Son illərdə muxtar respublikamızda həyata keçirilən inkişaf strategiyasının əsas prioritetlərindən biri də yaşayış məntəqələrində kiçik və orta sahibkarlığın genişləndirilməsi, yeni iş yerlərinin yaradılması və özünüməşğulluğun təmin olunmasıdır. Ucqar ərazilərdə, sərhəd bölgələrimizdə də bu yolla daha çox iş imkanlarının yaradılması isə dövlətimiz tərəfindən həyata keçirilən sosial siyasətin mühüm tərkib hissəsi kimi diqqəti cəlb edir. Daxili bazarda yerli istehsalın xüsusi çəkisinin gündən-günə artması da bununla bağlıdır. Bu uğurların qazanılmasında yeni və mütərəqqi təsərrüfat forması olan ailə təsərrüfatlarının da böyük rolu var. Naxçıvanda bu təsərrüfat forması ilə məşğul olan insanlara hər cür köməklik göstərilir. Görülən işlərin nəticəsidir ki, belə təsərrüfatların sayı ildən-ilə artır. Bu qayğıdan qadınlarımıza da pay düşüb. 

Muxtar respublikanın digər bölgələrində olduğu kimi, Şərur rayonunda da kənd təsərrüfatının aparıcı sahələrindən biri kimi heyvandarlıq da sürətlə inkişaf etdirilir. Heyvandarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan təsərrüfat adamlarına lazımınca dəstək göstərilməsinin nəticəsidir ki, rayonun kəndlərində heyvandarlıqla məşğul olan ailə təsərrüfatlarının sayı ildən-ilə artır. 

Əhalinin ərzaq məhsulları ilə etibarlı təminatının həyata keçirilməsində ehtiyat mənbələrindən biri də balıqçılıq hesab edilir. Muxtar respublikada su ehtiyatları balıqçılığın inkişafı və qiymətli balıq növlərinin yetişdirilməsi üçün əlverişli şərait yaradır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Sosial Müdafiə Fondu tərəfindən vətəndaşların pensiya təminatının təkmilləşdirilməsi və pensiyaçıların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi məqsədilə mütəmadi olaraq tədbirlər görülür. Fond ötən ay ərzində qarşıya qoyulmuş tapşırıqları yerinə yetirmiş, pensiya və məcburi dövlət sosial sığorta haqları hesabına ödənilən müavinətlərin qanunvericiliyə uyğun təyin edilməsi və vaxtında maliyyələşdirilməsi üçün müvafiq işlər həyata keçirmişdir. Tələb olunan 15 milyon 129 min manat vəsait pensiyaçıların plastik bankomat kart hesablarına köçürülmüş və ya yerlərdə poçt bölmələri vasitəsilə pensiyaçılara çatdırılmışdır. Məcburi dövlət sosial sığorta ödəmələri almaq hüququ olan şəxslərin də şəxsi hesablarına və ya poçt ünvanına müavinət ödənilməsi üçün 335 min manat vəsait köçürülmüşdür.

Ailə təsərrüfatlarımız

Meyvəçilik ta qədimdən ölkəmizdə əsas təsərrüfat sahəsi olub. Təbii iqlim şəraiti, əhalinin tarixi məşğuliyyət vərdişləri bu sahənin təsərrüfat əhəmiyyəti ilə yanaşı, onun maddi mədəniyyət nümunəsinə çevrilməsinə də imkan verib. Tarixi məlumatlara görə, bir sıra meyvələr – üzüm, alma, armud, alça, nar və heyva məhz bizim ölkəmizdə mədəniləşdirilib. Bu da qeyd olunmalıdır ki, meyvəçilik əhalinin ərzaq tələbatının ödənilməsində mühüm istehsal sahəsidir. Bu gün meyvəçilik istehsal sahəsi kimi şaxələnərək tingçilik, aqrokimya, aqronomiya, aqromarketinq istehsalı kimi sahələrə bölünüb. Bunlar, əlbəttə, çox geniş mövzulardır, odur ki, biz yalnız sonuncu sahə – meyvə qurudulması haqqında danışacağıq. 

Sədərək dövlət sərhədindən buraxılış məntəqəsində “Sürətli keçid” (Fast Track) sisteminin tətbiqinə başlanılıb. Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin rəsmi internet saytı (www.nmr.az) üzərindən həyata keçirilən elektron gömrük xidmətlərinin siyahısına daxil edilən bu sistem növbədə gözləməklə vaxt itkisinə yol verməmək və fiziki növbənin azaldılması üçün nəzərdə tutulub. “Sürətli keçid” sistemi “Növbə götür – Sərhədə get – Sərhəddən keç” prinsipi əsasında yaradılıb.

