Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə 31 Dekabr – Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü və Yeni il bayramı münasibətilə Şahbuz şəhərindəki Ahıllar evində tədbir keçirilib.
Tədbirdə Şahbuz Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısı Nurəddin Quliyev, Naxçıvan Muxtar Respublikasının əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Cavid Səfərov, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Ramilə Seyidova çıxış edərək ahılları bayramlar münasibətilə təbrik edib, onlara uzun ömür, cansağlığı arzulayıblar.
Çıxışlarda vurğulanıb ki, muxtar respublikamızda ahıllara diqqət günü-gündən artır. Onların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, sağlamlıqlarının qorunması, asudə vaxtlarının səmərəli təşkili, cəmiyyətə inteqrasiya olunmaları istiqamətində keçirilən belə tədbirlər bu qəbildən olan insanlara qayğının ifadəsi kimi böyük əhəmiyyət daşıyır. Bayram günlərində ahılların ziyarət edilməsi isə artıq ənənə halını alıb.
Tədbirdə Şahbuz Rayon Mədəniyyət Evinin musiqi kollektivi konsert proqramı ilə çıxış edib.
Sakinlər göstərilən diqqət və qayğıya görə minnətdarlıqlarını bildiriblər.
Sonda ahıllara bayram hədiyyələri təqdim olunub.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin
mətbuat xidməti

Uşaqlar cəmiyyətimizin ən gözəl varlıqlarıdır. Onların təhsil alması, istedadlarının inkişaf etdirilməsi, eyni zamanda asudə vaxtlarının səmərəli və mənalı təşkili dövlətimizin əsas qayğılarındandır. Muxtar respublikamızda sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların iştirakı ilə bayram şənliklərinin təşkili ənənə halını almışdır.
Məhdud Fiziki İmkanlılar üçün Naxçıvan Regional İnformasiya Mərkəzinin təşkilatçılığı ilə Naxçıvan Uşaq Bərpa Mərkəzində müalicə alan və Regional İnformasiya Mərkəzində tədrisə cəlb edilən 18 yaşınadək sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların iştirakı ilə bayram şənliyi keçirilib.
Tədbirdə Şaxta babanın iştirakı uşaqların sevincinə səbəb olub. Balacaların rəqsləri və ifalarında səslənən şeirlər tədbir iştirakçılarında xoş ovqat yaradıb.
Sonda uşaqlara bayram hədiyyələri verilib.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi
Nazirliyinin mətbuat xidməti

31 Dekabr – Dünya Azərbaycanlılarının Həmrəylik Günü və Yeni il bayramı münasibətilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi və Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi Naxçıvan şəhərindəki Körpələr Evi və Ailələrə Dəstək Mərkəzində tədbir keçirmişdir.
Tədbirdə Naxçıvan Muxtar Respublikasının əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Cavid Səfərov, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Ramilə Seyidova çıxış edərək bu günün əhəmiyyətindən, uşaqlara göstərilən dövlət qayğısından danışmışlar. Bildirilmişdir ki, ölkəmizdə, eləcə də muxtar respublikamızda həyata keçirilən dövlət uşaq siyasəti humanistlik, həmrəylik, qayğı xarakteri daşıyır. Bütün kateqoriyadan olan uşaqlara, o cümlədən xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlara həssaslıqla yanaşılır, onların hüquqlarının qorunması, ehtiyaclarının ödənilməsi, problemlərinin öyrənilib həll edilməsi, asudə vaxtlarının səmərəli təşkili, cəmiyyətə inteqrasiya olunmaları diqqət mərkəzində saxlanılır. Bayram günlərində xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqların ziyarət olunması dövlətin uşaqlara diqqət və qayğısının bariz nümunəsidir.
Naxçıvan Şəhər Körpələr Evi və Ailələrə Dəstək Mərkəzinin baş həkimi Rəsmiyyə Xasıyeva göstərilən diqqət və qayğıya görə minnətdarlığını bildirmişdir.
Tədbirdə Heydər Əliyev Uşaq-Gənclər Yaradıcılıq Mərkəzinin, Naxçıvan Dövlət Uşaq Filarmoniyasının mahnı və rəqs qrupları rəqslər ifa etmiş, şən mahnılar səsləndirmiş, M.T.Sidqi adına Naxçıvan Dövlət Kukla Teatrının aktyorlarının ifasında tamaşalar göstərilmişdir.
Hər iki valideynini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş sağlamlıq imkanları məhdud 32 uşağa hədiyyələr verilmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin
mətbuat xidməti

