AMEA Naxçıvan Bölməsində Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun 2018-ci il 24 sen­tyabr tarixli Sərəncamı ilə “Naxçıvan Muxtar Respublikasına xidmətlərə görə” nişanı ilə təltif olunan Azərbaycan və Fransa beynəlxalq arxeoloji ekspedisiya layihəsinin rəhbəri Katherine Marroya nişanın təqdimetmə mərasimi keçirilib.
Bölmənin sədri, akademik İsmayıl ­Hacıyev tədbirdə çıxış edərək ölkəmizdə tarixi abidələrimizin, maddi mədəni irsimizin qorunması, tədqiqi və təbliği istiqamətində həyata keçirilən işlərdən danışıb. Bu sahədə ümummilli lider Heydər Əliyevin tarixi xidmətlərini diqqətə çatdıran akademik müvafiq sərəncamlara əsasən yaradılan tarixi qoruqlardan, maddi mədəni irsimizin tədqiqi üçün ayrılan maliyyə vəsaitindən, abidələrin mühafizəsi və elmi araşdırmalar üçün mövcud imkanlardan danışıb. Vurğulayıb ki, tarixi abidələrimizin mühafizəsi və onların elmi araşdırmalara cəlb edilməsi dövlətimizin bu gün diqqət mərkəzində saxladığı məsələlərdəndir.
“Xalqımızın qədim dünyagörüşünün, mədəniyyətinin göstəricisi olan maddi mədəni abidələrimizə qayğı Naxçıvanda da uğurla davam etdirilir və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin birbaşa nəzarətindədir”, – deyən İsmayıl Hacıyev muxtar respublikada bu istiqamətdə həyata keçirilən genişmiqyaslı tədbirləri diqqətə çatdırıb.
Bildirib ki, bölmənin Tarix, Etnoqrafiya və Arxeologiya İnstitutunun əməkdaşları 2006-cı ildən xarici ölkələrdən olan həmkar­ları ilə birgə Naxçıvan tarixinin müxtəlif dövr və problemlərinə dair tədqiqatlar aparırlar. Arxeoloq alimlər tarixi dəlillərə söykənərək yekdilliklə Naxçıvan ərazisinin bəşər sivilizаsiyаsının ən qədim mərkəzlərindən və ilkin şəhər mədəniyyətinin təşəkkül tapdığı yerlərdən biri olduğunu bildirirlər. Onların fikirlərinə görə, tarixi yaşayış məskəni kimi daha qədim olan Naxçıvan şəhər kimi 5 min il bundan əvvəl formalaşıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin “Naxçıvan Muxtar Respublikasında ailə təsərrüfatlarının inkişafı ilə bağlı” 2019-cu il 18 yanvar tarixli Sərəncamı ilə təsdiq olunmuş Tədbirlər Planına uyğun olaraq Culfa rayonunun Ərəfsə kəndində rayonda fəaliyyət göstərən ailə təsərrüfatı sahiblərinin iştirakı ilə seminar-müşavirə keçirilib.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı və İqtisadiyyat nazirliklərinin, Daşınmaz Əmlak və Torpaq Məsələləri üzrə Dövlət Komitəsinin, Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Agentliyinin, AMEA Naxçıvan Bölməsi Bioresurslar İnstitutunun və Culfa Rayon İcra Hakimiyyətinin birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən tədbiri giriş sözü ilə İcra Hakimiyyəti aparatının aparıcı məsləhətçisi Rauf Kazımov açıb. O bildirib ki, 2019-cu ilin muxtar respublikamızda “Ailə təsərrüfatları ili” elan olunması bu sahənin inkişafına dövlət qayğısının növbəti təzahürüdür. Culfa rayonunda da ailə təsərrüfatlarının fəaliyyətlərinin genişləndirilməsi istiqamətində ardıcıl tədbirlər görülür. Göstərilən hərtərəfli və davamlı dövlət dəstəyindən bəhrələnən ailə təsərrüfatı üzvləri kənd təsərrüfatının bütün sahələri ilə məşğul olmaqla daxili bazarın keyfiyyətli yerli ərzaq məhsulları ilə təminatına öz töhfələrini verirlər.
Vurğulanıb ki, aparılan məqsədyönlü tədbirlər nəticəsində cari ildə Culfa rayonunda ailə təsərrüfatlarının sayı 150-yə çatmaqdadır. Keçirilən festivallarda rayonda ailə təsərrüfatları tərəfindən istehsal edilən məhsullar yüksək səviyyədə nümayiş olunur.

Muxtar respublikamızda əhalinin artan tələbatları arasında sərnişin nəqliyyatı mühüm yer tutur. Xüsusən blokada ucbatından ölkəmizin paytaxtı Bakı şəhəri ilə nəqliyyat əlaqələrinin qaydaya salınması ilə istər muxtar respublika sakinləri, istərsə də buraya səyahət edən turistlər daha çox bu nəqliyyat növündən istifadə edirlər. Mövsümi olaraq əhalinin hər iki istiqamətdə hərəkətinin artdığı dövrlərdə avtobus reyslərinin artırılması pik günlərdə sərnişin sıxlığı problemini, demək olar ki, həll edib.
Ötən günlərdə Bakı-Naxçıvan və Naxçıvan-Bakı istiqamətində hərəkət edən avtobusların xidmətlərindən xeyli sayda sərnişin istifadə edib. Bu barədə Naxçıvan Şəhər Avtovağzalından aldığımız məlumatda bildirilir ki, təkcə cari ilin avqust ayı ərzində Naxçıvandan Bakıya getmək üçün avtobus nəqliyyatından istifadə edənlərin sayı 4 min nəfərə yaxın olub. Belə ki, ayrı-ayrı günlərdə gündüz və gecə reysləri üzrə 5-6 avtobus yola çıxıb. Aldığımız məlumatda o da qeyd olunur ki, bu müddətdə əks-istiqamətdə də eyni intensivlik müşahidə edilir. Sərnişinlər arasında, xüsusən vaxt itkisinin qarşısının alınması üçün gecə saatlarında yola çıxmaq istəyənlərin sayı daha çoxdur. Naxçıvan Şəhər Avtovağzalından başqa muxtar respublikamızın Şərur, Culfa, Ordubad və Şahbuz şəhərlərindəki avtovağzallarda da bilet satışının təşkili sərnişinlərin bu nəqliyyat vasitəsindən istifadəsinə əlverişli şərait yaradıb. Bu yaxınlarda Naxçıvan Şəhər Avtovağzalında və eləcə də Bakı şəhərindəki beynəlxalq avtovağzalda gömrük nəzarəti xidmətinin təşkil olunması sərnişinlərin sərhəd-keçid məntəqələrində rahat hərəkət etmələrinə imkanlar yaradıb. Bu səbəbdən avtobuslarla yola çıxanlar arasında ortayaşlı insanlarla yanaşı, uşaqlar və yaşlıların da sayı ­artmaqdadır.
Naxçıvan Şəhər Avtovağzalında Bakıya yola düşən sərnişinlərin bəziləri ilə həmsöhbət olduğumuzda onlar təşkil olunmuş xidmətlərdən razılıqlarını dilə gətirdilər. Sərnişinlərdən Tahirə Hüseynəliyeva, Hidayət Məmmədov və digərləri rahat, təhlükəsiz və sərfəli olduğundan bu marşrutdan istifadəyə üstünlük verdiklərini bildirib insanların rahatlığı üçün yaradılmış şəraitə görə minnətdarlıq etdilər.

 Əli CABBAROV

Ölkəmizin tarix və mədəniyyətinin gənclər arasında təbliği məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Gənclər Fondunun və İctimai Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinin birgə təşkilatçılığı ilə keçirilən ilk əyləncəli­-etnoqrafik layihə olan “Əcdadların mirası” adlı ölkəmiqyaslı milli “kvest” yarışması davam edir. Yarışma çərçivəsində ölkəmizin müxtəlif regionlarından seçilmiş 18-29 yaş arası gənc­lərdən ibarət 4 komanda tarix, mədəniyyət, adət-ənənələr və təbiətimizlə bağlı məntiq və bilik mübarizəsinə qatılır, mürəkkəb tapşırıqlarda güc və dözümlülüklərini sınağa çəkirlər. Yarışma 6 mərhələdən ibarətdir və hər mərhələnin Azərbaycanın fərqli bölgəsində təşkil edilməsi nəzərdə tutulub. Növbəti mərhələ isə 2-4 sentyabr tarixlərində Naxçıvan Muxtar Respublikasında keçirilib. Burada 3 yarış təşkil olunub. Batabat gölü ətrafında fiziki, Əlincəqala və Duzdağ Fizioterapiya Mərkəzində əqli, “Saat Meydanı” turistik istirahət mərkəzində isə Ordubad qayğanağının hazırlanması üzrə bacarıq yarışı keçirilib.
Layihə çərçivəsində tarixi bölgələrdə və turizm obyektlərində də çəkilişlər aparılıb. Yarışmanın əsas çəkilişləri Batabat yaylağında, Əlincəqalada, Duzdağ Fizioterapiya Mərkəzində və “Saat Meydanı” turistik istirahət mərkəzində təşkil olunub. Əlavə çəkilişlər isə Qarabağlar Türbə Kompleksi, Haçadağ, Xanəgah Abidə Kompleksi, Möminə xatın məqbərəsi, Xan Sarayı, Hüseyn Cavidin məqbərəsi, Qazançı körpüsü, İmamzadə Kompleksi, Nuh Peyğəmbərin məzarüstü türbəsi, “Naxçıvanqala” Tarix-Memarlıq Muzey Kompleksi və Uzunoba gölündə aparılıb. Yarışların təşkili məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Gənclər Fondu, Azərbaycan Tələbə Gənclər Təşkilatları İttifaqından nümayəndə heyəti də Naxçıvana gəlib.

Ağaclara balta vurularsa... 

Həmişə insan hisslərinin paklığı təbiətin gözəlliyinə, bulaq saflığına bənzədilib. Təbiətə bağlılıq daim ucalıq sayılıb. Əgər biz saf havanı, əsrarəngiz təbiəti bilə-bilə korlayırıqsa, qollu-budaqlı ağacların ömrünə balta çalırıqsa, deməli, özümüzə qənim kəsilirik: hava korlanır, təbiət çılpaqlaşır, mühafizə rolunu oynayan yaşıllıqlar seyrəldikcə torpağı da yaman günə qoyur. Təbiətin yaratdığı gözəlliyi insan yarada bilmir. Amma onu qoruyub mühafizə edəndə, yaşıllıq zolaqlarını genişləndirəndə təbiət daha da zənginləşir. Heç təsadüfi deyildir ki, həmişə “Təbiət anadır, onu qoruyaq!” – sözləri bir deviz kimi səslənir. Axı bütün dəyərlərin indi qiymətdən düşdüyü bir vaxtda təbiətə amansız hücum edilməsi gələcək nəsillər üçün sağalmaz izlər qoyur. Heç uzağa getməyək. Doğma Naxçıvanımızda bu sahədə görülən yarıtmaz işlərin bəzilərinə nəzər salaq.
Muxtar respublikamızın paytaxtı Naxçıvan şəhəri yaşıllıq və gözəllik sarıdan yaman kasıblayıb. İndi ümumi evlərin həyətlərində tüstülənən ocaqlarda yığılmış beş-altı quru budağın oduna qollu-budaqlı ağaclar da yanır. Elektrik enerjisi qıtlığı, qazın olmaması, adicə neftin tapılma­ması adamları çox çətin vəziyyətə salmışdır. Elə buna görə də bağ və parklarda, prospekt və küçələrdə, meydanlarda gövdəli ağacların indi kötükləri cərgələnir. Adam ehtiyac içərisində qalanları da bəzən qınamır. Axı körpə uşaq ağlaya-ağlaya iki ayağını bir başmağa dirəyib bir stəkan çay tələb edəndə yazıq valideyn əlacsız qalır. O da ocaq yandırmaq üçün əl atır ağacları kəsməyə. Bunlar olsaydı, dərd yarı idi. Ancaq ən ağırı odur ki, şəhərin başçılarının razılığı ilə neçə-neçə komissiyon, kooperativ mağazalar düzəldənlər bağ və parklarda tikinti meydanı üçün ağacları, bəzək kollarını kütləvi surətdə kəsib-doğrayırlar. Şəhər kino­teatrının arxa tərəfindəki bağçada, Böyük bağda, dəmiryol vağzalına gedən yolun kənarlarında onlarla ağac kəsilib. Yalnız dəmir köşklər qoymaq, beton bloklardan, mişar və çay daşlarından dükancıqlar tikmək üçün. Bunlara dözmək olmaz. Qəribə burasıdır ki, özü, dədə-babası, hətta tayfası şəhərdə bir ağac, bir kol əkməyənlər indi öz qolbəyləri vasitəsilə şəhərə cavabdeh olanların, inzibati orqan işçilərinin gözü qarşısında özbaşınalıq edərək ağacları sıradan çıxarırlar. Qəribə burasıdır ki, belə yaramaz əməllərlə məşğul olanlara “Gözün üstə qaşın var”, – deyən yoxdur. Hər rayonda iki-üç təbiəti mühafizə işçisi var ki, onların da yazdıqları aktlara baxan yoxdur. Mühafizə işçiləri təbiətin qəsdinə duranları cərimə etməklə öz işlərini bitmiş hesab edirlər. 

