Muxtar respublikada 2018-ci ildə iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi və sosial sahənin inkişafı üzrə mühüm tədbirlər həyata keçirilmiş, yüksək nəticələr qazanılmışdır.
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin sədri olduğu “Caspian European Club”un hər il üçün hazırladığı investisiya reytinqində Naxçıvan Muxtar Respublikası ardıcıl olaraq 2017-ci və 2018-ci illərdə ölkənin iqtisadi rayonları arasında sosial-demoqrafik göstərici, sosial-iqtisadi vəziyyət, işgüzar mühit, infrastruktur, rifahlıq və kənd təsərrüfatı sahələri olmaqla, ümumilikdə, 18 parametr üzrə ən yüksək ümumi bal toplayaraq lider olmuşdur.
Ötən dövrdə ən yadda qalan hadisələrdən biri ölkə Prezidenti cənab İlham Əliyevin muxtar respublikaya növbəti səfəridir. Dövlət başçısı səfəri zamanı Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun və Qaraxanbəyli kəndində 6 nömrəli tam orta məktəb binasının, hərbi xəstəxananın, Naxçıvan şəhər Təmizləyici Qurğular Kompleksinin, Şərur şəhər və ətraf kəndlərinin içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin birinci mərhələsinin açılışlarında iştirak etmiş, Dövlət Sərhəd Xidmətinin sərhəd dəstəsində və Əlahiddə Ümumqoşun Ordunun “N” hərbi hissəsində yaradılan şəraitlə tanış olmuşdur.

Muxtar respublika iqtisadiyyatında diqqətçəkən fəaliyyət istiqamətlərindən biri də ailə təsərrüfatlarıdır. Ailə üzvlərinin birgə əməyinə əsaslanan belə təsərrüfat formaları Naxçıvanda min illər ərzində yaranmış, böyük yol keçərək hazırkı inkişaf səviyyəsinə çatmışdır. Son dövrlərdə dövlət tərəfindən bu fəaliyyət sahəsinin təşviqi ilə bağlı atılan addımlar muxtar respublikada ailə təsərrüfatlarının sayının artmasına imkan vermişdir. Ötən il dekabrın 27-də  beşinci çağırış Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin doqquzuncu sessiyasında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri tərəfindən 2019-cu ilin muxtar respublikada “Ailə təsərrüfatları” ili elan olunması isə diyarımızda müxtəlif təsərrüfat sahələrində çalışanlar üçün yeni imkanlar açmışdır. 

Xatırladaq ki, hələ iki il bundan əvvəl – beşinci çağırış Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin beşinci sessiyasında Ali Məclisin Sədri muxtar respublikanın sosial-iqtisadi inkişafı haqqındakı çıxışında bu məqama toxunaraq demişdir: “...Yeni müəssisələr yaradılarkən muxtar respublikanın bütün rayonları üzrə əmək və xammal ehtiyatları, təsərrüfatçılıq ənənələri nəzərə alınmalıdır. Ailə təsərrüfatlarının yaradılması və inkişafı yeni istehsal müəssisəsi yaratmadan məşğulluq problemini həll edir, əhali gəlirlərinin həcminin artmasına müsbət təsir göstərir. Ona görə də ailə təsərrüfatlarının yaradılmasına üstünlük verilməlidir”.

Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsində, “Sosial sığorta haqqında” və “İşsizlikdən sığorta haqqında” Azərbaycan Respublikasının qanunlarında edilmiş bir sıra əlavə və dəyişikliklərin büdcə təşkilatlarında tətbiqinin təmini və məsələ ilə bağlı ətraflı izahın verilməsi məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyi yanında Maliyyə Tədris Mərkəzində təlimlərə start verilib.
Təlim başlanmazdan əvvəl Maliyyə Tədris Mərkəzinin direktoru, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru Sevinc Cabbarova çıxış edərək iştirakçılara təlimlə bağlı ümumi məlumat verib, əlavə və dəyişikliklərin əhəmiyyəti və məqsədi barədə danışıb. Daha sonra təlimə start verilib.
Təlim müddətində vergi sahəsində edilən dəyişiklik­lərlə bağlı Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər ­Nazirliyinin Vergi ödəyicilərinə xidmət şöbəsinin rəisi Zahid Qənbərovun elektron materiallarla zənginləşdirilmiş geniş çıxışı olub və mövzu ilə əlaqədar dinləyiciləri maraqlandıran suallar ətrafında müzakirələr aparılıb.
Sosial sığorta və İşsizlikdən sığorta sahəsində edilmiş dəyişikliklər barədə Naxçıvan Muxtar Respublikasının Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun Gəlirlər şöbəsinin müdiri Əli Həsənov çıxış edərək məsələnin mahiyyəti haqqında iştirakçılara ətraflı məlumat verib.
Təlimin sonunda iştirakçılara Maliyyə və Vergilər nazirliklərinin, Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun birgə təşəbbüsü ilə hazırlanmış əlavə və dəyişiklikləri özündə əks etdirən məlumat kitabçaları paylanılıb.
Qeyd edək ki, təlimlər 7-11 yanvar tarixlərində 5 gün ərzində gündə iki dəfə təşkil olunur. Tədris planına əsasən təlimlər bütün nazirlik, komitə və təşkilatlarla birlikdə, ümumilikdə, 187 büdcə təşkilatından 252 maliyyə və mühasibatlıq işçisini əhatə edəcək.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Maliyyə Nazirliyinin mətbuat xidməti

Dünya əhalisinin sürətlə artdığı, qlobal iqlim dəyişikliyinin intensivləşdiyi müasir dövrdə ölkələrin aqrar sektora ehtiyacı daha çox hiss olunur və ərzaq təhlükəsizliyi məsələsi daha qabarıq şəkildə özünü büruzə verir. Aqrar sektor yalnız ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması baxımından deyil, həm də ekoloji tarazlığın qorunmasında mühüm rola malikdir. Hətta bir çox ölkələrdə kənd təsərrüfatı siyasəti ekoloji siyasətlə yanaşı qiymətləndirilərək ətraf mühitin və resursların qorunmasına imkan yaradır.

Muxtar respublikamızda da bu məsələ diqqətdə saxlanılır. Qeyd etmək lazımdır ki, diyarımızda əkinəyararlı torpaq sahələri məhduddur. Buna görə torpaqlardan səmərəli istifadə edilməsinə ciddi önəm verilir. Nəzərə almaq lazımdır ki, fermer və torpaq mülkiyyətçilərinin maarifləndirilməsi qarşıya qoyulan məqsədə çatmaq üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır. Təcrübəli əkinçilər yaxşı bilirlər ki, torpaq yerin üst münbit qatıdır, kənd təsərrüfatının əsas istehsal vasitəsidir. O, insanları qida, heyvanlar aləmini yem, sənayeni isə xammal ilə təmin edir. Tərkibi və xassələri, hansı təbəqədən əmələ gəlməsi ilə əlaqədar olaraq torpaqlar bir-birindən fərqlənir.
Ümumiyyətlə, torpaq bərk, maye, qaz halında və canlı komponentlərdən ibarət olan təbii bir varlıqdır. Onun bərk hissəsi mineral və üzvi birləşmələrdən, qum, gil, lil və sairdən ibarətdir. Onların bir-birinə nisbəti torpağın mexaniki tərkibini xarakterizə edir. Torpağın maye hissəsi sudan, suda həll olmuş üzvi və mineral birləşmələrdən ibarətdir. Qaz halında olan hissəsi (torpaq havası) torpaqda su ilə əhatə edilməyən boşluqları tutur. Torpaq havası atmosfer havasından fərqli olaraq karbon qazı ilə daha zəngindir.

Kənd təsərrüfatı sahəsində əldə olunmuş nəticələr deməyə əsas verir ki, aqrar sektorun inkişafı dinamik xarakter alıb. Muxtar respublika əhalisinin ərzaq məhsulları ilə təmin olunmasında qəbul edilmiş dövlət proqramlarının uğurla həyata keçirilməsinin müstəsna əhəmiyyəti olub.
Son illər dünya ölkələrində baş verən proseslər, əhalinin ərzaq məhsulları ilə təmin olunmasını prioritet məsələ kimi ortaya çıxarır. Buna görə də istər ölkəmizdə, istərsə də muxtar respublikamızda kənd təsərrüfatının inkişafı dövlətimizin diqqət mərkəzindədir. Bu, eyni zamanda torpaq mülkiyyətçilərinin də qarşısında mühüm vəzifələr qoyur.
Muxtar respublikanın rayonlarında mövcud olan bütün növ kənd təsərrüfatı texnikalarının miqdarı araşdırılarkən müəyyən olunub ki, 10-13 il əvvəl burada təkcə kolxoz, sovxozların ləğvi ilə əlaqədar fiziki şəxslərə verilmiş texnikalar mövcud idi. Həmin texnikaların da əksəriyyətinin istismar müddətini başa vurmuş, köhnəlmiş olması kənd təsərrüfatı işlərinin keyfiyyətlə yerinə yetirilməsində xeyli çətinliklər yaradırdı.
Müasir dövrdə isə kənd təsərrüfatının inkişafını yeni texnika və texnologiyalarsız təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. Qloballaşan iqtisadi münasibətlər, dünya bazarında yüksək rəqabətlilik, kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsullarına qarşı artan təhlükəsizlik tələbləri dövrümüzün ən vacib məsələsidir. Bu sahədə yeni texnologiyaların tətbiqi, eləcə də hazır məhsulun itkisiz yığılması və tədarükü aktual məsələlərdən biridir.