Sığorta-pensiya sistemində əsaslı dəyişikliklərin həyata keçirilməsi tədbirləri çərçivəsində pensiyaların ödənilməsinin qabaqcıl forma və metodlarının real təcrübədə tətbiqi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu sahədə olan bəzi çatışmazlıqların aradan qaldırılması və pensiyaçılara daha yüksək səviyyədə xidmət göstərilməsi üçün pensiyaların plastik kartlarla ödənilməsi vacib məsələyə çevrilmişdir. Ölkə Prezidentinin “Azərbaycan Respublikasında dövlət pensiya sisteminin təkmilləşdirilməsi tədbirləri haqqında” 2003-cü il 4 avqust tarixli Fərmanına əsasən, ölkədə pensiyaların plastik kartlarla bankomatlar vasitəsilə ödənilməsi sisteminin tətbiqi Dövlət Sosial Müdafiə Fondu tərəfindən həyata keçirilməyə başlanmışdır. Pensiyaların ödənişində plastik kart sisteminin tətbiqi sığorta-pensiya sistemində reallaşdırılan ən uğurlu islahat tədbirlərindən biridir. Bunun nəticəsidir ki, pensiyaların əhaliyə çatdırılmasında uzun illərdən bəri mövcud olan problemlər aradan qaldırılmışdır. 2005-ci ildən Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində də pensiyaçıların pensiyalarının plastik kartlarla bankomatlar vasitəsilə ödənilməsinə başlanılmışdır. Pensiyaların bankomatlarla ödənilməsi üçün hazırlanan plastik bankomat kartları Dövlət Sosial Müdafiə Fondunun büdcəsi hesabına hazırlandığından pensiyaçılara pulsuz paylanılır. Plastik kart və onun unikal PİN kodu Dövlət Sosial Müdafiə Fondu tərəfindən pensiyaçıya şəxsən təqdim edilir. Pensiyaçılar həmin kartlar vasitəsilə pensiyalarını vəsait hesaba köçürüldükdən dərhal sonra günün istənilən saatında (bankomat 24 saat işlədiyi üçün) bankomatlardan almaq imkanına malikdirlər.
Həmçinin pensiyaçılar Azərbaycan Respublikasının istənilən bölgəsində olarkən də pensiyalarını ala bilərlər. Ancaq pensiyaçılar və ümumiyyətlə, plastik kartdan istifadə edən bütün vətəndaşlar bilməlidirlər ki, yalnız plastik kartın məxsus olduğu bankın bankomatlarından istifadə edərkən götürülən vəsaitin müqabilində bankomat öz abunəçilərindən xidmət haqqı tutmur. Lakin başqa banka məxsus bankomatlardan götürülən vəsaitin müqabilində xidmət haqqı tutulur. Məhz buna görə də pensiyaçılar onlara verilən plastik kartın hansı banka məxsus olduğunu bilməli və heç bir xidmət haqqı ödənilmədən tam məbləğin alınması üçün bankomat seçimini düzgün aparmalıdırlar.
Qeyd edək ki, muxtar respublika üzrə pensiyaçıların 44 min 283 nəfərinə, yaxud 85 faizinə pensiyaları plastik kartlar vasitəsilə ödənilir. Bu da ötən ilin müvafiq dövrünə nisbətən 7 min 765 nəfər, yaxud 21,3 faiz çoxdur. Bu iş pensiyaçıların könüllü müraciətləri əsasında aparılır. Müraciətlərin sayı isə aybaay artır.

Xəbərlər şöbəsi

Yeni il bayramını hər il muxtar respublika sakinləri gözəl əhval-ruhiyyə ilə qarşılamağa çalışırlar. Hər bir evdə minbir nemətli süfrələr açılır, küknarlar bəzədilir, bu küknarlar müxtəlif işıqlandırma vasitələri ilə al-əlvan rəngə bürünür. Mədəniyyət, təhsil müəssisələrində və insanların bayram şənliyinə toplaşdığı yerlərdə Yeni il şənliklərinin və tədbirlərinin keçirilməsi münasibətilə müvafiq hazırlıq işləri aparılır. Bu vaxt əsas şərtlərdən biri yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına ciddi riayət olunmasıdır. Adi bir ehtiyatsızlıq xoşagəlməz hadisəyə, yanğının baş verməsinə səbəb ola bilər. 

Naxçıvan Muxtar Respublikası Fövqəladə Hallar Nazirliyi tərəfindən Yeni il şənliklərinin və tədbirlərinin keçirilməsi zamanı yanğın təhlükəsizliyinin təmin olunması və vaxtında qabaqlayıcı tədbirlərin həyata keçirilməsi məqsədilə tərtib olunmuş tədbirlər planına uyğun olaraq, mədəniyyət, təhsil müəssisələrində və insanların bayram şənliklərinə toplaşdığı yerlərdə yoxlama-nəzarət və maarifləndirmə tədbirləri həyata keçirilmişdir. Nazirlik Yeni il şənliklərinin və tədbirlərinin keçirilməsi zamanı yanğın hadisələrinin baş vermə­məsi üçün vətəndaşlara aşağı­da qeyd olunan yanğın təhlükəsizliyi qaydalarının tələblərinə riayət olunmasını tövsiyə edir.
Yadda saxlamaq lazımdır ki, küknar ağacı möhkəm dayaq üzərində qurulmalı və ətrafında sərbəst hərəkət etmək üçün geniş məsafə saxlanılmalıdır. Küknar ağacı elektrik qurğularının quraşdırılması qaydalarına riayət olunmaqla işıqlandırılmalıdır. İşıqlandırılma üçün tənzimləyici transformatorların vasitəsi ilə 12 volt gərginlikli lampalardan istifadə olunmalı, elektrik naqilləri, lampalar saz olmalı və etibarlı izolə edilməlidir. İşıqlandırmada nasazlıq hiss olunduqda, yəni naqillər qızdıqda, lampalar yanıb-söndükdə, qığılcım olduqda təcili onu elektrik şəbəkəsindən ayırmaq lazımdır.

(miniatür)

Bu il də ululardan ulu diyarımız üçün ötən ildən uğurlu, sayalı gəldi. Naxçıvanımızın hər qarışına yeni naxışlar vuruldu, yeni rənglər qədim diyarımızın mənzərəsinə al-əlvanlıq, şuxluq, gözəllik qatdı. Yeni-yeni binalar istifadəyə verildi, yollar, körpülər salındı. Susuz çöllərə su çəkildi, ağacsız torpaqlara yeni fidanlar əkildi. Bundan əvvəlki illərdə salınan pöhrələr insan əlinin nəvazişilə torpaqda özlərinə daha möhkəm yer etdilər, çiçəkləndilər, pərvazlanıb boy atdılar. Şoran torpaqlara möhkəm, sarsılmaz iradəsinin gücünü göstərən insan oğlu hektarlarla belə torpağı körpə ağaclara yurd-yuva etdi. Naxçıvan daha yaşıl diyara çevrildi.

