15 May Beynəlxalq Ailə Günüdür
Hər bir cəmiyyət müxtəlif ailələrin toplumundan ibarətdir. Adətən, cəmiyyətin ailəyə təsiretmə gücünü o zaman uğurlu saymaq mümkündür ki, bu təsir gücü qarşılıqlı olsun. Qarşılıqlı anlaşma, mövcud problemlərdən çıxış yolunun müəyyənləşdirilməsi və digər məziyyətlər həm ailənin cəmiyyətdəki yerini, həm də cəmiyyətin ailədəki rolunu düzgün formalaşdırır.
Əbəs yerə ailəni kiçik dövlətə bənzətməyiblər. Onun da öz qanunları, adəti, ənənəsi, yaşam tərzi, mühiti var. Dünyada mövcud olan bu təbii birliklərin içərisində Azərbaycan ailəsinin özünəməxsusluğu yüksək mənəvi dəyərlərə bağlılığı ilə seçilir. Təbii ki, hər bir ailədə valideynlərin öz yeri var. Əslində, iki insanın qurduğu yuva qoşa sahilin körpüsünə bənzəyir. Bu tərəflərdən birinin yerində olmaması hansı fəsadların baş verəcəyini göz önündə canlandırır. Azərbaycan mentallığı üçün ailə xüsusi məna kəsb edir. Cəmiyyətin həyatında ailənin, xüsusən də anaların rolu mühüm əhəmiyyətə malikdir. Bu da səbəbsiz deyildir. Çünki hər bir qadının ən müqəddəs vəzifəsi analıq şərəfinə çatmaqdır, ailənin şah obrazı anadır. İnsanlığın şərəfi, ucalığı, ülviliyi sayılan ana ulu varlıqdır. Aliliyin ucalığında dayanan qadınlıq zirvədirsə, analıq onun tacıdır, şərəfi, ləyaqəti, dəyəri, zibasıdır. Həm qadın olmaq, qadınlara nümunə olmaq və cəmiyyətinə, el-obasına bütün ürəyi, şəfqət hisslərilə xidmət etmək, həm də ana olub uşaqlarının başında olmaq, onlara verdiyin tərbiyə ilə xalqına xidmətlə ucalan insanlar yetişdirmək bir qadının taleyində ən böyük nemətdir, nailiyyətdir, bəlkə də hər şeydir. Xalqımızın xöşbəxtliyi, bəxtəvərliyi ordadır ki, onun mentalitetində analıq dəyəri qayğıkeşlik, bütün varlığı ilə övladına bağlılıq, bütün ruhu ilə övladlarına sevgi və şəfqət hissləri ilə bağlanmaq, ərinə sədaqətlilik, namusluluq, etibarlılıq kimi səciyyələrələ müəyyənləşir.
Azərbaycan qadının səciyyəsi Tomris ananın şücaəti, mətanəti, döyüşkənlik və qəhrəmanlığında, Sara xatunun zəka əzmi və siyaəsitində, diplomatiyasında, Burla xatunun, Banuçiçəyin, Dəli Domrulun və Dirsə xanın xanımlarının sədaqətində, ərinə qahmarında, arxa-köməkliyində, əfsanə obrazlarımızın iffətində, namusu və şərəfində, ləyaqətliliyində, Məhsətinin, Heyran xanımın, Qönçəbəyimin incə, zərif duyğularını ifadə, bədii söz qüdrətində, laylalarımızın müəllifləri olan analarımızın şirin kəlməliyinidə, bala məhəbbətində, övlad qayğıkeşliyindədir.
Savadsızlığın, avamlığın, geriliyin hökm sürdüyü əski zamanlarda millətin aydın fikirli, işıqlı insanları - ziyalıları xalqı maarifləndirmək üçün ilk növbədə çalışırdılar ki, bu ləyaqətli missiyanı yerinə yetirmək naminə qadınlar mütləq təhsil alsınlar. Səbəb qadının ana olması ilə bağlıdır. Savadlı qadının övlad tərbiyəsindəki xidmətləri bənzərsizdir. Nənələrin çoxunun rəsmi diplomu olmasa da, onlar yaranışdan müdrik, sinəsi söz çeşməli, səbirli, təmkinli, iradəli, nəsildən-nəslə keçən ənənəyə bağlı idilər. Bineyi-qədimdən Azərbaycan ailəsində ağsaqqal-ağbirçək sözü önəmli sayılıb. Böyüyün, kiçiyin öz yeri olub. İsmət və həya, namus və qeyrət Azərbaycan ailəsinin ülviliyini, üstünlüyünü şərtləndirən, müqəddəsliyinə təminat verən amillərdəndir.
Azərbaycanın çox cəsur, qeyrətli, qəhrəman, diplomat, savadlı, duyumlu xanımları olub. Xanların, bəylərin əksəriyyətinin xanımı geniş dünyagörüşünə malik savadlı, hazırcavab, mərd qadınlar kimi tanınıblar. Bəşər tarixinin bütün dövrlərində ağıllı, zəkalı qadınlara böyük ehtiyac olub. Çünki həyatımızın elə bir sahəsi yoxdur ki, orada qadınlar öz nurlu əməlləri ilə kara gəlməsinlər, həyatın ağırlığını zərif çiyinlərində daşımasınlar.
Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin ailə dəyərlərinə verdiyi qiymət həmişə hörmətlə xatırlanır və xatırlanacaqdır. Ümummilli liderimizin özünə və əziz anası İzzət anaya həsr olunan, bir doğmanın, bacının gördüyü, yaşadığı və eşitdiyi xatirə və həqiqətləri əks etdirən “Mənim anam” kitabında da xüsusi olaraq vurğulanır ki, əvəzolunmaz bir dühanı, millətinə şərəflə xidmət edən ziyalıları yetişdirən bu ailədə milli adət-ənənələrə riayət qanun qədər güclü idi: “Lap kiçik yaşlarımızdan anamın bizə öyrətdiyi milli adət-ənənələrə əməl etmək istəyi hər şeyə məsuliyyətlə yanaşmağımızı tələb edirdi. Böyüyə hörmətlə yanaşmaq, özündən yaşlı adamlar qarşısında ucadan danışmamaq, ədəblə oturmaq, böyüklərdən əvvəl süfrəyə əl uzatmamaq onun bizə verdiyi tərbiyə dərsləri idi. ...Evimizdə hökm sürən dəmir intizama öyrəşmişdik. ...Bəlkə də insanın ailə mühitində tərbiyəsinin zəruriliyini qeyd etməyim bəzilərini düşündürəcək. ...Bir həqiqət də var ki, uşağın ailə mühitində tərbiyəsinin çox ciddi üslub tərzi var. Anam da Heydər qardaşımı özünəməxsus tərbiyə üsulu ilə, sanki gələcəyini qabaqcadan gördüyü üçün hərtərəfli böyütmüşdü”. Deməli, bizim bütün gələcəyimiz üçün bir nümunə də var: əsl azərbaycanlı yetişdirmək üçün milli dəyərlərə, adət-ənənələrə sədaqətlə əməl edən ailələr bu vəzifəni həyata keçirəcəkdir. Bu baxımdan ulu öndərimiz ailəsi ilə də, ailə tərbiyəsi ilə də, öz şəxsiyyəti ilə də bütün zamanlar üçün azərbaycanlılığın nümunəsi, etalonudur.
Ulu öndərin bütün həyatı və fəaliyyəti nəsillərə nümunə olmaqla yanaşı, ideal ailə başçısı kimi göstərdiyi örnək də misilsizdir. Cəmiyyəti yaşadan və onun varlığını sübut edən ailə meyarlarına ulu öndərin öz münasibəti, öz yanaşması var idi. Dahi şəxsiyyət həm də öz ailəsinə göstərdiyi qayğı və diqqətlə seçilmiş, milli-mənəvi dəyərlərimizin qarantı kimi ailənin müqəddəsliyinə daim böyük önəm vermişdir. Ulu öndər və ömür-gün yoldaşı Zərifə xanım Əliyeva övladlarına və nəvələrinə genetik olaraq çox şey ötürüblər, çox şey də tərbiyə ediblər, amma sözlə, tənbehlə deyil, ilk növbədə şəxsi nümunə ilə... Görkəmli dövlət xadimi Azərbaycanın suverenlik və müstəqillik rəmzi olmaqla yanaşı, böyük humanizmin, möhkəm və nümunəvi ailə başçısının simvoludur. Onun cəmiyyətin idarə olunmasında, insanlar arasında münasibətlərin formalaşmasında, möhkəm ailə prinsiplərinin yaranmasında və həyata keçirilməsində göstərdiyi nümunə də daim öyrəniləcək və tətbiq ediləcəkdir. Bu nümunə hər bir Azərbaycan ailəsinin etalonuna, meyarına çevriləcəkdir.
Azərbaycan ailəsinin, xüsusilə də qadınların hüquqlarının qorunmasını, azadlıq arzularının təminatçısı olan ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin həyata keçirdiyi dövlət proqlamları, verilən sərəncamlar, həmçinin prezidentimiz cənab İlham Əliyevin bu sahədə gördüyü işlərin ulu öndərin bünövrəsini qoyduğu, memarı olduğu, siyasətin uğurlu davamı olduğunu
Nəticə olaraq qeyd edək ki, biz bir millət olaraq dədə-babadan ailənin müqəddəsliyinə Quran ayəsi kimi yanaşmışıq. Ailə o zaman müqəddəs, möhkəm və əbədi olur ki, oradakı iki əsas qüvvə bir-biri ilə son dərəcə mehriban, səmimi münasibət qura bilir. Ailə o zaman inkişaf edib böyüyür ki, dünyaya yeni körpələr bəxş edir. Ailə o zaman əbədiləşir, şöhrətlənir, əsl xoşbəxtliyə qovuşur ki, ululardan gələn ənənələr, tərbiyə üsulu, bir sözlə, klassik təlim-tərbiyə müasir ədəb qaydaları ilə qovuşaraq yeni dünyagörüşlü, bitkin, dərrakəli davamçıların ovqatında öz əksini tapa bilsin. Ailə o zaman seçilən ailə olur ki, onun qoynundan dünyaya milli duyğulu, vətən sevgili, bəşəri düşüncəli övladlar pərvazlansın. Biz sevinirik ki, Azərbaycanda belə nümunəvi ailələr var və olacaqdır.
Zülfiyyə İSMAYIL
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent
AMEA Naxçıvan Bölməsinin əməkdaşı