Müasir dövrdə iqtisadi, sosial və mədəni sahədəki nailiyyətləri ilə diqqətləri özünə cəlb edən Naxçıvan Muxtar Respublikası innovativ və rəqabətqabiliyyətli iqtisadi inkişaf modeli qurmaq yolunda mühüm irəliləyişlər əldə edib. Dinamik və dayanıqlı inkişafa nail olmaq üçün muxtar respublikada həyata keçirilən iqtisadi siyasətin əsas hədəflərindən biri olan investisiya qoyuluşları sahəsində əldə edilən uğurlar isə daha qabarıq olub. Naxçıvan Muxtar Respublikası Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin sədri olduğu “Caspian European Club” tərəfindən hazırlanan investisiya reytinqində ölkə­mizin regionları arasında 2017-ci və yola salmaqda olduğumuz 2018-ci illərin nəticələrinə görə ard-arda iki dəfə liderlik qazanıb. Şübhəsiz, bu göstərici regional inkişaf prioritetləri baxımından qədim diyarın sosial-iqtisadi sahədə və xarici iqtisadi əlaqələrdə uğurlarını bir daha ortaya qoymaqla, həm də yeni investisiyalar üçün cazibədarlığını da artırmaqdadır.

Sahibkarlara dövlət tərəfindən hərtərəfli dəstəyin göstərilməsi, onlar üçün əlverişli şəraitin yaradılması, muxtar respublikada güclü sahibkarlar təbəqəsinin formalaşması ilə bərabər, yeni istehsal müəssisələrinin fəaliyyətə başlamasına, mövcud olanların isə fəaliyyətlərini genişləndirmələrinə yol açıb. Dövlət maliyyə dəstəyi ilə istehsal sahəsini genişləndirən müəssisələrdən biri də Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən “Zümrüd Geyim” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir.
Dünən Naxçıvan şəhəri, Əliabad qəsəbəsi, Əcəmi 39 ünvanında yerləşən yaşayış binasının zirzəmisində “Zümrüd Geyim” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin köynək və alt trikotaj mallarının istehsalı sahəsi istifadəyə verilib. Bununla bağlı keçirilən tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyat naziri Famil Seyidov, Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Agentliyinin direktoru Bəxtiyar İsmayılov, Naxçıvan Şəhər İcra Hakimiyyətinin başçısı Mirsənani Seyidov iştirak ediblər.
Tədbirdə çıxış edən “Zümrüd Geyim” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin direktoru Mehrəngiz Əkbərova bildirib ki, daxili bazarın yerli istehsal məhsulları ilə təmin olunması üçün dövlət dəstəyi sayəsində sahibkarlıq subyektlərinin, özəl müəssisələrin yaradılmasının mühüm əhəmiyyəti vardır. Bu müəssisələrdən biri olan “Zümrüd Geyim” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti də daxili tələbatın ödənilməsində iştirak edir.

Muxtar respublikada əhalinin ərzaq məhsullarına olan tələbatının ödənilməsində xüsusi yeri olan kənd təsərrüfatının inkişafı istiqamətində kompleks tədbirlər həyata keçirilmiş, məhsul bolluğu yaradılmışdır.
Aqrar sektorun əsas sahələrindən biri olan bitkiçilikdə məhsuldar və keyfiyyətli toxum növləri istehsalının stimullaşdırılması məqsədilə Naxçıvan şəhərində toxumçuluq təsərrüfatı üçün yeni kompleksin inşa olunması və “Toxumçuluq haqqında” Naxçıvan Muxtar Respublikasının Qanunu muxtar respublikada toxum istehsalına, tədarükünə və istifadəsinə geniş imkanlar açmışdır. Hazırda muxtar respublikada 5 toxumçuluq təsərrüfatı fəaliyyət göstərir.
Bu sahədə nəzərdə tutulan işlərin keyfiyyətlə yerinə yetirilməsi, sahibkarların lazımi texnika və avadanlıqlarla vaxtında təmin edilməsi məqsədilə “Naxçıvan Aqrolizinq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin xətti ilə 321 ədədi 2018-ci ilin yanvar-noyabr aylarında olmaqla, ümumilikdə, 2375 ədəd müxtəlif təyinatlı kənd təsərrüfatı texnikası və avadanlıq alınaraq muxtar respublikaya gətirilmişdir. Bu dövrdə 237 ədəd texnika və avadanlıq lizinq yolu ilə icarəyə verilmiş, 44 ədədi nağd yolu ilə satılmışdır.

Muxtar respublikamızda nağdsız ödənişlərin stimullaşdırılması məqsədilə ənənəvi olaraq keçirilən həvəsləndirici tədbirin onuncu tirajının qalibləri müəyyənləşib.
1 iyul 2018-ci il tarixdən 1 dekabr 2018-ci il tarixədək daha çox nağdsız ödənişlər edən muxtar respublika sakinləri bu tirajın nəticələrinə görə qiymətli həvəsləndirici hədiyyələrlə mükafatlandırılıblar.
Dünən Naxçıvan Biznes Mərkəzində bu münasibətlə keçirilən tədbirdə çıxış edən vergilər nazirinin müavini, baş vergi xidməti müşaviri Fərrux Əkbərov bildirib ki, “2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”da Vergilər Nazirliyinə nağdsız ödənişlərin həcminin artırılması məqsədilə kart sahibləri arasında həvəsləndirici tədbirlərin keçirilməsi tapşırılıb.
Qeyd olunub ki, 1 dekabr 2018-ci il tarixə muxtar respublikanın ticarət və iaşə obyektlərində 1272 POS-terminal quraşdırılıb. Nəticədə, 2018-ci ilin 11 ayı ərzində muxtar respublika üzrə nağdsız ödənişlərin həcmi 31 milyon 926 min manata çatıb ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 3 milyon 867 min manatdan çoxdur.

Muxtar respublikada dəmir yolunun inkişafı diqqətdə saxlanılır. Noyabr ayında muxtar respublika ərazisindəki ayrı-ayrı tikinti təşkilatlarının ünvanına 8 min 520 ton müxtəlif təyinatlı yük, Ordubad-Şərur və Şərur-Culfa istiqamətlərində hərəkət edən yük-sərnişin qatarları vasitəsilə 14 min 991 sərnişin daşınmışdır.
Ötən dövrdə lokomotivlər texniki baxışdan keçirilmiş, vaqonlarda cari təmir işləri aparılmış, baş və stansiya yollarına baxış keçirilmiş, yağış və leysan sularının maneəsiz ötürülməsi üçün bütün kanallarda, körpü yataqlarında, küvetlərdə və beton borularda təmir işləri aparılmışdır.
Muxtar respublikada dəmir yolu infrastrukturunun texniki bazasının gücləndirilməsi istiqamətində həyata keçirilən ardıcıl tədbirlər davam etdirilmiş, tikinti işləri aparılmış, Aza Təhlükəsizlik Komandasının inzibati binasında və yardımçı tikililərində aparılan əsaslı təmir işləri başa çatdırılaraq istifadəyə verilmişdir. Qış mövsümündə yarana biləcək problemlərin qarşısının alınması məqsədilə yerlərdə quraşdırılmış bütün qazanxana və qızdırıcıların istilik, elektrik, qaz və su sistemləri yoxlanılaraq peşə kurslarını bitirmiş ocaqçılarla komplektləşdirilmişdir. Xidməti ərazidəki bina, tikili və qurğular, eləcə də istismarda olan lokomotiv və sərnişin vaqonları mütəmadi yoxlanılmış, yanğına qarşı texniki müayinə aparılmış, nöqsanlar aradan qaldırılmışdır.

“Naxçıvan Dəmir Yolları”
Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti

Əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatında əsas rolu dayanıqlı toxum ehtiyatı oynayır. Çünki son onilliklərdə dünya toxum bazarı o qədər böyük genetik modifikasiyaya məruz qalıb ki, ölkələr üçün sağlam toxum ehtiyatı yaratmaq, sözün həqiqi mənasında, müşkül məsələyə çevrilib. Təbii ki, bu məsələdə müxtəlif siyasi məqsədlər də az rol oynamır. Ənənəviliyi bərpa etmək isə bəzən onilliklərə başa gəlir. Yəni toxumçuluğun bu tərəflərini qeyd etməkdə məqsədimiz ondan ibarətdir ki, bu sahədə təxirəsalınmaz tədbirlərin həyata keçirilməsi hər ölkə üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Bu baxımdan “Toxumçuluq haqqında” Naxçıvan Muxtar Respublikasının 2017-ci il 25 iyul tarixli Qanununun tətbiq edilməsi barədə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri tərəfindən ötən il imzalanmış Fərman mühüm strateji əhəmiyyəti ilə seçilir. Qanunun qəbul olunması kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal həcminin yüksəldilməsi, eyni zamanda ərzaq təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə kompleks yanaşmanı ortaya qoyur. Adıçəkilən qanunda toxumçuluğun məqsədi yüksək məhsuldarlığa və sabit irsi əlamətlərə malik, xəstəliyə, ziyanvericilərə və müxtəlif iqlim şəraitinə dözümlü bitki sortları yetişdirmək və onların çoxaldılmasını təmin etməkdir. Toxumçuluğun vəzifəsi isə dövlət reyestrinə daxil edilmiş bitki sortlarının sorttəmizliyini, bioloji və məhsuldarlıq keyfiyyətlərini saxlamaq üçün sortdəyişmə və sorttəzələməni həyata keçirməklə toxumların kütləvi artırılmasından ibarətdir. Hazırda muxtar respublikada 5 toxumçuluq təsərrüfatı fəaliyyət göstərir və bu təsərrüfatlar sahibkarları yüksək reproduksiyalı toxum sortları ilə təmin edirlər. Burada da məqsəd lazımi iqlim qurşaqlarına, münbit torpaqlara malik muxtar respublikada aqrar sahənin ənənəvi əsaslar üzərində davamlı inkişafını təmin etməkdir.