...Artıq Naxçıvan şəhəri yağışlı-çiskinli, xəzəlli payızı arxada qoyub. Əsən küləklər, gecə ayazı ağacları gələn bahara əməlli-başlı hazırlayıb. Təkəmseyrək ağaclar bu fəslin şıltaqlığına dözə bilib, bir az “əyin-başında” yarpaq saxlayıb. İndi şəhərə gözəllik, yaşıl rəng vermək növbəsi həmişəyaşılların, küknarların, şamlarındır. Doğma diyarımızın bütün guşələrində olduğu kimi, Naxçıvan şəhərində də belə ağaclar minlərlədir. Şəhərimiz yenə yaz fəslindəki kimi gözəl, yaraşıqlı, cilvəlidir.
Səhərdir. Xan Arazdan qalxan sis, duman şəhəri qalın yorğan kimi örtüb. Sanki Tanrının minillərdir, qoruyub saxladığı bu şəhəri yad gözlərdən gizlədir, mühafizə edir. Duman çəkildikcə gözlər önündə şəhərin möhtəşəm mənzərəsi canlanır. Yaşamaq, yaratmaq həvəsi ilə yollara çıxan, işə tələsən insanlar təmiz, səliqəli səkilərlə işə tələsirlər. Bir yaşlı insan da onların arasındadır. Ətrafındakı ağacların rəngində yaşıl paltar geyən ağsaçlı-saqqallı insan ciddiyyətlə və qətiyyətlə addımlayır. Biləkləri ağac gövdəsitək möhkəm, əlləri qabarlı, alnı torpaq kimi qırışlarla örtülü, gözlərindən şəfqət, mehribanlıq yağan bu insanın işi bir çoxlarından daha çətin, daha məsuliyyətlidir. Yəqin, təxmin etmisiniz. Hər gün şəhərin müxtəlif yerlərində qarşımıza çıxan bu insan əvəzsiz təbiət nümunələrinin, güllərin, çiçəklərin, ağacların qayğıkeşi olan bağbandır.
Mənə “Payızda yerə tökülən xəzəllərin, yazda açılan çiçəklərin, cücərən tumurcuqların qoxusunu nə zaman ciyərlərinizə çəkmisiniz, nə zaman əyilib yol kənarında bir gülü iyləmisiniz? Halbuki mən yerə düşmüş bir xəzəlin ətrini dünyanın ən bahalı ətrinə dəyişmərəm”, – deyən də odur. Haqlıdır. Mən də daxil olmaqla bir çoxlarımız təbiətin gözəlliklərinə qarşı etinasızıq, soyuğuq. Nə edirik, nə düşünürük, bəlli deyil. Nə rəngləri görürük, nə çalarları, nə də ana təbiətin nəvazişli çağırışını, səsini eşidirik.
Bircə təsəlliverici məqam var. O da bundan ibarətdir ki, həyat davam edir. Güllü-çiçəkli, həmişəyaşıl şəhərimizə yaxşı-yaxşı baxmağa da vaxtımız var, sınan bir budağı sarıyıb həyata qaytarmağa da. İnanın ki, həyatda yalnız bircə dəqiqəniz qalmışsa, demək, gec deyil. Yaxşı əməl sahibi olmaq, bizi yaşadan təbiətə həssas olmaq üçün könül gözü ilə yalnız bircə dəfə qanrılıb ətrafa baxmağımız yetər.

Səbuhi HÜSEYNOV

Naxçıvan Muxtar Respublikasında bu sahədə görülmüş işlər bunu deməyə tam əsas verir

Tarixən bütün inkişaf etməkdə olan ölkələrdə insan kapitalının inkişafına sərf olunan vəsait həmişə özünü doğrultmuşdur. Doğrudan da, insana göstərilən qayğı, son nəticədə, bütün cəmiyyətin ümumi rifahının yüksəlməsinə xidmət edən ən humanitar addımdır. Məhz buna görə də görülən hər bir işə yekun vurarkən onun insan həyatını yaxşılaşdırmağa yönəlmiş müsbət sosial təsirləri həmişə ön planda tutulur. Son illər, ümumilikdə, ölkəmizin sosial-iqtisadi inkişafında əldə olunmuş nailiyyətlər Naxçıvan Muxtar Respublikasında genişmiqyaslı islahatlar üçün əlverişli imkanlar açaraq insanların rifah halının yaxşılaşdırılması istiqamətində mühüm işlərə təkan vermiş, əhalinin etibarlı sosial müdafiəsinə möhkəm zəmin yaratmışdır. Sosial qayğıya ehtiyacı olan əhali qruplarının sosial müdafiəsi sahəsində muxtar respublikamızda 2012-ci ildə görülmüş işlər bu qənaətə gəlməyə imkan verir.

