Bu gün dünyada öz səsi olan ölkəmiz inkişafının yeni mərhələsində daha uğurlu sabahlara doğru inamlı addımlar atır. İqtisadi imkanları getdikcə genişlənir. Bu isə hər bir Azərbaycan vətəndaşının yaxşı yaşayışına öz müsbət təsirini göstərir. Elə uzağa getmədən muxtar respublikamızda da bu prosesi bütün çalarları ilə görmək mümkündür. Əhalinin öz imkanları hesabına yeni fərdi evlər inşa etməsi, rahatlığının təminatı üçün müasir avtomobillər alması bu günün reallığıdır. Bir haşiyə çıxaraq qeyd edim ki, neçə illər əvvəl belə bir statistik məlumat mətbuat səhifələrində özünə yer almışdı. Məlumatda deyilirdi ki, bir neçə il sonra Naxçıvan şəhərində avtomobil tıxaclarının yaranması qaçılmazdır və bu, məsələnin bir tərəfidir. Əsas məsələ ondadır ki, avtomobil tıxacları əhalinin maddi rifah halı yüksək səviyyədə olan yerlərdə yaranır. Bu günün reallığı belə deməyə əsas verir ki, dövrümüzdə avtomobil bolluğunu təkcə Naxçıvan şəhərində deyil, muxtar respublikanın rayon mərkəzlərində, böyük kənd yaşayış məntəqələrində də görürük. Təbii ki, avtomobili idarə etmək üçün sürücülük təhsilinin yüksək səviyyədə qurulması zərurəti yaranır. Bu tələbatın ödənilməsi istiqamətində isə qədim diyarımızda məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirilir. 2012-ci il avqust ayının 15-də Naxçıvan Texniki Peşə və Sürücülük Məktəbi Kompleksinin yeni binasının istifadəyə verilməsini də bu tədbirlərin davamı kimi qiymətləndirmək olar.

Şərurda çoxlarının “İsa müəllimin məktəbi” adlandırdığı Muğanlı kənd tam orta məktəbində 16 il bundan əvvəl olmuş Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri cənab Vasif Talıbovun: “Muğanlı kənd tam orta məktəbi “Muzey məktəb”dir, çox istərdim ki, bu məktəbin gördüyü işlər muxtar respublikanın, hətta Azərbaycan Respublikasının bütün məktəblərində həyata keçirilsin” kimi dəyərli qiymətinin reallığa söykəndiyini görmüşdüm. Şair-publisist, Azərbaycan Respublikasının qabaqcıl təhsil işçisi, Prezident mükafatçısı İbrahim Yusifoğlunun “Bir ömrün sorağında” kitabını vərəqlədikdən sonra isə həmin məktəbin 34 il direktoru vəzifəsində çalışmış, məktəbi təkcə Şərur rayonunda, muxtar respublikada deyil, ölkəmizdə tanıtmış Azərbaycan Respublikasının Əməkdar müəllimi İsa Hüseynovla – bu tanınmış ziyalı, el ağsaqqalı ilə yenidən görüşmək, onun ömür yoluna işıq salmaq istəyi ürəyimdə baş qaldırdı. Yadıma ulu öndər Heydər Əliyevin çox qiymətli bir fikri düşdü: “Veteranlar bizim qızıl fondumuzdur” və o anda onu da düşündüm ki, nə yaxşı bu gün həmin qızıl fonda böyük ehtiram göstərilir, onlar ağsaqqal yaşlarında da bizə gərək olduqlarını görürlər.

Vənənd abad yaşayış məntəqəsinə çevrilib

“Bu gün ölkəmizin ümumi inkişafının tərkib hissəsi kimi muxtar respublikamızda da quruculuq işləri aparılır, kəndlər abadlaşır, yollar çəkilir, yeni məktəblər tikilir, su-kanalizasiya sistemləri qurulur. İnsanların rahat yaşaması, təsərrüfatların inkişafı, əhalinin məskunlaşması üçün dövlət tərəfindən lazımi tədbirlər görülür. Həyata keçirilən tədbirlər Vənənd kəndinin timsalında aydın görünür. Bu gün Azərbaycanda əsası ümummilli liderimiz Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan sabitlik, inkişaf və dövlət-xalq birliyi mövcuddur. Ölkə Prezidenti tərəfindən həyata keçirilən tədbirlərin nəticəsidir ki, sabitlik və inkişaf Azərbaycanın həyat tərzinə çevrilib. Muxtar respublikada da inkişaf təmin olunmuşdur”.

Muxtar respublikamızda sahibkarlığın inkişaf etdirilməsi ilə bağlı həyata keçirilən tədbirlər davamlı xarakter alıb. Bu isə qədim diyarımızda istehsal sahələrinin genişlənməsinə və iqtisadiyyatın çoxsahəli inkişafına səbəb olub. Ötən il sahibkarlara 24 milyon 546 min manat kredit verilməsi, 72 yeni istehsal və xidmət sahəsinin fəaliyyətə başlaması, 37 hüquqi və 3459 fiziki şəxsin dövlət qeydiyyatına alınması da bunu sübut edir. O da qeyd olunmalıdır ki, bu gün muxtar respublikada 383 növdə məhsul istehsal edilir, 350 növdə məhsula olan tələbat isə tamamilə yerli istehsal hesabına ödənilir.  

