Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi irsi qan xəstəliklərindən əziyyət çəkən və qan köçürülməsinə ehtiyacı olan digər xəstələrin müalicəsində istifadə olunmaq üçün qanvermə aksiyalarının təşkilini davam etdirir.

Belə humanitar aksiyalardan biri sentyabrın 17-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Xidməti əməkdaşlarının iştirakı ilə Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzində keçirilib.

Sentyabrın 16-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi ilə birgə səhiyyə müəssisələrində vakant həkim və orta tibb işçisi yerləri üzrə əmək yarmarkası keçirib.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının səhiyyə naziri Niyazi Novruzov tədbiri giriş sözü ilə açaraq səhiyyə sistemində aparılan quruculuq işlərindən, həyata keçirilən islahatlardan danışıb. Qeyd olunub ki, son illər səhiyyənin inkişafında, yeni strukturlu müəssisələrin yaradılmasında, tibbi xidmətin yüksək səviyyədə aparılmasında, tibbi kadrların hazırlanmasında müəyyən uğurlar əldə edilib. Bütün bunların nəticəsidir ki, artıq muxtar respublikanın yerli kadrları müstəqil şəkildə xəstələr üzərində açıq ürək, angioqrafiya, laporoskopik, TUR, LOR, göz və digər mürəkkəb cərrahi əməliyyatları uğurla həyata keçirirlər.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Aparatının Humanitar siyasət məsələləri və ictimai təşkilatlarla iş şöbəsinin müdiri Rəhman Məmmədov çıxış edərək bildirib ki, insanların sağlamlığının yüksək səviyyədə təmin olunması və qorunması, səhiyyə sisteminin yeni dövrün tələblərinə uyğunlaşdırılması, müasir tibb infrastrukturunun yaradılması muxtar respublikamızda həyata keçirilən sosial siyasətin mühüm tərkib hissəsini təşkil edir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin diqqət və qayğısı sayəsində əhaliyə nümunəvi tibbi xidmətin təşkili məqsədilə yeni tibb müəssisələri tikilir və ya yenidən qurulur, səhiyyə ocaqları müasir tibbi avadanlıqlarla təchiz edilir. Vaxtilə diqqətdən kənarda qalan ucqar dağ kəndlərində belə, bu gün müasir həkim ambulatoriyaları, feldşer-mama məntəqələri fəaliyyət göstərir.

Muxtar respublikamızda avqust ayında epidemioloji vəziyyət sabit olub, zəhərlənmələr baş verməyib, infeksiya ocaqlarında profilaktik və epidemiya əleyhinə tədbirlər həyata keçirilib. Yenidoğulmuş uşaqların 97,5 faizi idarəolunan yoluxucu xəstəliklərə görə peyvənd alıb. Mövsümi xəstəliklərin və zəhərlənmələrin qarşısını almaq məqsədilə qidalanma sənayesi, kommunal, ictimai iaşə, ticarət, su təchizatı, müalicə-profilaktika müəssisələrinin rəhbərlərinə müvafiq göstərişlər verilib, su təchizatı sistemlərində, ictimai, inzibati və fərdi binalarda, məişət tullantıları qoyulan meydançalarda 38 min 467 kvadratmetr dezinfeksiya və 54 min 390 kvadratmetr dezinseksiya tədbirləri həyata keçirilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi əhalinin sağlamlığının qorunması və tibbi xidmətin səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində fəaliyyətini avqust ayında da davam etdirib, səhiyyə sisteminin yenidən qurulması və müasir standartlara uyğunlaşdırılması, ixtisaslı kadrların hazırlanması, yoluxucu xəstəliklərin profilaktikası, ilkin səhiyyə xidmətinin yeni tələblərə uyğunlaşdırılması həmişəki kimi diqqət mərkəzində saxlanılıb.
Muxtar respublikada aparılan genişmiqyaslı quruculuq işləri çərçivəsində ötən ay Şahbuz rayonunun Kiçikoba kəndində feldşer-mama məntəqəsi əhalinin istifadəsinə verilib.
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi İnnovasiya və Təchizat Mərkəzindən dializ edilən xroniki böyrək çatışmazlığı olan xəstələr üçün dializ materialları və dərman preparatları, Azərbaycan Respublikası Milli Onkologiya Mərkəzindən Naxçıvan Muxtar Respublikası Onkoloji Mərkəzinə kimyəvi terapiya aparmaq üçün dərman preparatları gətirilib.

Naxçıvan Tibb Kollecində ixtisaslı tibb işçilərinin hazırlanması muxtar respublikanın səhiyyə ocaqlarının kadr təminatının ödənilməsi məqsədi daşıyır.
Burada Mamalıq işi, Müalicə işi, Tibb bacısının işi, Əczaçılıq işi, Ortopedik stomatologiya olmaqla, 27 qrupda orta ixtisaslı kadrlar hazırlanır. Tələbələr müasir tibbi avadanlıqlarla təchiz olunmuş xəstəxanalarda praktiki vərdişlərə yiyələnirlər.
Kollecdə müxtəlif fənlər üzrə 8 kabinə, 6 elektron lövhəli otaq, 4550 kitab fonduna malik kitabxana, akt zalı, idman zalı, 3 laboratoriya, 2 kompüter otağı fəaliyyət göstərir. Yaradılmış şəraitdən səmərəli istifadə etməklə ixtisaslı kadr təminatına nail olmaq üçün hazırda ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi ilə Türkiyə Respublikasının tanınmış klinika və ali məktəbləri arasında qarşılıqlı əməkdaşlıq əlaqələrinə uyğun olaraq Naxçıvan Tibb Kollecinin müxtəlif ixtisaslar üzrə tələbə və müəllim heyəti bu il avqust ayında Türkiyə Respublikası Ərzurum Atatürk Universitetinin xəstəxanasında təcrübə kursu keçib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Doğum Mərkəzində sonsuzluğun müalicəsi xidməti yaradılır.
Doğum Mərkəzində qurulmuş müasir tibbi avadanlıq və cihazlar, yaradılmış şərait burada müxtəlif müayinə və müalicə metodlarının tətbiqinə imkan verir.
Sonsuzluğun müalicəsi xidmətinin təşkili üçün Bakı şəhərində müqavilə əsasında fəaliyyət göstərən türkiyəli mütəxəssis, cərrah, mama-ginekoloq Olcay Turqut Naxçıvan Muxtar Respublikası Doğum Mərkəzinə dəvət olunub. Muxtar respublikanın səhiyyə müəssisələrində çalışan həkim ginekoloqlarla keçirilən görüşdə süni mayalanma, sonsuzluğun müalicəsi, hamiləlik, doğuş, qeysəriyyə, endoskopik cərrahlıq, kistoektomiya, miomektomiya və qadın xəstəlikləri barədə fikir mübadiləsi aparılıb.
Qeyd olunub ki, ekstrakorporal müalicə üsulunu çox vaxt süni mayalanma kimi adlandırırlar. Süni mayalanma ifadəsi digər ölkələrdə işlədilmir. Bu ifadə insanların məsələnin mahiyyətini yanlış anlamasına səbəb olur. Əslində isə burada süni heç nə olmur, belə uşaqların da digərlərindən heç bir fərqi yoxdur.

Reabilitasiya şöbəsi Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasında yeni yaradılmış sahələrdən biridir. Şöbədə bütün növ  elektroterapiya, lokal traksiya, lazer terapiya, limfodrenaj, maqnitoterapiya, hidroterapiya, ozonoterapiya, hidrokolonoterapiya üsulları ilə müalicələr aparılır.

Naftalan nefti ilə müalicə bölməsi bu günlər ən çox üz tutulan sahələrdən biridir. Əsaslı təmir və yenidənqurma işlərindən sonra 300 çarpayılıq xəstəxanada Naftalan nefti ilə müalicə bölməsi də yenidən qurulub. Məlum olduğu kimi, bu səhiyyə müəssisəsinə xammal Naftalan şəhərində fəaliyyət göstərən sanatoriyatipli müalicə ocaqlarından gətirilir. Həmin müalicə-istirahət mərkəzləri insanların sağlamlığında mühüm rol oynayır. Təbii ki, bəzi insanların Naftalan nefti ilə müalicə olunmağa getmək imkanlarının məhdudluğundan 2004-cü ildə Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasında Naftalan nefti ilə müalicə şöbəsi fəaliyyətə başlayıb. Müasir tibbi avadanlıqlar quraşdırılmış şöbədə hər ay onlarla xəstə müalicə olunur, sağlamlığına qovuşur. Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanası Reabilitasiya şöbəsinin müdiri, həkim-fizioterapevt Fazil Fərzəliyev söhbət zamanı fizioterapiya, hidroterapiya və Naftalan nefti ilə müalicə bölməsinin fəaliyyəti, aparılan müalicə formaları barədə ətraflı məlumat verdi. Bildirdi ki, Azərbaycan nadir yeraltı və yerüstü sərvətlərlə, neft və qaz ehtiyatları ilə zəngin bir ölkədir. Bunlardan biri də Naftalan neftidir. Qara-qonur rəngli Naftalan nefti müalicəvi xüsusiyyətlərinə görə dünyada məşhurdur. Naftalan nefti fiziki-kimyəvi xassəsinə görə başqa neftlərdən fərqlənir. Tərkibində xeyli miqdarda qətran (14 faiz) olması və su ilə möhkəm emulsiya əmələ gətirməsi Naftalan neftinin üstünlüklərindən biridir.