Təkcə bir fakta nəzər salsaq, görərik ki, bu dövr ərzində muxtar respublikada bütün növ müavinətlərə və ünvanlı dövlət sosial yardımına 11 milyon 491 min 371 manat ayrılmışdır ki, bunun da 3 milyon 472 min 324 manatı ünvanlı dövlət sosial yardımına, 8 milyon 19 min 47 manatı isə bütün növ müavinətlərə sərf olunmuşdur. Muxtar respublikada əlil və ahıl vətəndaşların həyat şəraitinin yaxşılaşdırılması istiqamətində həyata keçirilən tədbirlərin davamlılığı təmin edilmiş, sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin sosial-tibbi reabilitasiyası, texniki bərpa vasitələri və protez-ortopediya məmulatları ilə təmin olunması, eyni zamanda onların sanatoriya və kurortlarda müalicələrinin təşkili, habelə cəmiyyətə inteqrasiyası məqsədilə bir sıra tədbirlər həyata keçirilmişdir.
Cari ilin ötən dövrü ərzində 635 tənha ahıl və sağlamlıq imkanları məhdud şəxsə evlərində sosial-məişət xidməti göstərilmiş, Əlillərin Bərpa Mərkəzində sağlamlıq imkanları məhdud 242 şəxsin, Uşaq Bərpa Mərkəzində 18 yaşadək sağlamlıq imkanları məhdud 232 uşağın müalicəsi təşkil edilmişdir. Bu dövrdə sağlamlıq imkanları məhdud vətəndaşların sanatoriyalarda müalicə və istirahət etmələri üçün 96 göndəriş verilmiş, 586 nəfər texniki bərpa vasitələri ilə təmin edilmiş, 526 nəfərə protez-ortopedik xidmət göstərilmişdir. İl ərzində sağlamlıq imkanları məhdud 27 şəxsin sosial-məişət şəraitinin yaxşılaşdırılmasına, 17 nəfərin respublika daxilində, 5 nəfərin Bolqarıstan Respublikasının “Pavel Banya” kurort müəssisəsində, 6 nəfərin isə Ukrayna Respublikasının Saki şəhərində yerləşən onurğa və sinir sistemləri üzrə ixtisaslaşmış müalicə müəssisəsində müalicələri təşkil edilmişdir. Dövlətimizin əlil ailələrinə göstərdiyi fasiləsiz qayğının növbəti ifadəsi olaraq, 2012-ci il ərzində müvafiq kateqoriyadan olan 10 ailə fərdi yaşayış evləri ilə, müvafiq kateqoriyalı sağlamlıq imkanları məhdud 30 şəxs isə minik avtomobilləri ilə təmin olunmuşdur.

Səhər saatlarıdır. Şəhərdən çıxırıq. Üfüqdən az əvvəl boylansa da, qışın soyuq gecəsində üşümüş torpağı qızdırmaq üçün gücü çatmayan, buludların arxasından ara-sıra görünərək tez-tez də gizlənən qızılsaçlı Günəşin zəif şüaları altında xidməti avtomobilimizdə sürətlə irəliləyirik. Maşınların səs-küyü, siqnal səsləri, işıqforlarda gözləmək, işlərinə gecikməmək üçün tələsən adamların xəfifcə həyəcanlı görünən üzləri, ictimai nəqliyyat dayanacaqlarında tez-tez saata baxaraq avtobus gözləyən tələbə və müəllimlər. Bunlar hamısı arxada qalır. Biz Şahbuz rayonunun ucqar dağ kəndlərindən birinə yollanırıq – ölkəmizin bənzərsiz gözəlliyə malik yaylaqlarından olan Batabatın iki addımlığında yerləşən, uca dağların qoynunda qərar tutan Biçənək kəndinə: Şahbuzun buz kimi bulaqlarının çağladığı, Zəngəzur silsiləsinə birləşən, hələ bir neçə gün əvvəl ağ yorğanını üstünə çəkmiş dağların qoynunda qərar tutan Biçənəyə. O Biçənəyə ki yeni görkəmindən, nikbinlik doğuran növrağından verəcəyimiz sevindirici xəbərlər qəzetimizin doğma yurdun çiçəklənməsindən fərəh hissi keçirən bütün oxucularının sevincinə sevinc payı qatacaq.

Yolların kənarındakı otların üstündə, ağacların gövdələrində qırov görünür. Gecə soyumuş hava azacıq belə olsun, qızmayıb. Amma bu, yol inşaatçılarını qətiyyən işdən saxlamır. Onların hamısı iş başındadır. Naxçıvan şəhərindən başlayaraq bizim üz tutduğumuz ünvanadək uzanacaq yeni yolun çəkilişi ilə məşğuldular. Qreyderlər işləyir, yük maşınları torpaq, qum, çınqıl daşıyır. Güclü traktorlar daşları, qayaları parçalayıb dağıdır. Fəhlələr yolun üstündə yerləşən köhnə körpüləri söküb yenisini tikirlər. Su­ötürücü qurğular quraşdırırlar.

Muxtar respublikada qadınların problemlərinin öyrənilməsi və həlli daim diqqət mərkəzində saxlanılaraq onların məşğulluq problemləri həll olunur, xüsusi qayğıya ehtiyacı olanlara sosial yardımlar təyin edilir, tənha qadınlara evlərində xidmət göstərilir.
Həyata keçirilən tədbirlərin davamı kimi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi, Səhiyyə, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi nazirliklərinin təşkilatçı­lığı ilə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan Naxçıvan şəhəri, “İstiqlal” 133, mənzil 1 ünvanında yaşayan I qrup əlil, tənha qadın Ələsova Pərizad Ələkbər qızı ilə görüş keçirilmişdir. Adıçəkilən təşkilatların əməkdaşları qadının yaşayış vəziyyəti ilə maraqlanmış, evində səliqə-sahman işləri aparmış, onu tibbi müayinədən keçirərək müalicəyə cəlb etmiş, qadına ərzaq payı və hədiyyə vermişlər. Bundan başqa, məişət şəraitinin yaxşılaşdırılması məqsədilə aidiyyəti təşkilatlar tərəfindən su-kanalizasiya xətlərində olan nasazlıqlar aradan qaldırılmışdır.
Pərizad Ələsova göstərilən qayğıya görə minnətdarlığını bildirmişdir.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə
Dövlət Komitəsinin mətbuat xidməti

Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin, Səhiyyə Nazirliyinin və Naxçıvan Müəllimlər İnstitutunun təşkilatçılığı ilə Babək Rayon Mədəniyyət Evində “Qadın milli missiyaların daşıyıcısı kimi” mövzusunda konfrans keçirilib.
Konfransı Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Ramilə Seyidova açaraq “Qadınlar milli dəyərlərin daşıyıcısıdır” mövzusunda çıxış edib.
Bildirilib ki, bu gün Azərbaycan qadını ölkəmizdə gedən ictimai, siyasi, iqtisadi, mədəni proseslərdə fəal iştirak edir. Tariximizə bir çox parlaq səhifələr yazmış Azərbaycan qadınının milli dəyərlər sistemimizin təşəkkülündə və yaşadılmasında müstəsna rolu vardır. Məhz buna görə də böyük mədəni irsə malik olan xalqımız qadının ailədə və cəmiyyətdəki roluna həmişə böyük ehtiramla yanaşıb. Bu gün cəmiyyətimizdə qadın adının uca tutulmasının əsas səbəblərindən biri də odur ki, qadınlarımız milli dəyərlərimizi övladlarımıza aşılayandırlar. Uşaqları milli vətənpərvərlik ruhunda böyütmək, milli-mənəvi dəyərləri övladlarına aşılamaq qadının – ananın müqəddəs amalıdır. Azərbaycan qadını ana kimi də milli missiyanın daşıyıcısıdır. Ana adı hamı üçün əziz və müqəddəsdir. Çünki o, bütün insani keyfiyyət, ülfət, məhəbbət və xeyirxahlıqların mənbəyidir. Ananın övladının qayğısına qalması xalqımıza məxsus ən üstün keyfiyyətlərdəndir. Bu, hər bir Azərbaycan qadınının yerinə yetirdiyi milli missiyasının fövqündə dayanır.

Sədərək kəndində quruculuq işləri bu il də davam etdirilib

Yol boyu düşüncələr

Hələ Şərur rayonundan çıxarkən uzaqdan bomboz siması ilə diqqəti çəkən, möhtəşəmlik rəmzi olan, min illərdir ki, beləcə məğrur-məğrur dayanan sıra dağların əhatəyə aldığı Sədərək bölgəsinə üz tutanların burada gördüklərindən hansı hissləri keçirdiklərini deyə bilmərəm. Ancaq mənə həmişə elə gəlir ki, bu yurd yeri doğma diyarımızın bəzi bölgələrindən fərqli bir məkandır. Öz daxili “mən”imlə baş-başa qalıb bu fərqi tapmaq istəyirəm: fərq Sədərəyin sərhəd bölgəsi olduğuna görədirmi? Düşünürəm ki, Sədərək onlarla belə bölgələrimizdən biridir. İnsanların məğrurluğuna, qonaqpərvərliyinə görədirmi? Bu da səbəb deyil. Çünki xalqımız qonaqpərvər xalqdır, məğrur xalqdır. Bəlkə, bu bölgədə həyata keçirilən quruculuq tədbirlərinin həcmi məni bu düşüncələrə sövq edir? Bu sualın da cavabı birmənalıdır: bu gün muxtar respublikamızın elə bir guşəsi yoxdur ki, orada genişhəcmli quruculuq tədbirləri həyata keçirilməsin...
Yaşadığım hissləri və düşüncələrimi rayon İcra Hakimiyyəti başçısının müavini Bəxtiyar Mahmud­ovla bölüşürəm. Çöhrəsinə təbəssüm qonur. Bir qədər sonra dillənir:

Azərbaycan Respublikasının bütün sahələrdə əldə etdiyi uğurlar Heydər Əliyev dühasının bəhrəsidir. Məhz ulu öndərimizin müdrikliyi, zəngin təcrübəsi və gərgin əməyi sayəsində bütün sahələrdə həyata keçirilən tədbirlər uğurlu olmuş, nəticədə, ölkə iqtisadiyyatında davamlı və uzunmüddətli inkişaf təmin  edilmişdir. Sığorta-pensiya sistemində mövcud vəziyyətə diqqət yetirsək, görərik ki, bu sahədə də uğurlu və məqsədyönlü islahatlar aparılmış, sosial müdafiəyə ehtiyacı olan aztəminatlı təbəqənin həyat səviyyəsi yaxşılaşdırılmışdır.