Bağlar diyarı Ordubad rayonunda əvvəllər meyvəçilik və üzümçülükdə qazanılmış şöhrəti yenidən özünə qaytarmaq üçün həyata keçirilən tədbirlər öz bəhrələrini verməkdədir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş “2016-2020-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında meyvəçiliyin və tərəvəzçiliyin inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası nəticəsində ötən dövr ərzində rayonda meyvəçilik və üzümçülük öz inkişafının yeni mərhələsinə qədəm qoyub. Bunu 2018-ci ilin timsalında da görmək olar. Məlumat üçün bildirək ki, rayonda 720 hektar bağın 718 hektarını meyvə, 2 hektarını isə giləmeyvə sahələri təşkil edir. Cari ilin 1 dekabr tarixinə bağlardan 1,5 ton giləmeyvə, 5324,5 ton meyvə ­yığılıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi noyabr ayında fəaliyyətini illik iş planına uyğun qurmuş, dövlət proqramlarının icrası diqqətdə saxlanılmışdır. Ötən dövrdə 2019-cu ilin məhsulu üçün payızlıq taxıl əkinlərinin optimal müddətdə başa çatdırılması, meyvə və üzüm bağlarında məhsul yığımından sonra aqrotexniki tədbirlərin vaxtında aparılması, bazar və yarmarkalarda kənd təsərrüfatı məhsullarının satışının həyata keçirilməsi ilə əlaqədar olaraq torpaq mülkiyyətçilərinin maarifləndirilməsi məqsədilə bir sıra tədbirlər görülmüşdür.
Meyvə bağlarında, üzümlüklərdə, tərəvəz əkini sahələrində, o cümlədən istixana və parnik təsərrüfatlarında becərmə tədbirlərinin aparılmasına dair hüquqi və fiziki şəxslərə tövsiyələr verilmiş, torpaq mülkiyyətçiləri ilə maarifləndirici görüşlər keçirilmişdir.
“2017-2022-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında arıçılığın inkişafı üzrə Dövlət Proqramı”nın icrası ilə əlaqədar tədbirlər görülmüş, iri arıçılıq təsərrüfatları sahibkarlarının iştirakı ilə müşavirələr keçirilmiş, heyvandarlıq təsərrüfatlarında qışlamaya hazırlıq və heyvanlara zoobaytar qaydalara uyğun qulluq edilməsi ilə bağlı görüşlər təşkil olunmuşdur.
Payız taxıl əkinində istifadə olunan texnikaların sazlığı daim nəzarətdə saxlanılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin mətbuat xidməti

Son illər muxtar respublikamızda yaradılmış əlverişli şərait hesabına sahibkarlıq subyektləri öz məhsullarını xarici bazarlara çıxarmaq imkanı qazanıblar. Bu cəhətdən xarici ölkələrdə təşkil olunan beynəlxalq tədbirlər mühüm əhəmiyyət daşıyır. Ölkəmizdə və onun hüdudlarından kənarda təşkil edilən beynəlxalq sərgilərdə və bir sıra tədbirlərdə sahibkarların iştirakı təmin olunmaqla, onlara öz məhsul və xidmətlərini nümayiş etdirmək imkanları yaradılır. Bu da, öz növbəsində, həmin sahibkarların istehsal etdikləri məhsulların satışının dəstəklənməsinə xidmət edir.
Bu günlərdə İran İslam Respublikasının Tehran şəhərində “Üçüncü İran İxracat İmkanları – İran EXPO-2018” sərgisi keçirilib.
Sərgidə muxtar respublikada fəaliyyət göstərən Naxçıvan “Xalça” Аçıq Səhmdar Cəmiyyətinin, “Karton Tara”, “Savalan-S”, “Nur Qida” Məhdud Məsuliyyətli cəmiyyətlərinin nümayəndələri və fiziki şəxs Habil Babayev iştirak ediblər.
Tədbirdə yerli sahibkarlıq subyektlərinin nümayəndələri sərgi ilə tanış olub və xarici tərəfdaşlarla əməkdaşlıq imkanlarını müzakirə ediblər. Həmçinin Naxçıvan “Xalça” ASC üçün xammal və digər ləvazimatların alınması ilə bağlı bir neçə İran şirkəti ilə danışıqlar aparılıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
İqtisadiyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikada 2018-ci ilin yanvar-noyabr aylarında 2 milyard 421 milyon 714 min 800 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunmuşdur ki, bu da 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,2 faiz çoxdur.
Hər bir nəfərə düşən ümumi daxili məhsulun həcmi 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,9 faiz artaraq 5330 manata çatmışdır.

* * *

Muxtar respublikada yaranan ümumi daxili məhsulun tərkibində ilk yeri sənaye sahəsi tutur. Sənaye üzrə 899 milyon 617 min manat dəyərində məhsul istehsal edilmişdir. Bu da 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,1 faiz çoxdur.

* * *

Vəsait qoyuluşları çərçivəsində 2018-ci ilin yanvar-noyabr aylarında muxtar respublikada bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 927 milyon 993 min manat vəsait yönəldilmişdir ki, bu da bir il öncəki göstəricidən 1,3 faiz çoxdur. Əsas kapitala yönəldilmiş vəsaitin 861 milyon 631 min manatı və ya 92,8 faizi tikinti-quraşdırma işlərinin payına düşmüşdür.

* * *

Bəhs olunan dövrdə 411 milyon 443 min 800 manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal olunmuşdur. Bu da 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4,2 faiz çoxdur. Bu dövr ərzində diri çəkidə ət istehsalı 23241 tonu, süd istehsalı isə 80608 tonu ötmüşdür. 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ət istehsalı 4,5 faiz, süd istehsalı isə 1,4 faiz artmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Agentliyi 2018-ci ilin noyabr ayında yerli məhsulların daxili və xarici bazarlarda rəqabətə­davamlı olması üçün keyfiyyət standartlarına əməl edilməsinə nəzarət işini, o cümlədən təsərrüfat subyektlərinin istehsal-xidmət şəraitinin standartların tələblərinə uyğunluğunu diqqətdə saxlamış, ümumilikdə, məhsulların 126 halda keyfiyyət göstəricilərinin yoxlanılması təmin edilmişdir. Məhsulların sertifikatlaşdırılmasına dair elektron xidmət vasitəsilə daxil olmuş 38 müraciət operativ icra olunmuşdur.
Yerli istehsal məhsullarının keyfiyyətinin qorunması məqsədilə 85 qida istehsalı müəssisəsinə maarifləndirmə xarakterli baxış keçirilmiş, aşkar olunmuş çatışmazlıqların aradan qaldırılması istiqamətində müvafiq işlər görülmüşdür. Təsərrüfat subyektlərindən götürülmüş məhsul nümunələrinin 111 halda laboratoriya analizləri aparılmış və texniki normativ-hüquqi aktların tələblərinə uyğun olduğu müəyyən edilmişdir. 29 məktəbin bufetində, 5 digər təhsil müəssisəsinin bufet və yeməkxanasında və 11 məktəbəqədər tərbiyə müəssisəsinin yeməkxanasında monitorinqlər, 13 səhiyyə müəssisəsinin yeməkxanasında yerli məhsullarla təminatın üstünlüyü barədə maarifləndirici tədbirlər aparılmış və aşkar olunmuş bir sıra nöqsanlar yerində aradan qaldırılmışdır. Həmçinin 121 bərbərxana və 41 gözəllik salonunda maarifləndirmə xarakterli monitorinqlər aparılmış, 24 bərbərxana və 18 gözəllik salonunda aşkar olunmuş çatışmazlıqların aradan qaldırılması təmin edilmişdir. 60 ictimai iaşə və xidmət sahəsinə maarifləndirmə xarakterli baxış keçirilmiş, 18 təsərrüfat subyektində aşkar olunmuş çatışmazlıqlar aradan qaldırılmışdır. Standartların tələblərinə uyğun fəaliyyətin qurulması məqsədilə 18 ­təsərrüfat subyektində təmir işləri aparılmışdır.