Əcəmi yurdu Naxçıvan zaman-zaman həm də təbiblər yurdu kimi tanınıb. Arxeoloji qazıntılar zamanı tapılan, bu gün muzeylərin ekspozisiyasını bəzəyən eksponatlar, şifahi xalq ədəbiyyatı qaynaqları əcdadlarımızın hələ bizim eradan əvvəl humoral və ya pnevmatik təbabətin nəzəri əsaslarına bələd olduqlarını sübut edir. Məsələn, şəkər xəstəliyinin əlamətləri Eneolit dövrünün daş yazılarında belə ifadə olunurdu: “O qədər susuzdu ki, bütün Nil çayını içə bilərdi”. Kültəpə ərazisindən Neolit dövrünə aid bir çox tapıntıların, eramızdan əvvəlki 4-3-cü minilliklərə aid bürünc alətlərin, insan skeleti qalıqlarının aşkarlanması tədqiqatçılara bu yerlərdə hələ min illər əvvəl kəllə trepansiyası əməliyyatı aparmaları haqda nəticə çıxarmağa imkan verir.

Ömürlərini vətən, xalq qarşısında böyük xidmətlərə sərf edən, nurlu əməlləri, müqəddəs amalları, xeyirxahlıqları ilə insanların qəlbində yurd salan həkimlərimiz şərəfli işi, nəsillərə örnək olan əməlləri ilə gənc nəslə nümunədir. Həkimin gördüyü iş çətin, məsuliyyətli, eyni zamanda şərəfli işdir. Ümummilli lider Heydər Əliyev həkimlik peşəsini yüksək qiymətləndirərək deyirdi: “Həkimlik sənəti dövri-qədimdən şərəfli və hörmətli sənət olmuşdur. Həkimlik sənəti indi də ən şərəfli, ən hörmətli sənətlərdən biridir. Mən hesab edirəm ki, dünyada heç bir sənət tapa bilməzsən ki, həkimlik kimi hər bir insana lazım olsun. Yer kürəsində insanların hərəsi öz fəaliyyətini bir sahədə göstərir. Hər bir sahə lazımdır. Amma özünü həkim sənətinə, insanların sağlamlığına, səhhətinə həsr edənlər ən qiymətli insanlardır”.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən yüksəkixtisaslı həkim briqadalarının dəvət olunaraq muxtar respublikamıza gətirilməsi və aztəminatlı ailələrdən olan xəstələrin başqa ünvanlara üz tutmadan müayinəsinin və cərrahiyyə əməliyyat­larının təşkili davam etdirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasında qurulmuş müasir tibbi avadanlıq və cihazlar, yaradılmış şərait burada müxtəlif müayinə və müalicə metodlarının tətbiqinə imkan verir.
Yaranmış ənənə cari ildə də davam etdirilir. Türkiyə Respublikası Hacəttəpə və Ankara Tibb universitetləri Endokrinologiya və metabolizma kafedrasında, həmçinin ABŞ-ın Corcia ştatındakı Emori Universitetində təhsil almış, Türkiyə, ABŞ və Avropa Endokrinoloji Cəmiyyətinin üzvü, hazırda Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən Rövşən Həsənov avqustun 26-27-də Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasında olub. Endokrinologiya və metabolizma xəstəlikləri üzrə mütəxəssis xəstələri tibbi müayinələrdən keçirib.

Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının Göz xəstəlikləri şöbəsində son günlər bir neçə ilkə imza atılıb.
Xəstəxanada ilk dəfə olaraq göz dibində qanamanı dayandırmaq və görməni artırmaq məqsədilə 3 xəstədə 5 manipulyasiya apararkən xəstənin gözünə introvitreal avastin (bevacizumab) inyeksiyası icra edilib. Bir xəstə üzərində isə fakoemul­sifikasiya üsulu ilə katarakt cərrahiyyəsi aparılıb. Bu əməliyyatlar əvvəllər təkcə Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzində icra edilirdi. Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanası yeni binada fəaliyyətə başlayandan sonra isə ilk dəfə gənc həkim-oftalmoloq Rövşən Nəsirov tərəfindən həyata keçirilib.
Rövşən Nəsirov Azərbaycan Tibb Universitetini bitirdikdən sonra 2011- 2015-ci illərdə Ankara Universitetinin Tibb fakültəsinin Göz xəstəlikləri kafedrasında təhsil alıb. Cari ilin əvvəlindən Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının Göz xəstəlikləri şöbəsində çalışır. Onun nəzəri biliklərini praktikada tətbiq etmək üçün şöbədə lazımi şərait yaradılıb. Şöbə və kabinələr fəaliyyətlərinə uyğun kadr və tibbi avadanlıqlarla təchiz olunublar.

Hər bir xalqın, dövlətin, ailənin ən böyük sərvəti uşaqlardır. Onlar bizim sevincimiz, xoşbəxtliyimiz, gələcəyimizdir. Uşaq o zaman ailəyə sevinc, xoşbəxtlik bəxş edir ki, o, sağlam doğulsun, sağlam böyüsün, xəstələnməsin, həmişə gümrah olsun. Ona görə də ilboyu, fəslindən asılı olmayaraq, uşaqlar diqqət və qayğıya möhtacdır. 

Yay fəslinin isti keçməsi ilə əlaqədar olaraq uşaqlar arasında az da olsa, mədə-bağırsaq xəstə­liklərinə rast gəlmək mümkündür. Buna əsas səbəblər kimi bəzən uşağa ana südünün az verilməsini, isti vaxtlarda xəstə­liktörədən mikroorqanizmlərin aktivliyinin artmasını, ərzaq məhsullarının düzgün saxlanma­masını, uşaqların və valideynlərin sanitar-gigiyena qaydalarına düzgün riayət etməmələrini, anaların uşaqları düzgün qidalandırmamalarını göstərmək olar. Eyni zamanda uşaqlarda mədə-bağırsaq sisteminin zəif olmasının, həzm fermentlərinin kifayət qədər olmamasının da xəstəliklərin əmələ gəlməsində böyük rolu vardır. Fiziki cəhətdən zəif, hipotrofiyalı (az çəkili), raxitli, qanazlığı olan uşaqlarda yay aylarında xəstələnmə riski yüksək olur.

    Sağlam yaşamaq həyatda hər kəsin arzusudur. Buna görə də bu arzu evdə, işdə, müxtəlif məclislərdə, səfərə gediləndə daim insanların dilindən səsləndirilib. Arzuların ən böyüyü sayılan cansağlığı hələ qədim dövrlərdən insanları düşündürüb, onları həyatda sağlam yaşamağın yollarını öyrənməyə sövq edib. İndiyədək bu sahədə saysız-hesabsız kitablar yazılsa da, tədqiqatlar aparılsa da, yenə də xəstəliklər insanlara “ömür yoldaşı” olmaqda davam edir. Hətta deyərdik ki, bu cür “yoldaşlarımız” müasir dövrdə daha da çoxalıb. Bunun bir çox səbəbləri var. Təzad bundan ibarətdir ki, dünya nə qədər çox inkişaf edirsə, insanların sağlamlıq baxımından vəziyyəti də o qədər ağırlaşır.   Bu barədə ötən yazılarda qeyd etmişdik, ancaq yenə də xatırlamağı lazım bilirik. 

Bir nüansı heç vaxt yaddan çıxarmayaq ki, müasir insanın rahat yaşaması üçün bəşəriyyət saysız-hesabsız ixtiralar edib: avtomobillər, təyyarələr, elektron informasiya vasitələri və sair. Tibb elmi sübut edir ki, bəşəriyyət yarandıqdan bu tərəfə insanların qidalanma prosesində mühüm dəyişikliklər baş verib. Bir zamanlar təbiətdən asılı olan insan indi təbiəti özünə asılı etmək uğrunda mübarizə aparır. Məhz problemlər də buradan yaranmağa başlayır. Elm inkişaf edərək cəmiyyətə mühüm nailiyyətlər bəxş etsə də, insanoğlunun iddiaları bəzi hallarda onun əleyhinə işləyib. Fakt ondan ibarətdir ki, insanlar illər keçdikcə təbii qidalardan uzaq düşməyə başlayıb, nəqliyyat vasitələrinin inkişafı hərəkətsizlik kimi bir sindromu gündə­lik həyatımızın ayrılmaz bir hissəsinə çevirib. Nəticədə, bioloji orqanizmimiz ona vurulan bu zərbələr nəticəsində müxtəlif xəstəliklərlə qarşılaşmalı olur. Halbuki ana təbiətin Günəş, su, hava, torpaq kimi ünsürləri həyatın əşrəfi sayılan insana sağlam ömür sürmək haqqını verib. Biz isə bu haqdan yetərincə istifadə edə bilmirik. Sağlamlığımızı yalnız onu itirdikdən sonra axtarmalı oluruq.

Bu, müalicəxanada tibbi xidmət göstərilməsi üçün yaradılan yüksək şəraitin nəticəsidir

Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərliyinin birinci dövründə müalicəvi suların olduğu yerlərdə səhiyyə ocaqlarının, sanatoriyaların tikilməsi istiqamətində ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilib. Lakin ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində belə səhiyyə müəssisələrinin də fəaliyyyəti dayandırılıb. Ulu öndərimizin Azərbaycanda ikinci dəfə siyasi hakimiyyətə qayıdışından sonra yaradılan sabitlik və iqtisadi inkişaf təbii üsullarla müalicə məqsədilə inşa olunmuş səhiyyə ocaqlarının da yenidən qurulmasına geniş imkanlar açıb. Ölkəmizin ayrı-ayrı regionlarında olduğu kimi, muxtar respublikamızda da bu istiqamətdə kompleks tədbirlər həyata keçirilib, yeni səhiyyə ocaqları ilə yanaşı, təbii üsulla müalicə məqsədilə yaradılmış Duzdağ Fizioterapiya Mərkəzi və Darıdağ Arsenli Su Müalicəxanası yenidən qurularaq istifadəyə verilib. Bu da, təbii ki, ölkə vətəndaşları ilə yanaşı, xarici ölkələrdən gələnlərin də sağlamlığının bərpa olunmasında mühüm rol oynayıb, müalicə turizminin inkişafına geniş imkanlar açıb. 