Müasirləşən kəndlərimiz

Dərvişlər kəndi müasirlik donunda

Naxçıvanın bütün fəsilləri gözəldir, özəlliklərlə doludur deyiminin həqiqət olduğunu bu qədim diyara yolu düşənlər də görürlər. Başıqarlı dağlarının yamaclarında xalıya bənzər sarımtıl-yaşılı mənzərələr, dumanında itərək bir qədər sonra qızılı Günəş şüaları altında bərq vuran görüntülər insan ovqatına bir dinclik gətirir. Belə yurd yerində yaşamağın sevincini bir daha yaşayırsan.

Muxtar respublikada ərzaq təhlükəsizliyinin təmin olunması sahəsində görülən tədbirlər sırasında heyvandarlığın inkişafı mühüm yer tutur. Heyvandarlıq təsərrüfatlarında intensiv metodların tətbiqi, yem bazasının möhkəmləndirilməsi, səmərəli satış mexanizminin qurulması, fermerlərə subsidiyaların verilməsi, yeni layihələrin reallaşdırılması üçün məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Xidməti tərəfindən cari ilin oktyabr ayı ərzində vətəndaşların daşınmaz əmlakın qeydiyyatı və torpaq məsələləri ilə əlaqədar müraciətləri diqqətdə saxlanılıb, torpaqlardan səmərəli istifadəyə nəzarət gücləndirilib.

Muxtar respublikada həyata keçirilən genişmiqyaslı tikinti-quruculuq işlərinin nəticəsi olaraq iqtisadi fəaliyyətin bütün sahələrində infrastruktur yenilənmiş, əhalinin rahat yaşayışı təmin edilmişdir. Bütün yaşayış məntəqələrini əhatə edən quruculuq işləri məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsinə, muxtar respublikanın iqtisadi qüdrətinin möhkəmləndirilməsinə və müasirləşməsinə yeni imkanlar yaratmışdır.

Noyabrın 10-da Türkiyənin İstanbul şəhərində Türk Ticarət və Sənaye Palatasının assambleyası və biznes-forum keçirilib. Forumda respublikamızı Azərbaycan Sahibkarlar Konfederasiyasının vitse-prezidenti və Naxçıvan Sahibkarlar Konfederasiyasının sədri Vüqar Abbasov təmsil edib.

Muxtar respublikada fəaliyyət göstərən istehsal müəssisələrində müasir texnologiyalardan istifadə, istehsal edilən məhsulların daxili və xarici bazarlarda rəqabətədavamlı olması, eyni zamanda xidmət sahələrində yüksəkkeyfiyyətli xidmətlərin təşkili üçün müasir keyfiyyət standartlarının tətbiqi davamlı təşviq olunur. Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlər oktyabr ayında da davam etdirilmiş, məhsul göstəricilərinin standartlara uyğunluğu diqqətdə saxlanılmışdır. Ötən ay, ümumilikdə, məhsulların 56, o cümlədən qida məhsullarının 50 halda keyfiyyət göstəriciləri üzrə laboratoriya sınağı aparılmış və bu istiqamətdə nöqsan aşkar edilməmişdir.

Muxtar respublikanın enerji təhlükəsizliyinin təmin olunmasında yaşayış məntəqələrinin və istehsalat sahələrinin təbii qazla təminatını həyata keçirmək üçün Naxçıvan Muxtar Respublikası Qaz İstismar Xidmətində təsdiq olunmuş iş planına əsasən ardıcıl tədbirlər görülür.

Ailə təsərrüfatlarımız

Şərabçılıq bir çox xalqların süfrə mədəniyyətində önəmli yerlərdən birini tutur. Ölkəmizin təbii-coğrafi şəraiti də üzümçülük üçün münbit sayıldığından burada şərabçılığın inkişafı tarixən diqqət mərkəzində olmuşdur. Azərbaycanda yetişən üzüm və ondan alınan şərablar bütün dövrlərdə yüksək qiymətləndirilmişdir. Məsələn, 1886-cı ildə Tiflisdə nəşr edilmiş “Vinodeliye na Kafqaze” (“Qafqazda şərabçılıq”) adlı iqtisadi oçerkdə qeyd olunur ki, düzgün hazırlanıb saxlanılarsa, Azərbaycan şərabları müvəffəqiyyətlə Fransanın Bordo şərabını əvəz edə bilər.

Muxtar respublikada müasir suvarma sistemlərinin quraşdırılması və suvarma suyundan səmərəli istifadə olunmasına nəzarət həyata keçirilir, su təsərrüfatı sistemlərinin istismarının yaxşılaşdırılması diqqətdə saxlanılır.