Muxtar respublikada yeni texnologiyaların tətbiqi və əhaliyə keyfiyyətli poçt, rabitə, internet və teleradio xidmətlərinin göstərilməsi 2018-ci ilin noyabr ayında da davam etdirilmişdir. Ötən ay Şərur rayonunun Kosacan, Culfa rayonunun Qazançı Kənd mərkəzlərində Rabitə Evi istifadəyə verilmişdir. Aşağı Buzqov LTE baza stansiyasından 1 sektor Yuxarı Buzqov kəndinə daşınaraq kəndin Naxtel siqnalı ilə əhatə edilməsi təmin olunmuş, Şərur rayonunun Kərimbəyli kəndində yeni nəsil Avtomat Telefon Stansiyası yeni binaya köçürülmüşdür.
Nömrə tutumlarının artırılması nəticəsində hesabat ayında 183 yeni telefon nömrəsi istismara verilmiş, muxtar respublika ərazisində, ümumilikdə, 4004 metr fiber-optik kabel xətti çəkilmiş, genişzolaqlı ADSL texnologiyası vasitəsilə 568 yeni abunəçi internetlə təmin olunmuşdur. Həmçinin Naxçıvan Muxtar Respublikasının “Elektron hökumət” portalında yenilənmə işləri davam etdirilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Rabitə və Yeni Texnologiyalar Nazirliyinin mətbuat xidməti

2010-cu ildən fəaliyyətə başlayan “Naxçıvan Avtomobil Zavodu” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti bu gün əhaliyə yüksəkkeyfiyyətli avtomobillər təqdim edir, sərfəli xidmətlər göstərir. İlbəil öz əhatə dairəsini daha da genişləndirən müəssisənin artıq texniki xidmət bölmələri və avtomobil ehtiyat hissələrinin satışı mağazalarının yaradılmasına başlanılıb. Şərur rayonundan sonra növbəti belə xidmət mərkəzi Culfa rayonunda yaradılıb.
Bu münasibətlə keçirilən tədbirdə çıxış edən Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyat naziri Famil Seyidov bildirib ki, son illər muxtar respublikamızda avtomobil nəqliyyatı sahəsinin inkişafı üçün atılan addımlar öz bəhrələrini verir. Xidmət mərkəzlərinin yaradılması sürücülərin vaxt itkisini aradan qaldırmaqla yanaşı, həm də əlavə xərclərə son qoyacaq, milli valyutanın xaricə axınının qarşısını alacaq.
Məlumat üçün bildirək ki, yeni xidmət mərkəzində mühərrikçi, avtomobillərin diaqnostik müayinəsi, yağdəyişmə, təkər təmiri, təkərlərin 3D ölçüdə tənzimlənməsi, yuyucu, çilingər, avtomobil kondisionerlərinin təmiri kimi xidmət sahələri, iş otağı, anbar və ehtiyat hissələrinin satışı mağazası fəaliyyət göstərəcək. Yeni obyektdə 11 iş yeri açılıb. Xidmət sahələrində çalışan işçilər xüsusi geyim forması ilə təmin olunublar. Onların orta aylıq əməkhaqqı 350 manatdır.
Onu da xatırladaq ki, mərkəzdə Naxçıvan Avtomobil Zavodunun istehsal etdiyi avtomobillərlə yanaşı, digər markalı avtomobillərə də texniki xidmət göstəriləcək. Texniki xidmət mərkəzi Culfa və Ordubad rayonlarını əhatə edəcək.

 Nail ƏSGƏROV

2010-cu ildə fəaliyyətə başlayan “Naxçıvan Avtomobil Zavodu” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətində müxtəlif markalı avtomobillərin komplektləşdirilmiş hissələrinin alınaraq yığılması muxtar respublikada maşınqayırma sənayesinin inkişafına müsbət təsirini göstərib.
Bu günlərdə Şərur rayonunda adıçəkilən cəmiyyətin texniki xidmət bölmələri və avtomobil ehtiyat hissələrinin satışı mağazasının fəaliyyətə başlaması isə muxtar respublikada müasir nəqliyyat infrastrukturunun yaradılmasında mühüm rol oynayacaq. Bununla bağlı keçirilən tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyat naziri Famil Seyidov, rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Kamal Cəfərov, “Naxçıvan Avtomobil Zavodu” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin direktoru Musa Abdullayev çıxış edərək muxtar respublikamızda nəqliyyat infrastrukturunun yeniləndirilməsi sahəsində görülən işlərdən danışıb, belə tədbirləri diyarımızda bərqərar edilmiş sosial-iqtisadi inkişafın bəhrələri kimi dəyərləndiriblər.
Vurğulanıb ki, cəmiyyətin istehsal etdiyi avtomobillərə tələbat gündən-günə artır. Bu gün Şərur və Sədərək rayonlarında cəmiyyətin istehsal etdiyi 280 avtomobildən taksi kimi istifadə edilir.

İnnovativ, şaxələndirilmiş, səmərəli və dayanıqlı inkişaf modelinə köklənmiş Naxçıvan Muxtar Respublikası iqtisadiyyatının idarə olunmasında maliyyə mexanizmindən düzgün istifadə çox mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Muxtar respublikada bütün sahələrdə müşahidə olunan inkişaf bu baxımdan real sektorla maliyyə sektoru arasında səmərəli qarşılıqlı əlaqənin təmin edilməsi ilə səciyyələnir. Belə ki, muxtar respublikada həyata keçirilən büdcə-vergi siyasəti maliyyə sisteminin tərkib hissəsi kimi maliyyə resurslarının məqbul hissəsinin onun əlində cəmləşdirilməsini, mərkəzləşdirilməsini zəruri edir. Bu resurslardan istifadə forması isə dövlətin iqtisadi, siyasi və sosial vəzifələrinin yerinə yetirilməsi tələbatının maliyyə təminatçısı rolunda çıxış edən mərkəzləşdirilmiş pul vəsaiti fondlarıdır.

Dövlətin iqtisadi inkişafının artım templərinin dayanıqlılığını, eləcə də həyata keçirilən islahatların yüksək səmərəliliyini şərtləndirən iqtisadi siyasətin əsas faktorlarından biri düzgün büdcə-vergi siyasətinin müəyyənləşdirilməsidir. Son dövrlərdə respublikamızda həyata keçirilən islahatlar iqtisadiyyatın büdcə sektorunun yenidən qurulması, büdcə sisteminin bütün səviyyələrində maliyyə resurslarının formalaşdırılması və xərclənməsi metodlarının prinsipial şəkildə dəyişdirilməsinə imkan yaratmışdır. Belə ki, inzibati­-ərazi qurumlarının maliyyə müstəqilliyinin inkişafı, bir tərəfdən büdcə mərkəzləşdirilməsinin kafi səviyyəsinin saxlanılmasına, digər tərəfdən ərazi inkişafının büdcə tənzimlənməsi sahəsində qarşıya çıxan investisiyaların təşviq edilməsinə, ixrac yönümlü məhsul istehsalının stimullaşdırılmasına şərait yaratmışdır. Müasirtipli infrastruktur obyektlərinin yaradılması, yolların bərpası və digər tədbirlər qeyri-neft sektorunun dinamik artımına imkanlar açmışdır.

10-11 dekabr tarixlərində Türkiyə Respublikasının kənd təsərrüfatı naziri Bekir Pakdemir Azərbaycan Respublikasına rəsmi səfər edib.
Səfər çərçivəsində Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin dəstəyi, Azərbaycanda İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Fondunun təşkilatçılığı ilə dekabrın 11-də kənd təsərrüfatı və qida sənayesi sahəsində Azərbaycan-Türkiyə biznes-forumu keçirilib. Biznes-forumda Azərbaycanın dövlət qurumlarının rəhbərləri, iş adamları, Türkiyədən gəlmiş 65 nəfərlik nümayəndə heyətinin üzvləri iştirak ediblər. Forumda muxtar respublikadan nazirliyin İnvestisiyaların təşviqi və ixraca dəstək şöbəsinin əməkdaşı və sahibkarlıq subyektlərindən “Cahan Holdinq” Kommersiya Şirkətlər İttifaqının, “Ləzzət Qida Sənaye”, “Dekor Qrup”, “Az-Elektrod”, “Ordubad Qənnadı Məmulatları”, “Badamlı Mineral Sular” və “Çınqıllı-Bulaq” Məhdud Məsuliyyətli cəmiyyətlərinin nümayəndələri də təmsil olunub.
Biznes-forumda Naxçıvan Muxtar Respublikasından Türkiyə Respublikasına kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı istiqamətində fikir ­mübadiləsi aparılıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikada daşınmaz əmlakın kadastrı və reyestrinin təkmilləşdirilməsi sahəsində ardıcıl fəaliyyətin təmin edilməsi, torpaqlardan istifadəyə və onların mühafizəsinə dövlət nəzarətinin gücləndirilməsi noyabr ayında da diqqətdə saxlanılmışdır. Şərur rayonunun Ərəbyengicə, Axaməd, Qarabürc, Çəmənli, Arpaçay və Qarahəsənli kənd­lərində daşınmaz əmlak obyektlərinin plana alınması başa çatdırılmış, 2166 daşınmaz əmlak obyekti plana alınmışdır. Şərur rayonunun Yuxarı Yaycı, Havuş, Gümüşlü və Şərur bələdiyyələrinin sərhəd xəritələrinə dair müvafiq yerquruluşu sənədləri, Naxçıvan şəhər inzibati ərazi vahidinin tərkibinə daxil olan Qaraçuq bələdiyyəsinin mövcud mülkiyyət növləri üzrə torpaq sahələrinin elektron kadastr xəritəsi hazırlanmışdır. Bundan başqa, Babək rayonunun Şıxmahmud, Xəlilli, Yuxarı Uzunoba və Aşağı Uzunoba kəndlərinin ərazisində torpaqlardan istifadəyə və onların mühafizəsinə dair monitorinqlər aparılmışdır.
Ötən ay 426 daşınmaz əmlak obyekti dövlət qeydiyyatına alınmış, 332 texniki sənəd hazırlanmış, yeni yaranmış 57 daşınmaz əmlak obyektinə ünvan verilmiş, Naxçıvan şəhərində daşınmaz əmlak obyektlərinin ünvanlarının dəqiqləşdirilməsi davam etdirilmişdir.
Komitənin səyyar xidmət qrupu tərəfindən muxtar respublika üzrə 8 yaşayış məntəqəsində 48 vətəndaşın müraciətinə baxılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Daşınmaz Əmlak və Torpaq
Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinin mətbuat xidməti

Azad sahibkarlıq fəaliyyətinin geniş vüsət aldığı muxtar respublikada bu gün rəqabətqabiliyyətli, ixrac­yönümlü, çoxşaxəli, innovativ iqtisadiyyatın formalaşdırılması, mütərəqqi təcrübəyə əsaslanan yeni müəssisələrin yaradılması istiqamətində işlər uğurla davam etdirilir. Ötən dövrdə yaradılmış belə müəssisələrdən biri də “Sumqala Tikinti Təchizat” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir.
Hazırda bu sahibkarlıq subyekti muxtar respublikada meyvəçiliyin və üzümçülüyün inkişaf etdirilməsi sahəsində mühüm addımlar atır. Bu il Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyində keçirilən tədbirdə isə adıçəkilən müəssisənin rəhbəri Kazım Mehdiyev “Biznesdə uğur – 2017” nominasiyası üzrə “İlin sahibkarı” adına layiq görülüb. Elə biz də sahibkarla Naxçıvan-Culfa avtomobil yolunun 15-ci kilo­metrliyində, şose yoldan bir az aralı salınmış yeni alma və üzüm bağında görüşüb söhbətləşdik.

