Tarixin inkar ediləbilməz gerçəkliyidir ki, Azərbaycan xalqı 200 il ərzində erməni millətçi-şovinistlərinin etnik təmizləmə, soyqırım siyasətinə məruz qalmış, həmin siyasət nəticəsində soydaşlarımız öz dədə-baba torpaqlarından zorla sürgün edilmişdir. XX əsrin 80-ci illərindən etibarən erməni daşnaklarının heç bir ağla və məntiqə söykənməyən “dənizdən-dənizə Ermənistan yaratmaq” iddiası ilə başlatdıqları növbəti işğalçılıq siyasəti isə 1992-ci ildə Xocalı şəhərini külə döndərdi. Həmin gecə 366-cı motoatıcı divizyanın köməyi ilə dinc əhaliyə divan tutan ermənilər 20-ci əsrin tarixinə ağır bir faciə yazdılar. Bu faciədə 613 nəfər zülm və sitəmlə qətlə yetirilmiş, 487 nəfər yaralanmış, 1275 nəfər əsir götürülmüş, 150 nəfər isə itgin düşmüşdür. Ermənilərin Xocalı şəhərini hədəfə almaqda məqsədi bir tərəfdən Qarabağın dağlıq hissəsində azərbaycanlılardan ibarət olan, strateji əhəmiyyətli maneəni aradan qaldırmaq idisə, digər tərəfdən, ümumiyyətlə, Xocalını yer üzündən birdəfəlik silmək idi. Çünki Xocalı elə bir yaşayış məskəni idi ki, Azərbaycan tarixinin qədim zamanlarından müasir dövrə qədər tarix və mədəniyyət ənənələrini özündə əks etdirirdi. Bu xüsusi mədəniyyət tarixə “Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti” kimi düşmüşdür. Tarixi abidələrinin zənginliyi ilə seçilən bu qədim diyar erməni işğalından sonra dağıdılmış, bütün memarlıq abidələri, o cümlədən, tarixi qədimliyi ilə seçilən Xocalı qəbiristanlığı məhv edilmişdir.