Muxtar respublika ərazisində ekoloji tarazlığın qorunması, əlverişli ekoloji mühitin yaradılması, insanların sağlam ətraf mühitdə yaşamasının təmin edilməsi məqsədilə uğurlu sosial-ekoloji siyasət həyata keçirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin sərəncamları ilə təsdiq edilmiş Dövlət proqramlarında və verilmiş tapşırıqlarda qarşıya qoyulmuş vəzifələrin icrası istiqamətində oktyabr ayında da işlərini davam etdirib. Nazirliyin əməkdaşları əkin sahələrində payız şumunun qaldırılması, payız taxıl əkinlərinin əkin atlaslarına uyğun keçirilməsi, rayonlaşdırılmış yüksək reproduksiyalı toxum materiallarından istifadə edərək şırım üsulu ilə əkinlərin aparılması və toxumların dərmanlanmasının əhəmiyyəti, əkinlərin keçirilməsində texnikaların gücündən səmərəli istifadə qaydaları haqqında torpaq mülkiyyətçiləri ilə maarifləndirici söhbətlər aparıblar. Həmçinin yağlı bitkilərin əkinlərinin genişləndirilməsi, torpaq mülkiyyətçilərinə əkdikləri əkin növlərinə görə subsidiyaların verilmə qaydaları, məhsul yığımından sonra meyvə və üzüm bağlarında xəstəlik və zərərvericilərə qarşı kimyəvi və bioloji mübarizə tədbirlərinin aparılması mövzularında müşavirələr keçirilib.

“Cahan Tabak” Beynəlxalq Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti ixrac potensialını gücləndirmək, ölkəyə xarici valyuta axınını artırmaq və yerli iqtisadiyyata dəstək məqsədilə 26-27 oktyabr tarixlərində Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin Dubay şəhərində təşkil edilən 2021 WTME Beynəlxalq tütün sərgisində iştirak edib. Əmirliyin 21 istehsalçı şirkətinin iştirak etdiyi sərgidə “Cahan Tabak” Beynəlxalq Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin istehsal etdiyi 4 adda 20-dən çox çeşiddə tütün məhsulları nümayiş olunaraq “Made in Azerbaijan” brendi altında Azərbaycanı təmsil edib.

Sənaye istehsalı bu gün iqtisadiyyatın inkişafın əsas aparıcı sektoru sayılır.  Çünki bu cür istehsal sahələri iqtisadiyyatın davamlılığında mühüm rol oynayır və istehsal vərdişlərinin qorunmasına xidmət edir. Buna görədir ki, inkişaf etmiş ölkələrin əksəriyyətində iqtisadiyyatın inkişafı daxili istehsalla birbaşa əlaqəlidir. Ölkə istehsalçıdırsa, deməli, müəyyən bir kütlənin tələbatını ödəyir. Tələbatını ödəyirsə, deməli, bunun qarşılığını alır və bu mənfəətindən iqtisadiyyata öz töhfəsini verir.  

Müasirləşən kəndlərimiz

Cümə günü səhərin erkən çağıdır. Didilib pilələnmiş yun kimi çəngə-çəngə olub göy üzünə səpələnən bulud laylarını yarmaqla öz hünərini göstərməyə çalışsa da, istəyinə çata bilməyən solğun çöhrəli Günəşin və arabir təlatümə gələrək ağacların bahar həsrətli göz yaşlarını damla-damla axıtdıran küləyin müşayiəti ilə kiçik kəndin böyük büsatının tamaşasına tələsirəm. Naxçıvan şəhərindən Araz kənd mərkəzinədək uzanan geniş, abad yolla irəliləyən maşının pəncərəsindən ətrafa nəzər yetirəndə gözlərim önündə müstəqillik illərinin bəhrələri fonunda rəngarəng çalarlı zəngin bir albom vərəqlənir: Payız albomu. Düşünürəm: – Müəllifi payız olan bu albomun səhifələri bir-birini necə də müfəssəl şəkildə tamamlayır. Mahir bir rəssamın incə qələmindən süzülən mükəmməl sənət əsərini xatırladan, rənglərin harmoniyasından doğan bu gözəlliklər qarşısında heyranlığı gizlətmək, onu vəsf etməmək mümkün deyil. Uzun pərli qanadlarını gərərək məğrur-məğrur süzən, ov görərkən ildırım sürəti ilə aşağıya şığıyan leyləklərin, baharın müjdəçisi sayılan qaranquşların, eldən-elə qatarlaşıb köç edən durnaların bir daha geri dönmək ümidi ilə tərk etdikləri yuvalar xəbər verir fəslin gəlişini. Yol kənarlarına xüsusi nizamla əkilən ağacların xəfif küləyin təsiri ilə budaqlardan qoparaq aramla yerə enən yarpaqları, sıra ilə düzülən, sanki bu torpağı bədnəzərlərdən qorumağa çalışan dağların üzərinə sığal çəkən, ağ örpəyə bənzəyən çən, duman qatı, asta templə yağan yağışın ağaclarda son anlarını keçirən qızılı rəngli yarpaqların üzərindəki almaztək parıldayan damlaları bir payız nəğməsinin notlarıdır, sanki...