“Şərq qapısı”
1992-ci il

Uğurlu ekoloji siyasətin əsasını insan amili təşkil edir

Bu sətirlər qələmə alındığı illərdə sərhədlərimizdə döyüş gedirdi, hər yerdən ümidi üzülən əhali günün çoxunu neft, daş kömür növbələrində keçirirdi. Elə bil təbiət də öz şıltaqlığını həmin qışa saxlamışdı. 90-cı illərin sərt qışı qazı, elektriki kəsilən sakinləri bağlara, bağçalara üz tutub ağaclara balta vurmağa məcbur edirdi, – desək, yanılmarıq. Elə bir vaxtda bütün naxçıvanlıların ümidi gəlişi ilə ömrümüzün hər gününə Günəş kimi həm aydınlıq, həm də hərarət gətirən xalqının mərd, vətənsevər oğlu dahi rəhbər Heydər Əliyev idi.

Bəli, naxçıvanlılar ulu öndərə o qədər inanırdılar ki, qaldırdıqları hər bir problem kimi, bu da yaxın zamanda həll olunacaq. Ümummilli lider Heydər Əliyev yaşıllıqların qorunmasından danışarkən deyirdi: “Hər bir insan ağac əkməlidir, becərməlidir, böyütməlidir. Əgər kimsə sağlam ağacı kəsirsə, o, nəinki xalqına, millətinə, ölkəsinə xəyanət edir, o, öz ailəsinə, özü-özünə xəyanət edir”. Bu müdrik tövsiyələr təbiətə, o cümlədən meşələrə qayğının bir nümunəsi kimi çox ibrətamizdir. Dahi rəhbər yaşıllıqların salınmasına, ağacların qorunmasına xüsusi diqqət yetirib, özü ağac əkilməsində iştirak etməklə hər kəsə nümunə göstərib.

Naxçıvan Qarnizonu qoşunlarında snayperlərin toplantısı keçirilib. Toplantıda əsas məqsəd kəskin relyef və iqlim şəraitinə malik olan Naxçıvan ərazisində fəaliyyət göstərmək üçün şəxsi heyətə yüksək dözümlülük, təmkinlik, fiziki hazırlıq kimi xüsusiyyətlərin aşılanması olub.
“Ən yaxşı snayper” adı uğrunda keçirilən yarışda snayperlərin ayrı-ayrı üsullarla maskalanması və müşahidə aparmaq bacarıqları yoxlanılıb, müxtəlif məsafələrdə yerləşən hədəflərə atışlar icra edilib.

* * *

Naxçıvanda ordu və motoatıcı birləşmələrin artilleriya hissə və bölmələri ilə atış və atəşin idarə edilməsi mövzusunda praktik məşğələlər keçirilib. Plana əsasən həyəcan siqnalı ilə müdafiə zolağı dərinliyindəki döyüş təyinatlı rayonlarına çıxarılan artilleriya hissə və bölmələri taktiki və manevr fəaliyyətləri yerinə yetiriblər.
Şərti düşmənin fəaliyyəti təkcə yerüstü kəşfiyyat vasitələri ilə deyil, həm də pilotsuz uçuş aparatları ilə izlənilib. Qərargahların və komandirlərin döyüş zamanı bölmələri idarəetmə bacarıqlarının təkmilləşdirildiyi məşğələlərdə qarşıya qoyulmuş məqsədlərə nail olunub.

Nəriman NƏCƏFOV

Dünyanın aparıcı media qurumlarından olan “CNN arabic” telekanalının rəsmi internet saytında Əshabi-Kəhflə bağlı məqalə yerləşdirilib.
Məqalənin müəllifi Yasəmin Ogah qeyd edib ki, mağara hekayəsi haqqında ətrafımızdakılardan həmişə eşit­mişik və şübhəsiz ki, maraqlı hekayənin harada baş verdiyini bilmək istərdiniz. Onun harada olduğu ilə bağlı bir çox fərziyyələr var və azərbaycanlılar bu müqəddəs mağaranın öz ölkələrində yerləşdiyinə inanırlar. Azərbaycanlıların dediyi kimi Əshabi-Kəhf ziyarətgahı Naxçıvan Muxtar Respublikasında yerləşən bir məbəddir.
Yaxın Şərqdəki ərəbdilli ölkələrdə milyonlarla insan tərəfindən izlənilən bu kanalın saytında yerləşdirilən məqalədə müəllif əvvəllər bu müqəddəs ocağa gediş-­gəlişin həddindən artıq çətin olduğunu qeyd edərək bildirir ki, 1998-ci ildə dövlət tərəfindən aparılan quruculuq və bərpa işləri nəticəsində Əshabi-Kəhfə yollar çəkilib və ziyarətgah abadlaşdırılıb, bura əhəmiyyətli turizm mərkəzinə çevrilib. Hər il buranı dünyanın müxtəlif yerlərindən on minlərlə insan ziyarət edir.

Xəbərlər şöbəsi

Naxçıvan Muxtar Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin Naxçıvan Şəhər İdarəsinin və Naxçıvan Şəhər Təhsil Şöbəsinin birgə təşkilatçılığı ilə metodik məşğələ keçirilib.

2019-2020-ci tədris ilinin başlanması ilə əlaqədar keçirilən məşğələdə orta ümumtəhsil müəssisələrinin çağırışa­qədərki hazırlıq rəhbərləri iştirak ediblər.
Məşğələni giriş sözü ilə Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin Naxçıvan Şəhər İdarəsinin rəisi vəzifəsini icra edən polkovnik-leytenant Sultan Zamanov açıb. Bildirib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında bütün sahələr kimi, təhsil sahəsi də hərtərəfli dövlət qayğısı ilə əhatə olunub. Təhsil müəssisələri üçün yeni binaların tikilərək müəllim və şagirdlərin istifadəsinə verilməsi, məktəblərin müasir maddi-texniki baza ilə təchiz olunması, bacarıqlı pedaqoqların tədrisə cəlb edilməsi bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərdəndir.
Qeyd olunub ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin Naxçıvan Şəhər İdarəsinin Təhsil Şöbəsi ilə birgə razılaşdırılmış tədbirlər planına uyğun olaraq gənclərin çağırışaqədərki hazırlıq fənninin tədrisi ilə əlaqədar vətənpərvərlik mövzusunda və hərbi rəhbərlərin pedaqoji biliklərinin artırılması yönündə mütəmadi məşğələlər keçirilir. 2019-2020-ci tədris ilinin başlanması münasibətilə keçirilən növbəti məşğələ də bu istiqamətdə reallaşdırılan tədbirlərin davamıdır.

Xalqın, millətin taleyində dahi şəxsiyyətlərin, siyasi liderlərin müstəsna rolu vardır. Məhz həmin şəxsiyyətlər ­xilaskarlıq missiyasını uğurla həyata keçirmiş, zamanın tələblərini və obyektiv inkişaf tendensiyalarını vaxtında dərk edərək milli maraqları təmin etmiş, müdrik ideyaları millətin strateji inkişaf konsepsiyasına çevrilərək onun dünya miqyasında özünəməxsus yer tutmasına yol açmışdır. Azərbaycan xalqının böyük oğlu, ümummilli liderimiz Heydər Əliyev də dahi lider kimi insanları öz ideya və baxışları ətrafında toplamış, zəngin təcrübəsi sayəsində idarəçilikdə ciddi uğurlara imza atmış, cəmiyyətin maraq və mənafelərini müdafiə etdiyi üçün xalqın dərin etimadını qazanmışdır.

  Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri deyib: “Muzeylər bizim tariximizi, mədəniyyətimizi özündə qoruyub gələcəyə daşıyır. ...Lakin iş muzeylərin yaradılması ilə bitmir, onların daim zənginləşdirilməsinə, tamaşaçıların muzeylərə cəlb olunmasına da ciddi diqqət yetirilməlidir”.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2014-cü il 19 dekabr tarixli “Muzeylərlə əlaqələrin daha da gücləndirilməsi haqqında” Sərəncamına uyğun olaraq muxtar respublikada dövlət orqanları işçilərinin muzeylərə kollektiv gedişi təmin olunub. Bu tədbirlərin həyata keçirilməsi muzeylərə marağın artmasına, tariximizin, mədəniyyətimizin hərtərəfli öyrənilməsinə və təbliğinə şərait yaradır.
Avqustun 31-də Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Aparatının, Gənclər Fondunun, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Naxçıvanşünaslıq Mərkəzinin, Nazirlər Kabinetinin, Ali Məhkəmənin, Naxçıvan Şəhər Məhkəməsinin və ixtisaslaşdırılmış məhkəmələrin kollektivləri Naxçıvan Biznes Mərkəzində olublar.

Odlar yurdu Azərbaycanın ayrılmaz tərkib hissəsi Naxçıvan olduqca əlverişli coğrafi şəraitdə yerləşir. Bu il muxtariyyət əldə etməsinin 95 illiyini qeyd edən bu qədim torpaq təcavüzkar və xain qonşularımız ermənilərin blokadası şəraitində yaşamasına baxmayaraq, sürətlə inkişaf edir, şəhər və kənd­lərimiz müasirləşərək gözəlləşir, insanların doğma yurda bağlılığı artır.
Bu gün muxtar respublikamızın bölgələrində aparılan tikinti-qurucu­luq işləri həyat ritminə çevrilib. Bu mənada, Culfa rayonunda da son illər xeyli quruculuq, abadlıq işləri həyata keçirilib, parklar salınıb, yollar çəkilib, tarixi-memarlıq abidələrimiz bərpa olunub, yaşıllıq zolaqları yaradılıb və həmin tədbirlər sürətlə davam etdirilir. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin bölgələrin inkişafına, abadlaşdırılmasına göstərdiyi diqqət və qayğının nəticəsidir ki, son illər Culfa şəhərində köhnə binaların əsaslı təmir olunması, yaradılan yeni infrastruktur, bir-birindən gözəl istehsal və xidmət sahələri insanların rahat yaşamasına xidmət edir.
Diqqətçəkən amillərdən biri də budur ki, Culfa şəhəri ilə yanaşı, onun ucqar kəndləri də günü-gündən müasirləşir, abad və yaraşıqlı ünvanlara çevrilir. Rayonun abad yaşayış məntəqələri sırasına ucqar dağ kəndi Ərəfsə də daxildir. Yaşıllıqlar qoynunda yerləşən, qədimliyi müasirliyə qovuşan Ərəfsə kəndinin gözəlliklərini, həyat ahəngini qələmə almaq arzusu ilə yolumuzu bu qədim yurd yerinə saldıq. Aran yerlərdə isti olmasına baxmayaraq, yuxarılara qalxdıqca sərin meh qəlbimizə dolur, könlümüzü oxşayırdı. Əlincə çayı boyunca sıralanan palıd, söyüd, armud, cəviz, badam ağacları bir-birini arxada qoyur. Gül-çiçəyin ətrində gözəlliyə qərq olmuş Ərəfsəyə çatırıq.