Ümumilikdə, 1996-2003-cü illər ərzində aztəminatlı əhalinin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi məqsədilə 8 fərman və sərəncam imzalanmış, əməkhaqlarının artımı hesabına pensiya və müavinətlərin orta aylıq məbləği bu illər ərzində 8 dəfə artmışdır. Pensiya və müavinətlərin orta aylıq məbləğinin orta aylıq əməkhaqqına olan nisbəti 1998-ci ildəki 24,7 faizdən 2003-cü ildə 31 faizə yüksəlmişdir.
Əhalinin sosial müdafiəsini gücləndirmək, vətəndaşların pensiya təminatını yaxşılaşdırmaq, pensiya təyinatı sisteminin idarə olunmasını təkmilləşdirmək məqsədilə ulu öndərimiz Heydər Əliyevin 2001-ci il 17 fevral tarixli Sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasında pensiya islahatı konsepsiyası”nın təsdiq edilməsi respublikamızda ardıcıl surətdə pensiya islahatının aparılması və pensiya təminatı sisteminin dünya standartları səviyyəsinə qaldırılması istiqamətində yeni siyasi xəttin qəbul edilməsini müəyyən etmişdir.
Xalqımızın böyük oğlu Heydər Əliyevin pensiya islahatı konsepsiyası Azərbaycanın müasir və beynəlxalq standartlara tam cavab verən sığorta-pensiya modelini ortaya qoymuşdur. Həyata keçirilən islahatlar pensiyaçıların sosial müdafiəsinin və layiqli həyat səviyyəsinin təmin olunması məqsədilə pensiya ödənişlərinin etibarlı maliyyə təminatına nail olunması, pensiya təminatı sisteminin bazar iqtisadiyyatı prinsiplərinə uyğunlaşdırılması və onun rolunun artırılması, pensiya və müavinət ödənişləri üçün nəzərdə tutulan vəsaitin tam yığılması, məqsədyönlü istifadəsi, pensiya təminatı sisteminin idarə olunmasını təkmilləşdirməklə onun səmərəliliyinin yüksəldilməsi, sosial sığorta haqları ilə ödənişlər arasındakı əlaqənin uyğunlaşdırılması kimi mühüm problemlərin həllinə yönəldilmişdir.

     Sual: Ölkəmizdə şəxsiyyət vəsiqəsi hansı qaydada verilir və dəyişdirilir?
     Cavab: Azərbaycan Respublikasının ərazisində Azərbaycan Respublikası vətəndaşının şəxsiyyətini təsdiq edən sənəd Azərbaycan Respublikası vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsidir. Bu sahədəki münasibətlər “Azərbaycan Respublikası vətəndaşının şəxsiyyət vəsiqəsi haqqında” Qanunla tənzimlənir. Hər bir vətəndaş və ya onun qanuni nümayəndəsi şəxsiyyət vəsiqəsini möhkəm saxlamağa borcludur. Şəxsiyyət vəsiqəsi itdikdə onun sahibi və ya vəsiqə sahibinin qanuni nümayəndəsi sənədi verən dövlət orqanına dərhal müraciət etməlidir. Şəxsiyyət vəsiqəsinin bu növləri vardır: 16 yaşına çatanadək vətəndaşa verilən şəxsiyyət vəsiqəsi və 16 yaşına çatdıqdan sonra vətəndaşa verilən şəxsiyyət vəsiqəsi.
     16 yaşına çatanadək vətəndaşa verilən şəxsiyyət vəsiqəsində vəsiqənin seriyası və nömrəsi, vətəndaşın soyadı və adı, valideynlərinin soyadı və adı, onun doğulduğu yer və tarix, cinsi, qan qrupu, yaşadığı yer, şəxsiyyət vəsiqəsini verən orqanın adı, verilmə tarixi və şəxsiyyət vəsiqəsinin etibarlılıq müddəti göstərilir. 16 yaşına çatdıqdan sonra vətəndaşa verilən şəxsiyyət vəsiqəsində isə bu məlumatlardan başqa, vətəndaşın ailə vəziyyəti və hərbi vəzifəsi, boyu, gözlərinin rəngi haqqında məlumatlar, şəxsiyyət vəsiqəsi sahibinin şəxsi imzası və fotoşəkli əlavə edilir, habelə yuxarıda göstərilənlərdən fərqli olaraq, valideynlərinin soyadı və adı əvəzinə atasının adı göstərilir.

İlk söz və ya Danyeri ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə  yaradılıb

     Bu kəndə ilk dəfə yolum yaşayış məntəqəsində kompleks quruculuq tədbirləri həyata keçirilərkən düşmüşdü. Naxçıvan-Sədərək magistral yolunun sağında yerləşən bu kənd haqqında çox az məlumatım var idi. Bilirdim ki, 1969-cu ilə qədər Danyerinin ərazisində yaşayış olmayıb. “Sovxozkənd” adlanan bu ünvandan sovxoz torpaqları kimi və həm də heyvandarlığın inkişafı məqsədilə istifadə edilib. Ulu öndərimiz Azərbaycana rəhbərlik etdiyi ötən əsrin 70-80-ci illərində Arpaçay Su Anbarının tikintisi ilə əlaqədar olaraq, bu böyük layihənin həyata keçiriləcəyi ərazidəki kəndin sakinləri indiki Danyerinə köçürülüb. Qısa müddət ərzində müasirtipli layihə əsasında burada kənd salınıb, dövlət tərəfindən kənd adamlarına pulsuz olaraq 150 fərdi yaşayış evi tikilib. Yaşayış məntəqəsi “Yenikənd” adlandırılıb. Burada sosial obyektlər inşa olunaraq kənd adamlarının istifadəsinə verilib. Müstəqillik illərində kəndə göstərilən diqqət və qayğı daha da artırılıb, Danyeri yeni inkişaf mərhələsinə qədəm qoyub.

Muxtar respublikamızda aparılan genişmiqyaslı tikinti-quruculuq işləri, istifadəyə verilən yeni istehsal və emal müəssisələri, günü-gündən genişlənən xidmət sahələri ixtisaslı kadrlara olan tələbatı daha da artırmışdır. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisi Sədrinin 2007-ci il 28 noyabr tarixli Sərəncamı ilə yaradılmış Naxçıvan Regional Peşə Tədris Mərkəzi də bu zərurətdən irəli gəlmişdir.