Muxtar respublikamızın şəhər və rayonlarında genişmiqyaslı tikinti-quruculuq və abadlıq işləri cari ildə də davam etdirilmiş, bir sıra yeni sosial obyektlər istifadəyə verilmişdir. Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi inkişafının cari ilin yanvar-sentyabr aylarının nəticələrinə nəzər salsaq görərik ki, həmin dövrdə bütün maliyyə mənbələrindən əsas kapitala 806 milyon 538 min 300 manat vəsait yönəldilmişdir ki, bu da bir il öncəki göstəricidən 1,1 faiz çoxdur. Vəsait qoyuluşlarının 773 milyon 293 min 600 manatı və ya 95,9 faizi tikinti-quraşdırma işlərində istifadə edilmişdir ki, bu da bir il öncəki göstəricidən 1,2 faiz çoxdur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin cari il avqust ayının 28-də 2021-2022-ci illərin payız-qış mövsümünə hazırlıq və qarşıda duran vəzifələrlə əlaqədar keçirilən müşavirəsində rayon icra hakimiyyətlərinə də bir sıra tapşırıqlar verilib. Ötən dövr ərzində həmin tapşırıqların icrası diqqət mərkəzinə çəkilib. Şərur rayonunda da qarşıya qoyulan vəzifələrin icrasına ciddi önəm verilib. Bu günlərdə əlaqə saxladığımız aidiyyəti təşkilatlarda görülən işlərlə tanış olduq.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında torpaqların mühafizəsi, ondan səmərəli istifadə olunması məqsədilə münbitliyin bərpa olunması, eləcə də ekoloji cəhətdən təmiz və keyfiyyətli bol məhsul istehsal olunması mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Elə məhz buna görə də bu istiqamətdə həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində  əkin dövriyyəsinə cəlb edilmiş torpaqlar genişləndirilmiş, yeni suvarma şəbəkələri qurulmuş, yaşıllıq sahələri artırılmışdır. Bütün bunlar isə ekoloji vəziyyətin yaxşılaşdırılmasına, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalının artımına, əhalinin həyat səviyyəsinin daha da yüksəldilməsinə təsir göstərmişdir.Torpaqların münbitliyinin artırılması əhalinin həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması ilə yanaşı, həm də gələcək nəsil üçün böyük imkanlar yaradır. 

Müasir dövrdə iqtisadiyyatın ən aparıcı, eləcə də stimullaşdırıcı sahəsi olan bank sistemi hər bir ölkənin, cəmiyyətin davamlı inkişafının təmin edilməsində və gücləndirilməsində mühüm rol oynayır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Vergi Xidməti və onun yerli qurumları tərəfindən oktyabr ayında muxtar respublika ərazisində fəaliyyət göstərən ticarət, iaşə, xidmət və digər sahələrdə yoxlama və monitorinqlər davam etdirilib, 11 vergiödəyicisində qanunvericiliyin pozulması faktları aşkar olunub. Belə ki, operativ vergi nəzarəti tədbirləri zamanı 10 vergiödəyicisinin “Fərqlənmə nişanı” olmadan avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişindaşıma ilə məşğul olması, 1 şəxsdə isə “Sadələşdirilmiş vergi üzrə sabit məbləğin və məcburi dövlət sosial sığortahaqqının ödənilməsi haqqında qəbz” alınmaması faktları aşkarlanıb və həmin şəxslər barəsində qanuna müvafiq tədbirlər görülüb. Həmçinin vergidənyayınma və dövriyyənin gizlədilməsi hallarına qarşı mübarizə məqsədilə 3 vergiödəyicisində xronometraj metodu ilə müşahidə aparılıb və müşahidəyədək olan dövriyyə ilə müqayisədə artım qeydə alınıb, nəticədə, qanunvericiliyə uyğun olaraq müəyyən olunmuş əlavə vergi məbləğinin büdcəyə ödənilməsi təmin edilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Dövlət Vergi Xidmətinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanında 2020-2021-ci illərin payız-qış mövsümünə hazırlıqlarla bağlı ayrı-ayrı xidmət sahələrində qrafik üzrə nəzərdə tutulan bütün işlər başa çatdırılıb. Belə ki, qış mövsümündə hava gəmilərinin təhlükəsiz enib-qalxmasını təmin etmək məqsədilə xüsusi avtonəqliyyat vasitələri tam saz vəziyyətə gətirilib, texniki heyətlə məşğələlər keçirilib və uçuş-enmə zolağı, dönmə yollarının, perron ərazisinin qardan təmizlənmə proseduru işlənib hazırlanıb.

