bütün xoşbəxtliklərinə çatmış, həmişə öz işindən zövq almış yubilyar 1948-ci il sentyabrın 25-də Şahbuz rayonunda anadan olub. 1967-ci ildə Bakıda Mirzə Fətəli Axundov adına Xarici Dillər İnstitutunun Rus dili və ədəbiyyatı ixtisasını bitirib. Əmək fəaliyyətinə 1972-ci ildə Əkbər Ağayev adına internat məktəbində rus dili müəllimi kimi başlayıb. Həmin ildə Naxçıvan şəhər 9 nömrəli məktəbdə, 1974-cü ildə isə yenidən internat məktəbində müəllim, 1979-cu ildə Maarif Şöbəsində rus dili üzrə metodist ­işləyib.

Naxçıvan şəhərindəki Heydər Əliyev Sarayında “Naxçıvan İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı – 2018” tədbirləri çərçivəsində Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun himayəsində yaradılmış “Dədə Qorqud” kamera orkestrinin konserti olub.

Sentyabrın 24-də “Gənclik” Mərkəzində “İslam filmləri həftəsi”nə start verilib.

Naxçıvan ölkəmizin tarixi abidələrlə zəngin diyarıdır. Xalqımızın mədəni irsini, özünəməxsus adət-ənənələrini, tarixi keçmişini özündə yaşadan bu аbidələr sırasında buzxanalar xüsusi yer tutur. Araşdırmalara əsasən vaxtilə Naxçıvan əhalisi buzxanalardan geniş istifadə edib. Burada təbii buz parçaları qədim diyarın kəhriz və bulaqlarından axan sudan hazırlanırdı və yayın qızmar günlərində hər kəsə xoş gəlirdi. Çünki əhali sərin sudan yararlanır, yeyinti məhsullarını, şəxsi azuqələrini xarab olmaqdan, istilərdən qoruyurdu. Buzxanalar elə bu məqsədlə inşa etdirilirdi. 

AMEA-nın müxbir üzvü Fəxrəddin Səfərlinin “Naxçıvan türk-islam mədəniyyəti abidələri” kitabında buzxanalardan da geniş bəhs olunur. Burada göstərilən məlumatlara əsasən buzxanaların zirzəmiləri qış aylarında kəhriz suyu ilə doldurular və buz halına salınarmış. İstilər başlayarkən buzun əriməməsi üçün xüsusi üsullardan istifadə edər, buz sallarının arasına saman tökərmişlər. Yay aylarında buzdan istifadə etmək üçün bu işlə məşğul olan adamlar ayaqlarına keçə bağlayaraq buzxanaya girər və buzu buradan çıxararaq insanlara verərmişlər. Beləliklə, əhalinin buza olan tələbatı ödənərmiş. Buna görə də orta əsrlərdən üzübəri Şərq aləmində məscid və hamamları, qala və saray kompleksləri ilə məşhur olan Naxçıvan həm də buzxana binaları ilə tanınıb və zəmanəmizədək üç buzxana gəlib çatıb. Hazırda belə buzxanalardan ən böyüyü Naxçıvan şəhərindəki “İmamzadə” kompleksinin yaxınlığında yerləşən “Buzxana” tarix-memarlıq abidəsidir.

Sentyabrın 20-də Azərbaycan Respublikasının Əməkdar incəsənət xadimi, dramaturq Əli Əmirlinin “Əli və Nino” tamaşası ilə Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrı 136-cı teatr mövsümünü açıb.
Yeni teatr mövsümünün açılışı münasibətilə çıxış edən Naxçıvan Muxtar Respublikasının mədəniyyət naziri Natəvan Qədimova bildirib ki, yeni mövsümdə Naxçıvan teatrı öz ənənələrini davam etdirərək gözəl səhnə əsərləri ilə tamaşaçıların görü­şünə gəlməyi nəzərdə tutur.
Vurğulanıb ki, bu gün Naxçıvan Muxtar Respublikasında teatrların fəaliyyətinə hərtərəfli qayğı göstərilir. Son illər bu diyarda teatrların maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilib, teatr binaları yenidən qurulub və ya əsaslı təmir olunaraq istifadəyə verilib. Bu gün Naxçıvanda fəaliyyət göstərən teatrlar tamaşaçıların mənəvi və estetik zövqünün formalaşmasında, asudə vaxtlarının mənalı təşkilində əhəmiyyətli rol oynayır.
Nazir deyib ki, müstəqillik illərində Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrının yaradıcılıq axtarışları, qastrol səfərləri genişlənib, kollektiv tariximizin və milli dəyərlərimizin daşıyıcısına çevrilib. Üç əsrin şahidi olan Naxçıvan teat­rında səhnəyə qoyulan tamaşaların müasirlik kontekstində təqdimatı tamaşaçı zövqünün formalaşmasına xidmət edən amillərdəndir.

