“Kitabi-Dədə Qorqud” dastanı əsasında çəkilən bədii filmdə xanlar xanı Bayandır xanın qızı, bəylər bəyi Salur Qazanın həyat yoldaşı, Oğuz dövlətinin birinci xanımı Burla xatunu canlandıran, Azərbaycanın əsilzadə xanımlarının ən xarakterik və koloritli obrazlarından birini – Pəricahan xanımı yaradan, bir çox filmlərdəki xalqımızın milli-mənəvi dəyərləri sistemində əsl Azərbaycan qadını obrazlarına səhnə həyatı verən ümumxalq sevgisi qazanmış qadın sənətçilərimizdən olan, Azərbaycan xanımının milli davranış etiketlərini özündə daşıyan və yaratdığı bu obrazlarla qəlbimizdə taxt quran xalq artisti Şəfiqə xanım Məmmədova Naxçıvandadır. Görkəmli teatr və kino aktrisası, Azərbaycan Respublikası Kinematoqrafçılar İttifaqının sədri, “Şöhrət” və “Şərəf” ordenli, 2020-ci il mart ayının 29-da Prezident cənab İlham Əliyevin  imzaladığı Sərəncamla isə 1-ci dərəcəli “Əmək” ordeni ilə təltif edilən Şəfiqə Məmmədova ilə söhbətləşmək imkanı əldə etdik. Həmin müsahibəni oxucularımıza təqdim edirik:

Mənim atam mütaliəni sevən ziyalı bir insandır. Vaxt olub ki, ona paxıllıq etmişəm. Bu qədər işin içində necə vaxt tapır mütaliə etməyə? – deyə. Sən demə, insan sevdiyi işə hökmən zaman ayırır. Əks halda sevmir, zaman sadəcə bəhanədir.  Məsələnin mahiyyəti bu deyil, təbii ki. Mənim “Şərq qapısı” qəzetində çalışmağım üçün atam 6 il öncə çox səy göstərmişdi. Hər zaman deyirdi: Qəzetdə hansı işi görürsən gör, onun sehri səni ziyalı olmağa sövq edəcək. İstər sürücü ol, istər operator, istər korrektor ol, istər dizayner, istər mühasib ol, istər mühafizəçi, sən hökmən o qəzeti oxuyacaqsan. Çünki, üzərində zəhmətin olan hər şeyin bəhrəsini görmək zövq verir insana. Atam, əvvəllər bu sahədə çalışmışdı. Bəlkə də onun üçün bilirdi qəzetin sehrli bir aləmi olduğunu. O qəzeti mənə elə sevdirmişdi ki, sanki, o mühitə düşən kəsə sehirli dəyənək toxunur və sən ziyalı, mədəni, özünü və hisslərini sözlərlə daha düzgün ifadə edən bir insana çevrilirsən. Mən bunun mahiyyətini qəzetdə ilk dəfə məqaləm dərc edilərkən anladım. Heç unutmaram, ilk dərc olunan məqaləmi qəzet səhifəsindən saysız-hesabsız, heç yorulmadan, bəlkə də on dəfə həyəcanla oxumuşdum. Daha sonra digər müəlliflərin yazılarına nəzər salmışdım, kimin yazısı daha maraqlıdır, – deyə. Çünki, sən istəsən də, istəməsən də, insan övladına xas olan bir eqoizm var daxilində və hökmən səni digərləri ilə müqayisə etməyə məcbur edir. Bəlkə də, elə atamda da mütaliəyə sevgi qəzetdə çalışarkən yaranmışdı. Çünki, bu məndə də belə oldu. Mütaliəyə marağım uşaqlıqdan vardı əslində. Amma bunu üçün xüsusi zaman ayırmazdım, sadəcə boş zamanlarda bəlkə də atamın təkidi ilə mütaliə edərdim. Amma indi elə deyil, bu gün bu qəzet məndə mütaliəyə təkcə maraq yox, həm də sevgi yaradıb, xoş ətirli çörəyi səhərlər necə iştahla yeyiriksə, hər səhər redaksiyaya gələrkən qəzeti də eyni təşnəliklə vərəqləyir, eyni acgözlüklə oxuyuruq. Çünki, bu qəzet bizim həyat amalımızdı. Sizə ikinci bir nüansı xüsusilə qeyd etmək istərdim, insanın doğulduğu ev onun həyatına necə təsir bağışlayırsa, düşdüyü mühit, çalışdığı iş ikiqat öz təsirini göstərir. Hər gün qəzetin baş redaktorunun qəzeti öz övladı kimi əzizləyib, nazını çəkdiyini gördükdə təbii ki, hər kəs qəzet üzərində öhdəliklərini daha dərindən mənimsəyir. Hər kəs öz işinə daha sıx tellərlə bağlanır, qəzetin ən incəliklərinə belə həssaslıqla yanaşır. Çünki, hər kəs dərk edir ki, bu qəzet bizim keçmişimiz, gələcəyimiz və bu günümüzdür. Çünki, bu qəzetdə keçmişdən süzülüb gələn dəyərlərimiz, sevinclə yaşadığımız bu günümüz və xoşbəxtliyə aparan gələcəyimiz var. 100 illik qədəmin mübarək doğma qəzet!