Sağlamlıq üçün bura üz tutanları ana təbiət özü müalicə edir

Naxçıvanın özünəməxsus təbiəti və coğrafi relyefi var. Məsələn, burada yay fəsli quru kontinental iqlimlə müşahidə olunur, qışda isə əksinə, sərt şaxtalı hava hakimdir. Muxtar respublikanın relyefində dağlıq və dağlıq-düzənlik ərazilər daha çoxdur. Ölkəmizin digər dağlıq ərazilərindən fərqli olaraq, Naxçıvan dağlarının bitki örtüyü azdır. Ancaq bunun özündə də bir hikmət, Uca Yaradanın saysız-hesabsız möcüzələri gizlənir. Və hələlik insanoğluna bu möcüzələrin müəyyən bir qismi məlumdur. Çünki ərazicə kiçik olan bu qədim diyarın köksündə vüqarla dayanmış dağların alt qatlarında nələr yoxdur ki? Onlarla növdə tikinti materialları üçün xammal yataqlarından tutmuş duz laylarınadək, müxtəlif metal yataqlarından tutmuş mineral tərkibli bulaqlaradək bəşər övladının istifadəsinə verilmiş saysız-hesabsız zənginliklər. 

Lakin unutmayaq ki, həyatda ən böyük zənginlik sağlamlıqdır. Sağlamlıq da insanın yaranışı kimi torpaqdan gəlir. Çünki elm də sübut edib ki, torpağın birbaşa insana bəxş etdiyi istənilən məhsul (su, qida) sağlam yaşamağın təməlini təşkil edir. Naxçıvanda yetişən meyvə-tərəvəzin özünəməxsus dadı və tamı, min dərdin min bir dərmanını əvəz edən saysız-hesabsız bitki növləri, təmiz hava və saf su bu torpağı möcüzələr diyarı adlandırmağa imkan verir. Ancaq Naxçıvan torpağı sağlam həyat üçün təkcə bununla kifayətlənməyib, həm də xeyli sayda müalicə mənbələrini insanlığın ixtiyarına verib. Hansı ki müasir həyatımızda bizə “yolyoldaşı” olmuş xəstəliklərin müalicəsində bu mənbələrə daha çox ehtiyac duyuruq. Belə müalicə mənbələrindən biri də adı Naxçıvanla qoşa çəkilən Duzdağıdır.

Muxtar respublikamızda iyul ayında epidemioloji vəziyyət sabit olub, zəhərlənmələr baş verməyib, infeksiya ocaqlarında profilaktik və epidemiya əleyhinə tədbirlər həyata keçirilib.
Yenidoğulmuş uşaqların 96,8 faizi idarəolunan yoluxucu xəstəliklərə görə peyvənd alıb. Mövsümi xəstəliklərin və zəhərlənmələrin qarşısını almaq məqsədilə qidalanma sənayesi, kommunal, ictimai iaşə, ticarət, su təchizatı, müalicə-profilaktika müəssisələrinin rəhbərlərinə müvafiq göstərişlər verilib, su təchizatı sistemlərində, ictimai, inzibati və fərdi binalarda, məişət tullantıları qoyulan meydançalarda 29 min 421 kvadratmetr dezinfeksiya və 33 min 410 kvadratmetr dezinseksiya tədbirləri həyata keçirilib.
Kəskin respirator və digər infeksion xəstəliklərin qarşısının alınması məqsədilə bütün ictimai iaşə, ticarət, su təchizatı, sərhəd-gömrük məntəqələrində, həmçinin Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanında profilaktik sağlamlaşdırıcı əks-epidemik tədbirlər həyata keçirilib. Muxtar respublikaya xarici ölkələrdən gələn sərnişinlər üzərində xəstəliyə şübhəli hərarətli şəxslərin aşkar olunması üçün uzaq məsafədən ölçən termometr sistemləri vasitəsilə bütün gömrük məntəqələri və hava limanında vətəndaşlar üzərində vizual müayinə aparılması təmin olunub. Həmçinin bütün regional gigiyena və epidemiologiya mərkəzləri tərəfindən həftədə iki dəfə su və torpaq nümunələri Xüsusi təhlükəli infeksiyalar laboratoriyasına göndərilib.

Uşaqlarda serebral iflici, autizm, nevroz, daun sindromu və bu kimi digər xəstəliklərin son illərdə artması, onların yaranma səbəbləri və müalicəsindəki yeniliklərlə bağlı əhalinin məlumatlandırılması səhiyyə sistemində daim diqqət mərkəzində saxlanılan məsələlərdən biridir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Psixi Xəstəliklər Dispanserinin baş həkimi Rəşadət Nabatov və Əziz Əliyev adına Mərkəzi Uşaq Xəstəxanasının Poliklinika şöbəsinin həkim-nevropatoloqu Zöhrə Maqsudova söhbət zamanı bildirdilər ki, müasir dövrdə doğulan hər 1000 uşaqdan 10-u uşaq serebral iflici xəstəliyindən əziyyət çəkir. Baş beyinin zədələnməsi nəticəsində əmələ gələn uşaq serebral iflici döldə, yeni doğulan uşaqlarda, yaxud uşaqların ilk aylarında ortaya çıxır. İflic xəstəliyi zamanı müxtəlif hərəkət pozğunluqları, piramid yolların (hərəkət sistemi), qabıqaltı düyünlərin, beyincik və beyin sütununun patologiyası əmələ gəlir. Xəstəlikdən əziyyət çəkənlərin çoxunda epileptik tutmalar, nitq qüsuru olur. Müxtəlif şəkildə psixi pozulmalar – yüngül əqli geridə qalmadan imbesillik (əqli zəifliyin ağır növü) dərəcəsinə qədər çata bilir.

İyulun 27-də Əziz Əliyev adına Naxçıvan Muxtar Respublikası Mərkəzi Uşaq Xəstəxanasında “Uşaqlarda stomatoloji xəstəliklərin vəziyyəti və dispanserizasiyasının təşkili” mövzusunda elmi-praktik seminar keçirilib.
Xəstəxananın baş həkimi Rəhim Rəhimov tədbiri giriş sözü ilə açaraq uşaqların sağlamlığının qorunmasına göstərilən dövlət qayğısından danışıb, gələcəyimiz olan uşaqların hər cür qayğı ilə əhatə olunduğunu bildirib.
Sonra həkim-stomatoloq Sahib Qurbanov “Ortadonik xəstələrin müasir üsullarla müalicəsi”, həkim-stomatoloq Rövşən Babayev “Uşaqlarda paradont xəstəliklər və onların müalicəsi”, həkim-stomatoloq Kamran Hümbətov “Naxçıvan Muxtar Respublikasında uşaq stomatologiyasının bu günü və aktual məsələləri”, həkim-stomatoloq İldırım Heydərov “Məktəblərdə aparılan dərindən tibbi müayinələr və onların dispanser qeydiyyatına alınması” mövzularında məruzələr ediblər. Məruzələr video-süjet, diaqram, cədvəl və slaydlarla müşayiət olunub, dinləyiciləri maraqlandıran suallar cavablandırılıb.
Xatırladaq ki, xəstəxanada ötən həftə də pediatriyanın aktual problemlərinə dair elmi-praktik seminar keçirilib və “Uşaqlarda diareyalar zamanı immun sisteminin vəziyyəti”, “Uşaqlarda aparılan peyvənd­lərin immun sisteminə təsiri”, “İlkin immun çatışmazlıq sindromu olan uşaqların erkən diaqnostikası, qeydiyyatı və monitorinqi” mövzularında məruzələr dinlənilib.

Xəbərlər şöbəsi

Bu ilin ilk yarısında Duzdağ Fizioterapiya Mərkəzinə “Duzdağ” oteli də daxil olmaqla, 3150 müraciət olub. Müraciət edənlərin 110 nəfərini xarici ölkə vətəndaşları təşkil edib. Burada müalicə alanlar, əsasən, Türkiyə, Rusiya, ABŞ, Qazaxıstan, Moldova, Ukrayna, İran vətəndaşları olub. Bu barədə qəzetimizə məlumatı mərkəzin baş həkimi Ruslan Süleymanov verib.

İlan çalması muxtar respublikamızda nadir rast gəlinən bir hadisədir. Lakin Naxçıvanın zəngin fauna aləminə zəhərli ilanların da daxil olduğunu nəzərə alsaq, demək olar ki, ilan çalmasından heç birimiz sığortalanmamışıq. Xüsusilə də rayonda yaşayan və ya oraya tez-tez səfər edən, otlaqda gəzməyi xoşlayanlara bu məsləhətlər birbaşa aiddir. Yay aylarında ilan və əqrəblərin fəallaşması, ilan çalması, əqrəb sancması nəticəsində baş verən zəhərlənmələrə təsadüf edilir. Bu sahədə əhalinin maarifləndirilməsi zərurətini nəzərə alaraq Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanası Reanimasiya şöbəsinin müdiri, həkim anestezioloq-reanimotoloq  Azər Məmmədov ilə həmsöhbət olduq:

– Azər həkim, ilan çalması, əqrəb sancmasına, əsasən, hansı yerlərdə rast gəlinir?
– İlançalma, əqrəbsancmalar hər yerdə rast gəlinən hadisələrdəndir. Lakin kənd yerlərində, xüsusən otlaq, zəmi, qamışlıq, bataqlıq, şoranlıq, meşə, çöllük, daş karxanası və digər sahələrdə belə hallara daha çox rast gəlinir. İlan çalması tarlada işləyərkən və ya təsadüfən ilanın ayaqlanmasından baş verə bilər. Aparılan təmir-tikinti işləri zamanı ilanlarla yanaşı, əqrəblərin də üzə çıxması istisna deyil. Bütövlükdə isə belə halların çoxalması havaların isti keçməsi ilə əlaqədardır. Bu ilin ilk ilan çalması hadisəsi aprelin 21-də baş vermiş, yay mövsümü başlanandan isə Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasına 7 nəfər ilançalma ilə əlaqədar gətirilmiş, onlardan 4 nəfəri ambulator, digərləri isə stasionar şəraitdə müalicə olunmuşdur. Şöbəmizə ötən yarımildə 3 nəfər əqrəb sancması ilə müraciət etmiş və ambulator müalicə almışdır. İlançalma və əqrəbsancmadan ölüm halları baş verməmişdir.