Mətbəximizin mövsümi yeməkləri var. Bu sırada ənənəvi qış yeməkləri də xüsusi yer tutur. Qış mövsümünə də artıq bir neçə ay qalır. Bütün ailələrdə mövsümə hazırlıq işləri görülür. Ordubad şəhərində yaşayan 75 yaşlı Səkinə Əzizova deyir ki, qışa hazırlıq xüsusi zəhmət tələb edir. Belə ki, iyun ayından başlayaraq yaxın qohum-əqrəba ilə birlikdə dağlara gedir və oradan çaşır, sobu, baldırğan, cacıq, qazayağı, əvəlik, ələyəz toplayırıq. Bu bitkilərin bəzisinin şorabasını qoyur, bəzisini isə qurudub qışa saxlayırıq. Qışda isə həmin bitkilərdən yeməklər hazırlayırıq.

Səkinə nənə qeyd edir ki, yay mövsümünə uyğun fərqli çeşidli meyvələr qurudulur və qışda həmin meyvə qurularından həm çərəz, həm də qənnadı kimi istifadə edilir. Buna, eyni zamanda “qax” da deyirlər. Meyvələrin qurudulması iki üsulla həyata keçirilir: birincisi, Günəş altında, ikincisi isə təndirdə, gillədə qurutmaq. Bu üsulların ən sadəsi birincisidir. İnsanlara elə gəlir ki, meyvə quruduqca onun vitamininin dəyəri azalır. Əksinə, bu dəyər xeyli artır. Əriyin içərisindəki çəyirdəyi (dənəni) çıxarıb quruduruq. Ərik qurudulan zaman cəyən biçib əriyin altına səririk ki, yağan yağış cəyənin altından axıb getsin, onun dadını aparmasın. Ərik qurudulduqdan sonra uzun müddət saxlanılması üçün qaynadılmış duzlu suya salınıb çıxarılır. Qurudulmuş əriyin rəngi sarı olsun deyə həmin şor suya üzüm yarpağı da atırıq. Hətta armud, şaftalı, əncir içləri təmizlənir və cəviz, şəkər tozu, ədviyyatlar qarışdırılaraq, həmin meyvələrin içərisinə doldurulur, ipə düzülərək qurudulur. Səkinə nənə onu da bildirir ki, bağlarında olan meyvələrdən yığaraq, çox ­çeşiddə kompotlar, mürəbbələr, cemlər hazırlayırlar.

Kəngərli rayonunun Qarabağlar kəndi təkcə muxtar respublikamızın deyil, ümumilikdə, Azərbaycanın ən qədim yaşayış məskənlərindən biridir. Bu yaşayış məskəni haqqında tarixi mənbələrdə bir çox məlumatlar var. Orta əsrlər dövründə Qarabağların Yaxın Şərq ölkələri ilə Avropanı birləşdirən mühüm karvan yollarının üzərində yerləşməsi burada elm, mədəniyyət, sənətkarlıq və ticarətin inkişafına mühüm təsir göstərib. Təsadüfi deyil ki, orta əsr səyyahları Qarabağların böyük bir şəhər olduğunu bildirməklə yanaşı, həm də burada gözəl memarlıq abidələrinin – məscid, minarə, karvansaray, hamam kimi tikililərin mövcudluğundan bəhs edirlər. Təəssüflər olsun ki, zaman keçdikcə bu tikililərin böyük əksəriyyəti müxtəlif səbəblər üzündən dağılaraq məhv olmuş, çox az bir hissəsi bu günümüzədək gəlib çatmışdır. 