Muxtar respublikada iqtisadi və sosial sahələrdə qazanılmış uğurlar 2021-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında da qorunub saxlanılmış, çoxşaxəli iqtisadiyyatın formalaşdırılması və sosial sahənin inkişafı üzrə mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir. Cari ilin ötən dövrü ərzində digər sahələr kimi, nəqliyyat sektorunun da inkişafı istiqamətində mühüm işlər görülmüş, artan əhali tələbatına uyğun olaraq muxtar respublikada müasir nəqliyyat sisteminin qurulması, nəqliyyat sektorunun səmərəli idarə olunması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2008-ci il 9 oktyabr tarixli Fərmanı ilə hər il noyabrın 1-i ölkəmizdə “Kənd Təsərrüfatı İşçiləri Günü” kimi qeyd olunur.

Muxtar respublikada iqtisadiyyatın aparıcı sahələrindən olan rabitə və yeni texnologiyaların inkişafına xüsusi diqqət göstərilir. Bu məqsədlə rabitə və yeni texnologiyalar sahəsində yeni infrastrukturun qurulması, müasir texnologiyaların tətbiqi istiqamətində bir sıra tədbirlər həyata keçirilir.

Dünən Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankın Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsində“Bank Savadlılığı Layihəsi” çərçivəsində 31 oktyabr Beynəlxalq Əmanət Günü ilə bağlı “Bugünün qənaəti sabahın əmanətidir” adlı tədbir keçirilib.

Muxtar respublikada aqrar sahənin inkişafı istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər, qəbul edilmiş Dövlət pro­qramlarının uğurlu icrası, əkin dövriyyəsinə yeni torpaqların qatılması və müasir suvarma sistemlərinin qurulması məhsul bolluğuna zəmin yaradıb.

İqtisadiyyatın hərtərəfli inkişafını təmin etmək, yüksək texnologiyalar əsasında sənayenin davamlı inkişafına və şaxələndirilməsinə nail olmaq iqtisadi siyasətin əsas məqsədlərindən biridir. Son illər müasir dövrün tələblərinə uyğun həyata keçirilən uğurlu siyasət davamlı iqtisadiyyatın sənayeləşməsini və innovativ istehsalın inkişaf etdirilməsini daha da sürətləndirib. Belə ki, muxtar respublikada iqtisadiyyatın digər sahələri ilə yanaşı, sənayenin inkişafına da xüsusi önəm verilir, mövcud təbii və iqtisadi resursların istehsala cəlb edilməsi, qabaqcıl texnologiyaların daha geniş tətbiqi üçün sistemli tədbirlər həyata keçirilir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri tərəfindən 2019-cu il 9 avqust tarixli Sərəncamla təsdiq edilmiş “2019-2022-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında rəqəmsal ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”da Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Vergi Xidmətinə verilmiş vəzifələr və qarşıya qoyulmuş tapşırıqların icrası istiqamətində 2021-ci ilin üçüncü rübündə işlər davam etdirilib.

Muxtar respublikamızda daxili bazarı yerli məhsullarla təmin edən müəssisələrdən biri də “Naxçıvan Duz İstehsalı” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətidir.

İqtisadi inkişafın əsas şərti kimi makroiqtisadi sabitliyin qorunması məqsədilə bank sektoru tərəfindən davamlı olaraq həyata keçirilən tədbirlər xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu baxımdan Naxçıvan Muxtar Respublikasında real sektora kredit qoyuluşunun artması və sahibkarların maliyyə resurslarına çıxış imkanlarının yaxşılaşdırılması nəticəsində bank sektorunun maliyyə dayanıqlılığı cari ilin ötən 9 ayı ərzində də uğurla təmin olunub. İqtisadiyyata kredit qoyuluşunda müsbət dinamika qorunub saxlanılıb. Belə ki, ötən dövr ərzində muxtar respublikada verilmiş kreditin həcmi 164 milyon 900 min manata çatdırılıb. Verilmiş kreditlərin 81,9 faizi və ya 135 milyon manatı kommunal, sosial və şəxsi istehlak, 7,9 faizi və ya 13 milyon manatı kənd təsərrüfatı, 5,2 faizi və ya 8,6 milyon manatı sənaye, 2,9 faizi və ya 4,8 milyon manatı ipoteka, 2,1 faizi və ya 3,5 milyon manatı topdan və pərakəndə ticarət, səhiyyə və sosial xidmətlərin inkişafına yönləndirilmişdir.