Naxçıvan Qarnizonu qoşunları üzrə hərbi qulluqçular arasında keçirilən yarışdan əvvəl Əlahiddə Ümumqoşun Ordunun zabiti, polkovnik-leytenant Vahid Məmmədov birinciliyin məqsəd və şərtlərini iştirakçılara çatdıraraq komandalara uğurlar arzulayıb.
Sonra 15 komandadan 60 hərbi qulluqçunun gücünü sınadığı birinciliyə start verilib. Gərgin mübarizə şəraitində keçən birinciliyin şərtlərinə əsasən hərbi qulluqçular 8 kilometr məsafədə 10 nöqtəni ­aşkar ediblər. Yarışın keçirilməsində məqsəd hərbi qulluqçuların kompas və xəritədən istifadə etməklə səmti müəyyənetmə vərdişlərini təkmilləşdirmək, dözümlülüklərini yoxlamaq və ən bacarıqlı idmançıları müəyyən etmək olub.
Səmti müəyyənetmə yarışında komanda hesabında 1-ci yerdə xüsusi təyinatlı birləşmənin, 2-ci yerdə tank hissəsinin, 3-cü yerdə isə Daxili Qoşunların “Naxçıvan” Əlahiddə Əməliyyat Briqadasının komandası qərarlaşıb.
Fərdi hesabda isə 1-ci yerə müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu, əsgər Mahir İbrahimov, 2-ci yerə gizir Kamran Mustafazadə, 3-cü yerə gizir Məhəmməd Rüstəmov layiq görülüb. İlk üçlükdə yer alan idmançı və komandalar Əlahiddə Ümumqoşun Ordu komandanlığı tərəfindən ­mükafatlandırılıblar.

Nəriman NƏCƏFOV

Avqustun 30-da Türkiyə Respublikasının Zəfər Bayramı və Türkiyə Silahlı Qüvvələri Günü münasibətilə Türkiyənin Naxçıvandakı Baş Konsulluğu tərəfindən rəsmi qəbul təşkil edilib.
Tədbirdə Azərbaycan və Türkiyə respublikalarının Dövlət himnləri səsləndirilib. Sonra Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Türkiyə Respublikasının Zəfər Bayramı və Türkiyə Silahlı Qüvvələri Günü münasibətilə Türkiyənin xarici ölkələrdəki diplomatik nümayəndəliklərinə göndərdiyi təbriki oxunub.
Türkiyənin Naxçıvandakı Baş konsulu Məhmət Emin Kiraz çıxış edərək Türkiyə Respublikasının Zəfər Bayramı və Türkiyə Silahlı Qüvvələri Gününün tarixindən, eləcə də ölkəsinin müasir inkişafından danışıb. Türkiyə-Azərbaycan ikitərəfli münasibətlərinin uğurla inkişaf etdiyini bildirən Baş konsul ölkələrimiz arasındakı əlaqələrin tərkib hissəsi kimi Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə əməkdaşlığın ilbəil genişləndirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayıb.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin birinci müavini Azər Zeynalov rəsmi qəbulda çıxış edərək deyib: Azərbaycan-Türkiyə dost və qardaş ölkələrdir. Xalqlarımız arasındakı tarixi köklərə əsaslanan birlik və bərabərlik bu gün daha da möhkəmlənib, ikitərəfli münasibətlərimiz strateji tərəfdaşlıq səviyyəsinə yüksəlib. Bu əlaqələrin inkişafında Naxçıvan Muxtar Respublikasının mühüm yeri və rolu vardır. Xüsusilə ordu quruculuğu sahəsindəki əməkdaşlıq məmnunluq doğurur.
Ali Məclis Sədrinin birinci müavini Zəfər Bayramının 97-ci il­dönümü və Türkiyə Silahlı Qüvvələri Günü münasibətilə tədbir iştirakçılarını təbrik edib.

“Şərq qapısı”

Əlverişli təbii-coğrafi şəraitə, münbit torpaqlara malik olan Zəngəzur mahalının qədim yaşayış məskəni Qubadlı rayonu 26 il bundan əvvəl – 1993-cü il avqustun 31-də Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunub. Azərbaycanın bu dilbər guşəsinin işğala məruz qalması nəticəsində 445 min kvadratmetr mənzil fondu, 4 tibb ocağı, 6 uşaq bağçası, 61 ümumtəhsil məktəbi, 10 mədəniyyət evi, 24 klub, 1 tarix-­diyarşünaslıq muzeyi, 60 kitabxana dağıdılıb, işğalçılar 94 kənd və qəsəbəni, 205 mədəni-­məişət obyektini, 12 tarixi abidəni yandırıb viran qoyublar.
Strateji əhəmiyyət daşıyan Qubadlı erməni təcavüzü ilə, əslində, Qarabağ münaqişəsindən bir qədər əvvəl üzləşmişdi. Sərhədlərin dəqiqləşdirilməsi adı ilə tarixən qubadlılıların dədə-baba torpaqları olan Vəli düzü, Güllü zəmi kimi gözəl təbiətli əraziləri Ermənistana vermək cəhdi, münaqişənin örtülü olsa da, bünövrəsini qoymuşdu. Hələ 1988-ci il fevral ayının 6-da Xankəndidə ilk erməni mitinqlərindən sonra Ermənistandan azərbaycanlıların deportasiya edilməsinə başlananda Sisyandan, Qafandan, Gorusdan zorla çıxarılan azərbaycanlıların bir qismini Qubadlı qəbul etmişdi. Rayon Dağlıq Qarabağla Ermənistan arasında yerləşdiyinə görə strateji əhəmiyyəti daha böyük idi və bunu gözəl başa düşən erməni təcavüzkarları Qubadlıda terror-təxribat əməlləri törədirdilər. Onlar Dağlıq Qarabağa Qubadlı ərazisindən keçid yaratmaq, dəhliz açmaq, buradan separatçılara silah-sursat daşımaq niyyətini həyata keçirmək istəyirdilər.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyinin iş planına uyğun olaraq Naxçıvan Günəş Elektrik Stansiyasında “Elektrik stansiyalarında yanğınların qarşısının alınması və söndürülməsi zamanı idarəetmə orqanları və qüvvələrin fəaliyyətinin təşkili” mövzusunda taktiki-xüsusi təlim keçirilib.
Təlimə nazirliyin aparatının və Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi İdarəsinin müvafiq vəzifəli şəxsləri, Naxçıvan şəhər, Babək, Şahbuz və Kəngərli rayon Dövlət Yanğın Təhlükəsizliyi şöbələrinin yanğından mühafizə bölmələri, Böhrаn Vəziyyətlərində İdаrəеtmə Mərkəzinin “112” qaynar telefon xətti, “101” xidməti və Naxçıvan Günəş Elektrik Stansiyasının rəhbərliyi cəlb olunub.
Təlimin keçirilməsində məqsəd stansiyada ehtimal olunan yanğınlar zamanı yаrаnа biləcək vəziyyətin qiymətləndirilməsi və qərarın qəbulu üzrə təlim iştirаkçılаrınа təcrübə qаzаndırmаq, yanğınların söndürülməsi zamanı yanğından mühafizə bölmələrinin uzlaşmış fəaliyyətini təşkil etmək, həmçinin yanğınların operativ və cəld söndürülməsi üçün qüvvə və vasitələrin düzgün bölüşdürülməsinə, yanğın sahələrinin məhdudlaşdırılmasına, yanğınsöndürmə texnikalarının hərəkətinin məhdud olduğu ərazilərdə əlaltı vasitələrlə yanğının söndürülməsinə nail olmaqdan ibarət olub.

Hər il avqust ayının 30-u Türkiyə Respublikasının Zəfər Bayramı və Türkiyə Silahlı Qüvvələri Günü kimi qeyd olunur.

Məlum olduğu kimi, cari ilin oktyabr ayında əhali haqqında demoqrafik, iqtisadi və sosialməzmunlu daha geniş məlumatların əldə edilməsi məqsədilə növbəti siyahıyaalma keçiriləcəkdir. Bu mühüm tədbir dövlət miqyasında əhəmiyyət daşımaqla onun mahiyyəti və məqsədilə bağlı məlumatların verilməsi də aktuallıq kəsb edir. 

Cəmiyyətin ən böyük sərvəti, şübhəsiz, insan kapitalıdır. Bu kapitalın kəmiyyət və keyfiyyət prizmasından düzgün qiymətləndirilməsi və ondan istifadə məsələləri istər regional, istərsə də milli səviyyədə dövlət idarə­etməsinin mühüm elementlərindən biridir. Dövlətin sahib olduğu insan resurslarının statistik məlumat bazasının hazırlanması üçün keçirilən əhalinin siyahıyaalınması da, bu mənada, hər hansı bir ərazinin keçdiyi tarixi inkişaf yoluna qiymət verilməsi üçün mühüm dövlət əhəmiyyətli kampaniyadır.
Demoqrafik məlumatlar cəmiyyət həyatının bütün sahələri ilə qarşılıqlı əlaqəli olub, son nəticədə, sosial-iqtisadi inkişafa da öz təsirini göstərən əhəmiyyətli amildir. Təsadüfi deyildir ki, gələcəyə doğru inkişaf konsepsiyaları hazırlanarkən ali məqsədlər arasında insan inkişafı, onun uzun­ömürlülüyü, təhsil və rifahlarla əhatə olunma səviyyəsi, habelə urbanizasiya proseslərinə olan meyillilik, məskunlaşma, xüsusən ucqar ərazilərdə geniştərkibli ailələrin həmişəlik kök salması kimi perspektivlər ön planda tutulur. Buna görə də hər bir ölkənin və onun ayrı-ayrı regionlarının gələcək inkişaf konsepsiyasını demoqrafik məlumatlarsız təsəvvür etmək qeyri-mümkündür.

Səyahət etmək hər fəsildə gözəldir, xüsusilə də yayda. Bu fəsildə insanlar səyahət üçün havası təmiz, sərin, yaşıllıq və ağacların bol olduğu, həm də yaxşıca gəzib tanıya biləcəkləri yer axtarırlar. Deyərdim ki, bu məkan çox uzaqda deyil. Dünyanın istənilən nöqtəsindən gözəl Naxçıvanımıza gəlib onun səfalı bölgələrində dincələ bilərsiniz. Bu qədim diyar başdan-başa bir cənnətdir. Yolları abad, təhlükəsiz, insanları mehriban, qonaqpərvər, gəzməyə isə kifayət qədər tarixi yerlər, mədəniyyət müəssisələri vardır. Haqqında söhbət açacağım bölgə isə meyvələri, limonu, qayğanağı ilə məşhur, qədim tariximizin izlərini özündə yaşadan, “Azərbaycanın incisi” adlandırılan Ordubad rayonudur. Fərqli təbiəti, iqlimi, abidələri, milli-memarlıq nümunələri ilə tanınan bu bölgə indi də öz qədimliyini qoruyub saxlayır. Buraya ayaq basan ­insanları da ilk baxışda məhz bu xüsusiyyət cəlb edir. 