            İşaxtaran və işsiz vətəndaşların rəqabətədavamlı peşə və ixtisaslara yiyələnməsi, habelə müasir tələblərə cavab verən peşələr  üzrə hazırlıq işinin təşkili onların münasib işlə təmin edilməsində mühüm rol oynayır. Mərkəzdə Məşğulluq Xidməti orqanları tərəfindən göndərilən işsiz və işaxtaran vətəndaşların əmək bazarının tələbinə uyğun peşələrə yiyələnməsi, ixtisaslarının artırılması, eyni zamanda fərdi məşğulluğunun təmin edilməsi məqsədilə peşə hazırlığı kursları təşkil olunur. Peşə kurslarının təşkilində müdavimlər seçilərək qruplaşdırılır, işaxtaranların yeni peşələrə yiyələnməsi üçün onların əvvəlki peşə, ixtisas və iş təcrübəsi, peşə meyilləri, bacarıq və vərdişləri nəzərə alınır.

            Mərkəzdə müdavimlərin zəruri biliklərə yiyələnmələri üçün hər cür şərait yaradılmış, elektron lövhə, sürətli internet, kompyuter sinifləri, kitabxana və emalatxanalar müdavimlərin istifadəsinə verilmişdir.

Muxtar respublikada bu kateqoriyadan olan insanlara hərtərəfli dövlət qayğısı göstərilir

   Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Baş Məclisinin 14 oktyabr 1992-ci il tarixli qərarı ilə hər il 3 dekabr dünyada Beynəlxalq Əlillər Günü kimi qeyd olunur. 

            Dövlətimiz tərəfindən bu kateqoriyadan olan şəxslərə daim diqqət və qayğı göstərilir, onlara ictimai həyatın bütün sahələrində iştirak etmək imkanları yaradılır. Əlillərin sosial, iqtisadi, hüquqi təminatlarına xidmət edən “Əlilliyin qarşısının alınması, əlillərin reabilitasiyası və sosial müdafiəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun qəbul edilməsi bu diqqət və qayğının daha bir nümunəsidir.

            Əlillərin sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi ilə bağlı dövlətimiz tərəfindən həyata keçirilən tədbirlərin sayı artmaqdadır. Belə ki, onların sosial müdafiəsinin daha etibarlı təmin edilməsi məqsədi ilə yeni təqaüd və müavinətlər təsis edilir, pensiyaların və sosial müavinətlərin məbləği artırılır, onların sağlamlığı qorunur. 

            Dinamik inkişaf mərhələsini yaşayan muxtar respublikamızda əlillərin hüquqlarının qorunması, onların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi,

Uşaqların normal inkişafını əngəlləyən amillərdən biri də kompyuterdən həddən artıq istifadə olunmasıdır. Vaxtının böyük hissəsini sosial şəbəkələrə və kompyuter oyunlarına sərf edən uşaq və yeniyetmələrin özünə qapalı, inam hissi az, ünsiyyətqurma imkanları zəif olduqları sübut edilmişdir. Asılılıq nəticəsində virtual aləmdən uzaqlaşmaq istəməyən uşaq kompyuterdən asılı fərdə çevrilir, həmyaşıdlarından, ailəsindən uzaqlaşır, cəmiyyətə uyğunlaşması getdikcə çətinləşir. Bu və ya digər halları aradan qaldırmaq məqsədilə Naxçıvan Muxtar Respublikası Ailə, Qadın və Uşaq  Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi yanında Yetkinlik Yaşına Çatmayanların İşləri və Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Komissiyanın 2012-ci il üçün iş planı təsdiq edilmişdir. Plana uyğun olaraq, komissiya üzvləri Naxçıvan Şəhər İcra Hakimiyyəti yanında Yetkinlik Yaşına Çatmayanların İşləri və Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Komissiyanın əməkdaşı ilə birgə Naxçıvan şəhərində yerləşən 20 internet klubunda monitorinqlər keçirmiş, klub sahibləri və yetkinlik yaşına çatmayan uşaqlarla maarifləndirici söhbətlər aparılmışdır.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Aliə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi yanında İctimai Əsaslarla Yetkinlik Yaşına Çatmayanların İşləri və Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Komissiyanın cari ilin əvvəlində təsdiq olunmuş iş planına uyğun olaraq, il boyu hər iki valideynini itirmiş və ya valideyn himayəsindən məhrum olmuş 94 uşağın yaşadıqları ailələrdə monitorinqlər keçirilmişdir. Komissiya üzvlərinin və müvafiq rayon (şəhər) İcra hakimiyyətləri yanında Yetkinlik Yaşına Çatmayanların İşləri və Hüquqlarının Müdafiəsi üzrə Komissiya əməkdaşlarının iştirakı ilə keçirilən monitorinqlərdə uşaqların yaşayış vəziyyətləri, sağlamlıqları, təhsilləri ilə maraqlanılmış, ehtiyaclarının ödənilməsinə köməklik göstərilmiş, onlar haqqında məlumat bazası yaradılmışdır. Uşaqların təhsil aldıqları məktəblərdən əlavə dərnəklərə cəlb olunması və qanunvericiliklə valideynlərinin mülkiyyətində olmuş əmlakların üzərində onların da vərəsəlik hüququna malik olmaları ilə əlaqədar müvafiq orqanlara tapşırıqlar verilmiş, işsiz olan himayəçi və qəyyumların işlə təmin olunmaları məqsədilə müvafiq təşkilatlara bildirilmişdir.

 Qeyd edək ki, müvafiq monitorinqlər bir valideynini itirmiş, digər valideyni I və II qrup əlil 13 uşağın ailəsində də keçirilmişdir.

 Bu istiqamətdə görülən işlər davam etdirilir.

