Ötən il qədim diyarda keçirilən çoxsaylı mühüm tədbirlər bunu bir daha təsdiq edir

Azərbaycanın qədim guşəsi olan Naxçıvan diyarı müxtəlif sivilizasiyaların, mədəniyyətlərin kəsişdiyi geostrateji baxımdan çox əhəmiyyətli bir bölgədə yerləşir. Beş min illik şəhər mədəniyyətinə malik olan, milli dəyərlərimizin yaşadıldığı Naxçıvan bu gün mədəniyyətlərarası dialoqun formalaşmasında önəmli rola malikdir. Blokada şəraitində yaşamasına baxmayaraq, bütün sahələrdə böyük nailiyyətlərə imza atan muxtar respublikanın sürətli sosial-iqtisadi, mədəni inkişafı, burada yüksək səviyyədə nəhəng infrastrukturun qurulması onu həm də beynəlxalq səviyyəli tədbirlərin keçirildiyi məkana çevirib. Qədim diyarın şanlı tarixinə “Nizam-intizamın daha da möhkəmləndirilməsi ili” kimi daxil olan 2016-cı ilin ümumi mənzərəsinə nəzər yetirdikdə bir daha bunun şahidi oluruq.

Naxçıvan dünyanın idman xəritəsində də özünün layiqli yerini tutub, beynəlxalq yarışların keçirildiyi məkana çevrilib, bu sahədə şöhrət qazanıb. Burada hər ilin may ayında ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının ildönümünə həsr edilmiş beynəlxalq idman tədbirlərinin keçirilməsi artıq ənənə halını alıb. Hər il dünyanın müxtəlif ölkələrindən onlarla tanınmış idmançı yarışlarda iştirak etmək üçün Naxçıvana gəlir, Azərbaycan qonaqpərvərliyinin şahidi olurlar. Qədim diyara səfər edən idmançı ikinci dəfə də bura gəlmək arzusunda olur.

Muxtar respublikada ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının ildönümünə həsr edilmiş beynəlxalq şahmat festivallarının keçirilməsi də artıq ənənə halını alıb. Dünyanın müxtəlif ölkələrindən şahmatçıların Naxçıvanda keçirilən bu festivalda iştiraka can atması bir daha sübut edir ki, yarışlara maraq ilbəil artır. Şahmat festivalları dünyanın müxtəlif ölkələrindən gəlmiş şahmatçılar arasında dostluq əlaqələrinin möhkəmləndirilməsinə, şahmatçıların böyük yarış təcrübəsi əldə etməsinə şərait yaradır.
Ötən il mayın 10-da Naxçıvan Dövlət Musiqili Dram Teatrında ümummilli lider Heydər Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunmuş “Naxçıvan – 2016” Beynəlxalq Şahmat Festivalının açılışı olub. Üç yarımqrupda keçirilən beynəlxalq turnirdə 350-dən artıq şahmatçı iştirak edib. Onlar arasında dünya və Avropa çempionu olmuş şahmatçılar, beynəlxalq qrossmeysterlər, beynəlxalq usta və FİDE ustaları da olub. Mayın 18-də “Naxçıvan – 2016” Beynəlxalq Şahmat Festivalı qaliblərinin mükafatlandırma mərasimi keçirilib.
Ulu öndər Heydər Əliyevin anadan olmasının 93-cü ildönümünə həsr olunan, Azərbaycan Respublikası Milli Paralimpiya Komitəsi, Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi və muxtar respublika Par­alimpiya Federasiyasının təşkil etdiyi Par­alimpiya İdman Festivalı isə mayın 13-də İlham Əliyev adına Olimpiya-İdman Kompleksində keçirilib. Futzal, ağırlıqqaldırma, yüngül atletika, qolbol, boccia par­alimpiya idman növləri üzrə keçirilən yarışların sonunda qaliblərə kubok, diplom və mükafatlar təqdim olunub. Əsl idman bayramına çevrilən festivalda Milli Paralimpiya Komitəsinin, İran İslam Respublikasının və muxtar respublika Paralimpiya Federasiyasının, ümumilikdə, 106 məşqçi və idmançısı iştirak edib.
Mayın 21-də Naxçıvan şəhərindəki İlham Əliyev adına Olimpiya-İdman Kompleksində veteran ağır atletlər arasında Avropa çempionatına start verilib. Mayın 28-də başa çatan yarışda 21 ölkədən 200-ə yaxın atlet medallar uğrunda mübarizə aparıb.