Naxçıvan Şəhər Təsərrüfathesablı Nəqliyyat İdarəsində əhaliyə sərnişindaşıma xidməti göstərən sürücülərin iştirakı ilə keçirilən növbəti seminar-müşavirəni Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Nəqliyyat Xidmətinin şöbə müdiri Elxan Novruzov açıb. Bildirib ki, muxtar respublikamızda digər sahələrlə yanaşı, avtomobil nəqliyyatı sahəsində də əsaslı islahatlar aparılıb. Yol-nəqliyyat infra­strukturunun yenilənməsi, bu sahədə həyata keçirilən müxtəlif tədbirlər avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin daşınmalarının müasir tələblər səviyyəsində qurulmasına əlverişli şərait yaradıb.
Vurğulanıb ki, xidmətin reyd komissiyası Nəqliyyat müfəttişliyi və təhlükəsizlik şöbəsi ilə birlikdə müxtəlif günlərdə reydlər keçirib, şəhərdaxili və rayonlararası marşrutlarda hərəkət qrafikinə nəzarət artırılıb. Keçirilən reydlər zamanı qanunsuz sahibkarlıqla məşğul olan 87 avtonəqliyyat vasitəsinin sürücüsü müəyyən edilib və tədbir görülməsi üçün onlar haqqında məlumat müvafiq təşkilatlara göndərilib.
Sonra Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Nəqliyyat Xidmətinin sektor müdiri Zaur Əliyev çıxış edərək bildirib ki, şəhərdaxili nəqliyyatın intensiv və keyfiyyətli fəaliyyətini təmin etmək üçün tədbirlər görülüb, Xətai məhəlləsində yeni obyektlərin istifadəyə verilməsi ilə əlaqədar 1 nömrəli marşrut xəttinin hərəkət istiqaməti uzadılıb, “Əshabi-Kəhf Ziyarətgahı” Dini-Mədəni Abidə Kompleksinə marşrut xətti açılıb. Həmçinin avtovağzalların fəaliyyəti də diqqət mərkəzində saxlanılıb, şəhərlərarası və rayonlararası marşrut avtobuslarının hərəkət qrafiki daha da təkmilləşdirilib. Beynəlxalq sərnişindaşıma xidməti göstərən avtobusların fəaliyyətinə nəzarət gücləndirilib.

 Nail ƏSGƏROV

Əlahiddə Ümumqoşun Ordunun tank əleyhinə bölmələri ilə mütəxəssis toplantısı keçirilib. Toplantının sonunda SPQ-9 tank əleyhinə dəzgahlı qumbaraatanlardan döyüş atışları icra edilib. Əsas məqsəd şəxsi heyətin və tank əleyhinə vasitələrin döyüş və döyüşə hazırlığının yoxlanılması olub.

* * *

Əlahiddə Ümumqoşun Orduda “Ən yaxşı istehkamçı” və “Ən yaxşı istehkamçı-kəşfiyyatçı” adı uğrunda yarış keçirilib. Yarışa cəlb olunan mühəndis silahlanma vasitələrinə baxıldıqdan sonra əsgərlərə təhlükəsizlik qaydaları, yarışın məqsəd və mahiyyəti çatdırılıb. Yarışda mühəndis-istehkam ixtisaslı əsgərlər piyada əleyhinə fuqastipli və piyada əleyhinə idarəolunan tək minanın qurulması, ağac konstruksiyalı elementin ­hesabatının aparılaraq partladılması üsullarını praktik yerinə yetiriblər. Praktik hissədən sonra yarış iştirakçılarının nəzəri bilikləri test üsulu ilə yoxlanılıb.
Sonda qaliblər komandanlıq tərəfindən mükafatlandırılıblar.

Nəriman NƏCƏFOV

Avqustun 26-da Bakı şəhərində Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Energetika Xidməti ilə Çin Xalq Respublikası Ticarət Nazirliyi arasında Naxçıvan Muxtar Respublikasına mobil elektrik stansiyalarının verilməsi haqqında müqavilə imzalanmışdır.
Müqaviləni Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Energetika Xidmətinin rəisi Namiq Paşayev və Çin Xalq Respublikasının ölkəmizdəki səfirliyinin iqtisadi-ticari məsələlər üzrə məsləhətçisi Vanq Çunqanq imzalamışlar.
Müqavilə çərçivəsində Naxçıvan Muxtar Respublikasına dəyəri 4 milyon 969 min manat olan 2 dəst 200 kilovat gücündə dizel generator maşını, 410 dəst 2 kilovat gücündə mobil Günəş elektrik stansiyası, 410 dəst Günəş suqızdırıcısı və 6 dəst 10 kilovatlıq ­külək-Günəş hibrid elektrik stansiya qurğusu təmənnasız veriləcəkdir. Layihənin təchizatçısı Çinin “Hebei Maşın İdxal və İxrac şirkəti”dir. Avadanlıqlar 110 gün müddətində muxtar respublikaya çatdırılacaq, şirkətin mütəxəssisləri tərəfindən quraşdırılacaq və yerli mütəxəssislərə təlim keçiriləcəkdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikasının Bakı şəhərindəki Daimi Nüma­yəndəliyinin rəhbəri Bəxtiyar Əsgərov tədbirdə iştirak etmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövət Energetika Xidmətinin mətbuat xidməti

Muxtar respublikanın gömrük orqanları tərəfindən əhalinin keyfiyyətli idxal məhsulları ilə təmin olunması, istehlakçıların hüquqlarının qorunması istiqamətində ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Son vaxtlar xarici bazarlarda saxta yollarla hazır­lanmış yuyucu və təmizləyici vasitələrə, məktəbli ləvazimatlarına və digər mallara daha çox rast gəlinməsi bu cür məhsullara qarşı mübarizəni daha da aktual edir.
Bu istiqamətdə həyata keçirilən tədbirlərin davamı olaraq Naxçıvan Gömrük Ekspertizası İdarəsində “Saxta və keyfiyyətsiz idxal mallarına qarşı mübarizə” mövzusunda təlim keçirilib. Sözügedən təlimi Türkiyə Respublikasında fəaliyyət göstərən “Esfor” şirkətindən dəvət olunmuş mütəxəssislər aparıblar. Qeyd edək ki, saxta mallara qarşı mübarizə sahəsində 19 illik təcrübəsi olan bu şirkət dünyanın 190 firması ilə əməkdaşlıq edir.
“Esfor” şirkətinin rəhbəri Cengiz Gümüştüz qurumun iş prinsipi, yoxlamaların aparılması üçün istifadə edilən cihazlar, beynəlxalq təcrübədə saxta mallara qarşı mübarizə istiqamətində görülən işlərlə bağlı məlumat verib. Şirkətin eksperti Merve Eraslan “Procter&Gemble”, “Adel” və ­“Faber­-Castell” şirkətlərinə aid olan malların orijinal və saxta olanının ayırd edilməsi üsullarını diqqətə çatdırıb, bu sahədə təmsil etdiyi qurumun təcrübəsini bölüşüb. Təlimçilər özləri ilə bərabər gətirdikləri nümunələrin timsalında malların orijinal və ya saxta olmasını müəyyən etməyi praktik olaraq izah ediblər.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Agentliyinin əməkdaşlarının da iştirak etdiyi təlimin sonunda sertifikatlar paylanılıb.

Rahil TAHİRLİ
Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsinin əməkdaşı

“Naxçıvan Hərbi Qarnizonu Qoşunlarının 2019-cu tədris ilinə uzlaşdırma planı”na əsasən Əlahiddə Ümumqoşun Orduda üç­pilləli, ikitərəfli keçirilən plana əsasən mərhələlərlə icra edilən komanda-qərargah təlimi başa çatıb. Qoşunların ən müasir vasitələrlə idarə olunmasının praktik həyata keçirildiyi təlim çərçivəsində ərazidə qərargahlar tərəfindən müdafiə və hücum əməliyyatları planlaşdırılıb. Praktik fəaliyyətlərə cəlb edilən bölmələr döyüş atışlarını icra ediblər. Naxçıvan Qarnizonunun Simulyasiya Mərkəzində qoşunların fəaliyyəti kompüterlər üzərində məşq etdirilərək komandirlərin döyüşü idarəetmə bacarıqları təkmilləşdirilib. Təlimin sonunda icra edilmiş fəaliyyətlərin təhlili aparılıb, çatışmazlıqlar qeyd olunub, növbəti təlimlərə hazırlıqla bağlı tapşırıqlar dəqiqləşdirilib. Ümumilikdə, təlimdə qarşıya qoyulmuş məqsədlərə nail olunub.

Nəriman NƏCƏFOV

Maraq və həyəcanla çıxdığımız yolun uzaq olmasına baxmayaraq, heç də yorğun deyilik. Əksinə, seyrinə daldığımız mənzərələr – xəfif əsən küləyin mehindən dəniztək dalğalanan, yamyaşıl  çəmənliklərə naxış salan rəngarəng çiçəklər, zümrüd rəngli, gözyaşıtək saf bulaqlar insanın ruhuna rahatlıq bəxş edir. Gedəcəyimiz ünvana yaxınlaşdığımızı yol qət etdikcə sərinləyən havadan da bilirik. Çünki bu yerlər yayın ən qızmar çağında belə, uca zirvəsindən qarı əskik olmayan Gəmiqayanın qoynuna sığınan yurd yeridir. Bəli, bura Ordubad rayonunun Ələhi kəndidir. İlin bu vədəsində yaşıllıq və onun üzərinə əlvan xalı kimi sərilən çiçəklərdən də əbəs yerə bəhs etmədim. Çünki bu səfalı məkanda arandan fərqli olaraq hələ də yazın ətri duyulmaqdadır.

Əyriçayın sol sahili, Qapıcıq dağının ətəyində yerləşən bu kəndin adı “çökəklik” mənasına uyğun gəlsə də, yaşayış məntəqəsi indi öz inkişafının zirvəsindədir. Dağların əhatəsində yerləşən kəndə daxil olarkən gördüyümüz mənzərə – bir tərəfi qədim tarixə malik əfsanəvi yurd yeri Gəmiqaya, bir tərəfi yay fəslinin qızmar çağında könüloxşayan başıqarlı dağlar, min bir dərdin dərmanı yeraltı mineral bulaqlar, yolboyu kəndə gələnləri salamlayan meyvə ağacları, nadir ağaclar diyarı olan Tillək meşəsinin füsunkarlığı, insanın ruhunu dinləndirən Əyriçayın şırıltısı...

Dünyanın məşhur aviaşirkəti olan Türk Hava Yolları rəsmi internet səhifəsində Naxçıvan istiqamətində həyata keçirilən uçuşlarla bağlı 3 dildə (türk, ingilis, rus) məlumat yerləşdirib. Məlumatda qeyd olunur ki, Türkiyə ilə həmsərhəd yeganə Azərbaycan torpağı olan Naxçıvan Muxtar Respublikası Araz çayının sahilində tarixi bir ərazidir. Burada Xan Sarayı, Xalça Muzeyi və digər muzeylər, Möminə xatın türbəsi və Nuh Peyğəmbərin məzarüstü türbəsi kimi son dərəcə əhəmiyyətli tarixi abidələr var.
180 metr dərinlikdə yerləşən Duzdağ Fizioterapiya Mərkəzi sovetlər dövründən etibarən astma-bronxit xəstələrinin müalicə məqsədilə ən çox müraciət etdiyi məkandır. Mineral bulaqları, narzanları və duz kimi zəngin təbii ehtiyatları olan Naxçıvan hər kəsi sağlam həyata çağırır.
Bundan başqa, Naxçıvan şəhərinin yaxınlığındakı tarixi abidələr və turizm obyektləri, otellər, hava limanından şəhərə getmək üçün taksi xidmətləri, marşrutlar haqqında da qısa məlumatlar verilib.