Muxtar respublikada iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi, ixracın və investisiyaların təşviqi, yerli məhsullarımızın ixrac coğrafiyasının genişləndirilməsi, iqtisadiyyata xarici investisiyaların cəlb edilməsi istiqamətində sistemli və ardıcıl işlər aparılır. Yerli məhsullarımızın daha çox tanıdılması və satışının artırılmasında xarici ölkələrdə biznes dairələrinin iştirakı ilə keçirilən müxtəlif formatlı işgüzar tədbirlər əhəmiyyətli rola malikdir.

Muxtar respublikada iqtisadi və sosial sahələrdə qazanılmış uğurlar 2021-ci ilin yanvar-sentyabr aylarında da qorunub saxlanılmış, çoxşaxəli iqtisadiyyatın formalaşdırılması və sosial sahənin inkişafı üzrə mühüm tədbirlər həyata keçirilmişdir.

Cari ilin doqquz ayının ən mühüm hadisələrindən biri ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin muxtar respublikaya səfəri olmuşdur. Ölkə başçısı səfəri zamanı Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanının yeni uçuş-enmə zolağının, Əlahiddə Ümumqoşun Ordunun Hərbi Aerodrom Kompleksinin, “Azərxalça” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Naxçıvan filialının, Naxçıvan Qarnizonu Mərkəzi Hospitalının, Süni Mayalanma Mərkəzinin, Culfa-Ordubad magistral avtomobil yolunun, Ordubad şəhərinin içməli su təchizatı və kanalizasiya sistemlərinin açılışında iştirak etmiş, “ASAN xidmət” Mərkəzinin və Ordubad Su Elektrik Stansiyasının tikintisi, Ordubad Dəmir Yolu Stansiyası ilə tanış olmuşdur. Muxtar respublikada aparılan irimiqyaslı quruculuq tədbirlərini yüksək qiymətləndirən ölkə başçısı demişdir: “Muxtar respublika hərtərəfli inkişaf edir və bu gün Naxçıvan ölkəmizin ən inkişaf etmiş bölgələrindən biridir. Əminəm ki, Naxçıvan bu liderliyi bundan sonra da saxlayacaqdır”.

Muxtar respublikamızda yarmarkaların, festivalların keçirilməsi artıq ənənə halını alıb. Bu tədbirlər diyarımızda fəaliyyət göstərən ailə təsərrüfatçılarının istehsal etdikləri məhsulların, eləcə də Naxçıvanımızın tanıdılmasında əhəmiyyətli rol oynayır. “Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksində keçirilən və iki gün davam edən “Arıçılıq məhsulları-bal satış yarmarkası” da bu tədbirlərin davamı kimi yaddaqalan oldu.  Yarmarkadan hazırlanan reportajı oxucularımıza təqdim edirik. 

Gəncədə sahibkarlarla keçirilən görüşdə Naxçıvan məhsullarının ixrac potensialı barədə ətraflı məlumat verilib.

Müəssisə rəhbərləri və sahibkarlarla görüşdə Azərbaycan Sahibkarlar Konfederasiyasının vitse-prezidenti, Naxçıvan Sahibkarlar Konfederasiyasının sədri Vüqar Abbasov Naxçıvan Muxtar Respublikasında istehsal olunan sənaye və yeyinti məhsulları barədə məlumat verib, ixrac imkanlarının yüksək olduğunu diqqətə çatdırıb.

Kənd təsərrüfatının yüksək gəlirgətirən sahələrindən biri olan arıçılıq əhalinin özünüməşğulluğunun təmin edilməsində də mühüm yer tutur. Əlverişli təbii iqlim şəraiti, zəngin yem ehtiyatları bazası bu sahənin inkişaf etdirilməsinə geniş imkanlar yaradır. Muxtar respublikamızda arıçılığın inkişafına böyük diqqət yetirilir. Aparılan islahatlar arıçılığa marağı da  artırıb. Arıçılığın kompleks şəkildə inkişaf etdirilməsi məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2016-cı il 18 noyabr tarixli Sərəncamı ilə “2017-2022-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında arıçılığın inkişafı üzrə Dövlət Proqramı” təsdiq edilib. 

     Azərbaycan Sahibkarlar Konfederasiyasının vitse-prezidenti, Naxçıvan Muxtar Respublika Sahibkarlar Konfederasiyasının prezidenti Vüqar Abbasov Gəncə şəhərində sahibkarlarla görüşüb.

          Görüşdə əvvəlcə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Silahlı Qüvvələrin Ali Baş Komandanı cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ötən il sentyabrın 27-də başlayan Vətən müharibəsində rəşadətli ordumuzun keçdiyi qəhrəmanlıq yolundan danışılıb, şəhidlərimizin ruhu bir dəqiqəlik sükutla yad edilib. 

