Naxçıvan Muxtar Respublikasında kənd təsərrüfatının inkişafı dinamik hal alıb. Yəni ildən-ilə bu sahədə məhsul istehsalı həcminin yüksələn xətlə inkişaf etdiyini görürük. 2020-ci ilin statistikasına nəzər salsaq, bu göstəricinin əvvəlki illə müqayisədə 4,6 faiz artdığını görürük. Yeri gəlmişkən, bu artım faizi digər sahələr üzrə əldə olunmuş artım faizini dəfələrlə üstələyir.

Məlum olduğu kimi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri hər il ənənəvi olaraq sahibkarlarla görüşür, onların fəaliyyəti ilə maraqlanır, görüləcək işlərin, qarşıya qoyulan vəzifə və tapşırıqların konturları müəyyənləşdirilir. Növbəti belə görüş fevralın 27-də Naxçıvan Biznes Mərkəzində keçirildi və bu görüşdə sahibkarlarla birgə aidiyyəti dövlət qurumları da iştirak edirdi. Biz də hər dəfə keçirilən görüşlərin mahiyyəti haqqında oxucularımıza məlumat verir, görüləcək işlərdən bəhs edirik. Qərara aldıq ki, növbəti dəyirmi masada sahibkarlığın inkişafı ilə bağlı keçirilən həmin görüşdə müvafiq dövlət qurumlarına verilən tapşırıqları elə həmin qurumların nümayəndələri ilə birgə müzakirə edək. Beləliklə, redaksiyamızın qonaqları Naxçıvan Muxtar Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin mətbuat və ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə baş məsləhətçisi Çinarə Balayeva, Dövlət Gömrük Komitəsinin Gömrük əməliyyatları və risklərin idarə edilməsi bölməsinin rəis əvəzi Turqut Abbasov, Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinin Texniki tənzimləmə və standartlaşdırma şöbəsinin aparıcı məsləhətçisi Əli Şərifovdur.

Əhali artımının sosial-iqtisadi şəraitdən, təbii amillərdən asılılığını, ərazilər üzrə yerləşməsini öyrənən demoqrafiya heç bir tarixi dövrdə sabit qalmamış, hər zaman müxtəlif dəyişikliklərlə müşahidə olunmuşdur. Azərbaycanda son illər baş vermiş sosial-iqtisadi dəyişikliklər də demoqrafik inkişafa öz təsirini göstərmiş, bu sahədə mühüm dövlət siyasəti ortaya qoyulmuşdur. Bu siyasətin uğurla həyata keçirilməsinin nəticəsdir ki, hazırda ölkəmiz öz iqtisadi nailiyyətləri ilə yanaşı, müsbət demoqrafik dəyişiklikləri ilə də diqqəti cəlb edir.

Təxminən, 1 il bundan əvvəl turizmlə bağlı yazılarımızın birində belə bir statistikaya müraciət etmişdik: Ümumdünya Turizm Təşkilatı 2017-ci ildə dünya turizm bazarının növbəti təhlilindən sonra belə qənaətə gəlmişdi ki, 2020-ci ildə turizm gəlirləri 2 trilyon dollara çatacaq və bunun 20 faizi kənd turizminin payına düşəcək. Lakin dünyanı bürümüş məlum pandemiya dalğası bütün proqnozları alt-üst etdi. Bundan ən çox ziyan çəkən sahə isə, təbii ki, turizm oldu. Doğrudur, bu gün hər bir ölkə özlüyündə pandemiya ilə mübarizənin başa çatacağı günü səbirsizliklə gözləsə də, turizmin inkişafı üçün prosesin digər ölkələrdə də başa çatması zəruri şərtlərdən birinə çevrilib. Ancaq maraqlı məqamlardan biri odur ki, indiki dövr ölkələr üçün həm də turizm hazırlığı baxımından diqqət çəkir. Hətta müxtəlif vasitələrlə ölkəsindəki maraqlı təbiət zonalarına turist qəbulu üçün reklam verən turizm operatorları da az deyil. 