Xəbərlər şöbəsi

Hərtərəfli və dayanıqlı iqtisadi inkişaf, sosial cəlbedicilik, məşğulluq və yoxsulluğun azaldılması, təbii ehtiyatlardan səmərəli istifadə, ətraf mühitin mühafizəsi, mədəni dəyərlər və təhlükəsizlik turizmdə mühüm məsələlərdən hesab edilir. Bütün bu amillər Naxçıvan Muxtar Respublikasında da turizmin inkişafında prioritet istiqamət kimi götürülüb.
Turizmin inkişaf etdirilməsi isə muxtar respublikada aparılan miqrasiya siyasəti ilə sıx bağlıdır. Bu məqsədlə də Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Miqrasiya Xidməti işini günün tələbləri səviyyəsində qurmaqla fəaliyyətini gücləndirib və bu istiqamətdə işin təşkilinə diqqəti artırıb.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2018-ci il 31 yanvar tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmiş “2018-2022-ci illərdə Naxçıvan Muxtar Respublikasında turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı” Dövlət Miqrasiya Xidmətinin də üzərinə bir sıra öhdəliklər qoyub, vəzifələr müəyyənləşdirib. Xidmət tərəfindən həmin vəzifələrin icrası istiqamətində silsilə tədbirlər həyata keçirilir. Belə ki, turizm sektorunun inkişafı üçün muxtar respublikada əlverişli mühitin formalaşması məqsədilə sərhəd-keçid prosedurlarının sadələşdirilməsi və sürətləndirilməsi, sərhəd-buraxılış məntəqələrində sürətli keçidin təmin edilməsi üçün zəruri addımlar atılıb.

“Naxçıvan” Əlahiddə Sərhəd Diviziyasında hərbi hissənin yaradılmasının 27-ci ildönümünə həsr olunmuş mərasimə hazırlıq barədə raport verildikdən sonra hərbi hissənin döyüş bayrağı sıra meydanına gətirilib. Mərasim ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin və Azərbaycan torpaqlarının azadlığı uğrunda canlarından keçmiş şəhidlərin əziz xatirəsinin yad edilməsi ilə başlayıb. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni səsləndirilib.
“Naxçıvan” Əlahiddə Sərhəd Diviziyasının komandiri, general-mayor Niyaməddin Tağıyev hərbi hissənin şəxsi heyətini təbrik edərək bildirib ki, mühüm strateji əhəmiyyət kəsb edən Naxçıvanda 27 il bundan öncə sərhədlərimizin mühafizəsini həyata keçirən Naxçıvan Sərhəd Dəstəsində Azərbaycanın üçrəngli bayrağı dalğalandırılıb. Hərbi hissəmizin keçmiş sovet sərhədçilərindən təhvil alınması və hərbi hissənin yaradılması xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Ulu öndər 1992-ci il sen­tyabrın 29-da hərbi hissəmizdə ilk andiçmə mərasimi keçirilərkən Azərbaycan Respublikasında Sərhəd Qoşunlarının yaradılmasının məhz Naxçıvandan başlandığını bəyan edib.

Füzuli rayonunun ərazisi Qarabağ dağ silsiləsinin cənub-şərq ətəklərindən Araz çayına qədər maili düzənlik və alçaq sahələri əhatə edir. Cəbrayıl, Xocavənd, Ağcabədi, Beyləqan rayonları və Araz çayı boyunca İranla həmsərhəddir. Əsası 1827-ci ildə qoyulan, ilkin adı Qarabulaq olan rayon böyük Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin anadan olmasının 400 illiyi şərəfinə Füzuli rayonu adlandırılıb. Ərazisindəki Qaraköpəktəpədə, Qara­bulaq kurqanlarında, Günəştəpədə, Quruçay sahillərində və digər yerlərdə müxtəlif dövrlərdə tədqiqatlar aparılıb, Azərbaycan xalqının qədim köklərə sahib olduğu sübut edilib. 1968-ci ildə aşkar olunan Azıxantrop adamının alt çənəsinin sümükləri rayon mərkəzindən 15 kilometr aralı məsafədə yerləşən Azıx mağarasında tapılıb. Azərbaycan arxeologiya elminin böyük nailiyyətləri olan bu abidə rayon ərazisində vaxtilə qədim Paleolit dövrünün mövcudluğunu aşkarlamaqdadır. Bununla yanaşı, Füzuli rayonunda Əcəmi memarlıq məktəbinin təsiri ilə inşa olunan bir sıra memarlıq abidələri də var idi. Çox təəssüf ki, tarixi əhəmiyyət daşıyan bu abidələrimiz erməni vandalizminə məruz qalıb, məhv edilib, yandırılıb. İşğalçı ermənilər bununla Azərbaycan tarixini hər vasitə ilə saxtalaşdırmağa, yaddaşlardan silməyə çalışıblar. Zəbt edilmiş torpaqlarımızın hər daşının külə döndərilməsi, viran edilməsi erməni vandalizminin daha bir sübutudur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Bilik Fondunun təşkilatçılığı ilə Ağbulaq İstirahət Mərkəzində məktəblilərin yay tətilini mənalı keçirmələri üçün “Yay məktəbi” təşkil olunub. “Yay məktəbi” hər il olduğu kimi, bu il də şagirdlər tərəfindən rəğbətlə qarşılanıb.
İstirahət zamanı maarifləndirici tədbirlər, kino və sənədli filmlərin nümayişi, müxtəlif idman, bilik yarışları, rəsm müsabiqəsi, “Oxunması zəruri olan kitabların Siyahısı”na daxil olan ədəbiyyat nümunələrinin mütaliə və müzakirələrinin təşkili, “Tariximiz-irsimiz” mövzusunda diskussiya, muxtar respublikamızın əsrarəngiz təbiətini və ekoloji bilikləri artırmaq üçün müxtəlif gəzintilər həyata keçirilir.
Şagirdlərin “Yay məktəbi”nin yekununa həsr olunmuş tədbirdə iştirak edən Naxçıvan Muxtar Respublikası Təhsil nazirinin müavini Heyran Əhmədova doğma diyarımızda təhsilə göstərilən dövlət qayğısından danışıb.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Təhsil Nazirliyinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabineti yanında İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi tərəfindən Şərur rayonunda icbari tibbi sığortanın tətbiqi ilə bağlı tibb işçiləri üçün ikigünlük təlim keçirilib.
Təlimi giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabineti yanında İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyinin İcbari tibbi sığorta işinin təşkili şöbəsinin müdiri Vüsal Məmmədov açıb. O bildirib ki, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2019-cu il 25 yanvar tarixli Sərəncamı ilə icbari tibbi sığorta 1 iyun 2019-cu il tarixdən Şərur rayonunda tətbiq olunmağa başlanıb. Qeyd edilib ki, təlimin keçirilməsində məqsəd Şərur Rayon Mərkəzi və Uşaq xəstəxanalarında çalışan tibb işçilərini icbari tibbi sığortanın tətbiqi qaydaları, bununla bağlı klinik protokollara uyğun tibbi xidmətlərin təşkili, agentliyə təqdim olunacaq hesabatların forması, hazırlanması və təqdim edilməsi qaydaları barədə məlumatlandırmaqdır.
Təlimin birinci günü agentliyin İcbari tibbi sığorta işinin təşkili şöbəsinin aparıcı məsləhətçisi Təranə Babayeva sığortaolunanın tibb müəssisəsi tərəfindən necə qəbul edilməsi və qeydiyyatının aparılması haqqında məlumat verib. Səhiyyə və sosial-iqtisadi təhlil şöbəsinin baş məsləhətçisi Nazəni Rüstəmli “Aylıq hesabatların tərtib və təqdim olunma qaydalarının izah edilməsi”, Maliyyə və təsərrüfat sektorunun müdiri Nicat Əsgərov “İcbari tibbi sığortanın maliyyələşmə formaları və nümunəvi hesabat formalarının təqdim edilməsi” mövzularında slaydlar vasitəsilə ətraflı məlumat veriblər. Sonra tibb işçiləri ilə birlikdə mövzular müzakirə edilib.

“Kosmosdan Yer kürəsi son dərəcə gözəl, çəhrayı bir rəngdə görünür. Yerə qayıdandan sonra hara yolum düşürdüsə, həmin rəngi axtarırdım. Nəhayət, Naxçıvanda tapdım. Kosmosdan baxanda bütün Yer kürəsi Naxçıvan torpağının rəngində görünür”.
Rus kosmonavt-rəssamı Leonovun qədim və doğma diyarımıza verdiyi bu dəyər hər bir naxçıvanlının qəlbində böyük qürur hissi yaradır. Mövcudluğu dövründə başı bəlalar çəkən, torpaqlarına göz dikilən, yeraltı və yerüstü sərvətləri düşmənlərə gözdağı olan Naxçıvan heç kəsə baş əyməyib, onun igid, yurdsevər oğulları yurdumuzun hər qarışını vətənpərvərliklə qoruyublar, babalarımızın dediyi “Torpaqdan pay olmaz” vəsiyyətinə əməl ediblər. Bu gün də bu vəsiyyət naxçıvanlılar üçün ­yazılmamış qanundur...
Artıq qədim diyarımızın bütün bölgələri inkişafın, tərəqqinin yeni mərhələsindədir. Düşmənlə üz-üzə dayanan “Qeyrət qalası” Sədərək də eləcə... 1988-ci ildə başlanan hadisələrdən sonra dəfələrlə bu qədim oğuz torpağında olmuşam. Burada yaşanan həyatı görmüşəm. Dediyim odur ki, bu bölgənin ən ağır dövründən bu günə qədərki həyatı gözlərim önündə olub. Sədərəyin tarixinə yazılan o qanlı-qadalı illər, ondan sonrakı dövr barədə dəfələrlə yazılar qələmə almışam. 1988-ci ildən bu günə kimi keçilən yolu indi hər bir naxçıvanlı yaxşı bilir. Odur ki, onları yenidən xatırlatmaq fikrindən uzağam.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Mərkəzi Elmi Kitabxanasının “Vikipediya” Metodik Mərkəzinin könüllüləri tərəfindən Naxçıvanın tarixi, coğrafiyası, arxeologiyası, mədəniyyəti, memarlığı, qədim sənətkarlığı, milli adət-ənənələri, musiqi alətləri, tarixi abidələri, görkəmli elm, mədəniyyət, ictimai-siyasi xadimləri haqqında sistemli şəkildə onlarla məqalələr yazılıb.
Məqalələr tarixi faktlara və elmi mənbələrə əsaslanaraq hazırlanıb, bir sıra məsələlərə aydınlıq gətirilib. “Vikipediya”da ardıcıl olaraq məqalə yaradılması prosesi davam etdirilir.

Xəbərlər şöbəsi

Azərbaycan Respublikası Sərhəd Qoşunlarının formalaşmasında ümummilli liderimizin siyasi fəaliyyətinin 1990-1993-cü illəri əhatə edən Naxçıvan dövrü müstəsna əhəmiyyətə malikdir. Bu dövrdə ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə Naxçıvanda ilk milli sərhəd qurumları yaradılmışdır.