2018-ci ilin noyabr ayında Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyi tərəfindən operativ vergi nəzarətinin əhatə funksiyalarına daxil olan məsələlər üzrə 4 vergi ödəyicisində qanunvericiliyin pozulması faktları aşkar edilib və müvafiq tədbirlər görülüb. Həyata keçirilən operativ vergi nəzarəti tədbirləri zamanı bir vergiödəyicisi tərəfindən əhali ilə nağd hesablaşmaların aparılması qaydalarının pozulması, bir vergi­ödəyicisi tərəfindən xarici valyuta məbləğinin ödəniş vasitəsi kimi qəbul edilməsi və valyuta sərvətlərinin ticarət, iaşə və xidmət müəssisələrində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydalar pozulmaqla alınıb-satılması və ya dəyişdirilməsi faktları, 2 şəxsin isə vergi orqanlarında uçota durmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olduqları aşkarlanıb və həmin şəxslər barəsində qanunamüvafiq tədbirlər görülüb.
Qeyd olunan dövrdə Vergilər Nazirliyi tərəfindən müvafiq icra hakimiyyəti orqanları ilə birgə tədbirlər planına əsasən işəgötürən tərəfindən fiziki şəxslərin hər hansı işlərin yerinə yetirilməsinə cəlb edilməsinin Əmək Məcəlləsində nəzərdə tutulmuş qaydada əmək müqaviləsi bağlamaqla rəsmiləşdirilməsi, əməkhaqlarının real göstərilməsi ilə bağlı tikinti, ticarət, iaşə və digər xidmət obyektlərində araşdırmaların aparılması mütəmadi olaraq davam etdirilib. Belə ki, 12 işəgötürəndə aparılmış araşdırmalar zamanı 13 yeni əmək müqaviləsinin bağlanması, 8 əmək müqaviləsində isə əməkhaqlarının real əməkhaqları səviyyəsində göstərilməsinə nail olunub.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikada təhsil sahəsinə xüsusi qayğı göstərilir, gənc­lərin bilikli, ixtisaslı kadr kimi yetişmələri daim diqqətdə saxlanılır, bu sahədə dövlət proqramları və genişəhatəli layihələr həyata keçirilir. Maliyyə Nazirliyi tərəfindən icrasına yeni başlanılan “Gənclərdə büdcə savadlılığı” layihəsi də muxtar respublikada bu sahədə aparılan işlərin davamıdır.
Dünən Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyi yanında Maliyyə Tədris Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə layihə çərçivəsində ilk təlim Naxçıvan Dövlət Texniki Kollecində keçirilib.Təlimə təhsil ocağının Mühasibat uçotu, Bank işi, Rabitə qovşaqları və kommunikasiya sistemləri və digər ixtisasları üzrə 100-dən çox tələbə cəlb olunub. Bu münasibətlə təşkil olunan tədbiri giriş sözü ilə kollecin direktoru Asəf Ruşanov açaraq belə tədbirlərin faydalarından bəhs edib.
Tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyinin aparat rəhbəri Tural Şirəlizadə çıxış edərək yeni layihə haqqında ətraflı məlumat verib, əhəmiyyəti və aktuallığı barədə danışıb. Qeyd edib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2015-ci il 27 iyul tarixli “Ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində ixtisasların müvafiq təşkilatlara hamiliyə verilməsi haqqında” Sərəncamına əsasən hamiliyə götürülən müvafiq ixtisaslarda təhsil alan tələbələrlə bağlı müxtəlif tədbirlər həyata keçirilir. Növbəti layihə də məhz müvafiq sərəncamın icrası istiqamətində görülən işlərin tərkib hissəsidir. Belə tədbirlərin digər təhsil müəssisələrində də keçirilməsi planlaşdırılıb. Aparat rəhbəri çıxışında Maliyyə Nazirliyinin əməkdaşlarının mütəmadi olaraq ali və orta ixtisas təhsili müəssisələrində keçirdikləri elmi-praktik, maarifləndirici tədbirlərin tələbələrin yüksək səviyyədə hazırlığı və gələcəkdə iş yerləri ilə təmin olunmalarındakı əhəmiyyətini də vurğulayıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri 2018-ci il noyabrın 29-da Ağbulaq Kənd Turizm-İstirahət Bölgəsinin yaradılması haqqında Sərəncam imzalayıb, dekabrın 5-də Şahbuz rayonunun Ağbulaq kəndində Ağbulaq Kənd Turizm-­İstirahət Bölgəsinin təqdimatı olub. Bu münasibətlə keçirilən tədbirdə Ali Məclisin Sədri Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinə turizm istirahət bölgəsinin torpaq ehtiyatlarının qorunması və səmərəli istifadəsinin təmin edilməsi, qanunsuz tikintilərin qarşısının alınması, bütün tikintilərin layihə əsasında aparılması və pasportlaşdırılması ilə bağlı tapşırıqlar verib.
Verilmiş tapşırıqların icrasını təmin etmək üçün Ağbulaq kəndində torpaq sahələrinin plana alınması və daşınmaz əmlak obyektlərinin inventarlaşdırılması işlərinə başlanılıb. Dekabrın 8-də Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Müslüm Cabbarzadə Ağbulaq kəndində ­sakinlərə görüləcək işlərlə bağlı məlumat verib.

Yazın gözü açılandan bəri hər həftənin şənbə və bazar günləri şəhərimizdəki mərkəzi bazarda əsl bayram ab-havası hökm sürür. Ötən şənbə günü də yarmarkaya məhsul çıxaran zəhmətkeşlərin hər zaman olduğu kimi çöhrələrindən təbəssüm yağırdı. Onlar tədarük etdikləri məhsulları Naxçıvan şəhərində keçirilən kənd təsərrüfatı məhsullarının satış ­yarmarkasına gətirmişdilər.

Burada hər bir bölgəmiz üçün ayrılmış bölmələrdə tanıtım lövhələri yerləşdirilib. Piştaxtalarda təravəti ilə gözoxşayan bostan, tərəvəz məhsullarının, dağlarımızın, düzlərimizin ərməğanı olan və incə zövqlə sərgilənən ələyəz, əvəlik, kəklikotu, çobanyastığı, həmərsin kimi nemətlərin xoş rayihəsini duymaq olur.
İlk olaraq Şərur rayonu üçün ayrılmış bölməyə doğru addımlayıram. Xeyli aralıdan rayonun Aralıq kənd sakini, festivallardan yaxşı tanış olan Namiq Musayevi görürəm. Onun piştaxtasındakı xüsusi zövqlə qablaşdırılan məhsullar arasında müxtəlif şəfalı bitki və meyvə quruları, turşular, süd məhsulları, müalicəvi içkilər alıcı diqqətini çəkir, eyni anda bir neçə insan həmin nemətlərdən almağa çalışır. Bir qədər gözləyirəm. Namiq Musayev alıcıları yola saldıqdan sonra onunla söhbətləşirəm. Deyir ki, cari ildə keçirilən “Ailə təsərrüfatı məhsulları” festivalında uğurla iştirak edərək məhsullarını yaxşı tanıtdıra bilib. Elə alıcı çoxluğu da bu səbəbdəndir. O, yarmarkadan könül razılığı ilə danışır:

Noyabr ayında muxtar respublikada yeni torpaq sahələrinin əkin dövriyyəsinə daxil edilməsi və əkin sahələrinin suvarma suyu ilə təminatı diqqət mərkəzində saxlanılmışdır.
Bu dövrdə su istifadəçilərinə 19 milyon kubmetrdən artıq suvarma suyu verilmiş, 15 min 979 hektar torpaq sahəsi suvarılmışdır. Torpaqlarda şoranlaşmanın qarşısını almaq üçün 13 kilometr beton və torpaq kanal, 24 kilometr ara arxlar lildən təmizlənmiş, 4 kilometr suvarma boru xətti çəkilmişdir.
Kəngərli rayonunun Böyükdüz kəndinin 616 hektar əkin sahəsini əhatə edən qapalı suvarma şəbəkəsi istifadəyə verilmişdir. Həmçinin ötən ay 53 subartezian quyusunda təmir işləri aparılmış, 5 kəhrizdə bərpa işləri davam etdirilmişdir.
“Rayon mərkəzi və ətraf kənd­lərin içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin yenidən qurulması” layihəsi çərçivəsində Ordubad və Şahbuz rayonlarında işlər davam etdirilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Dövlət Meliorasiya və Su Təsərrüfatı Komitəsinin mətbuat xidməti