Bu gün muxtar respublikada iqtisadi inkişafın səmərəliliyinin artırılmasında keyfiyyət əsas meyar kimi qəbul olunur. Buna görə də daxili bazarın qorunması istiqamətində təsərrüfat subyektlərində istehsal edilən və idxal olunan məhsulların keyfiyyətinə dövlət nəzarəti diqqət mərkəzində saxlanılır. 

Qədim Sədərəyin məğrur duruşlu bir kəndi var. Adı şəninə şeirlər yazılan, çoxyarpaqlı, iri, yamyaşıl qaraağacdan götürülən bu kənd dağlar arasındakı Qaraağac meşə zolağından, Hacı Heydər bağından başlayır. Sədərəyin düşmənlə ən yaxın mövqelərinin yerləşdiyi bu yaşayış məntəqəsinin hər daşı, hər qayasında bir igidin ayaq izləri var. Bu gün Vətənin başladığı yerdə – Sədərək rayonunun Qaraağac kəndində şəhid qanı ilə sulanan, zirvələrdə dalğalanan üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağımıza baxanda qürurlanırıq. Bu dağlar, bu dərələr böyük tarix yaşayıb, çox müharibələr görüb, hamısından da alnıaçıq, üzüağ çıxıb.

Nağd pul kütləsinin həcminin dövriyyədə üstünlük təşkil etməsi, öz növbəsində, bir sıra struktur problemlərin, o cümlədən maliyyə intizamının pozulması, qeyri-mütəşəkkil pərakəndə ticarətin üstünlük təşkil etməsi, şəffaflığın aşağı olması və sair kimi problemlərin yaranmasına gətirib çıxarır. Beynəlxalq təcrübə göstərir ki, nağdsız ödənişlər iqtisadi artıma o zaman effektiv təsir bağışlaya bilər ki, ölkədə müəyyən ödəniş infra­strukturu, istifadə bacarıqları, institusional mühit yaradılsın.

Məhz bu faktorlar nəzərə alınaraq Naxçıvan Muxtar Respublikasında da nağdsız ödənişlərin iqtisadiyyatdakı çəkisini artırmaq üçün 2013-2015-ci illəri əhatə edən “Naxçıvan Muxtar Respublikasında elektron ödəniş məkanının formalaşdırılması və nağdsız hesablaşmaların həcminin artırılması üzrə Tədbirlər Planı”, “2016-2018-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında müasir elektron ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram”, “2019-2022-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında rəqəmsal ödəniş xidmətlərinin tətbiqinin və nağdsız hesablaşmaların genişləndirilməsi üzrə Proqram” işlənib hazır­lanmış və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi tərəfindən təsdiq edilmişdir.

Ordubad rayonunun bir neçə yaşayış məntəqəsi də yaxın günlərdə muxtar respublikanın müasir kəndləri sırasına qoşulacaq. Həmin yaşayış məntəqələrindən biri Vələver kəndidir.
Vələver rayonun qədim yaşayış məntəqələrindən biridir. Burada eyni vaxtda məktəb binasının, kənd və xidmət mərkəzlərinin inşası aparılır. Zirzəmi ilə birlikdə 3 mərtəbədən ibarət olacaq 198 şagird yerlik yeni məktəb binasının tikintisində əsas inşaat işləri, demək olar ki, yerinə yetirilib. Müasir standartlara cavab verəcək təhsil ocağında nümunəvi şərait yaradılacaqdır. Burada kimya, biologiya və fizika laboratoriyaları, hərbi kabinə, şahmat sinfi, kompüter, müəllimlər və psixoloq otaqları, STEAM kabinəsi, kitabxana, qarderob, idman zalı, bufet və digər yardımçı otaqlar olacaq.

Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının Naxçıvan Muxtar Respublikası İdarəsinin “Bank Savadlılığı Komandası” tərəfindən istehlakçıların bank savadlılığının artırılması və onların hüquqlarının qorunmasına yönəlmiş müxtəlif səpkili tədbirlər həyata keçirilməyə başlanılmışdır. Bu təbirlərdə əsas hədəf qrupları məktəblilər, tələbələr, ev təsərrüfatları, kiçik və orta sahibkarlar, iqtisadiyyat və maliyyə-bank sektorunda işləyən, bu istiqamətdə təhsil alan, həmçinin öz bilik və bacarığını artırmaq istəyən şəxslər nəzərdə tutulmuşdur.

Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin 2005-ci il 7 oktyabr tarixli Sərəncamı ilə hər il oktyabrın 13-ü ölkə­mizdə dəmiryolçuların peşə bayramı kimi qeyd olunur.
Dəmir yolu təsərrüfatının ən sürətli inkişafı ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Azərbaycana rəhbərlik etdiyi illəri əhatə edir. 1969-cu ildə respublikaya rəhbər seçilən ulu öndərin təşəbbüsü sayəsində bütün respublika iqtisadiyyatında olduğu kimi, dəmir yolu nəqliyyatında da əsaslı dəyişikliklərə və inkişafa təkan verilmişdir. Belə ki, dəmir yolu üçün ən əsas amil sayılan yol təsərrüfatının və stansiyaların inkişafı ön plana çəkilmiş, yeni vağzal binaları inşa olunmuş, stansiyalarda yoldəyişən və işarəvermə qurğularının tam dispetçer mərkəzləşməsinə qoşulması təmin edilmişdir. Əgər 1969-cu ilə qədər dəmir yolunda 159 stansiya var idisə, qısa müddətdə onların sayı 176 olmuş, həmin dövrdə çəkilmiş yeni dəmir yolu xətlərinin uzunluğu 482,8 kilometrə, elektrikləşdirilmiş sahənin uzunluğu isə 1284 kilometrə çatdırılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası yerüstü sərvətlərinin zənginliyi ilə yanaşı, mineral sərvətlərinin də müxtəlifliyinə və ehtiyatına malik olan çox zəngin diyardır. Muxtar respublikanın füsunkar təbiəti və cazibədar gözəlliyi əsrarəngiz dağ landşaftları və Araz çökəkliyi ilə səciyyələnir və çoxsaylı faydalı qazıntıları ilə seçilir. Mineral xammal ehtiyatlarının ümumi balansında qeyri-filiz faydalı qazıntılar və tikinti materialları mühüm yer tutur. Bu baxımdan Naxçıvan filiz, qeyri-filiz, inşaat materiallarının yataq və təzahürlərinə, müxtəlif tərkibli mineral suların çoxsaylı mənbələrinə və böyük ehtiyatlarına malikdir. Regionun təkcə mineral xammal bazası 41 müxtəlif faydalı qazıntı yataqlarının sənaye ehtiyatlarını özündə cəmləşdirir. Bunlardan Gümüşlü, Ağdərə, Başkənd, Gilançay, Ləkətağ polimetallik, Parağaçay, Qapıcıq molibden, Duzdağ, Sust, Nehrəm daşduz, Unus mis, molibden, Şərur və Şahbuz ərazisi mərmərləşmiş əhəngdaşı; Şahtaxtı, Qarabağlar travertin, Nehrəm, Gülüstan dolonit, Darıdağ antimonit, kinovar, realqar, Nəsirvaz molibden – qurğuşun ehtiyatlarına malikdir. Aparılan geoloji kəşfiyyat işləri Ordubad və Şahbuz rayonlarında qızıl yataqlarının və çoxsaylı təzahürlərinin olduğunu göstərmişdir. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Xidmətinin “Əmlak” informasiya bülleteninin yeddinci nömrəsi “Əcəmi” Nəşriyyat-Poliqrafiya Birliyində yüksək keyfiyyətlə çapdan çıxıb.

Muxtar respublikanın ən böyük bölgələrindən biri olan Babək rayonunun münbit torpaqları burada aqrar sahənin inkişafına geniş imkanlar yaradıb. Ona görə də rayonda həm də qarğıdalı əkilib-becərilməsinə xüsusi önəm verilir. Hər il bölgənin torpaq mülkiyyətçiləri iqtisadi cəhətdən səmərəli olan bu sahədə xeyli gəlir əldə edirlər. Onlar dövlət tərəfindən müxtəlif yardımlarla, yüksək reproduksiyalı toxumlarla təchiz olunurlar. Tədarük edilən məhsulun satılmasında da heç bir çətinlik yoxdur. Cari ildə də babəklilər öz torpaqlarında bu məhsulun becərilməsi ilə məşğul olublar. Rayonda 201 hektar sahədə dən üçün qarğıdalı əkini həyata keçirilib. Sahələrə vaxtlı-vaxtında və aqrotexniki qaydada qulluq göstərilib. Bu səbəbdəndir ki, torpaq mülkiyyətçiləri bol məhsul yetişdirməyə nail olublar.
Bu il rayonun Nehrəm və Cəhri qəsəbələrində, Şıxmahmud, Uzunoba və başqa kəndlərində qarğıdalı əkinlərinə daha geniş yer verilib. Artıq sahələrdə məhsul tədarükünə başlanılıb. Bunun üçün texnikalar saz vəziyyətə gətirilib. Rayon İcra Hakimiyyətindən aldığımız məlumatda deyilir ki, 151 hektar sahədə biçin aparılıb.
Onu da qeyd edək ki, bu il qarğıdalının kiloqramı 40 qəpikdən qəbul edilərək dəyəri yerində ödənilir.

Həsrət NAĞIYEVA