Ümummilli liderimiz Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri seçildikdən cəmi dörd gün sonra, 1991-ci ilin sentyabr ayının 7-də Dövlət Müdafiə Komitəsinin yaradılması barədə qərar qəbul etmişdir. Bununla da, Azərbaycanda vahid komandanlığa tabe olan ilk milli ordunun əsası qoyulmuşdur. Həmin vaxt Naxçıvandakı sərhəd dəstəsinin əmlakının, silah və sursatının tamamilə Azərbaycan sərhədçilərinə təhvil verilməsi işi də ölkəmizin milli maraqlarına uyğun şəkildə həll olunmuşdur. 1992-ci il avqust ayının 22-də Naxçıvandakı 41-ci sərhəd dəstəsi Azərbaycanın tabeliyinə keçmiş və sərhəd dəstəsində ilk dəfə müstəqil Azərbaycanın üçrəngli bayrağı qaldırılmışdı. Rusiya Sərhəd Qoşunları Baş Komandanlığı və Zaqafqaziya Sərhəd Qoşunları Dairəsinin rəhbərliyi ilə aparılan danışıqların nəticəsi olaraq, 1992-ci il sentyabrın 29-da isə 41-ci Sərhəd Dəstəsi ləğv olunmuş, onun bütün hərbi və təsərrüfat əmlakı Naxçıvanda yeni yaradılmış birinci Sərhəd Dəstəsinin sərəncamına verilmiş, 215 kilometrlik sərhəd ərazisi ilk dəfə olaraq milli Sərhəd Qoşunları tərəfindən mühafizəyə qəbul edilmişdir. Ümummilli lider Heydər Əliyev bu barədə demişdir: “Naxçıvanın qonşu İran və Türkiyə ilə sərhədləri on illər boyu rus qoşunları tərəfindən qorunmuşdur. Biz keçmiş Sovetlər İttifaqının, sonra isə Rusiyanın burada yerləşən 41-ci Sərhəd qoşunları hissəsinin buradan tamamilə çıxıb getməsinə nail olduq və Azərbaycanda ilk dəfə olaraq milli sərhəd qoşunlarının birinci dəstəsi yaradıldı... Bütün bunlar tarixi hadisələrdir və nəinki bugünkü, həmçinin gələcək nəsillər tərəfindən layiqincə qiymətləndiriləcəkdir”.

Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanında “Azərbaycan Hava Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin və Azərbaycan Respublikası Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında Dövlət Mülki Aviasiya Agentliyinin təşkilatçılığı ilə muxtar respublikanın hava nəqliyyatında nümunəvi xidmətin təşkili ilə bağlı keçirilən tədbiri agentliyin direktoru Arif Məmmədov açıb.
Bildirilib ki, bu gün Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanından yerli hava xətləri ilə Bakı şəhərinə, beynəlxalq hava xətləri ilə isə Moskva və İstanbul şəhərlərinə uçuşlar həyata keçirilir. Uçuşlar dünyada istismar olunan müasirtipli hava gəmiləri vasitəsilə yerinə yetirilir. Hava nəqliyyatının inkişafı və hava daşımalarının müasir tələblər səviyyəsində qurulması üçün ardıcıl tədbirlərin görülməsi, uçuşların təhlükəsizliyini artırmaq məqsədilə alınmış yeni maşın və mexanizmlərin yüksək texniki göstəricilərə malik olması sərnişinlərə nümunəvi xidmət göstərməyə imkan verir.
Qeyd olunub ki, muxtar respublikada həyata keçirilən genişmiqyaslı quruculuq işləri Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanını da əhatə edib. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin tapşırığına əsasən Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanı üçün yeni uçuş-enmə zolağının inşası artan yük və sərnişindaşıma tələbatının ödənilməsinə, eləcə də muxtar respublikada mülki aviasiya sahəsində işlərin uğurla həyata keçirilməsinə şərait yaradacaqdır.

Babək rayonunun Kültəpə kəndində Məhəmmədəli Məmmədova məxsus süd emalı müəssisəsində südçülüklə məşğul olan ailə təsərrüfatçıları ilə birgə maarifləndirici tədbir keçirilib. Rayon İcra Hakimiyyətinin əməkdaşı Azər Hümbətov “Ailə təsərrüfatları ili”ndə sahibkarlarla birgə maarifləndirici tədbirlərin keçirilməsinin əhəmiyyətindən, onlara yaradılan şəraitdən, göstərilən dövlət dəstəyindən danışıb.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin şöbə müdiri Əyyub Abdullayev və aparıcı mütəxəssis Lalə Məmmədli südçülüklə məşğul olan ailə təsərrüfatlarında inəklərə zoobaytar qaydalarına uyğun qulluq edilməsi, süd istehsalının artırılması, süd məhsullarının hazırlanma texnologiyası və ənənəvi süd məhsullarının istehsalının təbliğ edilməsinin əhəmiyyəti ilə bağlı çıxış ediblər.

Ötən il dekabrın 27-də keçirilən beşinci çağırış Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin doqquzuncu sessiyasında Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri tərəfindən 2019-cu ilin muxtar respublikada “Ailə təsərrüfatları ili” elan olunması müxtəlif ailə təsərrüfatlarının yaradılması üçün yeni imkanlar açıb.
Ailə əməyinə əsaslanan fərdi təsərrüfatların yaradılmasına köməklik göstərilməsi məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən muxtar respublika rayonları üzrə, ümumilikdə, 22 aztəminatlı ailə müəyyənləşdirilib. 17 nəfərə yanında balası olan iribuynuzlu, 2 nəfərə yanında balası olan 10 baş xırdabuynuzlu heyvan, 2 nəfərə yerşumlayan mini aqreqat, 1 nəfərə isə meyvə şirələri və turşuların hazırlanması üçün ləvazimatlar verilib.
Bununla əlaqədar keçirilən tədbirdə çıxış edən Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi naziri Nicat Babayev muxtar respublikada aztəminatlı ailələrə göstərilən dövlət qayğısı, onların məşğulluğunun təmin olunması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlər barədə danışıb. Qeyd olunub ki, özünüməşğulluğa cəlb edilən ailələrin təsərrüfatlarında qısa müddət ərzində artımlar olub, bu da həmin ailələrin sosial rifah halının yaxşılaşmasına müsbət təsir edib.

Muxtar respublikada Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün müdafiəsi zamanı sağlamlıq imkanları məhdudlaşmış şəxslərin və şəhid ailələrinin, habelə 1941-1945-ci illər müharibəsi iştirakçılarının rifah halının yaxşılaşdırılması sahəsində ardıcıl tədbirlər görülür. Bu tədbirlər muxtar respublikanın müxtəlif rayonlarında yaşayan müharibə veteranlarına peşəkar tibbi xidmətin təşkili ilə də davam etdirilir.
Kəngərli Rayon Müharibə, Əmək, Silahlı Qüvvələr və Hüquq-Mühafizə Orqanları Veteranları Şurası və Rayon Mərkəzi Xəstəxanasının həkim briqadası tərəfindən müharibə iştirakçılarına baş çəkilib, onlar tibbi müayinələrdən keçiriliblər. Ehtiyacı olanlara müalicələr təyin edilib. Həmçinin həkimlər onlara tibbi məsləhətlər və dərman preparatları da veriblər.

Xəbərlər şöbəsi

2019-ci ilin iyul ayında Naxçıvan Muxtar Respublikası Vergilər Nazirliyi və onun yerli vergi orqanları tərəfindən muxtar respublika ərazisində fəaliyyət göstərən ticarət, iaşə, xidmət və digər sahələrdə yoxlama və monitorinqlər aparılmış, 6 vergiödəyicisində qanunvericiliyin pozulması faktları aşkar edilmiş və müvafiq tədbirlər görülmüşdür. Operativ vergi nəzarəti tədbirləri zamanı 4 vergi­ödəyicisinin “Fərqlənmə nişanı” olmadan avtomobil nəqliyyatı ilə sərnişin daşınması faktları aşkar edilmişdir. Keçirilən nəzarət tədbirləri zamanı 1 şəxsin vergi orqanlarında uçota durmadan sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olduğu aşkarlanmış və həmin şəxs barəsində qanunamüvafiq tədbirlər görülmüşdür. Aparılan operativ nəzarət işləri zamanı tətbiq olunmuş iki yüz manat maliyyə sanksiyası məbləğinin büdcəyə ödənilməsi təmin edilmişdir.
Qeyd olunan dövrdə müvafiq icra hakimiyyəti orqanları ilə birgə 19 işəgötürəndə aparılmış araşdırmalar zamanı 68 yeni əmək müqaviləsinin bağlanmasına nail olunmuşdur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası
Vergilər Nazirliyinin
mətbuat xidməti

“Naxçıvan Hərbi Qarnizonu Qoşunlarının 2019-cu tədris ilinə uzlaşdırma planı”na əsasən növbəti komanda-qərargah təlimi başlayıb və taqım komandirləri ilə məşğələlər keçirilib.

Naxçıvan Qarnizonu qoşunlarında üçpilləli, ikitərəfli keçirilən növbəti komanda-qərargah təlimi müxtəlif mərhələlərdə icra edilir. Təlim çərçivəsində “Həyəcan” siqnalı ilə cəmləşmə rayonlarına çıxarılan qoşunların idarə olunması praktik həyata keçirilir.
Ərazidə əməliyyatların qərargahlar tərəfindən planlaşdırılmasından sonra qəbul edilmiş qərarlar simulyasiya mərkəzində kompüterlər üzərində icra olunacaq. Təlim avqustun 24-dək davam edəcək.

* * *

Əlahiddə Ümumqoşun Orduda taqım komandirləri ilə komandir hazırlığı məşğələləri keçirilib. Məşğələlərdə əsas məqsəd zabitlərin hərb sənəti üzrə biliklərinin, bölmələrin idarə edilməsi üzrə bacarıqlarının və komandir keyfiyyətlərinin təkmilləşdirilməsi olub.

Ölkəmizdə aparılan uğurlu sosial-iqtisadi siyasət nəticəsində artıq bir neçə ildir ki, aqrar sahədə daxili istehsal hesabına əhalinin əksər kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təmin edilməsinə nail olunub. Kənd təsərrüfatı bitkilərinin əkin strukturunda əhəmiyyətli dəyişikliklər baş verib, dənli və dənli-paxlalıların, xüsusən buğdanın istehsalına diqqət artırılıb.

Əsası ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan və ölkə başçısı cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə uğurla davam etdirilən aqrar islahatlar muxtar respublikamızda kənd təsərrüfatının bütün sahələrində olduğu kimi, taxılçılığın da inkişafına etibarlı zəmin yaradıb. Naxçıvanda 2019-cu ilin “Ailə təsərrüfatları ili” elan olunması, bu sahənin inkişaf etdirilməsi üçün Tədbirlər Planının qəbul edilməsi və uğurla icra olunması isə aqrar sahənin inkişafına yeni stimul verib.
Taxıl strateji əhəmiyyətli bitkidir. Hər zaman bu sahəyə xüsusi qayğı göstərilib və göstərilir. Bunun ifadəsidir ki, mülkiyyətçilərin və sahibkar­ların taxılçılığa olan marağı getdikcə daha da artır, əkin sahələri genişləndirilir. Məlumat üçün bildirək ki, 2018-ci ilin payızında və 2019-cu ilin yazında muxtar respublikada 33308 hektar taxıl sahələrindən 24729 hektarı buğda, 8579 hektarı arpa olmaqla, əkin aparılıb və sahələrdən 102984 ton məhsul əldə olunub. Orta məhsuldarlıq 30,9 sentner təşkil edib.
Artıq payızlıq taxıl əkinlərinə hazırlıq işləri görülür. Taxılçılıqla məşğul olan fermerlər yadda saxlamalıdırlar ki, taxıldan yüksək məhsul əldə etmək üçün bütün aqrotexniki tədbirlər vaxtında və keyfiyyətlə yerinə yetirilməlidir.