Sahibkarlıq 30 ilə yaxın bir dövrdə yaşadığımız yeni quruluşun özəl istehsal vasitələrindən biridir. Müstəqilliyimizin ilk illərində bu sahəyə meyil göstərənlərin rastlaşdıqları çətinlikləri xatırlayırsınızmı? Hamının öyrəşdiyi ictimai təsərrüfatlar – sovxoz və kolxozlar, həmçinin fabrik və zavodlar dağıdıldıqdan sonra kimsənin bir neçə nəfəri öz ətrafına yığıb məhsul istehsal etməsinə xülya kimi baxılırdı və o dövr üçün bu, təbii idi. Sistem dağılmışdı, başqa ölkələrlə əlaqələr yox dərəcəsində idi; istehsal üçün istifadə edilən avadanlıqlar istismar müddətini başa vurmuşdu. Belə bir məqamda qurmaq-yaratmaq əzmi ilə yaşayan insanlar ağır dilemma qarşısında idilər...

Dünən güllələr, bu gün güllər açılan bu oğuz yurdunun üstünü ötən əsrin 80-ci illərinin sonlarında qara buludlar aldı. O buludların gətirdiyi faciələr bu torpağı qanla boyadı. 14 dəfə erməni hücumuna məruz qalan, 108 igid eloğlumuzun şəhidlik zirvəsinə ucaldığı Sədərəyə ermənilər 300-ə yaxın top mərmisi atdılar, 500-ə yaxın evi, məktəb binalarını, ictimai-inzibati binaları, sosial obyektləri dağıtdılar.
O illəri xatırlayanda ulu öndərin sözləri yada düşür: “Muxtar respublikanın sərhəd kəndləri dəfələrlə silahlı təcavüzə məruz qalmışdır. Lakin biz hamımız yaxşı bilirik ki, əsas ağırlıq həmişə Sədərəyin üzərinə düşmüşdür. Sədərək kəndində vəziyyət tamam başqadır. Burada əsl müharibə gedib, atışmalar olub”.

Naxçıvan Muxtar Respublikasının Əməkdar jurnalisti, yazıçı-publisist, yaxın dostum Hüseyn Əsgərov çapdan yeni çıxmış “Mirzə Cəlilin satira desantları Naxçıvanda” kitabını mənə təqdim edəndə ilk ağlıma gələn o oldu ki, əvvəlki kitablarında gördüyüm kimi, bu yeni nəşrdə də ona məxsus olan qeyri-adi (daha dəqiq desək, təbii) yanaşmalarla rastlaşacağam və belə də oldu. Yəni müəllifin, bütövlükdə, Mirzə Cəlil və Mirzə Cəlil yaradıcılığına baxışlarındakı müəyyən məqamları kitabda görməyimə əmin idim və gördüm.  

Öncə onu vurğulayım ki, AMEA Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutu tərəfindən çap olunmuş “Molla Nəsrəddin” jurnalının yeni nəşrinin 8-ci cildində Naxçıvan mövzusu özünə geniş yer tapıb. Hüseyn Əsgərovun qələmə aldığı yeni nəşr də onun bu cilddən aldığı təəssüratlara bir vətəndaş, bir ziyalı baxışının ifadəsidir və kitabın çapa hazırlanması onun dahi mütəfəkkirin 150 illik yubileyinə böyük töhfəsi kimi dəyərləndirilməlidir. Bir məsələni də diqqətə çatdırım ki, bütün yaradıcılığı boyu Hüseyn müəllim bu böyük yazıçı haqqında onlarla dəyərli yazı ərsəyə gətirib, həmin yazılar müxtəlif mətbuat orqanlarında işıq üzü görüb. Bununla da Mirzə Cəlil dünyasının açılmayan qatları ilə mirzəcəlilsevərlər tanış olmaq imkanı qazanıblar. Həmin yazıların təməlindən bir qırmızı xətt keçir: Böyük ustadın yaradıcılıq dünyası əbədiyaşardır, bu gün üçün də aktualdır, sabah üçün də. Bu əbədiyaşarlığı Mirzə Cəlilə qazandıran isə onun əsərlərindəki Vətən, millət, dil yanğısıdır. Və bu yanğı dünyasının coğrafiyası da, təəssüf ki, genişdir. Onu da deyim ki, həmin yazılar mirzəcəlilsevərlər tərəfindən yüksək qarşılanıb. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, Cəlil Məmmədquluzadə irsi Hüseyn Əsgərovun təkcə stolüstü kitabı yox, onun mənəvi silahdaşıdır.

Muxtar respublikanın taxıl zəmiləri hünər meydanına çevrilib

Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Statistika Komitəsinin muxtar respublika üzrə 12 noyabr 2019-cu il tarixə taxıl səpininin gedişinə dair məlumatına baxarkən neçə illər əvvəl bu sahədə rastlaşdığımız bəzi məqamları xatırladım.