Yay aylarında isti havada günvurma və istivurma halları artır, istinin təsirindən beyin qan dövranı kəskin pozulur ki, bu da çox ağır fəsadların yaranmasına (koma, insult, iflic) səbəb ola bilər. Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının şöbə müdiri, həkim anestezioloq-reanimatoloq Pəri Əliyeva ilə söhbətimiz bu mövzudadır: 

– Pəri həkim, kəskin kontinental iqlimə malik olan Naxçıvanda yay mövsümü qızmar hava şəraiti ilə keçir. Artıq günvurma hadisələri ilə bağlı məlumatlar var.
– Bəli, artıq Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasına 5 nəfər günvurma ilə əlaqədar müraciət edib. Ambulator müalicədən sonra onlar tam yaxşılaşma ilə evə buraxılıblar. Bu, əvvəlki illərə nisbətən xeyli yaxşı göstəricidir. Əhalinin sosial şəraitinin yaxşılaşdırılması, yaşıllıq zolaqlarının genişləndirilməsi, yeni parkların salınması, gündən qorunma üçün avtobus dayanacaqlarının sərnişinlərin istifadəsinə verilməsi və digər amillərlə yanaşı, əhali arasında aparılan səhiyyə maarifi işi günvurmanın azalmasında mühüm rol oynayır.

Burada yaradılan şəraitlə yanaşı, göstərilən xidmət də nümunəvidir

İnsan üçün ən şirin nemət sağlamlıqdır. Amma xəstəliklərdən də heç zaman sığortalanmamışıq. Xoşbəxtik ki, artıq muxtar respublikamızda səhiyyənin inkişafı üçün mühüm tədbirlər həyata keçirilir. İndi səhiyyə infrastrukturunda aparılan islahatlar nəticəsində yeni nailiyyətlər əldə olunur. Səhiyyə müəssisələrinin təmir və bərpası, müasir tibbi avadanlıqlarla təchiz olunması və digər tədbirlər səhiyyə sahəsində aparılan islahatların əsasını təşkil edir. Həyata keçirilən tədbirlər sırasında Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanası binasının yenidənqurma işlərindən sonra istifadəyə verilməsini xüsusilə qeyd etməliyik.

Bu tibb müəssisəsi 1920-ci ildən şəhər xəstəxanası kimi fəaliyyətə başlayıb. 100 çarpayılıq Naxçıvan Birləşmiş Şəhər Xəstəxanası 1950-ci ildən Respublika Xəstəxanasına çevrilib, 1957-ci ildə N.Nərimanov adına Respublika Birləşmiş Xəstəxanası adlanıb. Fəaliyyətdə olan indiki xəstəxana binasının tikintisinə ümummilli lider Heydər Əliyevin qayğısı ilə 1979-cu ildə başlanıb və 1987-ci ildə istifadəyə verilib. Ötən illər ərzində bina istifadəyə yararsız hala düşdüyündən 2013-cü ilin əvvəlindən burada əsaslı təmir və yenidənqurma işlərinə başlanılıb. Ötən ilin dekabr ayında Azərbaycan Prezidenti cənab İlham Əliyevin iştirakı ilə xəstəxananın binası istifadəyə verilib. Açılış mərasimində çıxış edən dövlət başçısı deyib: “Xəstəxana ən yüksək standartlara cavab verir. Xarici görünüşü də çox gözəldir, əzəmətlidir, bir memarlıq əsəridir. Eyni zamanda burada quraşdırılan avadanlıq ən yüksək standartlara cavab verir, ən qabaqcıl firmaların istehsalı olan avadanlıq quraşdırılıb. Bu xəstəxananın istifadəyə verilməsi ilə Naxçıvanda səhiyyə infra­strukturunun yaradılması prosesi başa çatır”.

İyun ayında muxtar respublikamızda epidemioloji vəziyyət sabit olmuş, zəhərlənmələr baş verməmiş,infeksiya ocaqlarında profilaktik və epidemiya əleyhinə tədbirlər həyata keçirilmişdir.
Yenidoğulmuş uşaqların 98,4 faizi idarəolunan yoluxucu xəstəliklərə görə peyvənd almışdır. Mövsümi xəstəliklərin və zəhərlənmələrin qarşısını almaq məqsədilə qidalanma sənayesi, kommunal, ictimai iaşə, ticarət, su təchizatı, müalicə-profilaktika müəssisələrinin rəhbərlərinə müvafiq göstərişlər verilmiş, su təchizatı sistemlərində, ictimai, inzibati və fərdi binalarda, məişət tullantıları qoyulan meydançalarda 32 min 481 kvadratmetr dezinfeksiya və 31 min 600 kvadratmetr dezinseksiya tədbirləri həyata keçirilmişdir.
Kəskin respirator və digər infeksion xəstəliklərin qarşısının alınması məqsədilə bütün ictimai iaşə, ticarət, su təchizatı, sərhəd-gömrük məntəqələrində, həmçinin Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanında profilaktik sağlamlaşdırıcı əks-epidemik tədbirlər həyata keçirməklə muxtar respublikaya xarici ölkələrdən gələn sərnişinlər üzərində xəstəliyə şübhəli hərarətli şəxslərin aşkar olunması üçün uzaq məsafədən ölçən termometr sistemləri quraşdırılmışdır. Hazır­da bütün gömrük məntəqələri və hava limanında vətəndaşlar üzərində vizual müayinə aparılması təmin olunmuşdur. Həmçinin bütün regional gigiyena və epidemiologiya mərkəzləri tərəfindən həftədə iki dəfə su və torpaq nümunələri Xüsusi təhlükəli infeksiyalar laboratoriyasına göndərilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi bu ilin ötən dövründə əhalinin sağlamlığının qorunması və tibbi xidmətin səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində fəaliyyətini davam etdirmiş, səhiyyə sisteminin yenidən qurulması və müasir standartlara uyğunlaşdırılması, ixtisaslı kadrların hazırlanması, yoluxucu xəstəliklərin profilaktikası, ilkin səhiyyə xidmətinin yeni tələblərə uyğunlaşdırılmasını diqqət mərkəzində saxlamışdır. 

Muxtar respublikada aparılan genişmiqyaslı quruculuq işləri çərçivəsində ötən dövrdə Şərur rayonunun Oğlanqala, Culfa rayonunun Saltaq kəndlərində həkim ambulatoriyaları, Kəngərli rayonunun Yurdçu, Babək rayonunun Xəlilli, Şahbuz rayonunun Daylaqlı kəndlərində feldşer-mama məntəqələri tikilib istifadəyə verilmişdir.

Yay mövsümünü Şərur, Şahbuz, Culfa və Ordubad yaylaqlarında keçirən heyvandarlara, onların ailələrinə səhiyyə xidmətinin təşkili üçün Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi 2014-cü ildə xüsusi həkim briqadaları yaratmış, həmin briqadaların mövsüm ərzində daim yaylaqlara getməsi, burada müvəqqəti yaşayan əhalinin sağlamlığının qorunmasına xidmət etməsi təmin olunmuşdur. Obalarda yaşayan sakinlərin zəruri dərman vasitələri, sarğı materialları ilə təminatı, səhiyyə maarifi işi aparılması, mövsümi xəstəliklər, günvurma, ilan və əqrəb sancmaları, yaralanma zamanı ilk yardım barədə tibbi məsləhətlər verilməsi də diqqətdə saxlanılan məsələlərdəndir. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin cari ilin iş planına uyğun olaraq, yay mövsümünü yaylaqlarda keçirən heyvandarlara, onların ailələrinə göstərilən səhiyyə xidməti davam etdirilir.

Muxtar respublikamızda son illər oftalmoloji xidmət inkişaf etmiş ölkələrin texnologiyasını tətbiq etməklə keyfiyyətcə yeni bir mərhələyə qədəm qoyub. Müasir texnologiyalar sayəsində həm müayinə, həm də müalicə üsulları təkmilləşib. Daha dəqiq diaqnoz qoyulur, daha incə və qısa sağalma dövrü olan əməliyyatlar aparılır. 

Muxtar respublikamızda oftalmoloji xidmət hazırda Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının Göz xəstəlikləri şöbəsi, Diaqnostika-Müalicə Mərkəzi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Mərkəzi Uşaq Xəstəxanası, Zərifə Əliyeva adına Naxçıvan Şəhər Poliklinikası, rayon mərkəzi xəstəxanaları və Naxçıvan şəhərindəki “Şəfa” Özəl Tibb Mərkəzi tərəfindən həyata keçirilir.

İyun ayında Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi əhalinin sağlamlığının qorunması və tibbi xidmətin səviyyəsinin yüksəldilməsi istiqamətində fəaliyyətini davam etdirmiş, səhiyyə sisteminin yenidən qurulması və müasir standartlara uyğunlaşdırılması, ixtisaslı kadrların hazırlanması, yoluxucu xəstəliklərin profilaktikası, ilkin səhiyyə xidmətinin yeni tələblərə uyğunlaşdırılması diqqət mərkəzində saxlanılmışdır.

