Bu mövsümdə hər dəfə yolum kəndimizə düşəndə mütləq ocaq qalayıb kətə bişirərəm. Bu dəfə də elə oldu. Yaşı 96-nı ötmüş nənəm deyər ki, dünyanın ən sevimli kababından doyanlar da kətəni görəndə yemək istəyər. İsti-isti içərisinə kərə yağı və ya xama qoyularaq sac, təndir  başında kətə yeməyin də öz ləzzəti var. Onun ən xoşladığı və “bu, çox  faydalı yeməkdir”, –  dediyi kətə xüsusi qaydada bişirilir. Nənə deyir ki, müxtəlif kətə xəmirləri eyni qaydada hazırlansa da, pencərlər fəqli olduğu üçün bişirməyin də  öz üsulu var. Dilbər nənə onun dediyi qaydada yoğurduğum xəmiri kündələməyimi istəyir. Kündələr hazır olana kimi bazardan alıb gətirdiyim cacığı, qirxbuğumu yuyub aşsüzənə tökürəm ki, suyu çəkilsin. Kənddən yığdığım salmancanı doğrayıb duzlayır, içərisinə soğan da qatıram ki, daha dadlı olsun.

 Hər dəfə şimşək çaxıb yaz yağışı yağandan sonra dağlarda, tarlalarda bitən bitkiləri görəndə öz-özümə fikirləşirəm: “Ana təbiət bu yurddan heç bir varını əsirgəməyib. Uca Yaradan bu diyarın insanlarına ruzisini özündən əvvəl verib. Bu yurda elə səxavətlə min bir naz-nemət bəxş edib ki, bunların qədrini bilib, yığıb istifadə etməklə yanaşı həm də artıb-çoxalması qayğısına qalsaq, sağlamlığımızın qeydinə qalıb süfrələrimizdən əskik etməsək, bar-bərəkətimiz də tükənməz, xəstəlik nə olduğunu da bilmərik. Lap qədim zamanlardan yurdumuzun saf torpaqlarında bitən bu bitkilər müalicə vasitəsi kimi də istifadə olunub, o pencərlərdən cürbəcür yeməklər hazırlamışıq. Dağlarımızdan, tarlalarımızdan toplanan müxtəlif növ bitkilər kənd adamının qazanc  mənbəyinə, süfrələrimizin isə bəzəyinə  çevrilib. Dadı ilə seçilən bitkilərin tərkibi vitamin və minerallarla zəngin olduğu üçün onlardan  hazırlanan yeməklər insan sağlamlığına çox xeyirlidi.

  Əhalinin torpağa bağlılığını artırmaq, iqtisadiyyatımızın əsasını təşkil edən kənd təsərrüfatını inkişaf etdirmək üçün həyata keçirilən ardıcıl tədbirlər ölkəmizin hər yerində olduğu kimi, muxtar respublikamızda da öz bəhrəsini verməkdədir. Bunu Sədərək rayonunun timsalında da görmək mümkündür. Belə ki, son illər görülən müntəzəm işlər nəticəsində rayonda əkinçiliyə maraq xeyli artıb, kənd təsərrüfatının inkişafında yüksəlişə nail olunub. Təqdirəlayiq hallardan biri isə digər bölgələrimiz kimi, bu rayonda da taxılçılığın aparıcı sahəyə çevrilməsidir. Bu mühüm strateji ərzaq məhsulunun istehsalına maraq ilbəil artır. Bunun başlıca səbəblərindən biri Sədərəkdə un dəyirmanının tikilib istifadəyə verilməsidir. Hazırda burada  müasirtipli un dəyirmanı fəaliyyət göstərir. Odur ki, rayon sakinləri da yetişdirdikləri buğdanı una çevirmək üçün heç bir çətinlik çəkmirlər. 2017-ci il  noyabrın 28-də “Sədərək” Taxıl Məhsulları Emalı müəssisəsi əsaslı yenidənqurma işlərindən sonra yenidən istifadəyə verilib. 

Qədim Şərur diyarı... Tarixlərin şahidi, inkişaf edib müasirləşdikcə qədimliyini, ululuğunu qoruyub saxlayan yurd yerimiz... Yolboyu tarixi mədəniyyətinə, mədəniyyəti ədəbiyyatına arxa olub milli dəyərlərimizi, adət-ənənələrimizi qərinələrin saxlancına ərməğan edən bu doğma diyarımın tarixindən əzəmət, mərdlik, mədəniyyətindən zəhmətkeşlik, ədəbiyyatından cəfakeşlik alan insanları barədə düşünürəm. Bu xüsusda, rayonun ən böyük yaşayış məntəqələrindən biri olan Aralıq kəndinin də özünəməxsus yeri var.  

Qədim Naxçıvan diyarı təbii sərvətləri, uca dağları, əlçatmaz qayaları, zəngin vadiləri, coşqun dağ çayları, gümüşü bulaqları, min bir xəstəliyin dərmanı olan mineral suları ilə yanaşı, deyimləri ilə də məşhurdur. Bu gün nəzər yetirəcəyimiz deyimlər isə dadlı-duzlu mətbəximizdən gəlir.