Gülcamal Tahirova

Əcdadlarımız ta qədimdən təbiət hadisələrini özünəməxsus şəkildə müşahidə edib, müxtəlif mövsümlərə uyğun mərasim və adət-ənənələr formalaşdırıblar. Bu adət-ənənələrdən bir çoxu dövrümüzdə də davam etdirilsə də, bəziləri ilə ancaq tarixi-etnoqrafik və folklor mənbələrindən oxuyub tanış oluruq. Yaz aylarında belə mövsümi adətlər daha çoxluq təşkil edir.
Yazın əkin-biçininə başlayan torpağa bağlı zəhmətkeş insanların bu aylarda qayğıları daha da artır. Ömrünü-gününü torpağa bağlayan əkinçilərin keyfiyyətli, məhsuldar taxıl növləri yetişdirməkdə zəngin təcrübələri olub. Belə ki, gələcək məhsulun əsası, bolluğu bilavasitə əla toxumdan asılıdır. Bunun üçün də əkinçilər toxumluq taxılın əldə edilməsinə, tez-tez yeniləşməsinə, onun saxlanılmasına zəruri iş kimi baxırlar. Atalar sözüdür: “Nə əkərsən, onu da biçərsən”, “Pis toxumdan yaxşı məhsul gözləmə”. Bu, səpiləcək toxumdan daha yaxşı və keyfiyyətli taxıl alınması inamı ilə bağlıdır.

Elə peşə sahibləri var ki, necə deyərlər, onların gecəsi-gündüzü yoxdur. Yəni onlar üçün iş vaxtı məfhumu şərtidir. Həmin insanlar öz vəzifə borclarını gecə saatlarında da yerinə yetirirlər. Yəqin ki, kimlərdən bəhs etdiyimi bildiniz – təhlükəsizliyimizin, sağlamlığımızın keşiyində dayanan insanlar. Böyük hörmətə, ehtirama layiq olan bu peşə sahiblərini hamımız tanıyırıqmı? Bilirikmi ki, biz gecə şirin yuxuda olarkən onlar qışın şaxtasına, yayın istisinə baxmadan öz vəzifələrinin öhdəsindən layiqincə gəlirlər. Gəlin onların bəziləri ilə tanış olaq.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadi inkişafında çoxşaxəliliyin təmin olunması diqqət mərkəzində saxlanılır, yeni istehsal sahələri yaradılır, əhalinin məşğulluğu təmin edilir. Muxtar diyarımız kənd təsərrüfatı regionu olduğundan burada aqrar bölmənin müxtəlif sahələri inkişaf etdirilir. Xüsusilə heyvandarlığın inkişafı son illərdə muxtar respublikanın daxili tələbatının ödənilməsinə öz töhfəsini verir.