Daha doğrusu, dövrümüzədək salamat qalmış abidələr içərisində indi yalnız qoşa minarələri olan Qara­bağlar türbəsini görə bilirik. Bu möhtəşəm abidə Naxçıvan memarlığının incilərindən sayılmaqla yanaşı, həm də bir neçə arxeoloji abidəni nəzərə almasaq, Qarabağların zəngin tarixi keçmişinə işıqtutan bir mayak rolunu oynayır. Ona görə ki, Qarabağlar türbəsi, sadəcə, bir abidə deyil. Təhlil etsək, görərik ki, bu tikili mühəndislik elementlərinin işlənmə texnikasına görə Naxçıvan memarlığının gücünü, inşa edildiyi tarixi dövrə görə təkmilləşmiş dövlət idarəçiliyini, üzərindəki yazılı kitabələrə görə islami dəyərlərə ehtiramını göstərməklə bərabər, zəngin milli və mənəvi dəyərlərimizin məcmusunu özündə cəm edib. Bizim bu yazıda toxunacağımız mövzu türbə haqqında deyil. Söhbət ondan gedir ki, bu gün muxtar respublikamızda tarixi abidələrə göstərilən dövlət qayğısı belə tikililərə ikinci həyat verməklə yanaşı, həm də həmin abidələrin yerləşdiyi ərazilərin elmi şəkildə öyrənilməsinə yeni imkanlar açıb. Yəni biz görülən işlərə elmi şəkildə kompleks yanaşmanı müşahidə edirik. Elə bunun nəticəsidir ki, Naxçıvanda bərpa olunaraq ictimaiyyətə təqdim edilən hər bir abidə haqqında yeni, dolğun, elmi əsaslara söykənən məlumatlarla tanış oluruq. 

Çalışaq onlardan ayrılmayaq

Günümüzdə əksər insanlar klassik formada kitab oxumağı dünənin tərzi kimi qəbul edir. Onlar fikirləşirlər ki, internetdən, sosial media şəbəkələrindən lazımi informasiya və məlumat ala bilərlər. Amma bu, düzgün fikir deyil. Kitab oxumaq bizim fikirlərimizi dəqiq və daha dolğun şəkildə ifadə etməyə, düzgün nitqə, stresin azalmasına, həyata baxış tərzimizə, eyni zamanda oxuma və düşünmə qabiliyyətimizə müsbət təsir göstərir. Süjeti izləməyin, qəhrəmanların adlarını yadda saxlamağa cəhd etməyin özü də yaddaşın güclənməsinə kömək edən amillərdən biridir.
Hər birimizin evində kiçik bir kitabxanamız olsa, həm estetik görünüş, həm də mənəvi cəhətdən ruhumuzu oxşamazmı? Niyə 24 saatımızın heç olmasa, 1 saatını bu pulsuz məşğuliyyətə ayırmayaq? Özü də muxtar respublikamızda kitab oxumağımıza bu qədər şərait yaradılmışkən. Məmməd Səid Ordubadi adına Naxçıvan Muxtar Respublika Kitabxanası, Adil Babayev adına Naxçıvan Muxtar Respublika Uşaq Kitabxanası, Naxçıvan Dövlət Universitetinin və AMEA Naxçıvan Bölməsinin elektron kitabxanaları və digərləri hər zaman oxucuların xidmətindədir. Yetər ki hər kəsdə oxumaq həvəsi olsun.