Profilaktik tədbirlər düzgün həyata keçirildikdə xəstəliklərin vaxtında aşkar olunması, sağal­ması asanlaşır, ağırlaşmaların qarşısı alınır, insanların əmək qabiliyyətləri qorunub saxlanılır, əlillik azalır. Bu məqsədlə müxtəlif yaş qruplarına, xüsusən risk qrupuna daxil olan əhali kütləvi profilaktik müayinələrə cəlb olunur. Son illərdə insanlar arasında ürəyin işemik xəstəlikləri, hipertoniya, şəkərli diabet, onkoloji və digər xəstəliklər artdığından onlar arasında profilaktik müayinə tədbirlərinin aparılması xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Qanda xolesterinin artıqlığı, siqaret­çəkmə, yüksək arterial təzyiq, şəkərli diabet, oturaq həyat tərzi, adenomiya, qeyri-düzgün qidalanma, kəskin və xroniki streslərə məruzqalma halları damarların zədələnməsinə, ateroskleroz prosesinin inkişafına səbəb olur. Beləliklə, ürək, beyin, aorta, aşağı ətraf arteriyalarında aterosklerotik düyünlər formalaşır ki, bunlar da sonradan inkişaf edərək ürəyin işemik xəstəliklərinə, beyin qan dövranının pozulmasına, aşağı ətraf arteriyalarının tıxanmasına gətirib çıxarır. Nəticədə, miokard infarktı, stenokardiya, insult, aşağı ətrafın qanqrenası kimi ağır xəstəliklər yaranır. Belə xəstəliklərin qarşısını vaxtında almaq məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin tədbirlər planına uyğun olaraq bu il aprelin əvvəllərindən 50-55 yaşlı əhalinin kütləvi müayinə tədbirləri, dispanserizasiyası həyata keçirilir.
Müayinələr Akademik Zərifə xanım Əliyeva adına Naxçıvan Şəhər Poliklinikasında və rayon mərkəzi xəstəxanalarında tərtib edilmiş iş qrafiki əsasında, terapevt, cərrah, ginekoloq, stomatoloq, oftalmoloqlar tərəfindən həyata keçirilib, ehtiyac olan hallarda xəstələrə yüksəkixtisaslı həkimlərin, o cümlədən nevropatoloq, psixiatr, endokrinoloq, uroloq, ftiziatr, kardioloq və başqalarının konsultasiyası və laborator-diaqnostik müayinələr təşkil edilib. Müayinə olunanlarda qanda xolesterinin təyin edilməsi üçün mərkəzi rayon xəstəxanalarına və Naxçıvan Şəhər Poliklinikasına portativ aparatlar verilib və stript testi ilə təmin ediliblər. Feldşer-mama məntəqələri, həkim ambulatoriyaları, Naxçıvan şəhərində isə sahələr üzrə 50-55 yaşlılarda həkim müayinələri və xolesterinin miqdarının təyini aparılıb.
Bütövlükdə, aprel ayından indiyədək muxtar respublika üzrə 50-55 yaşlı əhalidən 2 min 998 nəfəri profilaktik tibbi müayinələrə cəlb olunub, 390 nəfər dispanser qeydiyyatına götürülüb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin həkim briqadası ötən şənbə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ədliyyə Nazirliyi Penitensiar Xidmətinin Qarışıq Rejimli Cəzaçəkmə Müəssisəsində məhkumları profilaktik müayinələrdən keçirib.
Müəssisənin tibbi sanitar hissəsinin həkim və orta tibb işçilərinin də fəal iştirakı ilə həkim briqadası tərəfindən gün ərzində bütün məhkumlardan ümumi, hepatit B, C, QİÇS və digər yoluxucu xəstəliklərin müəyyən edilməsi üçün qan analizləri götürülüb. Sonra yüksəkixtisaslı həkimlər tərəfindən müayinələr aparılıb. Aşkarlanan xəstəliklər məhkumların tibbi kitabçalarına qeyd olunub və dərin tibbi müayinələrə cəlb edilməsi məsləhət görülüb, həmçinin mövsümi xəstəliklər barədə səhiyyə maarifi işləri aparılıb. Profilaktik tibbi müayinələr iyunun 20-də də davam etdirilib, Naxçıvan Мuxtar Respublikası Ağciyər Xəstə­likləri Dispanseri tərəfindən məhkumların ftiziatr müayinələri həyata keçirilib.

1918-ci il iyunun 17-də Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən ölkəmizdə ilk səhiyyə nazirliyi yaradılmışdır. Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin 2001-ci il 4 iyun tarixli Sərəncamı ilə hər il iyunun 17-si ölkəmizdə tibb işçilərinin peşə bayramı günü kimi qeyd olunur.
Dahi liderin rəhbərliyi ilə hələ ötən əsrin 70-ci illərində ölkəmizin bütün regionlarında səhiyyə ocaqları tikilərək istifadəyə verilmiş, əhalinin sağlamlığının qorunmasına xüsusi diqqət yetirilmişdir. Müstəqillik illərində də səhiyyənin inkişafına hesablanmış məqsədyönlü və ardıcıl tədbirlər görülmüş, bu sahədə fəaliyyəti tənzimləyən zəngin qanunvericilik bazası yaradılmış, həkimlərin və tibb işçilərinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, ixtisaslı və peşəkar həkim kadrlarının hazırlanması diqqət mərkəzində saxlanılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasında stomatoloji kabinələrdə tibb alətlərinin dezinfeksiya və sterilizasiyasına həsr olunmuş elmi-praktik seminar keçirilib. Tədbiri giriş sözü ilə açan Naxçıvan Muxtar Respublikası səhiyyə nazirinin müavini Sona Məmmədova bildirib ki, stomatologiya sahəsində istifadə olunan alət və avadanlıqların ümumdünya səhiyyə standartlarına uyğun sterilləşdirilməsi istər tibb işçilərinin, istərsə də pasiyentlərin sağlamlığının əsas təminatçısıdır. Xəstəxana və klinika infeksiyaları hətta inkişaf etmiş ölkələrin də ciddi problemi olmaqda davam edir. Əvvəllər, sadəcə, hər hansı bir ölkə və ya bölgələrə xas olan xəstəliklər indi sürətlə bütün dünyaya yayıla bilir.

Sterilizasiya və dezinfeksiya haqqında nəinki hər bir həkim, hətta hər bir insan məlumatlı olmalıdır. Qan və ağızsuyu ilə daim təmasda olan diş həkimləri və köməkçi heyət lazım olan qoruyucu tədbirlərdən istifadə etmədikdə həm özlərinin yoluxma, həm də pasiyenti yoluxdurma riskini daşıyır. Bu səbəbdən stomatoloji kabinələrdə infeksiya nəzarətinə ciddi diqqət yetirilməlidir. Eyni zamanda hər bir pasiyent müalicə olunduğu stomatoloji klinikada sterilizasiya və dezinfeksiyanın necə həyata keçirilməsi ilə yaxından maraqlanmalıdır. Bu həm onun özünün, həm də ailə üzvlərinin sağlamlığı üçün vacibdir.

Muxtar respublikamızda praktik tibb və ya əczaçılıq fəaliyyəti ilə məşğul olan səhiyyə mütəxəssislərinin sertifikasiya prosesi davam etdirilir. Məlum olduğu kimi, bu işə 2011-ci ilin sentyabr ayından başlanılıb və təkcə 2015-ci il ərzində test imtahanlarında iştirak edən 387 orta tibb işçisindən 357 nəfər, müsahibə mərhələsində isə 458 nəfər orta tibb işçisindən 416 nəfər uğur qazanıb. 38 nəfər həkim də həm test imtahanlarını, həm də müsahibə mərhələsini uğurla başa vuraraq növbəti beş il üçün sertifikat alıb. 

Hazırda sertifikasiya imtahanları şəffaf şəraitdə davam etdirilir. İyunun 7-də Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının elektron zalında keçirilən sertifikasiya imtahanlarının növbəti mərhələsində muxtar respublikanın rayonlarındakı səhiyyə müəssisələrində çalışan tibb bacıları öz bilik və bacarıqlarını sınamalı olublar.
Muxtar respublikanın səhiyyə sistemində sertifikasiya imtahanları bu il kompüterə verilmiş proqrama uyğun aparılır. Bu məqsədlə xəstəxananın yeni binasında istifadəyə verilən elektron zaldan istifadə edilir. Elektron zalda server xidməti ilə birgə 31 kompüter qurulub. Kompüter proqrama uyğun olaraq ümumi sual bankından 2 müxtəlif variantda 60 test sualını və 5 klinik tapşırıq sualını seçir. Bu, imtahanların aşkarlıq və şəffaflıq şəraitində keçirilməsini təmin edir. Mərkəzləşdirilmiş qaydada, obyektiv və şəffaf surətdə keçirilən sertifikasiya tibb işçilərinin öz üzərlərində çalışmasına, tibb sənətinin məsuliyyətini daha dərindən dərk etməsinə imkan yaradır.

Gözəl təbiəti olan Naxçıvan torpağının zəngin bitki örtüyü var. Tarixən bu qədim diyarın əhalisi bu bitkilərdən müxtəlif məqsədlər üçün  istifadə edib. Bu bitkilər bəzən insanların geyiminə, bəzən də dərmanlarına çevrilib, onları müxtəlif xəstəliklərdən qoruyub, səhhəti pozulanlara şəfa verib. Əbəs yerə demirlər ki, təbiətdə bütün xəstəliklərin şəfası var. Bu şəfanı müalicəvi dərman bitkilərindən almaq olar.  Sadəcə, həmin bitkilərin, necə deyərlər, dilini bilmək, onlardan istifadə qaydalarını mənimsəmək lazımdır. Digər bir mühüm məsələ isə bu bitkilərin mühafizə edilib gələcək nəsillərə ötürülməsidir. 

