Müasir dünyada biznesin inkişafı elə bir səviyyəyə çatıb ki, müxtəlif sektorlar üzrə yeniliklərin, müştəriyə daha yaxın olan xidmətlərin müəyyən növləri ilə tez-tez tanış oluruq. Ancaq bu sektorlar içərisində ən “yaşlısı” sayılan pərakəndəçilik hələ də öz birinciliyini qorumaqda davam edir. Qeyd edək ki, ölkədə biznesin genişlənməsinin, inkişafının əsas göstəricisi məhz pərakəndəçilik sektorudur. Pərakəndəçilik sektoru nədir? Qısa, həm də qəliz terminlərdən uzaq desək pərakəndəçiliyi belə başa düşə bilərik: pərakəndəçilik istənilən məhsulu böyük həcmdə (topdan) alıb, müştəriyə kiçik həcmlərlə (pərakəndə) satmaqdır. İlk baxışda sadə görünən bu alış-satış prosesi, əslində, çox məntiqli, xüsusi bacarıq tələb edən əsaslar üzərində qurulub. Bu yazımız da muxtar respublikamızda pərakəndəçilik ­sektorunun müasir vəziyyəti və gələcəyi haqqındadır.

Muxtar respublikamızda pərakəndəçilik sektorunun indiki vəziyyəti haqqında danışmazdan əvvəl bu sektorun yaxın keçmişinə nəzər salaq. Əvvəlcə onu qeyd edək ki, pərakəndəçiliyin bir sektor olaraq inkişafı müstəqilliyimizin bərpa edilməsindən sonrakı dövrə təsadüf edir. Həmin dövrdə ölkəmizdə, eyni zamanda muxtar respublikamızda kiçik­həcmli satış obyektlərinin yaranması bu sektorun ilk işartıları idi.

Təxminən, üç il bundan əvvəl Naxçıvanın brend şəhər kimi tanınması üçün geniş imkanlara malik olduğu haqda bir yazı hazırlamışdım. Yazıda Naxçıvan şəhərinin, ümumilikdə isə muxtar respublikanın ölkəmizdən kənarda tanıdılması üçün brendinq siyasətinin vacibliyindən bəhs etmiş, bu istiqamətdə mövcud imkanlardan düzgün istifadə olunmasının zəruriliyini qeyd etmişdim. Dünya təcrübəsi göstərir ki, turizm mövcud imkanlardan düzgün istifadə edildikdə öz bəhrəsini verir. Əks təqdirdə, nə qədər əmək sərf etsən də, istənilən uğuru qazanmaq mümkünsüzdür.

Əbrəqunusdan Boyəhmədədək
(Reportaj)

Yəqin ki, müəyyən yaşa çatmış hər kəs həyatında heç olmasa bir dəfə sübh çağında Günəşin necə doğmasını seyr edib və yaxud hər gün təkrarlanan bu təbii hadisəyə bu və ya digər şəkildə diqqət kəsilib. Ancaq kütləvi yaşayış yerləri sayılan şəhərlərdən fərqli olaraq kənd insanlarının buna daha çox imkanları olur. O ki qala yaşadığın kənd dağlarla əhatəli olsun, təbii şüaların yer üzünü necə ağartdığını və yavaş-yavaş nura boyadaraq zülmət gecələri işıqlı sabahlara çevirdiyini öz gözlərinlə görəsən.

 Turizmin inkişafı milli suvenir bazarının canlandırılması ilə düz mütənasibdir

Naxçıvan artıq yeni bir marşrut kimi turistlərin diqqətini ildən-ilə daha çox cəlb edir. Rəsmi olaraq yayılan statistik rəqəmlər belə deməyə əsas verir. Turizmin inkişafı hazırda elə bir prioritet sahəyə çevrilib ki, bu sahəni heç bir halda ikincidərəcəli hesab etmək mümkün deyil. Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisində bu sahənin inkişafı ilə bağlı keçirilmiş müşavirə də bunu bir daha təsdiq etdi. Müşavirədə səsləndirildiyi kimi muxtar respublikamızda turizmin inkişaf etdirilməsi üçün kifayət qədər potensialımız var. Ancaq potensialın olması məsələnin bir tərəfidirsə, bu potensialdan lazımınca istifadə etmək, mövcud resurslardan səmərəli şəkildə faydalanmaq, ən əsası isə işin düzgün icrası da mühüm şərtlərdəndir.