Azərbaycan Respublikası və Naxçıvan Muxtar Respublikası Gənclər və İdman nazir­liklərinin, Azərbaycan Milli Karate Federasiyasının və Naxçıvan Muxtar Respublikası Karate-do Federasiyasının təşkilatçılığı ilə noyabrın 15-də Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpasının 25 illiyinə həsr olunmuş karate üzrə beynəlxalq turnir keçirilib. Şərur Olimpiya-İdman Kompleksində təşkil olunan turnirdə Azərbaycan və Naxçıvan Muxtar Respublikasının komandaları ilə yanaşı, Türkiyə, Gürcüstan və İran İslam Respublikasının da komandaları mübarizə aparıblar.
Naxçıvanda bir sıra sahələr üzrə əldə edilən qabaqcıl təcrübə beynəlxalq təşkilatların diqqətini bölgəyə cəlb edib. Mayın 18-20-də Naxçıvan şəhərində “Sərhəd qurumları əməkdaşlarının liderlik və idarəçilik üzrə bilik və bacarıqlarının artırılması” mövzusunda milli təlim keçirilib. Avropa İttifaqı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatı İnkişaf Proqramı və Azərbaycan hökumətinin birgə reallaşdırdıqları sərhəd idarəçiliyi layihəsi çərçivəsində keçirilən təlimdə Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Miqrasiya Xidmətinin, Dövlət Gömrük Komitəsinin, “Naxçıvan” Əlahiddə Sərhəd Diviziyasının əməkdaşları iştirak ediblər. Layihə üzrə tərəf-müqabili Beynəlxalq Miqrasiya Siyasətinin İnkişaf Mərkəzinin (ICMPD) beynəlxalq ekspertləri sərhəd idarəçiliyi sahəsində dünyada əldə edilən ən son nailiyyətlər və beynəlxalq aləmdə gedən proseslər barədə iştirakçılara ətraflı məlumat veriblər, müasir sərhəd idarəçiliyi modelləri barədə danışıblar. İyulun 29-da isə Naxçıvan Biznes Mərkəzində ABŞ Beynəlxalq İnkişaf Agent­liyi, Beynəlxalq Miqrasiya Təşkilatı və Azərbaycan Respublikası Daxili İşlər Nazirliyinin təşkilatçılığı ilə 30 iyul – İnsan Alverinə Qarşı Dünya Mübarizə Gününə həsr olunan beynəlxalq konfrans keçirilib.
Regionun informasiya və mədəniyyət mərkəzinə çevrilən muxtar respublikada keçirilən beynəlxalq mədəni tədbirlər həmişə böyük maraqla qarşılanır. Mayın 26-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri yanında Bilik Fondunun təşkilatçılığı ilə “Əlincəqala” tarixi abidəsində “Naxçıvan – bəşəriyyətin beşiyi” III Beynəlxalq Rəsm Festivalının açılış mərasimi olub. Qədim diyarımızın zəngin tarixi və bu günü ilə səsləşən gözəl mədəniyyət və sənət bayramı olan festivalda 7 ölkədən 52 iştirakçı təmsil olunub. Naxçıvanın simvoluna çevrilən Haçadağ, Əlincəqala rəssam təxəyyülünə məxsus çalarlarla iştirakçıların qəlbinə yol tapıb. Rəssamlar sehrli fırçaların, rənglərin dili ilə düşüncələrini ifadə etməyə nail olublar. Mayın 27-də Heydər Əliyev Sarayında festivalda iştirak edən rəssamların əsərlərindən ibarət sərgi təşkil olunub.
Naxçıvan torpağı Azərbaycan xalqının tarixini yaşadan abidələrlə zəngindir. Muxtar respublika ərazisində 1200-dən çox tarixi abidə pasportlaşdırılıb ki, onların da yarıdan çoxu dünya və ölkə əhəmiyyətli abidələrdir. Bu gün Naxçıvandakı qalalar barədə tədqiqatların aparılması tariximizin öyrənilməsi baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Qalalar təkcə sığınacaq yeri, mühafizə və ya müdafiə tikilisi deyil. Qalalar bu ərazidə yaşayan əcdadlarımızın həyat tərzini, dini inanclarını, dövlətçilik ənənələrini, mədəniyyətini və memarlıq sənətini özündə yaşadan mədəniyyət nümunələridir. İyulun 9-10-da Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclis­inin Sədri yanında Bilik Fondunun Tədbirlər Planına uyğun olaraq “Naxçıvan” Universitetində “Naxçıvan qalaları: tarixdə və günümüzdə” mövzusunda keçirilən beynəlxalq konfransda da bu barədə maraqlı elmi məruzələr dinlənilib. Vurğulanıb ki, son illər Naxçıvanda qədim tarixi abidələrin, xüsusilə qalaların bərpa olunması bu ərazidəki zəngin mədəni irsi qorumaqla yanaşı, həm də bəşəriyyət tarixinin öyrənilməsinə xidmət edir. Keçmişlə gələcək arasında körpü yaradan Naxçıvan qalaları türklərin mübarizlik və qəhrəmanlıq tarixindən soraq verir.