Ölkəmizdə dövlət qadın siyasətinin təməl prinsiplərinin müəyyən edilməsi ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin adı ilə bağlıdır. Öz əxlaqı, bacarığı, dəyanət və mətanəti ilə örnək olan, vətənpərvərliyi, nəcibliyi və müdrikliyi ilə seçilən Azərbaycan qadını qəhrəman övladlar böyütməklə yanaşı, həm də həyatımızın bütün sahələrində uğurlu fəaliyyət göstərir, cəmiyyət quruculuğuna öz dəyərli töhfələrini verir. Zəngin mədəni irsin daşıyıcısı olan xalqımız qadının ailədə və cəmiyyətdəki mövqeyinə böyük ehtiramla yanaşır.
Ölkəmizdə, o cümlədən muxtar respublikamızda da qadın əməyinə yüksək qiymət verilir, müxtəlif sahələrdə onların uğurlu fəaliyyətinə hərtərəfli şərait yaradılır. Bütün dövlət strukturlarında olduğu kimi, iqtisadi təhlükəsizliyin keşiyində ayıq-sayıq dayanan gömrük orqanlarında da qadın əməkdaşların sayının ildən-ilə artması onların cəmiyyətimizdə fəal iştirakına göstərilən böyük etimaddan xəbər verir. Bu gün muxtar respublika gömrük orqanlarında 50 rütbəli qadın əməkdaş xidmət edir ki, onlardan da 30-u gəncdir.
Qeyd edək ki, ulu öndərimizin 1992-ci il 24 fevral tarixli Qərarı ilə yaradılan və ötən dövrdə böyük inkişaf yolu keçən Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Gömrük Komitəsi doğma diyarımızın iqtisadi təhlükəsizliyinin qorunmasına, xarici ticarət əlaqələrinin inkişafına xidmət edir.

 Tarix bir çox xalqlar arasında müharibələrə şahidlik edib. Bu müharibələr yüz minlərlə insanın həyatına son qoyub. Vətəni, torpağı üçün canından keçənlər isə tarixboyu minnətdarlıq hissi ilə anılıblar. Onlar öz əməlləri ilə şəhid adına layiq görülüblər. Ölümsüzlüyə qovuşublar. 1990-cı ilin yanvarında da əsirlər boyu məğrurluq, əyilməzlik simvolu sayılan Naxçıvan torpağı xain qonşularımızın hüçumuna məruz qaldı.   

 Naxçıvana gələn faciə Bakıyla bir addımlayırdı. Birinci hücum yanvarın 18-də Sədərəyə oldu. Xalq elliliklə Vətən torpağının müdafiəsinə qalxdı. Sədərəyin müdafiəsində  Şərur və Sədərək camaatı ilə yanaşı, Naxçıvanın  digər bölgələrindən gələn mərd Vətən övladları da var idi. Vətən oğullarının sırasına Naxçıvan şəhərinin Əliabad qəsəbə sakini Abbasəli Nəzərəliyev də qoşulmuşdu.

 Abbasəli Nəzərəliyev 1962-ci ilin 25 noyabrında Naxçıvan şəhərinin Əliabad qəsəbəsində dünyaya göz açmışdı. Yenicə ailə qurmuşdu. Körpə balası hələ 6 aylıq idi. Sədərəyə hücum olunan ilk dəqiqələrdən o, Vətənin, elin müdafiəsinə qalxan oğullarla birlikdə səngərdə döyüşürdü. Elə o döyüşlərdə Azərbaycanın ilk şəhidlərindən  biri oldu. Ölümü ilə ölümsüzlüyə qovuşdu.

Səngərdə mərd oğullarımızla çiyin-çiyinə bir əlində silah, bir əlində yaralanan igidlərə  yardım etmək üçün tibbi ləvazimat daşıyan tibb bacısı  Nəzifə Qaybəliyeva həmin dəqiqələri göz yaşlarıyla və çox böyük qürurla xatırlayır:

Keçmiş unudulanda, milli faciələrə biganəlik yarananda qan yaddaşı silinərək pozulmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qalır. Tarix yenidən təkrar olunur. Xalq yeni məhrumiyyətlərə, işgəncələrə düçar olur. Növbəti təqiblər girdabına düşür, faciələr burulğanına yuvarlanır. Keçmiş faciələrini təkrar yaşamağa məhkum edilir. Həm də daha dəhşətli, amansız, dözülməz formada, yurd, vətənsizlik ağrı-acısıyla.

Biz bunu gördük. Görmək yox, yaşamağa məhkum olduq. Bir əsrdə dəfələrlə qanlı faciələrlə rastlaşdıq. İşgəncələrə, təqiblərə, soyqırımlara məruz qaldıq. Bölündük, parçalandıq, yurd-yuvamızdan zorla qovulduq. Amansız deportasiya, repressiya, qətliamlarla üzləşdik. Bütün bunlar isə insanlıq duyğularımızdan, humanistliyimizdən, qan tökmək istəmədiyimizdən oldu.