Havaların soyuması ilə əlaqədar  əhalinin mavi yanacağa olan tələbatı da artmağa başlayıb. Ötən illərin payız-qış mövsümünün təcrübəsi  göstərir ki, bəzi hallarda vətəndaşlar tərəfindən qaz cihazlarından istifadə zamanı təhlükəsizlik qaydalarına riayət olunmaması partlayış, yanğın və zəhərlənmə kimi bədbəxt hadisələrə səbəb olur. Muxtar respublikada bəzi sakinlər hələ də təbii qazdan, qaz cihazlarından istifadə edərkən yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına tam əməl etmirlər. Bəzən standartlara uyğun olmayan, istehsal mənşəyi bilinməyən qaz cihazlarından istifadə edilir, qaz xətlərinin bu sahəyə məsul şəxslərin icazəsi və iştirakı olmadan çəkilməsi, cihazların yerinin dəyişdirilməsi, təmiri və əlavə qaz cihazlarının quraşdırılması kimi hallara yol verilir.
    Yadda saxlamaq lazımdır ki, qaz təsərrüfatının mövcud olduğu sahələrdə yanğın, partlayış və zəhərlənmə kimi arzuolunmaz hallardan qorunmaq üçün mülkiyyət formasından asılı olmayaraq, hər bir təşkilatın, hər bir vətəndaşın yanğın təhlükəsizliyi qaydalarına əməl etməsi zəruridir. Təyinatından asılı olmayaraq bina və qurğulara qaz xətti çəkilərkən xətt binanın bünövrəsindən binaya polad qılaf daxilində keçməlidir. Qılafın daxilində qaz kəmərinin birləşmə hissələri olmamalı, torpaqdan çıxdığı yerdə isə zədədən mühafizə edilməlidir. Qaz kəməri binanın üstündən çəkilərsə, xəttin aşağı hissəsindən bina örtüyünə qədər məsafə ən azı 50 santimetr olmalı, divar boyu çəkildiyi halda isə pəncərə və qapıların qarşısını kəsməməlidir. Qaz kəmərinin eyvan və pəncərə altından keçdiyi yerdə birləşmə olmamalı, kəmər elektrik açarına qədər ən azı 50 santimetr məsafədə olmalı, əsas bağlayıcı açar binadan xaricdə quraşdırılmalıdır. Qaz xətti elə çəkilməlidir ki, o, başqa otaqlara deyil, bilavasitə qaz işlədən qurğunun yerləşdiyi otağa daxil olsun. Bir sıra təhlükəli hallara şərait yaratdığından lift şaxtası, havadəyişmə şaxta və kanalları, eləcə də tüstü boruları ilə qaz xəttinin çəkilməsi qadağan olunur.

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Sosial Müdafiə Fondunda Naxçıvan şəhərində fəaliyyət göstərən sığortaedən və sığortaolunanların iştirakı ilə “Sığorta-pensiya sisteminin mahiyyəti və könüllü sosial sığortanın əhəmiyyəti” mövzusunda tədbir keçirilmişdir.

            Tədbirdə sığorta-pensiya sistemindəki islahatlardan danışan Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Sosial Müdafiə Fondu Aparatının rəhbəri Rəhman Məmmədov bildirmişdir ki, fərdi uçot sistemi ilə əlaqədar bütün işləyən vətəndaşların sığortaolunan kimi fondda fərdi uçot sistemində qeydiyyatı aparılmış, fərdi şəxsi hesab açılaraq onlara sosial sığorta şəhadətnaməsi verilmişdir. Sığortaolunanların ödəmiş olduqları məcburi dövlət sosial sığorta haqları onların fərdi şəxsi hesablarına işlənilir ki, bu da gələcəkdə vətəndaşları baş verə biləcək sığorta hadisələrindən sığortalamış olur. Sığortaolunanın fərdi şəxsi hesabında olan pensiya kapitalı onun bilavasitə pensiyasının məbləğinə təsir göstərir. Bu vəsait nə qədər çox olarsa, sığortaolunanın pensiyasının məbləği də bir o qədər çox olacaqdır.

Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 38-ci maddəsinə müvafiq olaraq, hər kəsin sosial təminat hüququ vardır. Konstitusiyanın bu maddəsi əsasında ölkədə sosial təminat hüquqlarının həyata keçirilməsi üçün müəyyən qanunvericilik bazası yaradılmışdır. Həmin qanunvericilik bazası müəyyən edilmiş yaş həddinə çatdıqda, əlilliyə, ailə başçısını itirdiyinə, əmək qabiliyyətini müvəqqəti itirdiyinə, işsizliyə görə sosial güzəşt və təminatların əhatə dairəsini və onların həyata keçirilmə mexanizmini müəyyən edir. Ona görə də vətəndaşların sosial təminat hüquqlarının tənzimlənməsi baxımından “Sosial sığorta haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu böyük əhəmiyyət daşıyır. Qanunda sosial sığorta anlayışı ümumi şəkildə aşağıdakı qaydada ifadə olunmuşdur.
Sosial sığorta bu qanunla nəzərdə tutulmuş hallarda vətəndaşların itirilmiş əməkhaqlarının, gəlirlərinin və ya əlavə xərclərinin kompensasiya edilməsinə, habelə itirilməsinin qarşısının alınmasına yönəldilmiş təminat formasıdır. Başqa sözlə desək, sosial sığorta tərəflər arasında razılaşmanın elə bir növüdür ki, sosial sığorta hadisəsi zamanı sığortaolunana dəymiş ziyan sığortaçı təşkilat tərəfindən qanunvericiliyə uyğun qaydada ödənilir. Qeyd olunan kompensasiya xarakterli ödəmələr Dövlət Sosial Müdafiə Fondu (DSMF) tərəfindən həyata keçirilir. DSMF-nin büdcəsinin böyük bir hissəsi isə məcburi dövlət sosial sığortası hesabına formalaşır.