Düşünürəm ki, hava nəqliyyatının Naxçıvan üçün nə dərəcədə mühüm əhəmiyyətə malik olmasından danışmaq, ətraflı təhlil aparmaq yersiz olar. Çünki hər kəs Naxçıvanın ölkəmizin əsas hissəsi ilə nəqliyyat əlaqələrinin kəsilməsi fonundan baxdıqda bu həqiqəti daha aydın dərk etmiş olar. Və hamı da yaxşı bilir ki, muxtar respublikanın inkişafının ən xarakter cəhətlərindən biri elə blokadanın yaratdığı çətinliklərin mərhələ-mərhələ aradan qaldırılmasıdır. Ərzaq, enerji və müdafiə təhlükəsizliyinin təmin olunması, sosial-iqtisadi inkişafın ahəngdar sürətdə davam etdirilməsi, nəqliyyat əlaqələrinin, xüsusilə mülki aviasiyanın inkişafı sahəsində görülən işlər istər muxtar, respublika əhalisi, istərsə də gələn qonaqlar tərəfindən böyük məmnunluqla qarşılanır. Bir sözlə, Naxçıvanda blokada anlayışı yaşadığımız real həyat tərzindən çox-çox arxada qalıb. Hətta belə desək daha düzgün olar ki, unudulub.

Bu yazıda Naxçıvanda hava nəqliyyatının inkişafı tarixinə qısa nəzər salmaq istəyirəm. Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində Naxçıvanın ölkəmizin əsas hissəsi ilə yeganə əlaqəsi ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin ölkəmizə birinci rəhbərliyi dövründə tikdirdiyi hava limanı vasitəsilə həyata keçirilirdi. 1990-1993-cü illərdə dahi şəxsiyyət Naxçıvanı işğaldan qorumaqla yanaşı, həm də blokadanın yaratdığı çətinliklərin aradan qaldırılması sahəsində mühüm işlər görürdü. Naxçıvan hava limanının uçuş-enmə zolağının ilk dəfə yenidən qurulması, hava nəqliyyatının imkanlarının artırılması da bu dövrə təsadüf edir. Bundan sonra hava nəqliyyatı muxtar respublika üçün həyati əhəmiyyət daşımağa başlamışdır. Ulu öndər ölkəmizə rəhbərliyi dövründə də Naxçıvanda hava nəqliyyatının inkişafını diqqətdə saxlamış, bu siyasətin davamı olaraq Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin böyük qayğısı nəticəsində 2004-cü ildə Naxçıvan Hava Limanına Beynəlxalq Hava Limanı statusu verilmiş, 2014-cü ildə hava limanının yeni inzibati binası, 2015-ci ildə “Şərq Terminalı”, 2016-cı ildə isə “Qərb Terminalı” istifadəyə verilmişdir.

Beşinci çağırış Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin onuncu sessiyasında verilmiş tapşırıqlarla əlaqədar 2019-cu ildə muxtar respublikada payızlıq taxıl əkinlərinin aqrotexniki qaydalara uyğun aparılması və hazırlıq işlərinə dair müşavirə keçirilib.
Müşavirəni giriş sözü ilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Baş nazirinin birinci müavini Elşad Əliyev açaraq bildirib ki, aqrar sahədə sistemli şəkildə həyata keçirilən kompleks tədbirlər nəticəsində artıq son bir neçə ildir ki, əhalinin əksər kənd təsərrüfatı məhsullarına olan tələbatının daxili istehsal hesabına ödənilməsi təmin edilib. 2019-cu ilin məhsulu üçün əkilmiş 33 min 308 hektar taxıl sahəsindən 102 min 984 ton məhsul tədarük edilib, məhsuldarlıq orta hesabla hər hektardan 30,9 sentner olub.
Qeyd olunub ki, hazırda muxtar respublikada taxılçılıqla məşğul olan sahibkarları keyfiyyətli toxumla təmin etmək üçün “Bərəkət Toxumçuluq” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyəti və Akademik Həsən Əliyev adına “Araz” Elm-İstehsalat Birliyinin yardımçı təsərrüfatı fəaliyyət göstərir.
Vurğulanıb ki, 2020-ci ilin məhsulu üçün cari ilin payızında muxtar respublikada 32 min hektar sahədə şum aparılaraq taxıl əkini keçirilməsi nəzərdə tutulur. Payızlıq taxıl əkini ilə əlaqədar şum və səpin aparmaq üçün 1032 ədəd təkərli, 99 ədəd tırtıllı, 115 ədəd taxılsəpən, 33 ədəd toxumtəmizləyən, 430 ədəd kotan, 296 ədəd lafet, 22 ədəd çizel və şırımaçan texnika saz vəziyyətə gətirilib. Cari ildə bütün taxıl sahələrinin şırım üsulu ilə əkilməsi nəzərdə tutulur. Payızlıq taxıl əkininin aparılması üçün muxtar respublikanın torpaq mülkiyyətçilərinə 5000-5500 ton toxum tələb olunur. Bunun üçün “Bərəkət Toxumçuluq” təsərrüfatında 600 ton, Akademik Həsən Əliyev adına “Araz” Elm-İstehsalat Birliyinin yardımçı təsərrüfatında isə 100 ton yüksəkkeyfiyyətli buğda və arpa toxumları mövcuddur. Yerli təsərrüfat sahibləri də özləri üçün toxum ehtiyatı tədarük ediblər. Bundan əlavə, ölkəmizdəki digər toxumçuluq təsərrüfatlarından muxtar respublikanın torpaq-iqlim şəraitinə uyğun elit və 1-ci reproduksiyalı buğda və arpa toxumları gətiriləcək.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabineti yanında Yetkinlik Yaşına Çatmayanların İşləri və Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Komissiyanın iclası keçirilib.
İclası giriş sözü ilə komissiyanın sədri Ramilə Seyidova açaraq gündə­likdə duran məsələlərlə bağlı məlumat verib, 2019-cu ilin 6 ayı ərzində görülən işlərlə bağlı məruzə ilə çıxış edib.
Ramilə Seyidova bildirib ki, hesabat dövrü ərzində muxtar respublikada olan bütün uşaqların, o cümlədən hər iki valideynini itirmiş və valideyn himayəsindən məhrum olmuş, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların hüquqlarının qorunması, təhsilə cəlb olunması, sosial müdafiələrinin təşkili, xüsusi istedadlarının üzə çıxarılması, müalicə olunmaları ilə əlaqədar tədbirlər görülüb. Belə ki, hesabat dövrü ərzində komissiyalar muxtar respublikada məktəbdaxili nizam-intizama əməl etmələrinin yoxlanması, yetkinlik yaşına çatmayanlara spirtli içki və tütün məmulatları satışının, qanunsuz olaraq əməyə cəlb edilməsinin, təhsildən yayınma hallarının qarşısının alınması, eləcə də yeniyetmələrin zərərli vərdişlərdən uzaqlaşdırılması, hüquqlarının və qanuni mənafelərinin qorunması məqsədilə 492 reyd yoxlaması, 139 görüş, müxtəlif mövzularda çoxsaylı maarifləndirici söhbətlər aparılıb, seminarlar keçirilib.

Avqustun 16-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsində muxtar respublikada əhalinin siyahıyaalınması üzrə görülmüş hazırlıq işləri və qarşıda duran vəzifələr barədə iclas keçirilmişdir.
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin birinci müavini, əhalinin siyahıyaalınmasına yardım komissiyasının sədri Azər Zeynalov çıxış edərək demişdir ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında iqtisadi və sosial sahələrdə qazanılan uğurlar əhalinin rifah halının, o cümlədən demoqrafik göstəricilərin yaxşılaşmasına mühüm təsir göstərməkdədir. Əhali haqqında demoqrafik, iqtisadi və sosial məzmunlu daha geniş məlumatların əldə edilməsi məqsədilə həyata keçirilən siyahıyaalma dövlətin milli statistikasının əsasını təşkil etməklə ən vacib məlumat mənbələrindən biri hesab edilir. Respublikada əhalinin növbəti dəfə siyahıyaalınması Azərbaycan Respublikası Prezidentinin “2019-cu ildə Azərbaycan Respublikasında əhalinin siyahıyaalınmasının keçirilməsi haqqında” 2016-cı il 7 sentyabr tarixli Fərmanına əsasən 2019-cu il oktyabrın 1-dən 10-dək keçiriləcəkdir. Siyahıyaalma vahid prinsiplər və proqram əsasında bütün ərazidə, eyni zamanda adbaad, mərkəzləşdirilmiş qaydada sorğu yolu ilə aparılacaqdır.
Qeyd olunmuşdur ki, Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin siyahıyaalınması üzrə hazırlıq işlərinin görülməsi, həyata keçirilməsi, bu sahədə müvafiq nazirlik, komitə, idarə və təşkilatların, şəhər və rayon icra hakimiyyəti orqanlarının fəaliyyətini əlaqələndirmək məqsədilə 2016-cı il 26 dekabr tarixdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri tərəfindən “Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin siyahıyaalınmasına yardım komissiyasının yaradılması haqqında” Sərəncam imzalanmışdır. Müvafiq sərəncamın icrası istiqamətində Naxçıvan Muxtar Respublikasında əhalinin siyahıyaalınmasına yardım komissiyasının iş planı təsdiq edilmişdir. İş planında yerinə yetiriləcək işlər müəyyənləşdirilmiş, şəhər və rayon icra hakimiyyətlərində əhalinin siyahıyaalınmasına yardım komissiyaları yaradılmış, icraya məsul orqanlara konkret tapşırıqlar verilmiş, müvafiq tədbirlər həyata keçirilmişdir. Təqvim üzrə digər işlər hazırda davam etdirilir. Muxtar respublikada bu günədək siyahıyaalmanın mütəşəkkil təşkili üçün 42 adda müxtəlif materiallar, sorğu vərəqələri, sayıcı çantaları alınmış, şəhər və rayonlar üzrə ümumi bölgüsü aparılmışdır. Müəyyənləşdirilmiş say həcmində dəftərxana və digər yardımcı ləvazimatların alınması isə yaxın zamanda həyata keçiriləcəkdir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında bu mühüm dövlət tədbirinin vaxtında, operativ və yüksək keyfiyyətlə həyata keçirilməsi qarşıda duran ən önəmli vəzifələrdən biridir.

Naxçıvan Muxtar Respublikasında hava nəqliyyatının müasir tələblər səviyyəsində qurulması diqqətdə saxlanılır. Aparılan qu­ruculuq işləri Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanını da əhatə etmiş, infrastruktur tamamilə müasirləşdirilmişdir. Bu gün muxtar respublikada yerli hava xətləri ilə yanaşı, beynəlxalq uçuşlar da həyata keçirilir. Hava limanı üçün ikinci uçuş-enmə zolağının inşası mövcud imkanları daha da artıracaqdır.
Beynəlxalq Mülki Aviasiya Təşkilatının qəbul etdiyi qərara əsasən avqustun 15-dən etibarən Naxçıvan Muxtar Respublikasının Türkiyə üzərindən birbaşa hava dəhlizi açılmışdır. Yeni hava dəhlizinin açılması muxtar respublika üçün bir çox cəhətdən əhəmiyyətlidir. İlk növbədə, Naxçıvan Muxtar Respublikasının bu hava dəhlizi vasitəsilə Türkiyə üzərindən beynəlxalq dəhlizlərə çıxışı təmin ediləcəkdir. Digər bir tərəfdən isə beynəlxalq reyslər həyata keçirilərkən vaxta və yanacağa qənaət olunacaqdır. Bütün bunlarla yanaşı, Türkiyə üzərindən yeni hava dəhlizinin açılması gələcəkdə yeni beynəlxalq reyslərin açılmasına və Naxçıvan Muxtar Respublikasının turizm imkanlarının daha da genişlənməsinə töhfə verəcəkdir.