Ötən yazılarımızda da qeyd etdiyimiz kimi, turizm ümumxalq işidir. Buna görə də bu sahənin inkişafına hər kəs öz töhfəsini verməlidir. Bu gün hər birimizin məqsədi muxtar respublikamıza turistlərin gəlməsinə yox, yenidən gəlməsinə nail olmaqdır. Turizm çox­profilli sahə olduğundan, bu yazıda həmin istiqamətlərdən biri haqqında bəhs etməyə çalışacağıq.

 (Reportaj)

Dəmiryol nəqliyyatı bir zamanlar naxçıvanlıların ən çox istifadə etdiyi vasitələrdən olub. Xüsusilə muxtar respublikadan kənara çıxmaq istəyənlərin böyük əksəriyyəti öz səfərlərini sərnişin qatarları ilə edib. Sərnişin qatarları çoxlarının oxumaq, işləmək, hərbi xidmət keçmək və yaxud səyahət üçün üz tutacağı ünvanlara doğru hərəkət edəcəyi yolun başlanğıcı olub. Bəlkə də buna görədir ki, bu qatarların hərəkət etdiyi dəmir yollarını çoxları kimi mən də Naxçıvandan ilk səfərlərimin cığırları kimi, xoş xatirə kimi yaddaşımın bir küncündə saxlamışam. Niyə xoş xatirə deyirəm? Çünki qatarda yolçuluq digər nəqliyyat vasitələrindən fərqlənir. Qatarda yol getmək bir neçə saat, bəzən isə günlərlə sürə bilər. Təbii ki, bu müddətdə insanlarla yeni tanışlıqlar, onlarla maraqlı söhbətlər, yolboyu gördüyün mənzərələr istər-istəməz sonradan xatirəyə çevrilir. Hətta texnoloji vasitələrin olmadığı sovet dövründə “qatar tanışlıqları” bəzən elə rol oynayırdı ki, çox zaman müəlliflər öz qəhrəmanlarının bir-birini tanıması üçün ssenaridə onları eyni qatarın sərnişini kimi “qarşılaşdırırdılar”. Yəni demək istədiyim odur ki, qatarda sərnişin olmağın öz üstünlükləri var. Eyni zamanda dəmiryol nəqliyyatı təhlükəsizlik baxımından da digər nəqliyyat vasitələrindən müsbət tərəfləri ilə seçilir. Bir sözlə, bütün bu xatirələri təzələmək üçün yenidən qatarda sərnişin olmağa dəyərdi. Və fikirləşdiklərimizi reallaşdırmaq üçün  muxtar respublikamızın cənub sərhədləri boyunca bir neçə saatlıq olsa da, səfərə çıxmağı qərara aldıq.

Hər bir ölkənin mədəniyyəti onun tarixi keçmişinə dayanan yaşam fəlsəfəsi üzərində qurulmuşdur. Həm qədim tariximiz, həm də bu tarixin zənginliyini özündə əks etdirən mədəniyyət nümunələrimiz Cənubi Qafqazın bu bölgəsinə əcnəbilərin diqqətini hər zaman cəlb etmişdir. Elə buna görədir ki, üzərinə, ruhuna Azərbaycançılıq fəlsəfəsi həkk olunmuş incəsənət nümunələrimiz müxtəlif dövrlərdə bu və ya digər yollarla ölkəmizdən çıxarılaraq daşınmış, dünyanın fərqli muzeylərində “məhbus həyatı” yaşamağa məcbur edilmişdir. Bu yazıda dünya muzeylərinin zənginliyini artıran milli incəsənət nümunələrimizdən bəhs edəcək, bu sahədə həlli vacib olan bəzi məsələləri təhlil etməyə çalışacağıq.

Dünyada məşhur muzeylər çoxdur. Bu məşhurluq həmin muzeylərin aid olduğu ölkələrin zəngin mədəniyyətə malik olması ilə deyil, orada toplanılan eksponatların çoxluğu və rəngarəngliyi ilə ölçülür. Yəni istənilən muzeydə digər xalqlara mənsubluğu ilə seçilən mədəni nümunələr sərgilənə bilər və bu fakt mövcuddur. Azərbaycana məxsus eksponatlar isə dünya muzeylərində həddən artıq çoxdur. Bütün bunlar bir tərəfdən zəngin mədəniyyətə malik olduğumuzu, digər tərəfdən isə tariximizə zaman-zaman biganə yanaşdığımızı göstərir.