Dünən Naxçıvan Dövlət Rəsm Qalereyasında Milli Musiqi Günü ilə bağlı muxtar respublikanın uşaq musiqi, incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəblərinin rəsm ixtisası üzrə təhsil alan şagirdlərinin iştirakı ilə etüd təşkil edilib.
Muxtar respublikada fəaliyyət göstərən uşaq musiqi, incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəbləri kollektivlərinə göstərilən dövlət qayğısından danışan nazirliyin əməkdaşı Leyla Əlimərdanova qeyd edib ki, bu məktəblərin bir neçəsində uşaqlar həm də rəsm ixtisası üzrə təhsil alırlar. Hazırda 30-dək şagird rəsm ixtisası üzrə təhsil almaqla bu sahəyə maraq göstərir. Nazirlik və müəllimlər tərəfindən istedadlı şagirdlərə diqqət və qayğı göstərilir. Rəsm ixtisası üzrə təhsil alan şagirdlərin müsabiqəsi, həmçinin onların rəsmlərindən ibarət sərgilər təşkil edilir.
Çəkiləcək etüdlərin musiqimizə və böyük bəstəkarımız Üzeyir Hacıbəyovun yaradıcılığına həsr edilməsi əsas şərtlərdən biridir. Böyük bəstəkarımızın əsər və felyetonları mövzusunda rəsm əsərləri çəkmək həm də şagirdlərin dahi bəstəkarımızla bağlı biliklərinin ifadəsi kimi də qiymətləndiriləcək. Böyük bəstəkarımızın publisist yaradıcılığı bütün ruhu, canı, qanı, həm də mövzu dairəsi etibarı ilə “Molla Nəsrəddin” jurnalı ilə səsləşdiyi üçün şagirdlər üslub yaxınlığını aydın tuta bilərlər.
Şagirdlərin çəkdikləri etüdlər tədbirin sonunda müəllimlər tərəfindən qiymətləndirilib.

Əli RZAYEV

18 sentyabr – Milli Musiqi Günü münasibətilə Naxçıvan şəhərindəki Cəlil Məmmədquluzadə adına Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında tədbir keçirilib.

Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev 1995-ci ildə dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun anadan olduğu günün – 18 sentyabrın “Milli Musiqi Günü” kimi qeyd olunması haqqında Fərman imzalamışdır. Həmin tarixdən etibarən hər il sentyabrın 18-i ölkəmizdə “Milli Musiqi Günü” kimi qeyd olunur.

Azərbaycan musiqi mədəniyyəti zəngin və çoxəsrlik tarixə malikdir. Gəmiqaya və Qobustan qayaüstü rəsmləri, eləcə də “Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı xalqımızın qədim musiqi mədəniyyəti haqqında zəngin məlumat verir. Hələ XIII əsrdən Azərbaycan musiqisinin nəzəri məsələləri araşdırılmış, musiqimizin səs sistemi, ladları, musiqi alətləri haqqında dəyərli əsərlər yazılmışdır. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev demişdir: “Bizim gözəl incəsənətimiz, mədəniyyətimiz, bənzərsiz xalq musiqimiz və ondan bəhrələnən, onun əsasında yaranan müasir, peşəkar musiqimiz var. Zənnimcə, peşəkar musiqimiz həm görkəmli bəstəkarlarımızın, həm də mahir ifaçılarımızın ən böyük nailiyyətidir”.

Naxçıvan şəhərinin 2018-ci il üçün İslam Mədəniyyətinin Paytaxtı seçilməsi ilə əlaqədar müxtəlif səpkili tədbirlər keçirilir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət Nazirliyinin mətbuat xidmətindən aldığımız məlumata görə, silsilə tədbirlərin davamı olaraq sen­tyabrın 24-də Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində “İslam filmləri həftəsi”nə start veriləcək. Tədbir çərçivəsində Azərbaycan, İran, Türkiyə, Özbəkistan və digər ölkələrin istehsalı olan müxtəlif mövzuda və janrda ekran əsərləri nümayiş etdiriləcək. Filmlər həftə ərzində hər gün saat 1800-da başlayacaq.

Naxçıvanda yayın son ayı (20 avqust-20 sentyabr) el arasında belə adlandırılır

Ta qədimdən xalqımız uzun illərin müşahidə və təcrübəsinə əsaslanaraq xalq təqvimi tərtib edib. Torpağın şumlanması, toxumun səpilməsi, tingin əkilməsi, peyvənd edilməsi, suvarma və məhsulun yığılması üçün konkret zaman təyin olunub. Etnoqrafik yaddaşımızda qalan həmin dövrlərdən biri də elqovan dövrüdür. Naxçıvanda yayın son ayı (20 avqust-20 sentyabr) “elqovan” adlanır. Aran zonasında bu müddətə “bürküsınan günlər” də deyirlər. 