Muxtar respublika iqtisadiyyatının davamlı inkişafının təmin edilməsi, yerli məhsulların ixracının dəstəklənməsi, idxaldan asılılığın azaldılması, həmçinin yerli resurs və xammalla işləyən, ixrac qabiliyyətli məhsullar istehsal edən müəssisələrin yaradılması istiqamətində tədbirlər noyabr ayında da davam etdirilmişdir. Bu dövrdə sənaye və kənd təsərrüfatı yönümlü 12 istehsal sahəsi yaradılmaqla, ümumilikdə, 43 müəssisə fəaliyyətə başlamışdır.
İstehlakçıların hüquqlarının qorunması dахili bаzаra nəzarət və keyfiyyətin yüksəldilməsi üçün 105 halda topdan və pərakəndə ticarət, istehsal müəssisəsi və xidmət obyektində nəzarət tədbirləri həyata keçirilmiş, 11609 manat dəyərində istehlak müddəti bitmiş məhsullar aşkar olunaraq ticarət dövriyyəsindən çıxarılmış, 644 yerli və idxal ərzaq məhsullarından nümunələr götürülərək Mərkəzi Qida Sınaq Laboratoriyasında təhlil edilmiş, 8 mənşə sertifikatı verilmişdir. “Qаynаr хətt” vаsitəsilə 760 sаhibkаrlıq subyеkti ilə mааrifləndirmə istiqаmətində iş аpаrılmış, sahibkarlıq fəaliyyətinə maneələr törədilməsi ilə bağlı sahibkarlıq subyektlərindən daxil olan şikayətlərə mütəmadi olaraq baxılmış və müvafiq köməklik göstərilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Nəqliyyat Xidməti noyabr ayında muxtar respublika əhalisinə göstərilən avtonəqliyyat xidməti səviyyəsinin yüksəldilməsi üçün bir sıra tədbirlər həyata keçirmişdir.
Belə ki, payız-qış mövsümünə hazırlıqla bağlı verilmiş tapşırıqların icrası davam etdirilmiş, ictimai nəqliyyatda xidmətin keyfiyyətinə və xəttə buraxılan, həmçinin yükdaşıma fəaliyyəti göstərən avtonəqliyyat vasitələrinin texniki cəhətdən saz olmalarına nəzarət artırılmış, ucqar dağ kəndlərinə işləyən nəqliyyat vasitələrinin sahibkarları ilə əlaqə saxlanılmış, mövcud çatışmazlıqların aradan qaldırılması üçün onlara lazımi köməklik göstərilmişdir.
Şəhərdaxili nəqliyyatın intensiv və keyfiyyətli fəaliyyətini təmin etmək üçün tədbirlər görülmüş, Xətai məhəlləsində yeni obyektlərin istifadəyə verilməsi ilə əlaqədar 1 nömrəli marşrut xəttinin hərəkət istiqaməti uzadılmışdır.
Noyabr ayında beynəlxalq sərnişindaşıma xidməti göstərən avtobusların fəaliyyətinə nəzarət gücləndirilmiş, Naxçıvan-İqdır-Naxçıvan marşrutunda gündəlik sərnişindaşıma xidməti həyata keçirilmişdir. Bu dövrdə İran İslam Respublikasından keçməklə Naxçıvan-Bakı-Naxçıvan avtobus marşrutu ilə Naxçıvandan Bakıya 1135, Bakıdan Naxçıvana isə 1008 sərnişin daşınmış, muxtar respublikanın bütün yaşayış məntəqələri marşrutla təmin edilmiş, 483 taksi sərnişindaşıma fəaliyyətini davam etdirmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Dövlət Nəqliyyat Xidməti

Başa çatmaqda olan 2018-ci il istər dünya iqtisadiyyatı, istərsə də ölkəmizin mühüm iqtisadi əlaqələri olduğu yaxın region ölkələri üçün ciddi şəkildə dalğalanmalarla yadda qaldı. Bu dövrdə qlobal bazarların məruz qaldığı tərəddüdlər qarşısında milli iqtisadiyyatların davamlı artımına nail olunması üçün görülən tənzimləmə tədbirləri öz zəruriliyini bir daha ortaya qoydu. Naxçıvan Muxtar Respublikasında da iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrinin inkişafı üzrə görülmüş işlər, bütövlükdə, ölkəmizdə regional iqtisadiyyatın inkişafı üzrə qarşıya qoyulmuş məqsədlərə çatmaq yolunda nümunə olmaqla bu  il də öz əhəmiyyətini bir daha təsdiq etdi. 

Cari ildə muxtar respublikamızın iqtisadi inkişafının səviyyəsi haqda ümumi bitkin təsəvvürü ümumi daxili məhsulun həcminin artım dinamikası yaradır. Belə ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında 2018-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,4 faiz çox, yəni 2 milyard 172 milyon 378 min manatdan çox ümumi daxili məhsul istehsalı mümkün olub ki, burada da ilk yeri 827 milyon 648 min 800 manat dəyəri ilə sənaye sahəsi tutur. Daxili ehtiyatlardan səmərəli istifadə olunması nəticəsində əldə olunmuş artım ümumi daxili məhsulun keyfiyyət göstəricisi olan əhalinin hər bir nəfərinə düşən həcmində də özünü göstərib. Bu göstərici daha çox artımla nəticələnərək 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 2,1 faiz artaraq 4 min 783 manata yaxın olub.

Muxtar respublikamızda həyata keçirilən genişmiqyaslı quruculuq tədbirləri çərçivəsində əhalinin mənzil­-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması diqqət mərkəzində saxlanılır. Gənc və aztəminatlı ailələrin mənzil şəraitlərinin yaxşılaşdırılması istiqamətində kompleks tədbirlər həyata keçirilir, yeni yaşayış binaları tikilərək, yaxud yenidən qurularaq istifadəyə verilir, sosial məsələlərin həlli ilə bağlı əhəmiyyətli addımlar atılır. Aparılan sosial siyasətin mühüm bir istiqaməti isə vətəndaşlara mənzillərin ipoteka yolu ilə əldə edilməsi imkanlarının yaradılmasıdır.
Bu ilin ötən dövrü ərzində daşınmaz əmlakın dövlət reyestrində 292 ipoteka qeydiyyatı aparılıb. İpoteka krediti hesabına əldə edilmiş 64 mənzil, 16 fərdi yaşayış evi üzərində hüquqlar dövlət qeydiyyatına alınıb ki, bunun da 82,5 faizi Naxçıvan şəhərinin, 17,5 faizi isə muxtar respublikanın digər yaşayış məntəqələrinin payına düşür. Ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ipoteka ilə əldə edilən əmlakların qeydiyyatının sayı 25 faiz artıb.
Cari ildə ipoteka kreditləşməsi vasitəsi ilə əldə edilən mənzillərin hər kvadratmetrinin orta qiyməti 750 manat təşkil edib. İpoteka krediti hesabına, əsasən, iki və üçotaqlı mənzillərin alınmasına üstünlük ­verilib.

Muxtar respublikamızda arıçılığın inkişafına böyük diqqət yetirilir. Arıçılığın kompleks şəkildə inkişafına nail olmaq məqsədilə qəbul edilən dövlət proqramı, arıçılıqla məşğul olan sahibkarlara yaradılan şərait, arıçılıq məhsulları – bal festivallarının keçirilməsi bu sahənin inkişafına müsbət təsirini göstərib. Aqrar sahədə aparılan islahatlardan əvvəl muxtar respublikamızda cəmi 6045 arı ailəsi var idisə, artıq bu gün 71 mindən çox arı ailəsi qeydə alınıb. 

Bəs payızda arı ailələrinin qışlamaya hazırlanması üçün hansı işlər görülməlidir? Arıçılar nələrə diqqət etməlidirlər? Bu barədə həmsöhbətimiz Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Baytarlıq Xidmətinin Epizootiya əleyhinə mübarizə və müalicə-profilaktika sektorunun baş məsləhətçisi Elnur Əliyevdir:
– Arıçılıq iqtisadi sahədən gəlirli, qida və müalicəvi əhəmiyyət baxımından xeyirli, ən faydalı təsərrüfat sahəsidir. Belə ki, arıçılıq təsərrüfatının yaradılmasına lazım olan xərc az, qoyulmuş xərcin qaytarılma müddəti qısa və iş şəraiti ekoloji-sağlamlıq cəhətdən əlverişlidir. Arı ailələrinin qışlamadan çıxması və yazda inkişafı payız dövründə güclü və kifayət qədər yemi olan arı ailəsi yetişdirilməsindən çox asılıdır.

Bu günlərdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi 2018-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında muxtar respublikanın sosial-iqtisadi inkişafının nəticələrini özündə əks etdirən növbəti statistikanı açıqladı.

Statistikaya görə, 2018-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında muxtar respublikada 2 milyard 172 milyon 378 min 700 manatlıq ümumi daxili məhsul istehsal olunub. Bu, 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,4 faiz çoxdur. Əvvəlki aylarda olduğu kimi, cari ilin ilk on ayında da ümumi daxili məhsul istehsalında ilk yeri sənaye sahəsi tutur. Belə ki, sənaye üzrə 827 milyon 648 min 800 manat dəyərində məhsul istehsal edilib ki, bu da ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 1,3 faiz çoxdur. Kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsal həcminə gəldikdə isə bu sahədə əldə olunan artım daha yüksəkdir.
Qeyd edək ki, 2018-ci ilin yanvar-oktyabr aylarında 386 milyon 792 min 300 manatlıq kənd təsərrüfatı məhsulları istehsal olunub. Bu da 2017-ci ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə 4,1 faiz çoxdur. Kənd təsərrüfatı məhsulları içərisində heyvandarlıq məhsullarının istehsal həcmi daha çoxdur. Bəhs olunan dövr ərzində diri çəkidə ət istehsalı 19926,1 tona, süd istehsalı isə 77230 tona çatıb. Analoji olaraq ötən ilin müvafiq dövrü ilə müqayisədə ət istehsalında 5,2, süd istehsalında isə 1,3 faiz artım qeydə alınıb.