Qədim diyarımız tarixən zəngin təsərrüfat ənənələri ilə seçilib. Bu ənənələr içərisində isə meyvəçilik özünəməxsus yerə malikdir. Təsadüfi deyil ki, meyvəçilikdən söz düşəndə ilk olaraq ağlımıza belə ənənələri ilə məşhur olan Ordubad rayonu gəlir. Doğma Naxçıvanımızın bu bölgəsinə üz tutan qonaqların rayona xas olan milli mətbəxə maraqları artdıqca bu yurd yerinin meyvələrindən dadmaq və özləri ilə sovqat aparmaq istəyənlərin sayı da çoxalır. Elə bu səbəbdəndir ki, bu yaxınlarda Bakıdan gələn qonağım fürsət bilib Ordubadı gəzmək, daha çox təbii məhsulları, dünyada şöhrət tapan meyvələri ilə tanış olmaq istəyirdi. Bayram günləri olduğu üçün onun bu xahişini yerinə yetirməyi özümə borc bildim. Çünki biz hamımız həm də Naxçıvanımıza gələn qonaqların bələdçisi olmalı, diyarımızı hər yerdə tanıtmalı, təbliğ etməliyik. Ertəsi gün müasir Ordubad şəhərinin çinarlı, kəhrizli qədim məhəllələrini gəzib, təmiz havasında sərinlik tapdıq.

Qədim məhəllələr qonağımızı olduqca heyrətləndirsə də, bu barədə yazıb mətləbdən uzaq düşmək istəmirəm. Bir az da yol kənarlarındakı meyvə bağlarını gəzdikdən sonra həmsöhbətimi Ordubad şəhərindəki bazara aparmaq qərarına gəldim. Çünki həmin bazar Ordubadda meyvəçilik və mətbəx ənənələrinin nə qədər zəngin olduğunu nümayiş etdirən ünvanlardandır. Təsərrüfatçılar yetişdirdikləri təzə-tər məhsulları həmin bazara satışa çıxarmaqla həm də bu diyarın meyvəçilik şöhrətini nümayiş etdirirlər. Buradakı müxtəlif sortlarda şaftalı, gavalı, alma, armud, ərik, alça, çiyələk, böyürtkən və digər meyvə, tərəvəzlər bol məhsuldan xəbər verir. Digər tərəfdən qonağımızın gələn gündən sorağına düşdüyü Ordubadın sucuğu, alanası, miyanpuru, qaxı və çırtmasından da bu bazarda ürəyin istəyən qədər tapmaq mümkün idi. Yolboyu qonağıma ordubadlıların meyvələrdən mürəbbə və qurudulmuş halda qış üçün də hər zaman tədarük görmələri haqqında həvəslə məlumat verdim. Ona qurudulmuş armud, ərik və almadan qax, şaftalının xüsusi növü olan nazlı şaftalıdan alana, miyanpur, cəvizdən sucuq, alçadan çırtma hazırlanmasından, bu məhsulların nəfis görünüşündən və qeyri-adi ləziz dadından danışdım. Bildirdim ki, uzun müddət qaldığından bu məhsulları Ordubad bazarında ilin bütün fəsillərində tapa bilərsən. Bir sözlə, bu naz-nemətlər Ordubadın zəngin mətbəx mədəniyyətinin nümunəsi kimi müasir dövrümüzdə də süfrələrin bəzəyinə çevrilib. Etiraf edim ki, qonağımız da təzə məhsullardan daha çox Ordubad süfrəsinin bu nadir inciləri ilə maraqlanırdı. Dadına baxdıqca onların necə hazırlanmasından tutmuş istifadəsinə və faydalarına qədər hər biri haqqında məlumat almaq istəyirdi.

Muxtar respublikada yeni texnologiyaların tətbiqi və əhaliyə keyfiyyətli poçt, rabitə, internet və teleradio xidmətlərinin göstərilməsi 2019-cu ilin iyul ayında da davam etdirilmişdir.
Ordubad rayonu, Nüsnüs kənd Avtomat Telefon Stansiyasına 32 portluq Huawei MA5616 internet modulu əlavə edilmişdir. Naxçıvan şəhəri mikrorayon ərazisində yerləşən Avtomat Telefon Stansiyasına 5 ədəd 48 portluq internet modulu əlavə olunmuşdur. Bundan əlavə, Kəngərli rayon Şahtaxtı Avtomat Telefon Stansiyasına konvertor qoyularaq şəbəkənin sürəti 100 MB/s-dən 1GB-ə çevrilmişdir.
Naxçıvan şəhəri, Əliabad qəsəbəsi, Şərur rayon Aralıq, Dəmirçi və Düdəngə Telefon stansiyalarının hər birinə portların artırılması üçün 48 portluq DSLAM avadanlığı quraşdırılaraq asinxron rəqəmsal istifadəçi internet portlarının sayı artırılmışdır. Nömrə tutumlarının artırılması nəticəsində hesabat ayında 184 yeni telefon nömrəsi istismara verilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Agentliyi 2019-cu ilin iyul ayında yerli məhsulların daxili və xarici bazarlarda rəqabətə­davamlı olması üçün keyfiyyət standartlarına əməl edilməsinə nəzarət işini, o cümlədən təsərrüfat subyektlərinin istehsal-xidmət şəraitinin və məhsul göstəricilərinin standartların tələblərinə uyğunluğunu diqqətdə saxlamış, məhsul nümunələrinin 207, qida məhsullarının 181 halda keyfiyyət gös­təricilərinin yoxlanılması təmin ­olunmuşdur.
Yerli istehsal məhsullarının keyfiyyətinin qorunması məqsədilə 83 qida istehsalı müəssisəsində, 74 ictimai iaşə və xidmət sahəsində, 50 bərbərxana və 36 gözəllik salonunda maarifləndirmə xarakterli baxış və monitorinqlər aparılmış, aşkar olunmuş çatışmazlıqların aradan qaldırılması təmin edilmişdir. Məhsulların sertifikatlaşdırılmasına dair elektron xidmət vasitəsilə daxil olmuş 15 müraciət operativ icra olunmuşdur.
Meyvə-tərəvəz və onlardan hazır­lanmış məhsulların keyfiyyətinin nəzarətdə saxlanılması işi çərçivəsində məhsulların 25 halda keyfiyyət göstəriciləri yoxlanıldıqdan sonra sertifikatlaşdırılmış, 3 anbardan, 4 satış obyektindən və 21 bostandan götürülmüş məhsulların 28 halda laboratoriya analizləri aparılaraq keyfiyyət göstəricilərinin standartların tələblərinə uyğun olduğu müəyyən edilmişdir. Uşaq bağçalarının, məktəblərin, xəstəxanaların və digər təhsil və səhiyyə müəssisələrinin yerli məhsullarla təmin edilməsi və alınan qida məhsullarının keyfiyyətinin müntəzəm nəzarətdə saxlanılması istiqamətində 18 bufet və yeməkxanada monitorinqlər və yerli məhsullarla təminatın üstünlüyü barədə maarifləndirici tədbirlər aparılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Nazirlər Kabinetində avqust ayının ilk 15 günü ərzində bir sıra qərarlar qəbul edilmişdir. Belə ki, 2019-cu il 1 avqust tarixli 105 nömrəli Qərarı ilə “Naxçıvan Muxtar Respublikasında işaxtaran və işsiz şəxslərin peşə hazırlığının təşkili Qaydası” təsdiq edilmişdir. Bu qaydaya əsasən peşə hazırlığı üzrə təşkil edilən kurslarda təhsil müddəti 3 (üç) aya qədərdir. Eləcə də peşə hazırlığının təşkili zamanı üç ildən artıq işləməyənlər, peşəsi (ixtisası) olmayanlar üstün hüquqa malikdirlər.

Həmçinin “Naxçıvan Muxtar Respublikasında fəaliyyət göstərən ali təhsil müəssisələrinin hazırlıq qruplarında tədrisin təşkili Qaydası” təsdiq edilmişdir. Qaydaya uyğun olaraq ali təhsil müəssisələri və ixtisaslar üzrə bakalavriat səviyyəsində birillik ödənişli hazırlıq qrupları təşkil olunur. Hazırlıq qruplarında təhsil əyani formada həyata keçirilir. Nazirlər Kabinetinin müəyyən etdiyi ali təhsil müəssisələri və ixtisaslar üzrə bakalavriat səviyyəsində hazırlıq qruplarının yerləri elan edilir və ali təhsil müəssisələrinə qəbul olmayan abituriyentlər imtahan verdikləri ixtisas qruplarına aid ixtisaslar üzrə seçim edir və həmin yerlərə qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada müsabiqə yolu ilə yerləşdirmə aparılır. Hazırlıq qruplarında tədrisin sonunda Dövlət İmtahan Mərkəzi tərəfindən qəbul imtahanlarına uyğun olaraq buraxılış imtahanları keçirilir və nəticədə, müvəffəqiyyət qazanan tələbələr ali təhsil müəssisələrinin birinci kursuna qəbul olunurlar.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi muxtar respublikada mülki müdafiə, əhalinin və ərazilərin fövqəladə hallardan qоrunması, fövqəladə halların qarşısının alınması və nəticələrinin aradan qaldırılması istiqamətində qarşıya qоyulmuş vəzifələrin icrasını iyul ayında da davam etdirmişdir.

Ötən ay muxtar respublikanın Şərur, Ordubad, Culfa və Sədərək rayonlarında 28 obyektin fövqəladə hallara hazırlıq vəziyyəti yoxlanılmışdır. 8 təhlükə pоtensiallı оbyektdə texniki təhlükəsizliyə əməl olunması yоxlanılmış, 6 müəssisədə 41 texnoloji nəqliyyat vasitəsi dövlət qeydiyyatından keçirilmiş, 3 müəssisədə 12 texniki qurğu sınaqdan keçirilərək texniki təhlükəsizlik sertifikatı ilə təmin edilmiş, 4 müəssisədə 112 işçinin iştirakı ilə texniki təhlükəsizliyin təmin olunması üzrə maarifləndirmə işi aparılmışdır.
Naxçıvan şəhərindəki Heydər Əliyev prospekti, 37 nömrəli ictimai yaşayış binasında quraşdırılmış köhnə liftlərin sökülməsi və yeniləri ilə əvəz olunması zamanı təhlükəsizlik tədbirlərinə əməl olunmasına nəzarət edilmişdir. Muxtar respublikada radiasiya təhlükəsizliyinin təmin edilməsi məqsədilə 6 tibb müəssisəsində və Heydərabad Su Monitorinq Laboratoriyasında yoxlamalar aparılmış, tibb müəssisələri radioloji-gigiyenik pasportlarla təmin edilmişdir.
Mülki müdafiə işinin təşkili ilə bağlı Naxçıvan Qaz-Turbin Elektrik Stansiyasında əməli məşğələ, Naxçıvan Beynəlxalq Hava Limanında taktiki-xüsusi təlim keçirilmiş, Naxçıvan Muxtar Respublikasının mülki müdafiə və əhalinin mühafizəsi planı 13 mərkəzi icra hakimiyyəti orqanı ilə dəqiqləşdirilmişdir. 7 kateqoriya üzrə 109 rəhbər, komandir-rəis heyətinin mülki müdafiəyə və fövqəladə hallara hazırlanması təmin edilmiş, 22 obyektdə 613 nəfərin iştirakı ilə maarifləndirici tədbir, 15 obyektdə mülki müdafiə qüvvələrinin 573 nəfər şəxsi heyəti ilə qrup məşğələsi keçirilmişdir.