Yurdumuz gül-çiçəkli bahar fəslini yaşayır. Dağların yamacları al-əlvan çiçəklərlə, müxtəlif otlarla örtülüb. Onların arasında minbir dərdə dava olan bitkilər də var. İstirahət günlərində yolumuzu təbiətin qoynuna salanda bu bitkiləri toplayan insanlara da tez-tez rast gəlirik. Təəssüf ki, bəzən bu bitkilərin kortəbii şəkildə toplanmasının da şahidi oluruq.
Bitkilərin insanlar tərəfindən necə toplandığını müşahidə etmək üçün bitki aləmi zəngin olan dağətəyi bir ünvana – Ordubad rayonunun Unus kəndinə üz tutduq. Dörd bir tərəfi yaşıllıqla, şiş uclu dağlarla əhatə olunmuş bu kəndin dərman bitkiləri bitən ərazilərində belə bitkiləri toplayan çox sayda insanın olduğunu gördük. Kənd sakini, yaşı altmışı ötmüş Həbibə Babayeva ilə də burada tanış olduq. Onunla söhbət əsnasında dedi ki, hər il yaz mövsümündə buraya üz tutur, bu bitkilərdən özünə lazım olduğu qədər toplayır, sonra onları qurudaraq il ərzində istifadə edir. Həmsöhbətimiz bizi inandırmağa çalışdı ki, istifadə etdiyi bitkilər həkimlərin ona reseptlə yazdığı dərmanlardan daha çox fayda verir. Ancaq hər bir müalicəvi dərman bitkisindən qədərincə istifadə etmək lazımdır. Bitkilərin yığımında da son dərəcə ehtiyatla davranmalı, sonrakı illərdə bu bitkilərə olan ehtiyacımızı ödəmək üçün onların kökünün kəsilməsinə razı olmamalıyıq.

Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzində çoxsaylı aparat və avtoanalizatorla təchiz edilmiş laboratoriyalar, qan bankı, pulmonoloji, stomatoloji, LOR, oftalmoloji, terapevtik, ginekoloji və tam komplektləşdirilmiş fizioterapevtik kabinələr fəaliyyət göstərir. Şöbə və kabinələrdə qurulmuş müasir aparat və cihazların köməkliyi ilə müxtəlif üzv və sistemlərin hərtərəfli müayinəsinin aparılması mümkündür. Mərkəzi sinir sistemi və əzələlərinin fəaliyyətinin müayinə üsulları regionda ilk dəfə olaraq burada tətbiq edilməyə başlanılıb.

1 iyun – Uşaqları Beynəlxalq Müdafiə Günü ilə bağlı muxtar respublikada silsilə tədbirlər keçirilir. Mayın 27-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin və Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin əməkdaşlarının iştirakı ilə hemofiliya və talassemiya xəstəsi olan uşaqlar üçün keçirilən qanvermə aksiyası bu tədbirlərin davamı olub. Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzində təşkil edilən aksiyada 21 nəfər könüllü olaraq qan verib. Qeyd edək ki, könüllülər qanvermədən əvvəl tibbi müayinədən keçiblər, onlardan qan nümunələri götürülüb. Donorlarda infeksion xəstə­liklərə qarşı yoxlama aparılıb. Götürü­lən 7 litrə yaxın qanın qrupları müəyyənləşdirilərək mərkəzin qan bankına təhvil verilib. Hazırda qan bankında xəstələrə köçürülmək üçün kifayət qədər ehtiyat yaradılıb. Tələbatdan artıq donor qanından plazma hazırlanaraq qan bankında saxlanılacaqdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri
üzrə Dövlət Komitəsinin mətbuat xidməti

Reportaj

Duzdağ Fizioterapiya Mərkəzi barədə çoxdan idi ki, reportaj ­hazırlamaq istəyirdim. Bunun üçün bir gün bu şəfa ocağında qalmaq, dünyada, demək olar ki, bənzəri olmayan mərkəzin həkim heyəti və burada müalicə alan xəstələrlə görüşüb, onlarla söhbət etmək niyyətində idim. Nəhayət, ötən günlərdə Duzdağ Fizioterapiya Mərkəzinə gedə bildim... 

Soraqlaşıb öyrəndim ki, hər gün saat 1700-da, 1800-da və 1830-da Naxçıvan şəhərindən mərkəzə, oradan isə hər səhər saat 700-da, 800-da və 830-da Naxçıvan şəhərinə avtobus marşrutları hərəkət edir. Marşrutun keçdiyi yerləri və dayanacaqlarını da öyrəndim. Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının, Mərkəzi Uşaq Xəstəxanasının, Naxçıvan şəhərindəki avtovağzalın, Əliabad qəsəbəsinin yaxınlıqlarındakı dayanacaqlardan avtobusa minib şəfa ocağına getmək olar. Saat 1700-da hərəkət edən nəqliyyat vasitəsini seçdim. Avtovağzalın yanındakı dayanacaqda gözlədim. Bir azdan üzərində “Duzdağ” yazılan avtobus gəldi. Saata baxdım. Tam vaxtında gəlmişdi. Təəccüblənmədim. Çünki bu gün muxtar respublikanın sakinləri hər şeyin tam vaxtında olmasını artıq gündəlik yaşam tərzi kimi qəbul ediblər. Xarici qonaqlarımızın dili ilə desək, bu gün muxtar respublikada bütün işlər alman dəqiqliyi ilə aparılır, lazımi addımlar vaxtında atılır. Səmimi desək, bu işlər ancaq tanınmış Avropa ölkə­lərində belə olur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Doğum Mərkəzində Əziz Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun praktik səyyari təkmilləşdirmə kurslarına start verilib.
İnstitutun cari tədris ili üçün təqvim planına uyğun olaraq ilk tədbir “Ginekoloji xəstəliklər, onların diaqnostikası, müalicəsi və profilaktikası” mövzusuna həsr edilib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Tibbi yardımın təşkili şöbəsinin müdiri Süleyman Cəfərov, Əziz Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun dosenti Reyhanə Hacıyeva çıxış edərək ölkəmizdə ana və uşaqlara göstərilən tibbi xidmətin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasının dövlətin sosial­yönümlü siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biri olduğunu bildirib, son illər bu sahədə görülən mühüm tədbirlərdən danışıblar.
Qeyd olunub ki, “Ana və uşaqların sağlamlığının qorunması üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası ilə bağlı ana və uşaqlara tibb xidməti göstərən müəssisələrin maddi-texniki bazası möhkəmləndirilib, dərman preparatları və tibbi texnika ilə təminatı yaxşılaşdırılıb.

Ötən şənbə Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasında “Endokrinologiyanın müasir problemləri” mövzusunda elmi-praktik konfrans keçirilib.
Konfransda Naxçıvan Muxtar Respublikası səhiyyə nazirinin müavini Sona Məmmədova səhiyyə sisteminin inkişafından, bu sahənin maddi-texniki bazasının, kadr potensialının gücləndirilməsindən, infrastrukturun yenidən qurulmasına dövlət qayğısından danışaraq bildirib ki, hazırda belə müəssisələrin bilikli tibbi kadrlarla təmin olunması prioritet məsələ kimi diqqət mərkəzində saxlanılır. Həkimlərin peşə bacarığının yüksəldilməsi üçün müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir. Müasir müalicə metodlarının öyrənilməsi və tətbiqi üçün tanınmış xəstəxana və klinikaların iş təcrübəsindən istifadə olunur. Bu gün inkişaf edən dünya səhiyyə sisteminin müasir nailiyyətlərinin öyrənilməsində, ondan faydalanmaqda elmi-praktik konfransların mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyi nəzərə alınaraq bu işə ciddi diqqət yetirilir. Hər il Bakıdan gələn yüksəkixtisaslı həkimlər yerli həkimlərlə birgə bölgələrdə konsultativ söhbətlər, səhiyyə maarifi işi aparır, rayonlarda bu qəbildən olan xəstələrə baxış keçirir, onlara tibbi məsləhətlər verirlər.

Muxtar respublikamızda praktik tibb və ya əczaçılıq fəaliyyəti ilə məşğul olan səhiyyə mütəxəssislərinin sertifikasiya prosesi davam etdirilir.
Məlum olduğu kimi, bu işə 2011-ci ilin sentyabr ayından başlanılıb və təkcə 2015-ci il ərzində test imtahanlarında iştirak edən 387 orta tibb işçisindən 357 nəfər, müsahibə mərhələsində isə 458 nəfər orta tibb işçisindən 416 nəfər uğur qazanıb. 38 nəfər həkim həm test imtahanlarını, həm də müsahibə mərhələsini uğurla başa vuraraq növbəti beş il üçün sertifikat alıb.
Hazırda sertifikasiya imtahanlarının test mərhələsi kompüterlə keçirilir. Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının elektron zalında sertifikasiya imtahanının müsahibə mərhələsi olub. Bu mərhələdə Şərur rayonunun səhiyyə müəssisələrində çalışan tibb bacıları öz bilik və bacarıqlarını sınayıblar.

 Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi, Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən “Bioloji təbabət” klinikası, Bioloji Təbabət və Antihomotoksik Terapiya Cəmiyyətinin təşkilatçılığı ilə Şərur Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında “Bioloji təbabətin aktual problemləri” mövzusunda elmi-praktik seminar keçirilib. 