Noyabr ayında daha bir elmi əhəmiyyət kəsb edən tədbir olub. Naxçıvan Dövlət Universitetində “Mərkəzi Araz hövzəsi tarix və mədəniyyət fonunda” adlı ikigünlük beynəlxalq elmi simpozium keçirilib. Tədbir Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Tarix İnstitutu, Naxçıvan Dövlət Universiteti, Türkiyə Respublikası Nazirlər Kabinetinin Atatürk Kültür, Dil və Tarix Yüksək Qurumu, Atatürk Araşdırma Mərkəzi və İqdır Universitetinin birgə təşkilatçılığı ilə keçirilib. Simpoziumda qeyd olunub ki, Türk dünyasının ən qədim yaşayış və mədəniyyət mərkəzlərindən biri olan Naxçıvan ərazi baxımından kiçik olsa da, bura min illərin tarixini yaşadan qədim yaşayış yerləri, tarixi abidələr ilə zəngindir. Muxtar respublika ərazisindəki mağaralar, qədim yaşayış yerləri, möhtəşəm qalalar, qayaüstü rəsmlər tarixin dərin qatlarından xəbər verir. Bu tarixi və mədəni zənginliyin nəticəsidir ki, Böyük İpək Yolu üzərində yerləşən Naxçıvan Şərqlə Qərbi birləşdirən mühüm ticarət mərkəzlərindən biri olub. “Mərkəzi Araz hövzəsi tarix və mədəniyyət fonunda” adlı beynəlxalq elmi simpoziumun məhz Naxçıvanda keçirilməsi bu qədim diyarın keçmişdə olduğu kimi, bu gün də türk tarixinin coğrafiyasında, müxtəlif əlaqələrin qurulmasında mühüm rol oynadığını bir daha təsdiq edir.
Ötən ilin son günlərində Naxçıvan Muxtar Respublikasında beynəlxalq əhəmiyyətli hadisə baş verib. Dekabrın 29-da Naxçıvan-Təbriz-Tehran-Məşhəd beynəlxalq sərnişin qatarı fəaliyyətə başlayıb. Bu qatarın fəaliyyətə başlaması Azərbaycan ilə İran arasında əlaqələrin inkişafının bir göstəricisi olmaqla yanaşı, eyni zamanda xalqlar arasında yaxın münasibətlərin daha da dərinləşməsi baxımından əhəmiyyətlidir. Bu gün ticarət-iqtisadi əlaqələrin genişlənməsinin nəticəsi olaraq Naxçıvandan İrana müxtəlif sənaye və ərzaq məhsulları, elektrik enerjisi ixrac olunur. Öz növbəsində İrandan da ərzaq, tikinti məhsulları və digər mallar alınır. Şübhəsiz ki, ticarət-iqtisadi əlaqələrin genişlənməsində sahibkarların müstəsna rolu vardır. Dekabrın 29-da Naxçıvan Biznes Mərkəzində keçirilən Azərbaycan-İran Biznes Forumunda hər iki tərəfdən sahibkarların iştirakı qarşılıqlı əməkdaşlıq üçün yeni imkanlar açıb.
Ötən il Naxçıvanda keçirilən bütün tədbirlər istər ölkəmizdə, istərsə də beynəlxalq aləmdə maraqla izlənilib. Bunun əsas səbəblərindən biri də bu idi ki, həmin tədbirlərdə beynəlxalq ictimaiyyəti maraqlandıran, onların diqqətini cəlb edən məsələlər gündəmdə olub. Tədbirlər media və internet vasitəsilə geniş kütlələrə çatdırılıb. Tədbirlərin xarici ölkələrdən olan iştirakçıları bir daha vurğulayıblar ki, artıq ənənə halını alan beynəlxalq tədbirlər Naxçıvanda ən yüksək səviyyədə təşkil edilir. Bütün bunları nəzərə alaraq qətiyyətlə demək olar ki, beynəlxalq tədbirlərin keçirilməsi sahəsində formalaşan Naxçıvan təcrübəsi nümunə təşkil edir.

Rauf Əliyev