Sahibkarlara güzəştli kreditlərin verilməsi özəl bölmənin maliyyə resursları ilə təmin olunması istiqamətində əsas mexanizmlərdəndir. Son illər ərzində 1269 layihəyə 142 milyon manatdan çox güzəştli kredit verilib. Bu kreditlərdən istifadə etməklə investisiya layihələrinin reallaşdırılması nəticəsində yüzlərlə yeni iş yerinin açılması imkanı yaradılıb. Güzəştli kreditlərin 18,7 faizi aqrar sektorun, 60,8 faizi sənayenin və 20,5 faizi xidmət sektorunun inkişafına yönəldilib.

Muxtar respublikanın uzun­müddətli inkişaf strategiyasına uyğun olaraq demoqrafiya sahəsində dövlət siyasətinin əsas məqsədi demoqrafik prosesləri sürətləndirərək əhali artımını təmin etməkdir. Demoqrafiya siyasəti dövlətin sosial siyasətinin mühüm və başlıca tərkib hissəsi olub, onun əsasını təşkil edir.
Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərin effektivliyinin öyrənilməsi məqsədilə əhalinin siyahıya alınması keçirilməkdədir. Siyahıyaalma hər hansı bir ərazidə yaşayan əhali haqqında demoqrafik, iqtisadi və sosial məzmunlu məlumatların vaxtaşırı toplanması, ümumiləşdirilməsi və təhlili prosesidir. Siyahıyaalma vahid prinsiplər və proqram əsasında bütün ərazidə, eyni zamanda adbaad, mərkəzləşdirilmiş qaydada həyata keçirilir. Sorğu yolu ilə əldə olunmuş məlumatların ümumiləşdirilmiş yekunlarından iqtisadi təhlillərdə, sosioloji tədqiqatlarda geniş istifadə edilir.
Azərbaycan Respublikasında əhalinin siyahıya alınması Birləşmiş Millətlər Təşkilatının tövsiyələrinə uyğun olaraq hər 10 ildən bir keçirilir. Ölkəmizdə əhalinin birinci milli siyahıya alınması 1999-cu, ikincisi isə 2009-cu ildə keçirilmişdir.

20-24 noyabr tarixlərdə Türkiyə Respublikasının İstanbul şəhərində XVII MÜSİAD EXPO Beynəlxalq sərgisi keçirilmişdir. Sərgidə 33 ölkədən 7 mindən çox iş adamı, o cümlədən muxtar respublikada fəaliyyət göstərən “Dizayn Holdinq” Kommersiya Şirkətlər İttifaqının və “Az-Elektrod” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin nümayəndələri iştirak ediblər.
Sərgi çərçivəsində yerli sahibkarlıq subyektlərinin nümayəndələri sərgi ilə tanış olub, keçirilmiş konfransda iştirak ediblər. Brendlərin reklamı və yeni tərəfdaşlıq imkanlarının artırılması məqsədilə qarşı tərəfə muxtar respublikada istehsal olunan məhsullar haqqında geniş məlumatlar verilib.
İkili görüşlər zamanı “Dizayn Holdinq” Kommersiya Şirkətlər İttifaqının nümayəndəsi Türkiyə Respublikasının “Tatmetal” şirkətinin nümayəndəsi ilə, “Az-Elektrod” MMC-nin nümayəndəsi isə Türkiyənin Göktekin Enerji, Ücsa ambalaj, Aktaş, Maknart, Kocabey makine, FM Panel, Yeşilova şirkətlərinin nümayəndələri ilə potensial əməkdaşlıq əlaqələrinin yaradılmasına dair görüşlər keçiriblər.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
İqtisadiyyat Nazirliyinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikamızın bütün sahələrində olduğu kimi, bank-kredit fəaliyyəti istiqamətində də uğurlar əldə edilir. Real sektorun dəstəklənməsi üçün ayrı-ayrı sahələrə verilən kreditlər müxtəlif istehsal və xidmət sahələrinin yaradılması, əhali məşğulluğunun təmin edilməsində mühüm əhəmiyyətə malikdir. Ölkəmizin nüfuzlu banklarından biri olan “Naxçıvanbank” Açıq Səhmdar Cəmiyyəti yarandığı ilk gündən bu missiyanı uğurla yerinə yetirir.
Fəaliyyət göstərdiyi on il müddətində “Naxçıvanbank” ASC-nin uğurlarının arxasında hər bir müştərisinə “biznes tərəfdaşı” kimi münasibət bəsləməsi dayanır. Müasir biznesin, xüsusilə bank işinin əsas prinsiplərindən olan etibarlı tərəfdaşlıq, peşəkar işçi heyəti və yeni texnologiyaların mənimsənilməsi sayəsində bank ötən müddət ərzində nüfuzunu xeyli artırmış və bir sıra yerli və beynəlxalq təşkilatlarla əlaqələr yaratmışdır. Əmanətlərin Sığortalanması Fondu, Beynəlxalq Banklararası Ödəniş Sistemi – SWIFT, MASTERCARD, VİSA İnternational Card, FATCA, Bloomberg kimi beynəlxalq təşkilatların üzvü olan Naxçıvanbank muxtar respublikamızda iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi istiqamətində qarşıya qoyulmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsində fəal iştirak edir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə Nazirliyi yanında Maliyyə Tədris Mərkəzi büdcə təşkilatlarının maliyyə və mühasibatlıq işində çalışanların mövcud biliklərinin artırılması və ixtisaslarının təkmilləşdirilməsi istiqamətində işlərini uğurla davam etdirir.
Noyabrın 27-də başlanan növbəti təlimlərə səhiyyə sahəsində çalışan maliyyə və mühasibatlıq üzrə 20 mütəxəssis cəlb olunub. “Büdcə təşkilatlarında praktik mühasibatlıq” adlı kurs 5 moduldan ibarət olmaqla Naxçıvan Muxtar Respublikası Maliyyə və Vergilər nazirliklərinin, eləcə də Naxçıvan Muxtar Respublika Prokurorluğunun ekspertlərinin təqdimatları üzrə mərkəzin tədris zalında keçirilir.
Kursun gündəliyinə uyğun olaraq ilk gün Maliyyə Nazirliyinin Büdcə şöbəsinin baş məsləhətçisi Ramil Hüseynov çıxış edərək “Büdcə təşkilatlarında smeta xərclərinin planlaşdırılması” mövzusunda təlim iştirakçılarına ətraflı məlumat verib. Təlimdə praktik məsələ və testlərin həllinə geniş yer ayrılıb, eyni zamanda bir sıra mərhələlərlə – suallara cavab, testlərin işlənməsi və sorğu-anketlərin doldurulması ilə zənginləşdirilib.

Ölkəmizdə həyata keçirilən çoxşaxəli iqtisadi inkişaf strategiyasının əsas məqsədlərindən biri də sənaye məhsulları istehsalı ilə tarazlı inkişafa, o cümlədən yerli istehsal və əmək potensialından səmərəli istifadə etməklə ixracyönümlü hazır məhsul istehsalına nail olmaqdan ibarətdir. Buna görə də milli iqtisadiyyatımızın hazırkı dövründə mövcud sənaye imkanlarından maksimum yararlanmaq, dinamik məhsul istehsalında dayanıqlılığı təmin etmək məqsədilə yeni istehsal müəssisələrinin yaradılması qarşıda duran əsas vəzifələrdəndir. Regional inkişafa göstərilən bu diqqət ölkəmizin bütün regionlarında, o cümlədən Naxçıvan Muxtar Respublikasında da sənayenin inkişafına şərait yaradıb. Təsadüfi deyil ki, təxminən, son 20 il ərzində muxtar respublikada çoxsaylı yeni müəssisələr istifadəyə verilib, mövcud müəssisələrin fəaliyyətlərinin bərpası və yenidən qurulması təmin olunub. Aparılmış məqsədyönlü tədbirlərin nəticəsidir ki, bu gün muxtar respublikada çörəkbişirmə, qənnadı, mineral su, spirtli içkilər, siqaret, pivə, plastik qapı və pəncərə, plastik su boruları, hörgü və döşəmə üçün kərpic, üzlük daş, gips, gips lövhələr, əhəng, məsaməli beton, karbon qazı, metaləritmə və onlarla digər istehsal sahələri yaradılıb. Sənaye sahələrinə böyük investisiyaların qoyulduğu Naxçıvan Sement Zavodu, minik avtomobillərinin istehsalını həyata keçirən Naxçıvan Avtomobil Zavodu və digər müəssisələr bu sahədə məhsul istehsalının həcminin artımına müsbət təsir göstərib. Nəticədə, ümumi daxili məhsul istehsalında sənaye məhsullarının həcmi durmadan artmaqdadır.