Şərur, Kəngərli və Sədərək rayonları mərkəzi xəstəxanalarının həkimlərinin iştirak etdikləri tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Tibbi yardımın təşkili şöbəsinin baş məsləhətçi-pediatrı, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar həkimi İbrahim Ağayev açaraq bildirib ki, səhiyyə sisteminin günün tələblərinə uyğunlaşdırılması, müasir tibb infrastrukturunun yaradılması muxtar respublikada həyata keçirilən sosial islahatların tərkib hissəsidir. Bunun nəticəsidir ki, istər Naxçıvan şəhərində, istərsə də ən ucqar dağ kəndlərində əhaliyə nümunəvi tibbi xidmət göstərilməsi təmin olunub. Tibb müəssisələri üçün yeni binalar tikilir, səhiyyə ocaqları müasir tibbi avadanlıqlarla təchiz edilir. Həmçinin həkimlərin peşə vərdişlərinin artırılması məqsədilə seminar və konfransların keçirilməsi diqqət mərkəzində saxlanılır. Bu gün keçirilən növbəti seminar da həmin tədbirlərin davamıdır.
Bioloji Təbabət və Antihomotoksik Terapiya Cəmiyyətinin prezidenti, tibb üzrə elmlər doktoru, professor Fikriyyə İbrahimova çıxış edərək müasir səhiyyə sistemində bioloji təbabətin getdikcə artan rolundan danışıb. Bildirib ki, 2009-cu ildən fəaliyyət göstərən “Bioloji təbabət” klinikası ölkəmizdə bioloji üsullarla müalicənin tətbiqini qarşısına məqsəd qoyub. Bioloji təbabət orqanizmin özünüidarə və müdafiə sistemlərinin pozulmuş funksiyalarını bərpa edən, baş verən həmin xəstəliklərin səbəblərinin aradan qaldırılmasına yönəldilən müasir müalicə metodudur. Bu müalicədə yalnız təbii tərkibli dərman preparatlarından istifadə olunur, müalicə zamanı digər orqan və sistemlər zədələnmir.
Tədbirdə slaydlar nümayiş olunub, dinləyicilərin sualları cavablandırılıb, onlara bukletlər paylanıb.
Elmi-praktik seminar digər rayonlarda da keçiriləcək.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin
mətbuat xidməti

Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının təşəbbüsü ilə 2007-ci ildən başlayaraq Avropa regionunda immunlaşdırma həftəsi keçirilir. Bu tədbirin cari ildə də yüksək səviyyədə təşkili məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən müvafiq tədbirlər planı hazırlanıb və may ayının 10-dan muxtar respublikanın bütün şəhər və rayonlarında 0-6 yaş arasındakı uşaqların immunlaşdırma həftəsinə start verilib.
Hər hansı səbəblərə görə profilaktik peyvənd təqviminə müvafiq immunlaşdırmadan kənarda qalan uşaqlar həftə ərzində peyvəndlərə cəlb olunacaqlar. Bu məqsədlə əvvəlcədən hər hansı səbəbdən peyvənddən yayınmış uşaqların siyahıları tərtib edilib. İmmunlaşdırma həftəsinin mütəşəkkil və yüksək səviyyədə həyata keçirilməsi üçün Naxçıvan Muxtar Respublikası Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzi, həmçinin rayon (şəhər) Gigiyena və Epidemiologiya mərkəzləri soyuq zəncir sisteminə əməl edilməklə profilaktik peyvənd materialları ilə təmin olunublar. Məqsəd muxtar respublika ərazisində yaşayan və qeydiyyatda dayanan uşaqların profilaktik peyvənd edilməsi və bununla bərabər həmin uşaqların mövcud infeksion xəstə­liklərdən qorunmasıdır. Hazırda bu iş peyvənd təqviminə uyğun davam etdirilir.
Əziz Əliyev adına Naxçıvan Muxtar Respublikası Mərkəzi Uşaq Xəstəxanasında xüsusi həkim və tibb bacıları əhali arasında peyvəndlər, onların əhəmiyyəti, vaksinasiyanın vaxtında aparılması barədə səhiyyə maarifi işi aparır, onları immunlaşdırmadan kənarda qalmanın yaradacağı fəsadlar barədə məlumatlandırırlar.
Unutmaq olmaz ki, muxtar respublika ərazisində yaşayan hər bir uşağın peyvənd olunması onun konstitusiya hüququdur. Onları bu hüquqdan heç kəs məhrum edə bilməz. İmmunlaşdırma həftəsinin aparılması tək tibb işçilərinin yox, bütün əhalinin, cəmiyyətin hər bir üzvünün işidir.
İmmunlaşdırma həftəsi mayın 17-də başa çatacaq və Naxçıvan Muxtar Respublikası Gigiyena və Epidemiologiya Mərkəzinin yekun nəticələri Səhiyyə Nazirliyində təhlil ediləcəkdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən yüksəkixtisaslı həkim briqadalarının dəvət olunaraq muxtar respublikamıza gətirilməsi və aztəminatlı ailələrdən olan xəstələrin başqa ünvanlara üz tutmadan müayinəsinin və cərrahiyyə əməliyyatlarının təşkili  davam etdirilir.

Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzində qurulmuş müasir tibbi avadanlıq və cihazlar, yaradılmış şərait burada mürəkkəb cərrahi əməliy­yatların aparılmasına imkan verir. Yüksəkixtisaslı həkim briqadaları yerli həkimlərlə birgə hər il çoxlu sayda göz, TUR, açıq ürək, neyrocərrahi, travmatoloji, uroloji, invaziv yolla ürək əməliyyatlarını uğurla həyata keçirirlər.
Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi Mərkəzi Neftçilər Xəstəxanası Ürək və damar xəstəlikləri şöbəsinin yüksəkixtisaslı həkim heyəti 2015-ci il ərzində 9 dəfə Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzində olub, bu mərkəzin Kardiocərrahiyyə şöbəsinin əməkdaşları ilə birgə 237 nəfərdə müayinə, 107 nəfərdə açıq ürək əməliyyatı, 1 nəfərdə periferik damar əməliyyatı həyata keçirib. 14 nəfərdə angioqrafiya aparılıb, ehtiyacı olan 5 nəfərə stend qoyulub. Bu, yerli həkimlərin peşə hazırlığının yüksəldilməsində mühüm rol oynayıb. Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzində yerli həkimlər tərəfindən müstəqil şəkildə 192 nəfərdə koronarangioqrafiya əməliyyatı aparılıb, ehtiyacı olan 17 nəfərə stend qoyulub.

Bakı şəhərində fəaliyyət göstərən Respublika Klinik Xəstəxanasının yüksəkixtisaslı həkim heyəti ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümü münasibətilə may ayının 7-dən 10-dək Ordubad rayonunda növbəti humanitar aksiya keçirib.
Ordubad Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında təşkil olunan 3 günlük aksiyada Klinik Xəstəxananın baş həkimi Telman İbadovun rəhbərliyi ilə 23 yüksəkixtisaslı həkim və orta tibb işçisi iştirak edib. Cərrahlardan Fariz Camalov, Qənimət Bəylərov, kardioloq Sevil Abbasova, otolarinqoloq Məzahir Quliyev, nevropatoloq Ülkər Abbasova, ginekoloqlar Kənarə Abdullayeva, Aytəkin Hacızadə, allerqoloq Reyhan Paşayeva, endokrinoloq Aynur Hümmətova və başqalarının səyi ilə aksiya zamanı 1901 nəfər ambulator müayinə ilə əhatə olunub. Müayinə olunmaq üçün xəstəxanaya müraciət edən pasiyentlərin hamısını tibbi xidmətlə təmin etmək məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi lazımi şərait yaradıb. Ordubad Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının tibbi heyəti də Bakıdan gələn həkimlərlə birgə tibbi xidmət göstərib.

Muxtar  respublikamızın vərəmə həssas bəzi  yaşayış  məntəqələrinin  tam orta məktəblərində təhsil alan V- IX sinif şagirdləri  arasında  erkən vərəmin aşkar olunması  məqsədilə  tuberkulin diaqnostikası sınağının aparılması başa çatıb. Bunun üçün əvvəlcədən zəruri təşkilati tədbirlər həyata keçirilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ağciyər Xəstəlikləri Dispanseri tərəfindən əvvəllər vərəmli xəstələrin qeydə alındığı yaşayış məntəqələrinin tam orta məktəbləri müəyyənləşdirilib. Həmin məktəblərdə aşkarlanmış ilkin vərəm intoksikasiyalı uşaqları vaxtında müayinə və müalicəyə cəlb etmək üçün rayon mərkəzi xəstəxanaları, eləcə də gigiyena və epidemiologiya mərkəzləri tərəfindən xidmət ərazilərində mantu sınağına cəlb ediləcək uşaqların siyahıları tərtib olunub. Ərazi prinsipi üzrə bir həkim və iki tibb işçisindən ibarət yaradılmış xüsusi briqadalar sınaq materialı ilə təchiz edilib.

Muxtar respublika əhalisinin sağlamlığının mühafizəsi, dispanserizasiya işinin yaxşılaşdırılması məqsədilə həkim briqadaları şəhər, qəsəbə və kəndlərdə, ümumtəhsil məktəblərində kütləvi profilaktik müayinələri davam etdirirlər.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin həkim briqadası Şərur rayonunun Danyeri kəndindəki yeni quruculuq ünvanlarından olan ikimərtəbəli həkim ambulatoriyasında əhalini profilaktik müayinələrdən keçirib. Yüksəkixtisaslı həkimlərdən ibarət briqada ultrasəs və müayinə aparatları ilə təchiz edilib. Kənd ambu­latoriyasının tibb işçilərinin də fəal iştirakı ilə həkim briqadası tərəfindən gün ərzində 20 terapevtik, 12 ginekoloji, 18 nevroloji, 16 stomatoloji xəstə müayinədən keçirilib. Aşkar olunan ilkin xəstələrin müvafiq səhiyyə müəssisələrində dərin tibbi müayinələrə cəlb edilməsi məsləhət görülüb, onlara ambulator kartlar açılıb. Kənd üzrə dispanser qeydiyyatında duran xroniki xəstələrin sayı dəqiqləşdirilib.

Muxtar respublikamızın səhiyyə sistemində həyata keçirilən islahatların mühüm bir istiqaməti əhaliyə göstərilən tibbi xidmətin əhatəsini genişləndirmək, bölgələrdə cərrahiyyə əməliyyatlarını təşkil etmək, müayinə və müalicə işlərini daha da yaxşılaşdırmaqdan ibarətdir.
Naxçıvan Diaqnostika-Müalicə Mərkəzinin həkim və tibb işçiləri bu imkanlardan səmərəli istifadə edərək bölgələrdə cərrahi əməliyyatları uğurla davam etdirirlər. Yeni səhiyyə müəssisələrindən olan Culfa Rayon Mərkəzi Xəstəxanasında da cərrahiyyə əməliyyatlarının aparılması diqqət mərkəzindədir. Ötən şənbə keçirilən növbəti aksiya Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin tədbirlər planına uyğun olaraq, görkəmli elm xadimi, akademik Zərifə xanım Əliyevanın anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr edilmişdi.