Deyilənə görə, bu dövrdə dağların yaxasından soyuq şeh titrəyib keçir, yaylaqların soyuqları başlayır, köç xəbəri el-obaya yayılır. Bu müddətdə tez-tez çən düşür, dağlardan duman, çiskin əskik olmur. “Elqovan gəlib, köçmək vaxtıdır” xalq deyimi də bununla bağlıdır. Naxçıvan bölgəsində payızın əvvəllərində əsən soyuq küləyin “oğlaqqıran” adlandırıldığı da etnoqrafik mənbələrdə qeyd olunur. Etnoqraf Elbalı Mehrəliyev “Xalq coğrafi təxminlərinin izahlı lüğəti”ndə “elqovan”ın mövsümi külək olub, yazın axırında əsən isti, payızın əvvəlində əsən soyuq külək olduğunu, yazda elatın yaylağa, payızda qışlağa köçmə vaxtını bildirdiyini yazır. “Eltökən”in isə payızın əvvəlində güclü küləklə yağan yağış olduğunu, yaylaqda olan camaatın dağdan arana köçməsinə xəbərdarlıq edildiyini bildirir. Topladığımız çöl tədqiqatlarına görə, sentyabr ayının ilk günlərinə “oğlaqqıran” dövrü də deyirlər. Buna səbəb isə həmin vaxt oğlaqların daha çox kəsilməsidir.Yaşlı insanlar söyləyirlər ki, quyruq doğduqdan sonra erkək oğlaqlar seçilir və kəsilir. Bu dövrdə yağlı quzu ətindən çox çəpiş ətinə üstünlük verilir. Naxçıvanda kənddə yaşayan əhalinin əksəriyyəti bir neçə çəpişi qurban deyir, həmin çəpişlər bu dövrdə kəsilir, damazlıqlar isə sürüyə qatılır. Ta qədimdən Əshabi-Kəhf ziyarətgahına da daha çox oğlaqqıran dövründə kütləvi axın başlayar, ziyarətçilər də, əsasən, qurbanlıq çəpiş apararlar.

Azərbaycan müstəqilliyinə qovuşduqdan sonra qonşu Şərq və Avropa ölkələrindən Naxçıvana gələn çoxsaylı qonaqlar ölkəmizdə tarix və mədəniyyət abidələrinə göstərilən yüksək diqqət və qayğının şahidi olurlar. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun “Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisindəki tarix və mədəniyyət abidələrinin qorunması və pasportlaşması işinin təşkili haqqında” 2005-ci il 6 dekabr tarixli Sərəncamına uyğun olaraq muxtar respublika ərazisində 1200-dən artıq tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınıb. Həmin abidələr tədqiqata cəlb edilib, onlarla abidənin təmir və bərpa işləri müvəffəqiyyətlə başa çatdırılıb.

Filmin Naxçıvanda çəkildiyi məkanlarda və ya sərkərdə dağların qoynunda...

Bu il 120 illiyini qeyd etdiyimiz Azərbaycan kinosunun şah əsərlərindən biri də tariximizin əsrlərdən bəri yaşayan, nümunə olan, adı ilə öyünülən xalq qəhrəmanı, Xürrəmilər hərəkatının görkəmli rəhbəri, sərkərdə Babəkin azadlıq uğrunda apardığı amansız mübarizəsindən bəhs edən “Babək” filmidir. 

Dünən Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının Kamera Orkestrinin Naxçıvan şəhərindəki “Gənclik” Mərkəzində konserti olub.
Orkestr dahi Üzeyir Hacıbəyovun milli musiqimizin incilərindən olan “Koroğlu” operasından möhtəşəm “Uvertüra”nı ifa edib. Bu ölməz musiqidən sonra xor kollektivinin ifasında böyük bəstəkarımız Qara Qarayevin “Xoşbəxtlik nəğməsi” səslənib. Onu da qeyd edək ki, kollektivin xormeysteri Naxçıvan ­Muxtar Respublikasının Əməkdar müəllimi Mahirə Əsgərovadır.
Gənc müğənni İlkin Abdullayev görkəmli bəstəkar Süleyman Ələsgərovun Şıxəli Qurbanovun sözlərinə yazdığı “Baharın nəğməsi” mahnısını ifa edib. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artisti Azər Cəfərli müasir bəstəkarlarımızdan Eldar Mansurovun “Bahar oğlu” mahnısını təqdim etdikdən sonra Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artisti Gülyanaq Fərzəliyeva Üzeyir Hacıbəyovun “Firuzə” operasından Firuzənin ariyasını səsləndirib. Gənc müğənni Rahim Əsgərzadənin Müslüm Maqomayevin “Şah İsmayıl” operasından Aslan şahın, “Koroğlu” operasından Həsən xanın ariyalarını ifa etməsi alqışlarla qarşılanıb.
Kamera orkestrinin Qara Qara­yevin ölməz “Yeddi gözəl” baletindən səsləndirdiyi “Vals” konsertə rəngarənglik qatıb.
Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artistləri Tural Nəcəfovun, Mübariz Əsgərovun ifa etdikləri Müslüm Maqomayevin “Odlar yurdu” mahnısı, “Qalalı” xalq mahnısı, Oktay Kazımovun “Bayram mahnısı” tamaşaçılarda xoş ovqat ­yaradıb.
Konsert böyük bəstəkarımızın “Koroğlu” operasından “Final”ın səslənməsi ilə başa çatıb.
Orkestrin bədii rəhbər və dirijoru Azərbaycan Respublikasının Xalq artisti Çingiz Axundovdur.