Bu gün muxtar respublikamızda daxili bazara öz töhfələrini verən ailə təsərrüfatlarında istehsal olunmuş məhsulların satışı üçün əlverişli şəraitin yaradılması ilə bağlı görülən tədbirlər həmin təsərrüfatların üzvləri və muxtar respublika sakinləri tərəfindən yüksək dəyərləndirilir. Belə tədbirlərdən biri də “Ailə təsərrüfatı məhsulları” festivallarının keçirilməsidir. Naxçıvan şəhərində iki dəfə təşkil edilən bu festivallara muxtar respublikamızın bütün bölgələrindən məhsullar çıxarılıb.
Noyabrın 10-da “Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksində keçirilən növbəti “Ailə ­təsərrüfatı məhsulları” festivalında Ali Məclisin Sədri digər mühüm tapşırıqlarla yanaşı, muxtar respublikanın bütün rayonlarında da ailə təsərrüfatı məhsulları festivallarının ­keçirilməsi və nümunəvi ailə təsərrüfatlarının iş təcrübəsinin yayılması barədə də tapşırıqlar verib.
Bu tapşırıqların icrası ilə əlaqədar ilk festival Culfa şəhərində keçirilib. Tədbirdə daxili bazarın yerli, keyfiyyətli ərzaq məhsulları ilə təmin olunmasında ailə təsərrüfatlarının rolu qeyd edilib.
Festivalda rayonun kəndlərindən 30-a yaxın ailə təsərrüfatı tərəfindən 128 adda 1320 qablaşdırılmış kənd təsərrüfatı məhsulları nümayiş olunub. Mövsümə uyğun olaraq müxtəlif növ mürəbbə və şirniyyatlar, meyvə araqları, pendir, cəviz, eləcə də turşular, təbii meyvə şirələri, yumurta, dərman bitkiləri və digər məhsullar iştirakçılara təqdim olunub.

Xəbərlər şöbəsi

Son illər muxtar respublikada baytarlıq xidmətinin nümunəvi təşkili üçün ardıcıl tədbirlər həyata keçirilib, xidmətin maddi-texniki bazası gücləndirilib.
Kənd təsərrüfatının inkişafında və ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunmasında bu sahənin oynadığı mühüm rol nəzərə alınaraq Dövlət Baytarlıq Xidmətinin tabeliyindəki qurumların da iş şəraiti yaxşılaşdırılır, süni mayalandırma tədbirlərinin aparılması üçün lazımi avadanlıqlar verilir. Babək Rayon Baytarlıq İdarəsi üçün yeni inzibati binanın inşa olunması da həyata keçirilən tədbirlərin tərkib hissəsidir.
Cari ilin noyabr ayından etibarən tikintisinə başlanılan inzibati bina zirzəmi ilə birlikdə 3 mərtəbədən ibarət olacaq. Hazırda burada təməlatma işləri aparılır. Qeyd edək ki, müasir layihə əsasında inşa olunan binanın birinci mərtəbəsində dərman və boyaq maddələrinin saxlanılması və qəbul otaqları, eləcə də arxiv yerləşəcək. İkinci mərtəbədə isə virusoloq-həkim, terapevt-həkim, epizootik-həkim, süni mayalanma otağı, laborant-sanitar otağı və laboratoriyalar yerləşəcək.
Məlumat üçün deyək ki, bu il yaradılmasının 40 illiyini qeyd edən Babək rayonunda 13 dövlət orqanı­nın yerləşdiyi dördmərtəbəli inzibati bina yenidən qurulub, rayon Elektrik Şəbəkəsi üçün yeni bina inşa olunub.

Muxtar RZAZADƏ

Muxtar respublikada qışa ciddi hazırlıq, payız-qış mövsümündə əhalinin ­tələbatını tam ödəmək üçün görülən tədbirlər sırasında onları təzə meyvə-tərəvəzlə təmin etməyə imkan verən soyuducu anbarların gücündən tam istifadə olunması xüsusi yer tutur.

Bazarın ekoloji cəhətdən sağlam meyvə-tərəvəzlərlə təmin edilməsində, xüsusən kənd təsərrüfatı məhsullarının saxlanılmasında soyuducu anbarların mühüm rolu vardır. Eyni fikirləri qışın sərt keçən aylarında təzə tərəvəz məhsulları ilə bazarı təmin edən istixanalar haqqında da söyləmək olar. Muxtar respublikada bu kimi məsələlərin vacibliyinin lazımınca qiymətləndirilməsinin nəticəsidir ki, istər soyuducu anbar, istərsə də istixana təsərrüfatları yaradılması sahəsində müsbət nəticələr əldə olunub və bu istiqamətdə işlər uğurla davam etdirilir.
Qeyd edək ki, avqustun 4-də 2018-2019-cu illərin payız-qış mövsümünə hazırlıq və qarşıda duran vəzifələrlə əlaqədar keçirilmiş müşavirədə digər mühüm tapşırıqlarla yanaşı, İqtisadiyyat Nazirliyinin qarşısında mövsüm ərzində tələbatdan artıq istehsal olunmuş kənd təsərrüfatı məhsullarının soyuducu anbarlara tədarükünün təşkil edilməsinə, qəbul olunmuş meyvə-tərəvəzin saxlanılması üçün müvafiq texnoloji şəraitin yaradılmasına nəzarətin artırılması vəzifələri qoyulub.

Son illər Ordubad şəhərində bir-­birindən yaraşıqlı binalar inşa olunub. Bu işlər cari ildə də intensiv şəkildə davam etdirilib.
Ordubad şəhərinin “İstanbul” küçəsində 24 mənzilli, 5 mərtəbəli yaşayış binasında “Cahan İnşaat” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti tərəfindən əsaslı təmir işləri, demək olar ki, başa çatdırılıb, ətraf abadlaşdırılıb. Səməd Vurğun küçəsində isə Ordubad Şəhər İnzibati Ərazi Dairəsinin yerləşdiyi ikimərtəbəli binada əsaslı təmir-bərpa işləri başa çatdırılıb. Bu ünvanda binanın çardağı yenidən qurulub, qapı və pəncərələr, binadaxili rabitə və elektrik xətləri, kanalizasiya qurğuları yenilənib. Bundan başqa, binanın fasadına mərmər üzlük çəkilib, binadaxili divarlar və döşəmə yenilənib. Yaxınlıqdakı məişət xidməti binasının fasadı da suvanaraq boyanıb, ətrafı abadlaşdırılıb.

Müasir iqtisadi və mədəni həyatda elektrik enerjisi tətbiq olunmayan yer tapmaq çətindir. Məhz elektriklə işləyən cihaz, maşın və avadanlıqlar hər yerdə rahatlıq yaradır, evlərimiz isti, yollarımız çıraqban olur. Elektrik enerjisinin kəsilməsi nəticəsində törənən problemlər isə həmişə ciddi zərərlər verdiyindən bunların vaxtında həlli aid qurumlar qarşısında qoyulan məsələlərdəndir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Energetika Xidməti bu istiqamətdə qarşıya qoyulmuş vəzifələrin yerinə yetirilməsi məqsədilə istehlakçıların elektrik enerjisi təchizatının daha da yaxşılaşdırılması sahəsində tədbirlərin həyata keçirilməsi işlərini davam etdirir. 

Energetiklər bu payız-qış mövsümünə də ciddi hazırlaşıblar. Soyuq keçən aylarda əhalinin fasiləsiz elektrik enerjisi ilə təmini üçün elektrik stansiyalarında, yüksək və alçaqgərginlikli elektrik verilişi xətlərində, müxtəlif­gərginlikli transformator yarımstansiyalarında qrafik əsasında əsaslı və cari təmir işləri aparılıb. Bundan başqa, tələbatçıların elektrik enerjisi ilə təchizatının yaxşılaşdırılması, yaşayış sahələrinin, məktəblərin, sosial obyektlərin, hərbi hissələrin, nasos stansiyaları və artezian quyularının elektrik təchizatı üçün yeni transformator yarım­stansiyalarının qoyulması işləri də görülüb. Müxtəlifgərginlikli elektrik verilişi xətlərinin çəkilməsi, Naxçıvan şəhərində və rayon mərkəzlərində mövcud hava elektrik verilişi xətlərinin kabel xətləri ilə əvəz edilməsi də həyata keçirilib. Bu məqsədlə Naxçıvan Modul Elektrik Stansiyasında 5 aqreqat üçün ehtiyat hissələri alınıb və ilin sonunadək həmin aqreqatlarda təmir işlərinin başa çatdırılması nəzərdə tutulur. Bundan əlavə, görülən işlər çərçivəsində Naxçıvan şəhərində 6 ədəd 10/0,4 kilovoltluq transformator yarımstansiyası təmir edilib, müxtəlif gücdə 9 ədəd 10/0,4 kilovoltluq transformator yarımstansiyası quraşdırılıb. 3,3 kilometr uzunluqlu 10 və 0,4 kilovoltluq yeni elektrik xətləri çəkilib, 10,8 kilometr uzunluğunda 10 və 0,4 kilovoltluq hava elektrik verilişi xətləri yeraltı kabel xətləri ilə əvəz edilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında meşələrin qorunması, yaşıllıq sahələrinin artırılması həyata keçirilən ekoloji siyasətin əsasını təşkil edir. Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan bu siyasətin uğurla davam etdirilməsinin nəticəsidir ki, son 25 ildə muxtar respublika ərazisində yaşıllıqların həcmi 0,6 faizdən 14 faizə qədər artıb. Muxtar respublika ərazisində kəskin kontinental iqlim şəraitinin mövcudluğu, su mənbələrinin azlığı yaşıllıqların qorunmasına, eyni zamanda yeni yaşıllıq sahələrinin salınmasına öz təsirini göstərsə də, işə kompleks yanaşma bu sahədə böyük nailiyyətlərin ­qazanılmasına səbəb olub.