Azərbaycanın görkəmli elm xadimi, oftalmoloq-alim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın anadan olmasının 93-cü ildönümü münasibətilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi aprelin 28-dək keçiriləcək aksiyalarda aztəminatlı ailələrdən olan 93 nəfər göz qüsurlu şagird və tələbəni Almaniya istehsalı olan eynəklərlə təmin edəcəkdir.

Şərur, Kəngərli, Ordubad rayonlarında keçirilən aksiyalardan sonra növbəti tədbirə Şahbuz Rayon Mərkəzi Xəstəxanası ev sahibliyi edib. Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin Tibbi yardımın təşkili şöbəsinin baş məsləhətçi-pediatrı, Azərbaycan Respublikasının Əməkdar həkimi İbrahim Ağayev görkəmli alimin mənalı ömür yolundan və elmi fəaliyyətindən danışıb.

Görkəmli elm xadimi, oftalmoloq-alim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın anadan olmasının 93-cü ildönümü münasibətilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Səhiyyə Nazirliyi aprelin 28-dək keçiriləcək aksiyalarda aztəminatlı ailələrdən olan 93 nəfər şagird və tələbəni Almaniya istehsalı olan eynəklərlə təmin edəcək.
İlk tədbirə Şərur Rayon Mərkəzi Xəstəxanası ev sahibliyi etmişdir. Burada keçirilən tədbiri Naxçıvan Muxtar Respublikası səhiyyə nazirinin müavini Sona Məmmədova giriş sözü ilə açaraq görkəmli alimin mənalı ömür yolundan və elmi fəaliyyətindən danışmışdır. Qeyd olunmuşdur ki, dünya şöhrətli alim və ictimai xadim, akademik Zərifə xanım Əliyevanın ömrünün mənası zülmət və qaranlıqla mübarizə aparmaqdan ibarət olmuş, işığını itirmiş gözlərə nur vermək istəyi onun parlaq obrazını qeyri-adi bir nəcibliyə qovuşdurmuşdur. İnsanları zülmət pəncəsindən qoparıb nura qovuşduran bu böyük şəxsiyyətin ömür yolu müasir Azərbaycan gənc­liyi üçün də əvəzsiz bir örnəkdir.

Əkmələddin Naxçıvani Mövlananın həkimi olub

Tarixi mənbələrdə “Bəy həkim” təxəllüsü ilə tanınan naxçıvanlı Əkmələddinin adına bir çox mənbədə rast gəlmişdim. Diqqətimi çəkən bu şəxsiyyət barədə araşdırma aparmağa nail ola bildim. Naxçıvandan olduğu bir çox tədqiqatçılar tərəfindən dönə-dönə qeyd edilsə də, onun doğum tarixi və Anadoluya gəlib burada yaşamağa başladığı vaxt dəqiq bilinmir.
Əkmələddin Naxçıvaninin nisbəsi qaynaqlarda tam şəkildə aşağıdakı kimi işlənir: Əkmələddun Müəyyəd bin Əbubəkr bin İbrahim əl Naxçıvani ət-Təbib. Əkmələddin Naxçıvaninin tikdirdiyi məscid və dəfn olunduğu məzar-türbə səlcuqlar dövrünün qiymətli abidələrindən biri kimi qorunub saxlanmaqdadır. Yazılı mənbələrdə Cəlaləddin Rumidən gənc olduğu ehtimal edilən Naxçıvaninin saraya gəlməmişdən əvvəl Kayseri daruşşifasında çalışdığı məlum olur.
AMEA-nın müxbir üzvü Əbülfəz Quliyev öz tədqiqatlarında bu barədə yazır: “Mövlana ilə Əkmələddin Naxçıvani arasındakı dostluq münasibətləri haqqında nisbətən ətraflı məlumatlara, əsasən, o dövrün təzkirəçiləri Ə.Əflaki və Sipehsaların, bu böyük Səlcuq həkiminin tələbəsi olduğu ehtimal edilən Əbubəkr Zakinin əsərlərində təsadüf edirik. Bu mənbələrdə göstərilir ki, Əkmələddin Naxçıvani Mövlanaya yüksək ehtiram və hörmətinin ifadəsi olaraq onun Rum rəssamları tərəfindən çəkilmiş portretlərini böyük məbləğdə pul ödəyərək alırdı. Əkmələddin Naxçıvani dəfələrlə Mövlananı müalicə etmiş və vəfatı zamanı Qəzənfər Təbrizli adlı digər bir saray həkimi ilə birlikdə onun yanında olmuşdur. Əkmələddin Naxçıvani tez-tez Mövlananın böyük oğlu, atasından sonra mövləvilik təriqətinin şeyxi olmuş Bahaəddin Sultan Vələdlə (1226-1312) görüşər, onunla ədəbi və fəlsəfi söhbətlər edərdi. Sultan Vələd böyük təbibə ehtiramını “sən bu dövrdə tibb, hikmət və mərifətdə bir Əflatunsan, Yer üzünü dolanan alimlər sultanısan. Elə bir Bağdad xurmasısan ki, aləmə fəzilət meyvəsi verdin. Bu aləmdə birinin nəsibi tiryək, digərinin nəsibi zəhər olduqca ömrün dövlət, bəxt və səadətlə baqi olsun” cümlələri ilə ifadə etmişdir. Sultan Vələdin əsərində böyük həkimə 41 beytlik bir qəsidə həsr olunmuşdur. Bu qəsidənin ilk iyirmi iki beytinin baş hərflərindən “Ekmeleddin Müeyyed el-Nahcuvani” adı oxunur”.

17 aprel dünyanın 116 ölkəsində Hemofiliya Günü kimi qeyd olunur. Məqsəd ictimaiyyətin diqqətini hemofiliyalı xəstələrin problemlərinə cəlb etməkdir.  

Muxtar respublikamızda Naxçıvan şəhəri və rayonlar üzrə hemofiliyalı və talassemiyalı xəstələr dispanser qeydiyyata alınıb, onlara əlillik qrupları təyin olunub. Hazır­da Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasının Hematoloji şöbəsində 67 nəfər hemofiliyalı, 28 nəfər talassemiyalı xəstə qeydiyyatda durur.
Ötən ilin dekabr ayında ölkə Prezidentinin iştirakı ilə istifadəyə verilən Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasında Mərkəzi qan bankı şöbəsinin yaradılması qana ehtiyacı olan xəstələrin, o cümlədən hemofiliyalı və talassemiyalı xəstələrin müntəzəm olaraq qanla (eritrosit kütləsi ilə), digər qan komponentləri ilə təminatında yeni mərhələnin başlanğıcına çevrilmişdir. Mərkəzi qan bankı növbəlilik əsasında 24 saat fəaliyyət göstərməklə təkcə Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasını deyil, həm də digər səhiyyə müəssisələrini lazım olan qan, plazma, eritrosit və trombosit kütləsi ilə təchiz edəcəkdir. Hazırda hemofiliyalı və talassemiyalı xəstələr üçün qanvermə aksiyalarının keçirilməsi bu sahədə davam etdirilən tədbirlərin tərkib hissəsi olmaqla, şəfqət və humanizmin parlaq təcəssümüdür.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Stomatoloji Mərkəz Naxçıvan Dövlət Universiteti Tibb fakültəsinin tələbələri üçün hər ay keçiriləcək elmi-praktik seminarlara start verib. İlk seminar Naxçıvan Muxtar Respublika Xəstəxanasında keçirilib.
Stomatoloji Mərkəzin baş həkimi Səkinə Məmmədova tədbiri giriş sözü ilə açaraq Naxçıvan Dövlət Universitetinin Tibb fakültəsində Stomatologiya ixtisası üzrə təhsil alan tələbələrin bilik və bacarıqlarının təkmilləşdirilməsi üçün görülən işlər sırasında elmi-praktik konfrans və seminarların, treninq və təlimlərin mühüm əhəmiyyətini qeyd edib. Bildirilib ki, elmi-praktik seminarların keçirilməsində əsas məqsəd tələbələrin nəzəri və təcrübi biliklərinin vəhdətinə, müstəqil şəkildə praktik fəaliyyətlərinə nail olunmasından ibarətdir. Tələbələr hazırda universitet xəstəxanasında, Stomatoloji Mərkəzdə, digər səhiyyə müəssisələrində müasir stomatoloji qurğularla təchiz edilmiş kabinetlərdə təcrübə dərsləri keçir və praktik vərdişlər qazanır, müxtəlif əməliyyatların yerinə yetirilməsində iştirak edirlər.
Sonra Tibb fakültəsinin tələbələri Ülkər Əsgərova, Ruslan Əliyev, Qəmər Bədəl­ova, Günel Səfərova slaydların müşayiəti ilə ağız, üz-çənə cərrahiyyəsinin müxtəlif aspektləri, haymorit və onun klinikası, əlamətləri və gedişatı, diaqnoz və müalicəsinə dair məruzələr ediblər. Bildirilib ki, orqanizmin dəhlizi hesab olunan ağız boşluğu, diş və çənələr insan sağlamlığında mühüm rol oynayır. Üst çənə cibinin iltihabı olan haymorit kəskin zökəm, qrip, qızılca, skarlatina və digər infeksion xəstəliklərin ağırlaşmasından yaranır. Müalicəsi, adətən, konservativdir. Bəzi hallarda kliniki cəhətdən kəskinlərdən az seçilən xroniki formalara keçid mümkündür. Bu halda cərrahi müdaxilə aparılır.
Sonda tələbələrin iştirakı ilə aparılmış rentgenoloji müayinələrin nəticələri müzakirə edilib, suallar cavablandırılıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Səhiyyə Nazirliyinin mətbuat xidməti