Əli RZAYEV

Cəlil Məmmədquluzadənin ev-muzeyində muzey bələdçiləri üçün növbəti seminar-treninq keçirilib.
Tədbirdə Mədəniyyət Nazirliyinin baş məsləhətçisi Qumral Əsədova bildirib ki, muzey bələdçisi muzeyi ziyarətə gələn insanlarla davranış qaydalarına ciddi əməl etməli, özünün geyim tərzi, intellektual dünyagörüşü ilə bura gələnlərdə xoş təəssürat yaratmalıdır. Muzey bələdçiləri ziyarətçilərin suallarını diqqətlə dinləyib elmi əsaslarla və tarixi faktlarla cavablandırmağı bacarmalıdırlar. Bütün bu sadalanan vəzifələrin öhdəsindən layiqincə gəlinməsində təcrübə mübadiləsinə imkan verən ­seminar-treninqlərin keçirilməsi böyük əhəmiyyət kəsb edir.
Sonra muzeyin ekspozisiyasına baxış olub, tədbir iştirakçılarının sualları cavablandırılıb.

Əli RZAYEV

Naxçıvan Muxtar Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi Milli Musiqi Gününə həsr olunmuş tədbirlərin qrafikini təsdiq etmişdir. Bu qrafikə əsasən muxtar respublikanın paytaxtında və rayon mərkəzlərində, ­­o cümlədən uşaq musiqi, incəsənət və bədii sənətkarlıq məktəblərində konsertlər təşkil olunacaqdır. Eyni zamanda dahi bəstəkar Üzeyir Hacı­bəylinin həyat və yaradıcılığından bəhs edən “Üzeyir ömrü” bədii filminin nümayiş olunması, musiqi tariximizlə bağlı mühazirələrin oxunması nəzərdə tutulub.
Sentyabrın 8-də Naxçıvan Dövlət Filarmoniyasının Estrada Orkestrinin Qarabağlar Türbə Kompleksi qarşısında Milli Musiqi Gününə həsr olunmuş konserti ilə bu tədbirlərə start verilib.
Əvvəlcə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2012-ci il yanvarın 10-da imzaladığı Sərəncam ilə yaradılan bu musiqi kollektivi haqqında ətraflı məlumat verilib.
Konsertə Naxçıvan Dövlət Filarmoniyası Estrada Orkestrinin solisti, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artistləri Mübariz Əsgərovun, Tural Nəcəfovun ifa etdikləri mahnılar alqışlarla qarşılanıb. Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artistləri Azər Cəfərli, Elçin Nağıyevin ifalarında Azərbaycan bəstəkarlarının populyar estrada mahnıları səsləndirilib.
Kollektivin tanınmış solistlərindən Azərbaycan Respublikasının Əməkdar artistləri Mübariz Əsgərov, Tural Nəcəfov, Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar artisti Azər Cəfərli, Elçin Nağıyev və başqalarının ifasında estrada mahnıları ilə bərabər, Azərbaycan və dünya musiqisinin görkəmli sənətkarlarının marş, vals, caz, tanqo, rəqs musiqi janrında yazdığı melo­diyalar da səsləndirilib.