Alman dilindən tərcümədə “hər il keçirilən bazar” mənasını verən yarmarkalar müasir dövrdə pərakəndə ticarətin mühüm satış formalarından biridir. Bazar infra­strukturunda mühüm yer tutan yarmarkaları digərlərindən fərqləndirən əsas cəhətlərdən biri onların müəyyən dövrdən bir – həftədə bir və ya ildə bir neçə dəfə keçirilməsidir. Yarmarkaların mahiyyətinə görə fərqli cəhətlərindən biri də alqı-satqı əməliyyatlarında yalnız iki tərəfin – məhsul sahibinin və istehlakçının olmasıdır. Bütün bunlarla yanaşı, yarmarkalar fəaliyyət istiqamətlərinə görə universal, çoxsahəli və ixtisaslaşmış yarmarkalara bölünür. Naxçıvan Muxtar Respublikasında da yarmarka fəaliyyəti daim diqqət mərkəzində saxlanılaraq müntəzəm olaraq təşkil olunan iqtisadi tədbirlərdən biridir. 

Ümumi daxili məhsul istehsalı bir ölkənin sərhədləri çərçivəsində müəyyən bir zaman ərzində, əsasən, illik olaraq istehsal edilən son məhsulların və xidmətlərin ümumi məcmusudur. Davamlı inkişaf edən ölkə­lərin təcrübəsi göstərir ki, ümumi daxili məhsul istehsalında sənaye sahəsi özünün liderliyini qoruyub saxlayır. Bunun da təbii səbəbləri var. Çünki bu gün istifadə olunan ərzaq və qeyri-ərzaq məhsullarının böyük bir qismi sənaye istehsalı mərhələsindən keçdikdən sonra istehlakçıya çatdırılır.

Müasir dövrdə inkişaf etmiş ölkələrdə özəl sektorun əsası ailə təsərrüfatları və belə təsərrüfatların əsasını təşkil edən ailə biznesi üzərində qurulub. Ailə təsərrüfatlarının yaradılması və inkişafı yeni istehsal müəssisəsi yaratmadan məşğulluq problemlərini həll etdiyindən, əhali gəlirlərinin artmasına müsbət təsir göstərdiyindən son illərdə muxtar respublikamızda da ailə təsərrüfatlarının inkişafı istiqamətində sistemli tədbirlər həyata keçirilir. Belə ki, ailə təsərrüfatlarına dəstək məqsədilə “Ailə təsərrüfatı məhsulları” festivalları və yarmarkaları keçirilir, müvafiq dövlət qurumları tərəfindən ailələrdə istehsal olunan məhsulların qablaşdırılmasına, satışına köməklik edilir. 

Xarici iqtisadi əlaqələrin inkişafı bütün dövlətlər üçün vacib istiqamətlərdən biri hesab olunur. Belə əlaqələrin yaradılması isə iqtisadi potensialla yanaşı, həm də beynəlxalq əlaqələrin necə qurulmasından asılıdır. Bu isə o qədər də sadə məsələ deyil. Müasir dünya təcrübəsi göstərir ki, bu gün belə əlaqələrin qurulması maraqlı tərəflərdən müstəqil siyasətin yürüdülməsini tələb edir. Çünki qloballaşmış dünyada hər bir ölkənin beynəlxalq səviyyədə öz maraqları var. Bu maraqların təmin olunması isə o zaman mümkün olur ki, istənilən dövlət öz xalqının milli mənafeyi üçün qəti və müstəqil qərarlar qəbul etməyi bacarsın. Dolayısı ilə yalnız müstəqil siyasət yürüdən, beynəlxalq əməkdaşlıqda etibarlı tərəfdaşa çevrilə bilən tərəflər bu və ya digər əlaqələrin qurulmasına öz töhfələrini verə bilərlər.