Elmi mənbələrdən və etnoqrafik materiallardan aydın olur ki, Azərbaycan xalq bayramları qədim tarixə malikdir. Daim maldarlıq və əkinçiliklə məşğul olan xalqımızın həyatında təbiət hadisələrinin, xüsusən ilin fəsillərinin rolu böyük olub. Qışın bitməsi, yazın gəlişi ilə təbiətdə baş verən canlanma qədim insanın məişətində bayram mərasimi doğurub. Bu mənada, Azərbaycanın milli-mənəvi mədəniyyətinin ən qədim və zəngin tarixə malik ənənələrindən biri, bəlkə də, birincisi Novruz bayramıdır.

Məşğulluq əməkqabiliyyətli əhalinin işsizliyinin aradan qaldırılmasının maddi əsasını təşkil edir. Belə ki, məşğulluq artdıqca işsizlik azalır. İşsizliyin aradan qaldırılması isə demoqrafik vəziyyətin inkişafı və artan tələbatla əlaqədar olaraq yeni iş yerlərinin və xidmət sahələrinin açılması sayəsində aradan qaldırılır. Deməli, əməkqabiliyyətli əhalinin işlə təmin olunması mühüm iqtisadi və sosial məsələdir. Bu mənada, məşğulluq hər bir cəmiyyətin firavanlığı və əhalinin yaşayış səviyyəsinin əsas göstəricisi kimi qəbul edilir. İnsan amilinə qayğını dövlət siyasətinin bütün istiqamətlərində əsas götürən ölkəmizdə əhalinin məşğulluğu və həyat səviyyəsinin yüksəldilməsi başlıca və əsas istiqamətlərdən biri kimi müəyyənləşdirilib. 

Oturmuşuq... Ortalığa sükut çöküb... “Dörd divarına sükut çökən bu ev, kim bilir, bir zamanlar nə sevinclərə, nə qəh-qəhələrə, nə qəmsiz-kədərsiz günlərə şahidlik edib”, – deyə düşünürəm. Bir zamanlar üç igidə ata ocağı olan bu ev indişəhid evidir. Otağın baştərəfində bir rəf yerləşir, bir gözündə ona aid kitablar. Bəlkə də onların içində oxuyub tamamlaya bilmədiyi bir kitab hələ də onu gözləyir.Rəfin üzərindəki şəkillərdən izləyir bizi, elə xoş təbəssümlə baxır ki, sanki hiss edir onun üçün gəldiyimizi.

Səssizcə oturmuşuq... Bu səssizliyi pozmaq lazımdır axı. Amma heç bilmirəm nə deyim? Haradan başlayım? Onu necə tanıyım? Kimdən soruşum onu? Gözümü zillədiyim bir nöqtədən güclə ayırıram və bütün mənəvi gücümü toplayıb, şəhid anasının üzünə baxıram. Əvvəl gözünü Nicatın şəklinə dikib susur, sonra baxışları divarlarda, tavanda gəzişir. Hiss edirəm ağlamaq istəmir. Bəlkə, qüruruna sığışdırmır, bəlkə, dərdini təzələmək istəmir, bilmirəm. Amma qadınlar göz yaşlarını nə vaxt gizlədə bilib ki?! Ortalığa çökən sükutu özü pozur: “Çox mərd, qeyrətli, fədakar oğul idi, Nicat. Heç kəsin xətrinə dəyməzdi. Hərdən deyirəm, kaş ki, bircə dəfə qəlbimi qırardı, xətrimə dəyərdi, bəlkə, bu qədər çox incitməzdi gedişi məni. Hər addımında bizimlə məsləhətləşərdi, həmişə deyərdi ki, ana, nə zaman ki,sənin xeyir-duan olmadan bir iştutsam, həmişə ziyan çəkirəm. O qədər ifallı oğul idi ki, Nicat. Sevgisini bəlli etməkdə çətinlik çəksə də, hər birimizin qayğısını da elə o çəkərdi. Nicatla dost idik biz. Hər sirrini mənimlə bölüşərdi. Arzuları var idi, oktyabrın 23-ü nişan taxacaqdıq, qismət olmadı. Arzusu gözündə qaldı balamın.